'Wij filmen altijd vanuit de mensen'
Geslachte varkens zweven door Amsterdam
Cultuur Kunst
"hristie's trekt valse
Appels van veiling terug
Den Haag wil orkest
en Philipszaal redden
Jonge Brit bezit oude
opnamen Beatles-leden
Enthousiasme over nieuw ontwerp Van Abbemuseum Gaaikema Schrijft weer musical
1/OENSDAG 21 ME11997
chef jan rijsdam. 071-5356444
Huldeblijk aan 70-jarige Mulisch
uktfrdam Voor Harry Mulisch is 1997 een jubileumjaar. Vijftig
bargeleden debuteerde hij met het korte verhaal 'De kamer'. In
uli bereikt de gevierde auteur ook zijn zeventigste verjaardag.
)e bewogen wereld van Harry Mulisch staat op zondagavond 1
(0 juli centraal in het Amsterdamse Paradiso. Met Peter van Ingen
"voert hij een avondvullend gesprek, afgewisseld door film- en vi
deofragmenten. Onderwerpen zijn het schrijverschap van Mu
lisch, zijn collega's, zijn vriendschappen en zijn jeugd.
Half miljoen voor Annie Schmidt Huis
/oftfrmeer/utrecht» Staatssecretaris Nuis van cultuur heeft een
j^jfmiljoen gulden ter beschikking gesteld voor het Annie M.G.
Schmidt Huis in Utrecht. Dat heeft hij gisteren bekendgemaakt,
op de geboortedag van de schrijfster. Het Annie M.G. Schmidt
Huis is een kunstencentrum voor kinderen tussen 5 en 15 jaar.
Het Huis stelt zich onder meer ten doel het culturele erfgoed van
Annie M.G. Schmidt voor kinderen toegankelijk te houden. In
het gebouw worden onder meer een theater ondergebracht, een
bioscoop, een mediatheek, een expositieruimte voor schilderij
en, foto's en beeldhouwkunst, een bibliotheek en artotheek en
studio's waar kunstenaars aan het werk zijn. Verder komt er een
kindercafé en een winkel waar jeugdboeken, cassettes, CD's en
video's verkocht worden en artikelen die een relatie hebben met
kunst.
Roger en Robert Busschots succesvol met Infofilm
Alles doen ze samen. „De mensen worden er hopeloos
van." Roger en Robert Busschots, een Belgische tweeling
die in Leiden werkt en woont. Eind jaren zeventig kwa
men ze naar Leiden voor een studie culturele antropolo
gie en bleven er vervolgens 'hangen'. Ze richtten Infofilm
op, een klein, succesvol bedrijf, gespecialiseerd in audio
visuele producties. Een van hun laatste projecten was de
inrichting van de tentoonstelling Passie van Leiden, in de
Lakenhal.
STERDAM ANP
Amsterdamse veilinghuis
uistie's heeft zes aan Karei
ipel toegeschreven werken uit
op 4 juni te veilen collectie
oderne kunst gehaald. Appel
If herkent de werken niet als
zijne.
Het gaat om een gouache,
tekeningen, twee decor-
ukken en een tapijt. De
luache, gemaakt in 1945,
oest 70.000 tot 90.000 gulden
ibrengen en zou daarmee de
mrste van de nu ontmaskerde
erken worden.
Appel kreeg twijfels toen hij
catalogus van Christie's, die
altijd automatisch krijgt toe-
ionden, thuis doorbladerde,
irt voor Pinksteren bekeek hij
kavels bij Christie's in Am-
erdam. Hij constateerde dat
zes werken niet van hem
nden zijn. Een iets groter
ntal andere werken is wel van
hand. Die komen op 4 juni
larokopera's
Dp zestiende
festival
)ude Muziek
utrecht gpd
Oude muziek en niets an
ders dan oude muziek.
Onder de nieuwe directie
van Casper Vogel stopt het
Holland Festival Oude
Muziek met de vrijage met
andere muzieksoorten.
Hoogstens als 'leuke disso
nant' of als 'volstrekt lo-
zijlijntje van het
hoofdprogramma' zal dit
internationaal georiën
teerde festival nog andere
imuzieksoorten in de pro
grammering opnemen.
De komende 16e afleve
ring - van 29 augustus tot
en met 7 september op tal
van Utrechtse locaties -
geheel in het teken
van de muziek uit de mid
deleeuwen, renaissance,
barok en vroege roman
tiek. Twee barokopera's
ijgen in de Stadsschouw
burg een opvoering, alle-
van Giovanni Bononci-
ni, die in zijn eigen tijd po-
Julairder dein Handel was:
trionfo di Camilla en
Amor Doppio. Eerstge
noemde is een eigen festi
valproductie onder leiding
van dirigent Jos van Velt-
hoven en regisseur Jos
proenier, waarvoor een in
ternationale solistenteam
is aangetrokken met onder
anderen Guillemette Lau
rens en Guy de Mey.
