Tshisekedi roept in Congo
op tot verzet tegen Kabila
iiccesvolle vuurdoop van Blair in Noordwijk
Buitenland
rkse kabinet in problemen
Mobutu mag terugkeren
Rellen
in
Jakarta
Geheim plan Albanese
socialisten op Internet
Europa helpt Noord-Korea
met 100 miljoen aan voedsel
Tudjman beschuldigt het
Westen van partijdigheid
RDAG24 MEI 1997
gence France Presse ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press
DPA Deutsche Presse Agentur CPD Geassocieerde Pers Diensten RTR Reuters
F agenten gedood in Albanië
Vier agenten zijn gisteren in Cerrik in het zuiden van Al
lé om het leven gekomen toen leden van een bende de poli-
jjto waarin ze zaten opbliezen. Een vijfde agent overleed in
aekenhuis na te zijn getroffen bij een schietpartij met de
deleden, die donderdagavond het politiebureau van Cerrik
jelen en innamen. Zeker acht agenten raakten gewond.
na botsing tijdens mobiel bellen
Een Britse rechtbank heeft gisteren een 35-jarige bank
ier veroordeeld, omdat hij een auto-ongeluk veroorzaakte
OW jjl hij achter het stuur aan het bellen was. De man kreeg zes
cel. De 35-jarige Peter Mill luisterde onder het rijden
dschappen op zijn mobiele telefoon af, waardoor zijn Rover
e verkeerde weghelft terechtkwam. Hij botste frontaal op
busje. De bestuurder ervan was op slag dood. De afgelopen
onz nden is Groot-Brittannië opgeschrikt door een reeks auto-
|e lukken die veroorzaakt zijn tijdens mobiel telefoneren.
jf jaar voor Bosnische Serviër
men» De Bosnische Serviër Novislav Djajic (34) is gisteren
een Duitse rechtbank wegens medeplichtigheid aan vol-
noord en moord op Bosnische moslims veroordeeld tot vijf
;evangenisstraf. Tegen hem was negen jaar gevangenisstraf
t. Djajic stond terecht in München, waar hij sinds 1993
nde. Zijn drie maanden durende proces was het eerste oor-
nisdadenproces onder internationale auspiciën in Duits-
sinds de processen van Neurenberg tegen de nazi-top in
ouwen boos om masturbatie-advies
mjesburg» Zuid-Afrikaanse vrouwenorganisaties hebben
lend gereageerd op een schrijven van het ministerie van
je, waarin agenten de raad krijgen te masturberen. Het ad-
is bedoeld om het aantal verkrachtingen door ordehandha-
le verminderen. De oproep stond in de circulaire 'Keep in
ilh'. die het ministerie van politie van de provincie Gauteng
- |ohannesburg en Pretoria omvat), heeft verspreid. Maar zij
2 taan dat de autoriteiten helemaal niet begrijpen waarom
;aat, aldus feministische organisaties in Johannesburg.
sturbatie is geen oplossing. Verkrachting is een daad van ge-
ties en heeft niets te maken met seks", zei Sally Shackleton,
Ha rechtster van de rechten van vrouwen, in de krant Star.
slag op hotel in Algerije
r Bij een aanslag op een hotel in de Algerijnse plaats
icen zijn gisteren zeven doden en twaalf gewonden geval-
n het hotel verbleef een regionale commissie van waarne-
voor de verkiezingen van 5 juni. De bommen waren ge-
st in twee auto's die voor het hotel geparkeerd stonden.
itsers houden niet van Berlijn
Duitsers houden niet van hun hoofdstad. Bijna tachtig
int wil onder geen enkele voorwaarde naar Berlijn verhui-
Zij bekritiseren de drukte, het vuil en lawaai, de criminali-
de grote bouwprojecten en deels ook het duistere verleden
Ie jarenlang gedeelde stad. Vooral de categorieën Oost-
G «ers en vrouwen vinden Berlijn niet leuk, blijkt uiteen on-
tek van het instituut Emnid. Slechts tien procent van de on-
raagden wil graag in de grootste Duitse stad" (ruim 3,4 mil-
inwoners) leven.
ices tegen Blaskic begint 23 juni
l Het Joegoslavië-Tribunaal in Den Haag begint op 23
liet proces tegen de Bosnisch-Kroatische generaal Blaskic.
Jibunaal verdenkt de 37-jarige Blaskic van oorlogsmisdaden
Ide moslimbevolking van de Centraal-Bosnische Lasva-val-
Issen 1992 en 1994. Op aandringen van de Kroatische presi-
lTudjman meldde Blaskic zich vorig jaar in Den Haag. Hij
jommandant van de Kroatische troepen in Bosnië.
