Een vijver zonder de grootste vijand Balkongroente Tuinieren ZATERDAG 24 ME11997 Stap voor stap naar een heldere waterpartij in de tuin Niets zo rustgevend als een vij ver in de tuin. Het spel van de vissen, het weelderige groen van de waterplanten, mugjes die op de waterspiegel darren. Maar de werkelijkheid is vaak anders dan de verleidelijke plaatjes in glossy tuintijdschrif- ten. Algen woekeren een groene brij bij elkaar en vader hanteert regelmatig foeterend een netje om weer een dode goudwinde uit het water te vissen. Moeilijk, een vijver. Maar wie logisch na denkt en een paar hoofdregels in acht neemt, lukt het wel. Stap voor stap naar een heldere wa terpartij. Vijvers zijn in. Zodoende staan er elk voorjaar vele hobbyisten te spitten en te worstelen met folie om de waterpartij van hun dromen aan te leggen. Even wicht, daar draait het om. De grootste vijand van helder vij- verwater heet alg. Algen zijn |J niet kieskeurig of koukleumerig. Als de echte waterplanten nog niet eens in de winkels liggen, floreren de algen al. Algen krijgen alleen een kans in de vijver als er voldoende voe dingsstoffen zijn. Het is dus zaak zoveel echte waterplanten aan te brengen, dat die alles 'opeten' waardoor de alg niet aan bod komt. Ook moet de hoeveelheid voeding in de vijver afgestorven blad, aarde, restjes visvoer) tot een mini mum worden beperkt. Gooi dus nooit losse aarde op de folie als bodemmateriaal, dan zit de vij ver meteen al vol voedingsstof fen en dat kunnen de water planten nooit in hun eentje op. Kale folie ziet er echter niet uit en heeft natuurlijk ook niks met de natuur te maken. Daarom is het goed een bodemsubstraat aan te brengen, korrels die hele maal poreus zijn en een open kern hebben. Door dat enorme oppervlak kunnen er miljoenen bacteriën in huizen en hoe meer micro-organismen in de vijver om alle restjes weg te werken, hoe beter. „Als een dood blad in de vijver op folie valt, duurt het wel een week of tien voor het weg is. Ligt er sub straat op de bodem, dan werken al die bacteriën dat veel sneller weg", aldus vijver- en vissenex- pert Marco Veldhuis. Een moeraszone in de vijver is niet alleen mooi, het is ook een ideale broedplaats voor jonge visjes en kikkers. In zo'n moe rasje moet uiteraard wel aarde, maar dat moet dan wel achter een rugje liggen, zodat het niet de hoofdvijver in kan lopen. Maak de laag aarde in het moe ras niet hoger dan vijftien centi meter, anders gaat de boel ver stikken en rotten. De aarde wordt afgedekt met grind om uitspoelen tegen te gaan, daar bovenop komt tussen de twee en vijf centimeter water. Aan de hoofdvijver komt abso luut geen aarde te pas. Het diepste deel moet ten minste tachtig centimeter diep zijn, an ders leggen de vissen in de win ter het loodje. Er kan gewoon kraanwater in de vijver, aange vuld met bacteriecultures uit een potje om het water biolo gisch aan de gang te krijgen. Echte waterplanten zijn een must voor een heldere vijver. Die halen voeding rechtstreeks uit het water en zijn daarmee de grootste concurrenten van al gen. Hoornblad, waterpest en fonteinkruid zijn de beste. Voordat die er in kunnen, moet het water ten minste tien gra den zijn. Groen uit de natuur halen is af te raden, want met een beetje pech haalt een vij vereigenaar daarmee ook aller lei ziekten in huis. Ook drijvende planten als azola, kikkerbeet en krabbescheer ha len hun voeding rechtstreeks uit het water. De onderwaterplan ten moeten niet zomaar in de vijver worden gekiept. Weer en wind drijven