Bolkestein vernieuwt vooroordeler
Veeartsen en boeren voelen niets voor pottenkijkers
«Mee, to is £M£, «vwol
SiWTS ie gr go£F Las
Beloof ^J032 IKJ
Sfoiceo, /VWSTEfó A
//PTT WS PAT
Verzoening blijkt
moeilijk voor de
W aarheidscommissie
Feiten &Meningen
DONDERDAG 22 MEI 1997
152
to JIJ JtTcrr Vt IS(AA1
NAMTJ&
80LIC£sn2WS BOÖ<
tol"
Wie ivwnmem
g&p,/- ^Cj
coN)T(2oieeF ik
akt wacwt
- e;0O">^
Dierenartsen en varkensfokkers
staan alles behalve te springen
om pottenkijkers toe te laten bij
het doden van een half miljoen
pasgeboren biggetjes. De ge
rechtelijke uitspraak dat minis
ter Van Aartsen van landbouw
journalisten de toegang tot de
stallen niet mag weigeren, ver
andert hieraan niets.
De dierenartsen die de klus
moeten uitvoeren hebben het te
druk, hebben geen zin, of zijn
bang voor hun reputatie. Ande
ren beginnen pas later met het
werk, dat nu nog maar nauwe
lijks op gang is. Ook de boeren
zitten niet echt te wachten op
toeschouwers bij het macaber
werkje waar zij zich met hand
en tand tegen hebben verzet. Ze
hebben genoeg van de negatie
ve berichtgeving over hun sec
tor, maar zijn bovenal als de
dood dat ze alsnog de ziekte
binnenhalen op hun bedrijf.
Dierenartsen in het gebied rond
Boekei en Venhorst.voelen wei
nig voor contact met de pers.
,,Het is hier een gekkenhuis. Ik
moet afbreken want ik heb geen
tijd. Wilt rnmij niet meer bel
len." Tuut, tuut, tuut... Andere
veeartsen in het gebied waar de
eerste varkenspest is uitgebro
ken, willen wel wat toelichting
geven, maar niet te veel. ,,Het
kost onevenredig veel tijd, levert
geen cent op en staat zelfs de
interne communicatie in de
weg", aldus een dierenarts van
een grote groepspraktijk in Vol-
kel.
Een korte beschrijving van de
klus wil hij echter nog wel ge
ven. De pasgeboren biggen krij
gen een injectie in de borst met
het middel T-61. Wat dat pre
cies betekent, heeft de veteri
nair niet paraat. „Iels termi
naals, zou ik zeggen." Het spul
moet in het hart van de big wor
den ingespoten, in elk geval di
rect in de bloedbaan. Het dier is
dan binnen twee seconden bui
ten bewustzijn en de spierver
slapper stopt de ademhaling,
waardoor het diertje binnen vijf
seconden dood is.
Het makkelijkst vinden de art
sen het, als de boer de beestjes
aan de achterpoten omhoog
houdt, met de borst van zich af.
Je steekt de naald in de borst,
zuigt wat bloed aan, zodat je
weet datje in de bloedbaan zit
en injecteert."
KRIJSEN
Dierenarts G. van Dommelen
uit Katwijk in de buurt van
Cuijck heeft op de eerste dag
van de grote operatie ruim drie
honderd biggen gedood. Het is
hem persoonlijk meegevallen.
„Het is een diervriendelijke me
thode, nagenoeg pijnloos. Je
voelt de spanning uit zo'n dier
weglopen." Toch begrijpt hij de
terughoudendheid van zijn col
lega's wel. Dat komt door de
grijpers die de kadavers van
halfwas- en volwassen varkens
ruw in vrachtwagens kwakten.
Dat spookbéeld is bij de kran
tenlezer en televisiekijker op het
netvlies gebrand.
Van Dommelen vertelt eerlijk,
dat een enkele keer niet kan
worden volstaan met die ene in
jectie. In die gevallen lijkt de
methode ineens niet meer zo
diervriendelijk. Daar komt nog
eens bij dat een varken maar
een beperkt expressievermogen
heeft. „Als hij lacht, zingt of
huilt, hij krijst altijd. Ook als je
hem op zou pakken om hem
aan te halen: horen en zien ver
gaat je. De veeartsen zitten er
niet op te wachten zich om die
reden als dierenbeulen te laten
afschilderen."