Irag Rusland en Wit-Rusland
Zes jaar na het uiteenvallen van de Sovjetunie hebben
|esidenten van Rusland en Wit-Rusland, Boris Jeltsin en
indr Loekasjenko, een handvest getekend waarin een nieu-
ie tussen hun landen is vastgelegd. Een voorstel van Loe-
ïko om de twee landen in elkaar te laten opgaan en direct
la verkiezingen voor een parlement en president te houden
ir Rusland van de hand gewezen, maakte de Wit-Russische
Jent bekend.
Turkse afgevaardigden
Partij van het Juistè Pad
i-premier (giller zijn gis-
ifgetreden, waardoor de
irheid van de rege-
alitie van de fundamen-
the Welvaartpartij en de
ran het Juiste Pad nog
ree zetels bedraagt,
emi-officiële Anatolische
eau zei dat afgevaardig-
net Aydin was opgestapt,
af geen reden voor zijn
"gevaardigde Samil
trad eerder op de dag af
:en deel te kunnen uit-
van een regering die het
nentalisme propageert,
ivare druk van het leger
emier Erbakan van de
Demonstraties tegen nieuwe machthebbers
kinshasa gpd
De populaire politicus Etienne Tshisekedi heeft gisteren
in de hoofdstad Kinshasa opgeroepen tot verzet tegen de
nieuwe machthebbers in Congo, het voormalige Zaïre.
Tijdens een persconferentie verwierp Tshisekedi in dui
delijke bewoordingen de nieuwe regering. ,,Wie zijn deze
mensen?", vroeg hij zich af. „Deze regering bestaat niet
voor mij. Ik roep alle mensen op om zich met hun laatste
energie te verzetten tegen alle pogingen om een regering
op te dringen die geen legitimatie van het volk heeft ge
kregen."
aan zijn regeringsploeg, waar
van nu dertien ministers zijn
benoemd. De legerleider resi
deerde al die tijd in de ambts
woning van de verdreven mi
nister-president van Zaïre.
Voor de inwoners van Kins
hasa zijn de gevolgen van de
machtsovername, zij het scha
mel, toch te merken. De koer
sen van het geld, nog immer
met een grote afbeelding van
Mobutu er op, gaan iets om
hoog. Er wordt hard gewerkt
aan de invoering van nieuwe
biljetten voor Congo, zonder de
beeltenis van de verguisde Mo
butu.
Dat Kabila gaat struikelen
over Tshisekedi en voormalig
Zaïre de afgrond zal inglijden,
lijkt niet aan de orde.
„Tshisekedi is niet de figuur
voor leiderschap. Hij is een ech
te tweede man. Bovendien heeft
hij zich tijdens de besprekingen
met Kabila's mensen onmoge
lijk opgesteld. Belangrijk is dat
de burgers verbeteringen van
leefomstandigheden blijven
zien. Die zijn nu nog een
ramp", aldus een Afrikaanse di
plomaat.
Tshisekedi heeft in de regering
van Laurent Desiré Kabila, de
nieuwe machthebber in de De
mocratische Republiek Congo,
geen plaats gekregen. Aangeno
men werd dat Tshisekedi als lei
der van de burgerlijke oppositie
tegen ex-dictator Mobutu pre
mier zou worden. President Ka
bila heeft echter besloten om
zelf de ministersploeg te gaan
leiden. Bovendien heeft hij De
fensie voor zijn rekening geno
men. De partij van Tshisekedi,
de Unie voor Democratie en So
ciale Vooruitgang, is wel in het
kabinet opgenomen.
Door Tshisekedi te passeren,
heeft Kabila het bij veel mensen
al weer verbruid. In de straten
van Kinshasa werd gisteren ge
roepen om het vertrek van de
man die een week geleden met
veel gejuich werd binnenge
haald. In sommige delen van de
stad werd massaal geprotes
teerd. Kabiia heeft zijn troepen
de opdracht gegeven niet tegen
de demonstraties op te treden.
Kabila zelf laat zich niet zien.
Hij sleutelde dagenlang rustig
Aanhangers van Etienne Tshisekedi verscheuren een shirt met daarop
het portret van president Laurent Kabila. foto a
kinshasa afp
De nieuwe president van de
Democratische Republiek
Congo, Laurent Kabila, heeft
de verdreven ex-president
Mobutu een vrijplaats aange
boden. Dat heeft de minister
van buitenlandse zaken, Bizi-
ma Karaha, gisteravond ge
zegd in Kinshasa.