alles op één hoop, zodat het een kluwen van soor ten wordt die elkaar verstikken. Elastiekjes en steentjes om de slierten zijn geen goed idee, die knellen de stengels af en daar kunnen de planten niet tegen. Mandjes met alleen maar grind zijn de beste optie. De slierten blijven netjes bij elkaar en in het voorjaar kunnen de mand jes op het meest ondiepe deel worden getakeld om de planten tot groei te stimuleren. In de winter kunnen mandjes ook makkelijk een etage lager zodat ze in het vorstvrije deel van de vijver kunnen overwinteren. Een goede vijver is voor dertig procent bedekt met echte wa terplanten, maar dat is niet te betalen voor een beginnende eigenaar. Drie bosjes per dui zend liter water is een goed be gin. Een waterlelie is prachtig en brengt ook wel een beetje schaduw in de vijver, maar voor de algenbestrijding heeft deze plant geen nut. Veel vijverbezitters hebben een filter aangeschaft. „Maar als je een huis-, tuin- en keukenvijver wilt met een paar visjes, dan is dat geen must. Een filter is puur een handig hulpmiddel om het water stabiel en helder te hou den, het zeeft als het ware rom meltjes als blaadjes uit het wa ter", zegt Veldhuis. Wie eenmaal water in de tuin heeft, wil ook vissen. Het is be ter daar niet te ongeduldig in te zijn: pas na drie maanden is de vijver zover dat er biologisch evenwicht is bereikt en een paar vissedrolletjes of wat verdwaald voer geen kwaad meer doen. Wie toch per se meteen vissen wil doet er verstandig aan niet meer dan tien procent te ne men van het aantal dat er uit eindelijk in moet, maar wel ten minste vijf. Amfibieën moeten zelf uw tuin verkiezen, uit een andere vijver halen is dieren kwelling, want ze willen toch te rug naar hun eigen stek en bij die speurtocht komen ze meestal om. Als een andere be zitter kikkerdril wil afstaan, wil dat nog wel eens goed tot ont wikkeling komen in een nieuwe behuizing. Amfibieën hebben een goede overwinteringsplaats nodig. Wie ze wil lokken kan zo'n stekkie creëren: een bult maken naast de vijver met een basis van puin of dakpannen met daarin pvc-pijpen van 35 tot 40 mm doorsnee, afdekken met stro en blad en daar tuin aarde en beplanting op. Uit bestaande vijvers moet zo snel mogelijk alle afgestorven materiaal worden weggehaald. Een te weelderige plantengroei (meer dan eenderde van de vij ver is bedekt) kan door snoeien worden uitgedund. Haal nooit meer dan eenderde ineens weg, bij grotere uitdunacties is het beter tussen de ene en de ande re beurt een paar weken te wachten. Planten gedijen alleen als de zuurgraad van het water goed is (PH rond de 7) en er voldoende mineralen aanwezig zijn, uitge drukt in KH en GH-waarden. Vijverspecialisten kunnen die waarden met een simpele test bepalen, er zijn ook setjes voor in de handel. Als KH en GH tus sen de zes en negen liggen, is dat ideaal. Bij andere waarden moeten preparaten aan het wa ter worden toegevoegd. Ook bij nieuwe vijvers is het verstandig met een potje water naar de specialist te gaan. Kijk ook goed naar de vissen, die zijn na de lange winter ver- GREET BUCHNER geeft antwoord op al uw tuinvragen Brieven naar: POSTBUS 507 2003 PA HAARLEM zwakt en gevoelig voor infecties. Die uiten zich meestal als witte stippen, maar dat zegt nog niks over de oorzaak. Veldhuis: „Ga met de zieke vis langs bij ie mand die er verstand van heeft. Die zal iets afschrapen en onder de microscoop leggen, aan zo'n vlek kun je met het blote oog niks zien. Een dode vis laten be kijken heeft weinig zin: daar is