Het ministerie kent geen die
renartsen die er anders over
denken. De Nederlandse Chris
telijke Boerenbond in Tilburg
biedt geen soelaas. En bij het
crisiscentrum in het gemeente
huis van Boekei begint de tem
peratuur ook op het kookpunt
te raken. „Ik hoop niet dat u
hier moeilijkheden komt ver
oorzaken", snauwt de woord
voerster als niet onmiddellijk
genoegen wordt genomen met
de melding dat er 'geen mede
delingen' worden gedaan.
WACHTEN
Varkensfokker J. van Lankvelt in
Volkel kan nauwelijks wachten
tot ze zijn biggen komen afma
ken. Hij scharrelt wat rond in de
voortuin en weet dat hij pas
over een week aan de beurt is.
Zijn bedrijf wordt van pest ver
dacht, zoals de blauwe borden
bij de oprit laten zien. „Sperma
van het K3-station in Wanroy",
verklaart hij. „Maar de biggen
die normaal 23 kilo wegen, zit
ten nu al op veertig kilo en ste
ken met de poten uit het hok",
vertelt hij beeldend. Er moet
wat gebeuren, ook al bevalt het
hem helemaal niet. „Ik ga er 's
nachts bij zitten om te zorgen
dat de biggen goed op de we
reld komen. Het is niet leuk als
ze dan drie dagen later worden
doodgespoten."
„Zielig", vindt zijn dorpsgenote
T. van de Brandt „Wat heeft het
voor zin? Je gaat het kraamhok
binnen als alles gezond is en als
je weggaat, zijn ze allemaal
dood." De lol is ervan af, vindt
ze, zeker nu de spanning maar
niet wil wijken dat haar eigen
bedrijf alsnog door de pest
wordt bezocht. „We hebben al
maanden geen bezoek ontvan
gen. Verjaardagen vieren we
niet. De telefoonrekening is
twee keer zo hoog."
E. van Dijk uit Boekei voelt de
spanning al haast niet meer,
zegt hij. Hij heeft gezien dat bij
bijna al zijn buren de stallen
zijn geruimd. „Met zijn vijven
zijn we de laatsten in dit deel
van Boekei die nog varkens
hebben." De laatste ruiming
was vier weken geleden, vertelt
hij terwijl hij in het dorpscafé
met drie slokken nog een biertje
naar binnen giet. En dan ineens
gloort er weer wat hoop: dat is
alweer zo lang geleden, ra
schien ontspringt hij de d
„Erg voor de biggen? Ik vil
veel erger als mijn zeugen
ten worden afgemaakt, w<
dan ben ik mijn bedrijf kw
SPECULATIE!
De wetenschap weet nogj
niet precies hoe het pestvi
zich verspreidt. Maar des
laties zijn niet van de lucl
bij het ruimen van zieke 1
ven geen massa's haren
waaid en bij de buren hel
latiesysteem ingezogen?!
het toch overgebracht dol
ten en vogels? Is het onve
dig geweest geruimde bei
gelijk schoon te maken?V
het niet beter geweest het
een week te laten afstervf
dierenarts die optreedt alt
troleur weet het ook nietl
Hij heeft het grootste bedt
de buurt 'het best geïs
van allemaal' met 15.0
ren te gronde zien gaan.r
voorzie dat er straks bedii
komen met een eigen die
arts die nergens anders ffl
NIEUWSANALYSE
Onpartijdig onderzoek naar de politieke misdaden uit de
apartheidstijd, zowel van regeringszijde als van de anti
apartheidsbewegingen. Dat was de opdracht waarmee
de Zuid-Afrikaanse Commissie van Waarheid en Verzoe
ning (TRC) begin vorig jaar van start ging. Maar vorige
week is die taak te zwaar gebleken.
De onpartijdigheid kon niet worden gehandhaafd toen
de commissie achtereenvolgens het ANC en de Nationa
le Partij (NP) verhoorde. Nadat vice-president Thabo
Mbeki en een aantal andere ANC-topmensen niet onkri
tisch, maar ook niet onwelwillend, over het verleden van
hun organisatie waren uitgehoord, werd oud-president
F.W. de Klerk aan een waar kruisverhoor onderworpen.