Kabila garandeert Mobutu
'totale persoonlijke veilig
heid', verzekerde Karaha op
een persconferentie. Volgens
Karaha heeft Kabila de Zuid-
Afrikaanse president Nelson
Mandela gevraagd te bemid
delen bij de terugkeer van de
gevluchte Mobutu naar zijn
land, zodat die 'geen vernede
ringen meer hoeft te onder
gaan' bij het zoeken van asiel
in het buitenland.
„Als hij niet naar Kinshasa
wil komen, heeft hij nog zijn
dorp. Daar kan hij blijven en
al zijn geld importeren dat hij
in 32 jaar heeft vergaard om
bij te dragen aan de herop
bouw van het land", aldus
Karaha.
Mobutu arriveerde gisteren
vanuit Togo in Marokko, na
dat hij vorige week vrijdag
Kinshasa was ontvlucht.
Welvaartpartij om op te treden
tegen islamitische activisten
heeft ernstige spanningen ver
oorzaakt in de elf maanden ou
de coalitie.
(giller liet gisteren doorsche
meren dat vervroegde verkie
zingen moeten worden gehou
den als de crisis voortduurt. Zij
verklaarde dat verkiezingen een
oplossing zouden kunnen zijn
voor het ontstane grote wan
trouwen tussen het Turkse leger
en de premier.
Erbakans regering overleefde
deze week een door de opposi
tie ingediende motie van wan
trouwen met een meerderheid
van slechts een handvol stem
men. Hij kreeg steun van zes af
gevaardigden van een kleine
rechtse partij.
Jakarta Een aanhanger van
de Indonesische moslimpartij
PPP daagt in Jakarta suppor
ters uit van de regerende
Golkar-partij. Op de laatste
dag waarop campagne kon
worden gevoerd voor de par
lementsverkiezingen op 29
mei deden zich gisteren he
vige rellen voor, waarbij ze
ker vijf gewonden vielen. De
oproerpolitie maakte met
rubberkogels, waterkanon en
traangas een einde aan bot
singen tussen aanhangers
van rivaliserende politieke
partijen in Jakarta. Ook in
Soerabaja en andere steden
op Java kwam het tot onge
regeldheden. Volgens de
Indonesische autoriteiten
zijn tijdens de verkiezings
campagne 126 mensen om
het leven gekomen. Daar
mee is de campagne de
bloedigste in de geschiede
nis van Indonesië. Tot de
stembusgang volgende week
donderdag volgt nog een
verplichte afkoelingsperiode
van vijf dagen waarin alle
politieke bijeenkomsten zijn
verboden. De rellen in Jakar
ta braken gisteren uit in een
zuidelijke buitenwijk van de
Indonesische hoofdstad. En
kele tienduizenden aanhan
gers van de moslimpartij PPP
protesteerden tegen het be
wind van president Soeharto.
Supporters van de Golkar-
partij gooiden met stenen en
PPP'ers gooiden winkelruiten
in. foto ap
haarlem-tirana bart boele
Albania On-Line heeft op
Internet een geheim plan
van de Albanese socialisten
wereldkundig gemaakt. De
Socialistische Partij van pre
mier Fino wil daarmee het
gras voor de voeten weg
maaien van de Democrati
sche Partij van president
Berisha.
Het gerucht gaat in Alba
nië dat als Berisha de ver
kiezingen van 29 juni wint,
het pyramidefonds VEFA
overeind blijft. Dat biedt
hoop voor de vele tiendui
zenden Albanezen die hun
spaargeld bij dat fonds heb
ben belegd en is dus gunstig
voor de Democratische Par
tij bij de verkiezingen. Het is
niet uitgesloten dat het ge
rucht door Berisha's partij
onder het volk is verspreid,
maar de aan de socialisten
gelieerde zakenman Petrit
Brahja heeft inmiddels een
plan uitgewerkt om VEFA
nog vóór 29 juni onderuit te
halen.
Brahja wil zoveel mogelijk
investeerders op het VEFA-
kantoor afsturen om hun
geld terug te eisen. Hoe
krijg je die mensen op de
been? Nep-advertenties
plaatsen in socialistische
kranten, liefst met een (na
gemaakt) logo, waarin VEFA
meldt dat investeringen
worden terugbetaald. Als te
gelijkertijd de socialistische
ministers in het kabinet-Fi-
no alle economische activi
teiten van VEFA saboteren
blijkt al snel dat VEFA de
advertentie-belofte niet kan
waarmaken en is het ge
rucht dat Berisha zoveel
stemmen kan opleveren om
zeep geholpen.