meestal ook geen oorzaak meer aan te achterhalen." Als de wa tertemperatuur boven de acht graden is gekomen, is het zaak de verzwakte vissen gauw weer te voeren met een lichtverteer- baar voer, dan zijn ze snel weer op krachten. De korte tijd dat ik het moest stellen zonder tuin om in te wroeten, had ik meer dan an ders behoefte aan groen van ei- ;en teelt. Ik had zelfs geen bal- ;on, dus moest de vensterbank het ontgelden. Tussen mijn ou de trouwe kamerplanten ver schenen potten en bakken met diverse groentensoorten. Het meeste succes had ik met snij- biet. Een ideale groentensoort voor teelt in bak of pot. Ook de tomaten deden het goed, maar konden niet op tegen het snij- bietsucces. De dierbare herinnering aan de beginjaren van mijn huwelijk ïi heeft me de hoofdstukken 'krui- den, fruit en groenten op bal kon en terras' in het boek over balkon- en terrasplanten met veel interesse doen lezen. De istl andere hoofdstukken in dit boek gaan over bollen en eenja rige planten, over kuipplanten en bomen, maar daarover is al zoveel geschreven - óók in deze rubriek - dat ik het nu eens lie ver houd op het kweken van 'ee eetbaar spul. Dat is en blijft een opwindende bezigheid. Om te beginnen hebben we p u z redelijk grote bakken en potten nodig. Voor tomaat en bonen moeten de potten ten minste 20 a 25 cm hoog zijn, voorzien van een ruim afvoergat voor een te veel aan water en gevuld wor den met goede potaarde, liefst gemengd met iets compost. Voor alle potten en kuipen geldt dat hef beter is als ze op een klein verhoginkje komen te staan, zodat overtollig water goed weg kan. Kies een lage variëteit, er zijn ook hoog opgegroeide soorten, er zijn er zelfs met een tintje rood erin. Maar de gewone groene geeft het snelst resultaat. Zaai bij voorkeur in een rechte bloembak, middenin één rijtje, is de bak extra breed, dan twee rijtjes en dan wachten op de dingen die komen gaan. Als de blaadjes 20 cm hoog zijn, kan er voor het eerst geoogst worden. Kleingesneden door de sla, of even gesmoord met iets boter. Na de oogst bijmesten en wach ten op de hergroei en volgende oogst. Is er beschikking over een goed warm plekje, uit de wind, en is er een flinke pot, dan kan men met succes eigen pronkbonen kweken. Ze kunnen nu meteen in de grond gestopt worden, eventueel na een nachtje we ken. Dan kiemen ze sneller. Maar zet eerst drie tonkinstok- ken van minimaal anderhalve meter in de pot en bind die aan de bovenkant samen zo dat er een wigwam ontstaat. Leg bij el ke stok twee bonen (één is ge noeg, die andere is reserve). Leid de bonen als ze groeien langs de stok, maar haal er de top af als ze rond 30 cm hoog zijn. Dan zullen ze zich vertak ken en ontstaat een bossig ge was. De bloemen van de Phase- olus coccineus zijn prachtig rood, de bonen worden geoogst zolang ze jong en mals zijn en op de gebruikelijke wijze bereid. Nooit rauw, bonen zijn onge kookt licht giftig. Af en toe iets mest is goed, maar te veel weer niet. Tomaat is een ideale plant om in een ruime pot te kweken. Mijn persoonlijke voorkeur gaat uit naar de kleinere soorten. Meestal kan men rond deze tijd voorgetrokken planten kopen, anders nog snel zaaien bin nenshuis en dan pas naar bui ten. Bij de tomaat moet altijd een stok gezet worden, anders waait de plant om. Zodra er vijf bloemtrossen zijn, gaat de top eraf. Meer vruchten worden in ons klimaat toch niet rijp. In de oksel van de bladeren vormen zich geregeld kleine zijscheuten, de 'dieven'. Die halen we weg, al moet ik toegeven dat ik de