Alsof dat niet genoeg was, verklaarde Waarheidscom
missie-voorzitter Desmond Tutu na het verhoor met tra
nen in de ogen dat hij 'diep geschokt' was over de ver
klaringen van De Klerk. „Te zeggen dat hij niet wist van
de misstanden, maakt me bedroefd", hield Tutu journa
listenvoor.
De Nationale Partij reageerde op de te venvachten wij
ze. De partij, die vanaf het begin twijfels had over de on
partijdigheid van de Cómrmssie van de Waarheid, be
sloot na de uitspraken van Tutu zijn medewerking aan
de TRC op te zeggen. Een onafhankelijk, onpartijdig oor
deel was niet meer mogelijk, aldus de NP-verklaring.
De Klerk was zijn getuigenis begonnen met een uit
voerige verontschuldiging voor het leed dat apartheid de
mensen heeft aangedaan. Maar wat de commissieleden
niet accepteerden, is dat hij zegt persoonlijk geen schuld
te hebben omdat martelingen en moorden geen rege
ringsbeleid waren en hooguit het eigenmachtige werk
van veiligheidsagenten. Ook ontkent de Klerk met klem
dat er ooit door de regering een derde macht is opgezet,
met het bewuste doel het politiek geweld in het land aan
te wakkeren en moorden op politieke tegenstanders te
plegen.
De Klerk zegt destijds niet van de moorden en marte
lingen door de veiligheidsmachten geweten te hebben.
Toen hij zich ervan bewust werd, heeft hij, zei hij, diver
se malen onderzoekscommissies in het leven geroepen
om de zaak te onderzoeken. Op de vraag, waarom hij en
andere NP-politici berichten over martelingen lange tijd
negeerden, gaf hij als verklaring dat hij die altijd als pro
paganda van de anti-apartheidsbeweging had be
schouwd.
Bij de TRC en bij aartsbisschop Tutu gaat het er niet in
dat De Klerk echt van niets wist. Opmerkelijk is echter,
dat de commissie een dag eerder van de ANC-leiding
zonder morren identieke verontschuldigingen accep
teerde voor zaken als de zogenaamde halsbandmoorden
(waarbij verraders een met benzine gevulde, brandende
autoband om de nek kregen) en een aantal aanslagen op
winkelcentra en snackbars.
'Geen officieel beleid', 'zonder ons medeweten' en
'mogelijk het eigenmachtige werk van kaderleden' wa
ren verontschuldiging van de ANC-leiding, samen met
de bewering dat veel van de aan de anti-apartheidsbe
weging toegeschreven aanslagen eigenlijk het werk wa
ren van de geheime dienst. En niemand is over die ver
klaring erg geschokt.
Het probleem is dat de Waarheidscommissie ondanks
haar poging tot onpartijdigheid een visie op de waarheid
heeft die dichter bij de anti-apartheidsbeweging dan bij
de Nationale Partij ligt. Dat kun je de commissieleden,
die veelal hun sporen in de strijd tegen de apartheid
hebben verdiend, niet helemaal kwalijk nemen.
Maar hoe moeilijk het ook is om De Klerk te geloven,
het is mogelijk dat hij en andere NP-politici echt niet ge
weten hebben van de schaal waarop er gemarteld en ge
moord werd. Het is net zo goed mogelijk dat veiligheids
agenten op eigen houtje (of hooguit met medeweten van
hun directe superieuren) hebben gehandeld als dat
ANC-kaderleden op eigen houtje een bom hebben ge
legd. Het hoeft geen officieel regeringsbeleid te zijn ge
weest. Maar zelfs als dat de waarheid is, zal De Klerk
voor de meerderheid van de Zuid-Afrikanen altijd een
leugenaar blijven, omdat zij dat niet kunnen en willen
geloven.
Bij de Waarheidscommissie was de eerste reactie dat
het terugtreden van de NP geen problemen voor het
werk van de commissie zal opleveren. Dat laatste is wat
al te optimistisch. Na het verhoor van De Klerk wordt
twijfelachtig of mensen als oud-president P.W. Boüia
nog bereid zullen zijn de commissie vrijwillig te woord te
staan. Natuurlijk blijft de commissie altijd nog de moge
lijkheid van dagvaardingen.