Andere componisten
waarop een extra schijn
werper wordt gezet, zijn
de polyfonist Johannes
Ockeghem (500 jaar gele
den gestorven), de Italiaan
Francesco Landini (600
jaar geleden gestorven) en
Franz Schubert (200 jaar
ti geboren). Van
Schubert wordt een be
langrijk deel van zijn kla
vierwerk uitgevoerd, op in
strumenten uit z'n tijd.
Het traditioneel overla
den programma - 60 uit
voeringen in het hoofd
programma en ongeveer
50 gratis concerten - be
licht ook uitgebreid facet
ten van de niet-westerse
muziek. Twee zeer vroege
Latijns-Amerikaanse ope
ra's krijgen een scenische
ppvoering. Voorts wordt er
in samenwerking met Rasa
rat thema 'sjeiks, sjahs en
soefi's' belicht. Een van de
raogtepunten binnen dit
foema is het optreden van
de 'wervelende derwisten',
een mystiek ritueel uit de
5°efi-cultuur.
ook gewoon onder hamer.
Christie's onderzoekt nog hoe
de pijnlijke vergissing kon wor
den gemaakt. Het is niet de eer
ste keer dat het veilinghuis per
ongeluk een valse Appel op de
markt brengt. Vorig jaar werd er
ook een ten onrechte aan de
Cobra-kunstenaar toegeschre
ven gouache verkocht. De af
wikkeling van die zaak loopt
nog.
„Er zijn veel valse Appels op
de markt. De werken die we nu
wilden aanbieden, leken van
een goede herkomst. We had
den geen reden te twijfelen. In
een aantal van deze gevallen
zou Willem Sandberg, de vroe
gere directeur van het Stedelijk
Museum in Amsterdam, er zelfs
bij de aankoop door de huidige
eigenaar aan te pas zijn geko
men. In elk geval zullen we
voortaan bij elke Appel de schil
der zelf consulteren," aldus de
woordvoerster.
leiden erna straatsma
De gezamenlijke studie culture
le antropologie in Leiden was
de basis voor Infofilm. In België
was het, destijds, niet mogelijk
deze studierichting te kiezen, en
zo kwamen de broers in Leiden
terecht. „Daarna zijn we blijven
hangen, we hadden hier inmid
dels een vrienden- en kennis
senkring opgebouwd. Het beviel
ons hier goed. Nederlanders
zijn van die vriendelijke mensen
en de taal hier is zo mooi. Zo
helder en duidelijk."
De Busschotsen verdiepten
zich aan de universiteit met na
me in het onderwerp 'etnocine-
matografie', ofwel: audio-visue-
le toepassingen bij antropolo
gisch onderzoek. Ze maakten
tijdens hun studie films over
Mexico en Spanje en 'van het
een kwam het ander'. „Na onze
studie kregen we meteen een
opdracht van het Tropenmuse
um en hebben we voor de IKON
een film over een Marokkaans
gezin gemaakt." Even was er
een periode waarin de wegen
van Roger en Robert zich
scheidden. Robert werd docent
visuele antropologie aan de Ka
tholieke Universiteit in Nijme
gen en gastdocent bij de Rijks
academie voor Beeldende Kun
sten in Amsterdam. Roger: „In
tussen heb ik Infofilm opge
richt." In 1983 ging het tweetal
gezamenlijk verder met het be
drijf, gevestigd in een klein
pand aan de Haarlemmerweg.
Als tweeling vormen ze een
soort symbiose. Roger, lachend:
„Ik ben Robert gewoon gevolgd.
Zo gaat het altijd. We hebben
tot ons twaalfde jaar ook altijd
in dezelfde kleding gelopen. We
vormen echt een twee-eenheid.
Eigenlijk is dat niet zo goed. Je
wordt altijd aangesproken als
'de Busschotsen'. Nu heb ik
daar niet de tijd meer voor,
maar een tijd geleden was ik
ook actief als beeldend kunste
naar. Toen er op een gegeven
moment een poster verscheen
waarin mijn expositie werd aan
gekondigd was dat een heerlijke
ervaring: 'Roger Busschots'
stond er op die posters. 'Roger!',
ik was ineens 'Roger', dat was
nooit eerder voorgekomen."