onderste altijd behoud om een mooi bossig plantje te krijgen. Leuk is het te weten dat de die ven gemakkelijk gestekt kunnen worden als ze ten minste vijf cm lang zijn. Gewoon in een potje met vochtige rulle aarde zetten, transparant plastic zakje erover en na twintig dagen zijn we in het bezit van een nieuwe plant. Planten op terras en balkon, David Joyce, Uitgeverij Terra, 49,90 gulden. gooi nu maaralle remmen los en leef je uit op de tuin. alles wat daar voor nodig is staat klaar bij: arden-centre bloemendaal bv. hoogmadeseweg leiderdorp OPGAVE 1 KRUISWOORDRAADSEL rizontaal: wijnsoort; 5. in elkaar; 9. me- bl lisch specialist; 11. gemalin van teiZeus; 13. grappig; 15. uitroep ■jbran opluchting; 16. bouwland; ca 18. bloem; 19.de onbekende; l(j 20. harde klap; 21. buisverlich- ting; 23. bezittelijk vnw.; 25. fs; 28. achteruit; 31. in orde; scheepstouw; 33. gods- je ienstig lied; 35. inzet bij een of pel; 37. Spaanse uitroep; 39. amilielid; 41. kweker; 42. klaar; P213. plaaggeest; 45. aanwijzend D( iw.; 46. wasgelegenheid; 47. Metal; 49. schaamte; 50. han- :0 lel; 53. spelleiding; 54. alleen. erticaal: lö 1- houtsoort; 2. lef; 3. bid; 4. ko- jo alt; 5. geliefde van Zeus; 6. andheuvel; 7. insekteneter; 8. j atale klap; 10. iets tijdelijk af in taan; 12. cijfer; 14. voorzetsel; 6. god van de liefde; 17. strook se and langs de zee; 22. doodmoe; 4. barst; 26. paard; 27. mager,- 29. ik (Lat.); 30. nachtvogel; 33. beroemde popzanger; 34. durf; 35. peettante; 36. legaat; 38. boomloze grassteppe; 40. bloei- wijze; 42. voorzetsel; 44. sie raad; 46. smal stromend water; 48. uitroep van schrik; 49. alco holische drank; 51. persoonlijk vnw.; 52. voorzetsel. OPLOSSING CRYPTOGRAM kipkar a-r-a- spotrede t—z—d—o— bas-alt uk-1- stillen -o-a-n— credo TOMPOES Tom Poes en de Tijwisselaar De regen kletterde neer op het dek van de Albatros zodat de passagiers haastig dekking zochten. „Ik begrijp het niet", prevelde heer Ollie ontstemd. „De lucht was daar net nog blauw en op deze breedte is het weer altijd mooi. Dat staat in het reclamebiljet en daar houd ik mij aan. Maar nu regent het." „Je kunt je beter aan de barometer houden, meneer", zei kapitein Wal rus. „Als er een depressie aankomt moet je je was binnenhalen. „O", hernam heer Bommel mat. „Een depressie. Ja, ja. Iemand van mijn stand heeft daar veel hinder van. Maar wat heeft dat met het weer te maken?" „Kijk", hernam de gezagvoerder, die schik in het onderwerp had, „wan neer de luchtdruk hoog is op het ene punt en laag op het andere punt ont staat er wind, vat je? Dat ding aan de wand geeft aan hoe hoog de druk is." Hij trad nu op het instrument toe en begon aan een levendige uitleg over de werking, die heer Ollie groten deels ontging. Maar hij was toch wel diep onder de indruk toen de oude zeerob ten slotte voldaan de hut ver liet. „Ja", sprak hij, „de wetenschap is toch wel een mooi iets, Tom Poes. Het is goed om daar eens bij stil te staan. Dan weet men tenminste wat er gebeuren gaat." „Men moet weten wat er gebeuren moet", verklaarde de tijwisselaar Horletoet. Hij liep met zijn leerling over het strand en keek voldaan naar de neerstromende regen. „Het re- genschieten is een mooi iets, maar het moet met verstand gebeuren, want anders breng je de wind in ge vaar." H W R DOOR JAN VISSER Het kan geen kwaad om zo af en toe te benadrukken dat het in deze tijd van het jaar in de kustgebieden vaak goed toeven is. „Terwijl het binnenland de zon geregeld achter uitsmerende stapelwolken ziet verdwijnen, is