Voor de geschiedschrijving én het verzoeningsproces
in Zuid-Afrika zou het mooi zijn geweest als ook de aan
hangers van de apartheid hun bijdrage aan de Waar
heidscommissie vrijwillig hadden geleverd. Dat zullen ze
nu zeker niet meer doen. Helaas heeft de emotie bij de
commissie de overhand gekregen bij het zoeken naar de
waarheid. En dat maakt de kans op een evenwichtig
eindrapport straks een stuk geringer.
KAAPSTAD RUNA HELLINCA
CORRESPONDENT
WD-leider bundelt interviews met geslaagde islamieten
Een boek van Frits Bolkestein over moslims in Nederland dat is oppassen. Wat wil de WD-leider met zo'n geschrift bereiken,
een jaar voor de verkiezingen van de Tweede Kamer? En welke taboes op het minderhedenbeleid zullen er nu weer sneuvelen?
Iedere lezer die de politiek redelijk volgt, zal met deze wantrouwende vragen in het achterhoofd beginnen aan 'Moslim in de
polder, Frits Bolkestein in gesprek met Nederlandse moslims'.
Om maar direct de argwaan uit
de wereld te helpen: het valt al
leszins mee. Nieuwe taboes
worden niet doorbroken. Er
wordt maar één scherpe politie
ke uitspraak gedaan: geen arts
mag overgaan tot abortus, om
dat een buitenlandse vrouw
geen meisje ter wereld wil bren
gen. Een tik op de vingers van
minister Borst die dit met be
roep op de term 'noodsituatie'
wel kon billijken. Bolkestein
doet ook een zinnige suggestie:
waarom de Nederlandse kabel
niet open stellen voor Turkse
programma's. Zodat de Turkse
zapper die nu vaak uitslui
tend via de schotelantennes
buitenlandse zenders ont
vangt ook eens een Neder
lands programma bekijkt.
Voor de rest bevat het boek alle
(voor)oordelen van de WD-lei-
der over minderheden die we
inmiddels van hem kennen. In
tegratie van minderheden in de
samenleving is niet mogelijk
met behoud van de eigen iden
titeit, er moeten Nederlandse
opleidingen komen voor
imams, de criminaliteit onder
allochtonen is een groot pro
bleem, Nederlands leren is be
langrijker dan de aandacht voor
de eigen taal, enzovoort.
Na een inleidend hoofdstuk met
de expliciete mening van Bolke
stein, volgen zes interviews met
moslims van Turkse, Surinaam
se en Marokkaanse origine en
een Hollandse aanhanger van
de islam waar de opvattingen
van de WD'er in de vraagstel
ling tot uitdrukking komt. De
keuze van de ondervraagden
(het schoolhoofd, de journalis
ten, de moskeebestuurder, de
ondernemer en de ambtenaar)
blijft redelijk vaag. Ze zijn ge
slaagde migranten, die een 'rol
model' kunnen vervullen en
geen blad voor de mond ne
men. Ze zijn bovendien islamiet
en 'stellen zich open en ver
draagzaam op jegens anders
denkenden'. En ze zijn uitgeko
zen door zijn fractiegenoot
Cherribi, zelf een geslaagde al
lochtoon. Daar moeten we het
mee doen.
Het klinkt wat oneerbiedig,
maar de ondervraagden lijken
er vooral toe te dienen om de
genoemde (voor)oordelenvan
Bolkestein te bevestigen. Han
dig straks om te gebruiken in de
verkiezingscampagne. En wan
neer hij zijn gelijk niet haalt,
sleept Bolkestein zijn bewijs er
gens anders vandaan. Zoals in
het geval van het Amsterdamse
schoolhoofd Niamut, die voor
delen ziet in de 'verzuiling' van
minderheden als middel om te
emanciperen. De WD'er noemt
in zijn eigen beschouwing de
uitwassen op de Edese school
'El Inkade', waar de kanton
rechter goedkeuring hechtte
aan het ontslag van leerkrach
ten die weigerden zich aan
streng-islamitische voorschrif
ten te houden. 'Wat zou hij (de
kantonrechter, red.) zeggen als
een islamitische school een le
raar wegens homoseksualiteit
ontsloeg?', is de suggestieve,
tiek op de softe aanpak van de
Nederlandse politie passeert de
revue. „Als je door de politie
wordt opgepakt en je krijgt een
sigaret in plaats van een pak
slaag, is de rekensom snel ge
maakt", citeert Bolkestein.