Theeceremonie
Infofilm kreeg als een begin
nend bedrijf veel opdrachten
van Leidse musea. Voor het
Rijksmuseum voor Volkenkun
de maakten ze een film over
een Japanse theeceremonie,
waarmee ze de Sony Video
Award wonnen. Van de Stich
ting Leiden Museumstad kwam
de opdracht om films te maken
over alle Leidse musea. Voor het
Rijksmuseum van Oudheden
maakte Infofilm vijf producties
waarvan de laatste over 'Egypte,
het land van 30 dynastieën.
Voor Museum Boerhaave werkt
het bedrijf aan een film over
medische instrumenten.
Later breidde het werkterrein
van Infofilm uit met producties
in de gezondheidszorg en voor
lichting aan allochtonen. Sinds
kort is Infofilm ook actief op het
gebied van nieuwe media, zoals
cd-roms en Internet-sites. Zo
kreeg Infofilm onder meer de
opdracht om een Internet-site
te maken voor Museum Boer
haave.
„Onze antropologie-achter-
grond is wel bepalend voor de
visie die wij hebben bij het ma
ken van films. Wij filmen altijd
vanuit de mensen. Anderen zijn
geneigd om eerst een script en
een scenario te maken. Wij zijn
flexibel, heel vrij. We observeren
meer, waardoor je een veel jovi
aler resultaat krijgt. Het enige
nadeel van onze manier van
werken is dat het monteren veel
meer tijd vraagt." „De portret
ten van bekende Nederlanders
die wij voor de Passie van Lei
den maakten zijn een goed
voorbeeld. Het liefst nemen we
zo'n filmportret in één take op,
zonder te knippen. Het resul
taat was een serie, korte, sym
pathieke portretjes." Passie van
Leiden is een expositie die be
staat uit een aantal favoriete
voorwerpen van bekende (oud-
JLeidenaars, onder wie oud
wielrenner Gerben Karstens, ca
baretier Paul van Vliet en bur
gemeester Cees Goekoop.
Echt groot willen de broers
hun bedrijf echter niet maken.
Zoals het nu is, is het wel goed.
De opdrachten komen hen
'aangewaaid' zeggen ze. Robert:
„Al die groei, dat hoeft toch
niet. Elke groei levert meer Co2-
uitstoof op, ja toch? Wij zijn er
ook niet zo voor: al die media.
Je wordt doodgegooid met in
formatie." Roger: „Nee, hoe
minder hoe beter eigenlijk... Ja,
daar heb je gelijk in, dat is wel
een beetje dubbelhartig als je er
zo over denkt en bij een bedrijf
als Infofilm werkt. Maar wij pro
beren ons te beperken tot, ho
pelijk, nuttige zaken."
Schilder Gordijn daalde af in diepe krochten van de stad
amsterdam francoise ledeboer
In het Amsterdam van schilder
Herman Gordijn zweven ge
slachte varkens in de Leidse-
straat langs de bovenleiding van
de tram. Ook laat hij een lange
rij treurige travestieten en naak
te vrouwen langs de Schreier
storen trekken en naakte baby
lijkjes met een schepnet uit de
Brouwersgracht tillen. In het
Amsterdams Historisch Muse
um (AHM) ontvouwt zich zo
een surrealistisch panorama
waarop beklemmende beelden
uit het onderbewuste van de
schilder een macaber huwelijk
met de realiteit aangaan.
Gordijn maakte de afgelopen
jaren voor deze expositie elf
schilderijen en een drieluik dat
maar liefst 6 bij 3.20 meter be
slaat. Het is aangekocht door
het AHM en toont onder meer
in bomen copulerende homo's
in het Vondelpark en een over
zicht van de Dam waarop zich
een waanzinnige kermis af
speelt.
In de catalogus licht conser
vator Annemarie de Wildt het
ontstaan van de serie toe. De
kiem werd gelegd toen Gordijn
zo'n vijftien jaar geleden in het
AHM een aantal portretten ex
poseerde. In gesprekken met de
toenmalige directie uitte de
Een lange rij treurige travestieten en naakte vrouwen trekt langs de
Schreierstoren. foto gpd
schilder zijn ergernis over de
wanstaltige moderne architec
tuur, incompetente bestuurders
en liefdeloze omgang met het
verleden van de stad.
Bij nader inzien leek het Gor
dijn toch geen goed idee die er
gernis weer te geven in een he
dendaags groepsportret van
'een stel in- en uitgezakte figu
ren rond een tafel met asbakken
en plastic koffiebekertjes'. Als
alternatief besloot hij na veel
wikken en wegen tenslotte tot
een reeks schilderijen waarin
niet de bestuurders, maar de
stad zélf centraal zouden staan.