het tegelijkertijd bij ons juist zonovergoten. Gisteren was daar weer een fraai voorbeeld van. In een smalle kuststrook (onder meer op Zandvoort) scheen de zon 's ochtends al volop en tijdens de middaguren werd het ook elders in Holland stralend weer. In het oosten was het daarentegen veelal bewolkt. Het zonnige karakter van het weer in westelijk Nederland in met name de lente en voorzomer wordt veroorzaakt door het koude water van de Noordzee (actuele watertemperatuur 12 graden). Boven het zeewater vindt er dan weinig convectie (opstijgende warme lucht) plaats waardoor er nagenoeg geen wolken ontstaan. Een aanlandige wind houdt vervolgens ook de kuststrook wolkenvrij. Op jaar basis kunnen de verschillen in aantallen uren zon imponerend zijn. In het zonnejaar 1995 scheen de zon nabij Enschede slechts 1653 uur tegen 2054 uur op Valkenburg bij Leiden. Het normale verschil is iets meer dan 200 uren. Dit weekeinde zwaait een hogedrukgebied de scepter en dat betekent zowel vandaag als morgen meestentijds zonnig weer. De temperaturen lopen vanmiddag op tot 15-16 graden, mor gen zijn maxima mogelijk tot 18 graden. De wind waait van daag uit noordelijke tot noordoostelijke richting en neemt aan de kust toe tot kracht 5, een vrij krachtige wind. Morgen neemt de iets ruimende wind, noordoost tot oost, af. Op maandag krimpt de wind naar het noordwesten. Dat gebeurt onder invloed van een storing boven het zuiden van Scandina vië. Met de noordwestelijke stroming trekken ook wolkenvel den over ons land maar de kans op regen of buien is niet bijs ter groot. KNMI Weersvooruitzicht Geldig tot en met maandag. Noorwegen: Wolkenvelden en vooral langs de westkust af en toe regen, in het noorden in hogere streken ook sneeuw. In het zuidoosten droog en zonnige perio den. Middagtemperatuur uiteenlopend van een graad of 8 langs de noord westkust tot 15 in de om gevingvan Oslo. Geleidelijk meer zon en vrijwel overal droog. Iets minder koud; zondag maxima van 11 in Lapland tot 17 in het zuiden. Denemarken: Overgang naar zonnige pe rioden en droog weer. Mid dagtemperatuur ongeveer 15 graden. Engeland, Schotland, Wales en Ierland: Rustig weer met flinke zonnige perio den. In Schotland zondag meer bewol king en mogelijk wat regen. Middagtem peratuur uiteenlopend van 12 graden in het het uiterste noordwesten tot 18 in de omgeving van Londen. België en Luxemburg: Vrij zonnig en droog maar zaterdag in de Ardennen ook nog enkele wolkenvelden. Lichte stijging van temperatuur; zondag maxima rond 18 graden. Noord- en Midden-Frankrijk: Perioden met zon. Vooral ten zuiden van de lijn Brest-Straatsburg mogelijk een enkele regen- of onweersbui. Een stevi ge oostelijke wind. Middagtemperatuur uiteenlopend van 20 graden in het noor den tot 26 bij Clermont-Ferrand. Portugal: Overwegend bewolkt en van tijd tot tijd fikse buien, ook met onweer. Middag temperatuur ongeveer 22 graden. Madeira: Wolkenvelden en kans op wat regen; soms ook zon. Middagtemperatuur rond 20 graden. Spanje: Half tot zwaar bewolkt en een aantal buien, ook met onweer en veel neerslag. Met name in het oosten ook nu en dan zon. Middagtemperatuur uiteenlopend van rond 20 graden in het noordwesten tot tegen de 30 graden plaatselijk in het binnenland. Canarische Eilanden: Wisselend bewolkt en kans op een bui. Middagtemperatuur omstreeks 22 gra- Marokko: Westkust, naast zon ook kans op een re- gen- of onweersbui, vooral in het noor den. Middagtemperatuur meest tussen 20 en 25 graden. Tunesië: Veel zon, droog en