Vervolgens schrijft hij: „Maar
het is niet doenlijk allochtone
en autochtone jongeren te be
handelen naar de cultuur waar
uit zij voorkomen. Intussen
heeft de helft van de jongeren in
een justitiële jeugdinrichting
een niet-Nederlandse achter
grond." Punt, volgende onder
werp. Maar wat-s-uggëreèrf Bol
kestein met deze twee zinnen?
Een daadkrachtig politicus
die hij toch wil zijn had hier
nog een derde zinnetje aan toe
gevoegd, met een poging tot
een oplossing.
Helemaal bont maakt de libera
le 'staatsman' het met opnieuw
een radicale afwijzing van Tur
kije als EU-lid. Zijn redenering
is dat het 'een illusie' is te den
ken dat 'een lidmaatschap dit
land zal helpen in zijn strijd te
gen het fundamentalisme'. Ster
ker nog: de islam in Turkije en
andere landen onttrekt zich aan
de invloed van het westen.
Maar wat citeerde Bolkestein
vorig jaar september in een rede
(als laatste hoofdstuk bijge
voegd) met instemming? „Het is
juist het westen, met zijn ideeën
over democratie, individualis
me en pluralisme, dat een be
dreiging vormt voor de wereld
van de islam." Dat pleit dan
toch vóór een lidmaatschap van
Turkije?
Een ander doorkijkje op de ma
nier waarop Bolkestein als poli
ticus te werk gaat, is de kwestie
rond de Aya Sofya-moskee in
Amsterdam-West. De moskee-
fo
bestuurders willen in striji
het bestemmingsplan een
bied bebouwen met eeng
bedsruimte en voorzie™
(zoals winkels). Een slepe;
zaak, waarbij het stadsdee
stuur en de buurtbewonei
jaren protesteren tegen de
komst van de moskee. Bol
stein zegt halverwege het!
plompverloren dat hij hel
de laatste partij eens is. J
wel ik ook niet weet hoe b
dat bestemmingsplan pre
zit." Ach, details staan een
hing maar in de weg, is he
Bolkestein bewijst in zijn'i
ook dat journalistiek eenii
dat niet zomaar iedere po!
beheerst. Hij springt vani
op de tak, vraagt onvoldoi
door en geeft pas uitleg vi
naam en een kwestie diel
zestig bladzijde daarvoor
eens heeft genoemd. Toti
lens toe blijft de WD'er vi
over de imam-opleiding,!
over de kansen op een isli
tische partij zwijgt hij.
Los van Bolkesteins conni
taar, haperende interview
niek en (voor)ingenomen
gen is 'Moslims in de poli
een interessant boek, vani
de visie van liberaal denh
moslims over de noodzaa
integratie van minderhed
ons land. Het is alleen de
of de bundel ook zou zijn
vallen als de auteur een ai
me deskundige was gewei
die het journalistieke méti
beheerste.
Frits Bolkestein, 'Moslim
de Polder', uitgeverij Cor
Prijs/29,90.
DEN HAAG WILFRED SCHOLTEH
maar onbeantwoorde vraag van
Bolkestein bij dit onderdeel.
Hier herkennen we de typische
wijze van opereren van de WD-
voorman. Een probleem signa
leren, een suggestieve vraag
stellen (en geen antwoord ge
ven) en de kwestie is in veel ge-
tekening wim stevenhagen
vallen goed voor een incident.
Nog zoiets. De criminaliteit on
der allochtone jongeren wordt
aangestipt en de bekende kri-
Bolkestein in gesprek met een groep Turkse imams.
Bij een varkenshouderij in het Brabantse Mortel worden de tonnen klaargezet, waarin de gedode biggetjes
moeten worden gestopt. foto anp marcel antonisse