Vooral rijst en maïs
brussel-den haag anp
Vanwege de snel toenemende
hongersnood in Noord-Korea
verstrekt de Europese .Com
missie het geteisterde land
voor 101,3 miljoen gulden
(46,3 miljoen ecu) aan directe
voedselhulp. Aan de hulp zijn
geen politieke voorwaarden
verbonden. De operatie maakt
van Europa de grootste dona
teur van Noord-Korea.
Ook Nederland besloot gis
teren uit de begroting van Ont
wikkelingssamenwerking
600.000 gulden beschikbaar te
stellen voor voedselhulp aan
Noord-Korea. De helft van het
bedrag gaat naar het Wereld
Voedselprogramma van de
Verenigde Naties (WFP). Sinds
september 1995 heeft Neder
land ongeveer 1,9 miljoen be
schikbaar gesteld voor hulp
aan Noord-Korea.
Volgens de Europese Com
missie bedreigt de hongers
nood inmiddels dertien tot
veertien miljoen Noord-Korea-
nen. Door de snel verslechte
rende economische situatie in
het geïsoleerde communisti
sche land zijn veel burgers af
hankelijk van staatshulp. Het
bewind in Pyongyang heeft
een dagrantsoen ingesteld van
honderd gram rijst per per
soon.
Noord-Korea kampt sinds
1995 met grote voedseltekor
ten. Zware regenval veroor
zaakte in 1995 en 1996 ernstige
overstromingen, die een deel
van de landbouwgrond on
bruikbaar maakten en voedsel
voorraden hebben wegge
spoeld of vernietigd.
De Europese hulp bestaat
voor het overgrote deel uit de
levering van rijst, maïs en
groenteolie. Op termijn is
Brussel bereid nog eens tien
miljoen ecu (22 miljoen gul
den) aan voor de gezondheids
zorg in Noord-Korea uit te
trekken. De hulp wordt ver
strekt via internationale orga
nisaties, waaronder de Vere
nigde Naties.
Een diplomaat bevestigde
dat de Kroatische president tij
dens de ontmoeting botste
met diplomaten uit de Vere
nigde Staten, Rusland en de
Europese Unie. De Kroatische
regering staat al langere tijd
onder druk van westerse rege
ringen en mensenrechtengroe-
peringen meer Servische
vluchtelingen toestemming te
geven naar huis terug te keren.
Kroatië heeft Kroatische
vluchtelingen toegestaan ver
laten Servische huizen voor
een periode van tien jaar in be
zit te nemen. Zo'n 50.000
Kroaten hebben dit gedaan. De
weinige Serviërs die hebben
geprobeerd naar hun vooroor
logse woongebieden terug te
keren, vonden hun woningen
daar vaak bezet door Kroaten.
Vorige week lieten Kroatische
functionarissen weten dat er
een nieuw repatriëringspro
gramma zal komen waarmee
de wet ongedaan wordt ge
maakt die de Kroaten het recht
geeft Servische huizen te clai
men.
De Kroatische president Franjo
Tudjman heeft de internatio
nale gemeenschap beschul
digd van partijdigheid ten gun
ste van de Serviërs. Tudjman
had gisteren een ontmoeting
met buitenlandse diplomaten
over de terugkeer van de Servi
sche vluchtelingen naar hun
voormalige woongebieden in
Kroatië.
Het Kroatische persbureau
H1NA berichtte dat Tudjman
in dat gesprek erkende dat er
'reden tot bezorgdheid' is over
de mogelijkheden die de Ser
viërs hebben naar hun huizen
in Kroatië terug te keren. Maar
hij voegde hieraan toe dat zijn
land 'verbaasd is over de een
zijdige benadering' en de na
drukkelijke internationale aan
dacht voor de Servische min
derheid. „Niet eenmaal uitte
iemand hetzelfde soort be
zorgdheid over de Kroaten en
andere minderheden die uit
hun huizen zijn verdreven", al
dus Tudjman.
ruii /uk «paul koopman
liné dagje tafelen en causeren met de
Britse premier waren ze er alle-
an onder de indruk. De charme
iy Blair, de jongste deelnemer aan
£ise top in Noordwijk, gisteren
g legde, was zo overweldigend
wantrouwen onvermijdelijk een
•egon te knagen. Wat bedoelde
rvan New Labour bijvoorbeeld
pleidooi voor een Nieuw Euro-
de Nieuwe Eeuw? Een Europeser
3of een Britser Europa?
uropese tussentop in Noordwijk
beling had, dan was het wel ken-
-t ®n met de nieuwe sterke man in
ng Street en uitvissen wat hij met
'voorheeft. Maar dat laatste bleef
ftje gissen. „Hij spreekt een ande-
dan zijn voorgangers. Ik heb er
ad gevoel bij", taxeerde Van Mier-
blgische premier Dehaene was
tachtiger: „Ook Blair zal een fun-
10 teel Britse houding aannemen",
•ra huwde hij al op voorhand. De
remier Lipponen was het opge-
Blair tracht een 'balans' te vin
wen de belangen van het Vere-
Tninkrijk en het Continent. En de
Spaanse voorzitter van het Europese
parlement Gil Robles noemde de opstel
ling van Blair 'een stuk redelijker', maar
ook 'mistig'.