warm. Middagtempe ratuur op veel plaatsen rond 30 graden maar aan zee, met name in het zuiden, lagere maxima. Zuid-Frankrijk: Flink wat zon maar hier en daar ook een fikse regen- of onweersbui Middagtem peratuur meestal tussen 23 en 28 gra- Mallorca en Ibiza: Perioden met zon en een toenemende kans op een bui, ook met onweer. Vrij warm met maxima oplopend tot een graad of 28. Italië: Op de meeste plaatsen zonnig maar met name in het noorden ook bewolking en kans op een stevige regen- of onweers bui. Vrij warm met bijna overal maxima tussen 25 en 30 graden. Corsica en Sardinië: Vrij zonnig en droog. Geleidelijk een ste vig aantrekkende oostenwind. Hogere maxima; zondag tussen 25 en 30 gra den. Malta: Zonnig en warm met middagtempera tuur oplopend tot ongeveer 28 graden. Griekenland en Kreta: Rustig en zonnig. Aan zee maxima rond 25 graden, landinwaarts tegen de 30. Turkije en Cyprus: Veel zon maar ook kans op een onweers bui; eerst vooral in het noordwesten, la ter juist in het oosten en op Cyprus. Middagtemperatuur op veel plaatsen tussen 25 en 30 graden maar bij een bui lagere temperaturen. Duitsland: Zonnige perioden maar zaterdag ook nog hier en daar een bui, misschien met on weer; zondag droog. Middagtemperatuur uiteenlopend van een graad of 15 in het uiterste noorden tot ruim 20 in het zuid westen. Zwitserland: Perioden met zon en vooral zaterdag kans op regen- of onweersbui. Middag temperatuur omstreeks 24 graden. Oostenrijk: Zonnige perioden maar ook enkele bui en, misschien met onweer en veel neer slag. Middagtemperatuur omstreeks 21 graden. Polen: Perioden met zon en vooral in het zui den en oosten eerst kans op een (on- weerslbui Middagtemperatuur rond 15 graden Tsjechië en Slowakije: Zaterdag half tot zwaar bewolkt en enkc Ie buien, ook met onweer. Zondag va het westen uit droog en meer zon. Mie dagtemperatuur op de meeste plaatse net onder 20 graden. Hongarije: Half tot zwaar bewolkt en enkele buier mogelijk met onweer en veel neerslaf Zaterdag maxima tussen 20 en 25 gr? den; zondag op veel plaatsen iets lager. ZONDAG 25 MEI 1997 Zon- en maanstanden Zon op 05.33 Zon onder 21.41 Maan op Maan onder08.3.' Waterstand IJmuiden Katwijk Hoog 06.26 18.47 05.59 18.21 Laag 02.16» 14.34 01.57 14.1! MAANDAG 26 MEI 1997 Zon- en maanstanden Zon op 05.32 Zon onder 21.4! Maan op 00.25 Maan onder09.3< Waterstand IJmuiden Katwijk Hoog 07.03 19.32 06.36 19.0! Laag 02 57 15.10 02.38 14 5! Weerrapporten 23 mei 20 u Amsterdam 'licht bew De Bilt onbew Eelde hall bew Eindhoven licht bew Den Helder licht bew Rotterdam onbew Vlissingen onbew. Maastricht licht bew Aberdeen onbew. Athene onbew. Barcelona licht bew Cyprus Dublin Frankfurt Helsinki Innsbruck Istanbul Klagenfurt w 7 14 6 0.< ar bew. nno8 25 20 ew. o2 24 6 Lissabon Londen Luxemburg Rome onbew Split licht bew. Stockholm hall bew. Warschau hall bew Wenen zwaar bew. Zurich hall bew 8angkok half bew Buenos Aires onbew Casablanca hall bew. Johannesburg regen Los Angeles onbew New Orleans zwaar bew. New York TelAvw Tokyo licht tx 13 8 i 26 18 S 20 17 1 22 12 4 16 8 0.6 0 4 17 8 0.0 28 10 0.0 o3 22 14 0.0 05 30 11 0.0 io 4 29 '16 0.0 1 17 11 01 3 18 12 0.3 1 21 15 0.0 3 12 6 0.5 5 18 12 0.1 t 15 7 3.0 s.O 24 8 0.0 i5 21 12 0.0 3 13 1 0.0 iw2 11 8 0.0 r 1 20 9 0.1 IO 4 21 5 0.0 iw2 38 25 25.0 w 3 7 0 0 1 iw2 22 16 0.0 s.0 19 14 1.0 w3 22 19 0.0 iw2 29 23 0.0 5 19 12 0.0 2 31 16 0.0 3 18 14 0.2 *3 18 4 0.0 Vancouver regenbui

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1997 | | pagina 7