Blair zelf had er intussen op het oog wei
nig moeite mee om zich in de exclusieve
herenclub van Europese regeringsleiders
en staatshoofden te bewegen. Op de tra
ditionele familiefoto, deze keer aan de
kust, mocht hij meteen al plaatsnemen
naast de 'grote drie'; Kohl, Chirac en EU-
voorzitter Kok. Blair was de meest modi
euze van de drie, ontspannen poserend
in een goed gesneden antraciet kostuum
met rode stropdas. Terug wandelend
naar het conferentiecentrum babbelde
hij met Kok nog wat na over het fraaie
weer en de goede kansen voor de top
van Amsterdam. Want daarvoor diende
'Noordwijk' eveneens. De Europese
chefs moesten er eensgezind beloven dat
het in Amsterdam op 16 en 17 juni echt
gaat lukken met het nieuwe Europese
Verdrag. Ook regeringsleiders en staats
hoofden hebben soms de behoefte zich
zelf moed in te spreken.
Op culinair gebied kwamen Blair en zijn
collega's in Noordwijk weinig te kort. De
lunch, bedoeld voor de korte verklarin
gen, werd ingeleid door een salade van
kreeft en coquille Saint-Jacques, gevolgd
door tarbotfilet met asperges, afgesloten
door een mandje van sorbetijs op een
bedje van rode vruchten. Het diner, be
doeld voor een discussie over de 'eerste
en derde pijler' van het Europees Ver
drag, werd voorafgegaan door een terri
ne van ganzenlever met truffels, waarna
een ossenstaartsoep met morilles, een
tournedos en grand dessert, begeleid
door een premier cru Monthelie Champs
Fulliots '93 en een droog-fruitige Char-
donnay Grand Ardèche '95.
Dat de nieuwe Britse regering serieuze
plannen met Europa heeft, had Blair
meteen al duidelijk gemaakt. In het La
gerhuis liet hij weten een 'leidende rol'
in de EU te ambiëren naast Frankrijk en
Duitsland. Die opmerking bezorgde de
Italiaanse premier Romano Prodi, die
zijn land ook graag ziet als een groot Eu
ropees land, overigens meteen pijn
scheuten. De zere plek werd tijdens een
'bilateraaltje' tussen de twee heren weg
gemasseerd. Gisteren publiceerde de
Britse minister van buitenlandse zaken
Robin Cook een ingezonden stuk in di
verse Europese kranten onder de kop:
'Europa kan met Tony Blair resultaten
boeken'. „Het verschil met vroeger is dat
wij voortaan niet gewoon nee zullen zeg
gen, maar zullen zoeken naar compro
missen die voor iedereen aanvaardbaar
zijn", aldus Cook in dat artikel. Maar in
dezelfde kolommen stond de boodschap
dat het VK 'de eigen nationale belangen
vastberaden zal verdedigen' en 'nog har
de onderhandelingen zullen volgen'.
Blair leidde zelf zijn persconferentie in
de briefingzaal die door Van Mierlo als
'welkomstgeste' was afgestaan. Hij be
nutte meteen de gelegenheid om duide
lijk te maken dat Europa zich soms met
de verkeerde kwesties bezighoudt. „We
moeten ons concentreren op de onder
werpen die de burgers aangaan: werk,
veiligheid, milieu, criminaliteit. Ik vond
een goed publiek voor die gedachte", zei
hij. Het woord 'concensus' kwam niet
over zijn lippen, wel de vaak herhaalde
verzekering dat hij de Britse belangen
'perfectly clear' had gemaakt en dat ak
koorden alleen worden gesloten als ze
zowel het Britse als het Europese belang
dienen.
Had Blair het een beetje naar zijn zin ge
had? De premier: „Als ik hier moest
overnachten en nog 24 uur moest door
praten, denk ik niet dat ik verrukt zou
zijn".
Tony Blair (rechts) in gesprek met premier Kok.
foto reuters