Reservoir
Gordijn (1932) vestigde zich in
1960 in Amsterdam maar koos
in 1984 voor de rust van Gelder
land. Hij bezoekt de stad echter
nog geregeld om er het reser
voir aan beelden in zijn hoofd
bij te vullen. Volgens De Wildt
ziet Gordijn Amsterdam in vor
men als de bogen van een brug
of de slingerende lijnen van pa
den in het Vondelpark. Maar
het zijn vooral de bewoners die
hem fascineren en die daar zijn
opschrijfboekjes met modelte
keningen, schetsen, beelden en
'impulsen uit de buitenwereld'
vullen.
Die impulsen verwerkte hij in
zijn Gelderse 'binnenwereld' in
schilderijen waar zijn woede
over de verloedering van de
stad vanaf spat. .Maar Gordijn
heeft liever niet dat zijn Amster
damse werken alleen als maat
schappelijke aanklacht worden
geïnterpreteerd, dat zou geen
recht doen aan de intensiteit
van de emoties die hij wil uit
dragen. Als Gordijn dode naakte
vrouwen laat drijven in de Leid-
segracht, een blote man op de
rand van een dak aan het Oude-
kerksplein plaatst en in verval
geraakte bejaarden aan gym
nastiek laat doen, zorgt hij in
derdaad voor Jeroen Bosch
achtige tableaus die zo'n simpe
le maatschappijkritische dui-
MxEJC
In het Amsterdams Historisch Museum (AHM) ontvouwt zich zo een
surrealistisch panorama waarop beklemmende beelden uit het onderbe
wuste van de schilder een macaber huwelijk met de realiteit aangaan.
foto gpd
den haag gpd
De gemeente Den Haag gaat
samen met sponsors de gigan
tische financiële problemen
van de dr. Anton Philipszaal
en het Residentie Orkest op
lossen. Dat blijkt uit een ver
trouwelijke notitie die aan
staande vrijdagmiddag in een
besloten vergadering van de
gemeenteraadscommissie
voor cultuur zal worden be
sproken.
Het gaat om een reddings
operatie waarmee in totaal
voor de concertzaal aan het
Spui in Den Haag een bedrag
van 4,7 miljoen gulden is ge
moeid. Hiervan komt 1,2 mil
joen voor rekening van het be
drijfsleven. Voor de resterende
3,5 miljoen heeft de gemeente
afspraken gemaakt met kabel
exploitant Casema die samen
hangen met de verkoop van
het kabelnet aan Casema.
De miljoenen zijn nodig om
de schulden van het Haagse
muziekcentrum te saneren. Al
bijna een jaar is de nv dr. An
ton Philipszaal niet meer in
staat om leningen bij de bank
af te lossen. Om ook het orkest
zelf uit de rode cijfers te halen,
is nog eens een eenmalige in
jectie van 450.000 gulden van
de gemeente nodig.
Daarnaast wil Den Haag
toekomstige exploitatieproble
men bij de zaal voorkomen
door de programmeringssub
sidie van 265.000 gulden per
jaar te verhogen tot 400.000
gulden. De nieuwe stichting
die de programmering van de
concertzaal moet gaan verzor
gen, krijgt bovendien een
startsubsidie van 50.000 gul
den. Tot slot is het orkest - om
te vermijden dat ook daar op
nieuw tekorten ontstaan - een
verhoging van de jaarlijkse
subsidie met 80.000 gulden
toebedacht.
Vorig jaar zomer werd dui
delijk dat de zaal met een dra
matisch verliesgevende exploi
tatie - het gevolg van een fi
nancieel rampzalig verlopen
eigen programmering - regel
recht op een bankroet afste
vende. Het orkest zelf kampte
daarnaast door stijgende
werkgeverslasten met structu
rele tekorten van circa een
kwart miljoen per jaar; inmid
dels is dat opgelopen tot een
totale schuld van zes ton.
ding verre overstijgen. Hij is af
gedaald in de diepe krochten
van de stad en zijn bewoners en
toont daarmee een verontrus
tend beeld van de absurditeit
van het leven waar ook ter we
reld.
In het AHM is ook een aantal
van de prachtige portretten te
zien waarmee Gordijn grote
faam verwierf. Dat betekent ge
nieten van het grote vakman
schap waarmee hij koningin
Beatrix, oud-burgemeester
Samkalden, het echtpaar Brons,
acteur Ton Lutz, zijn favoriete
modellen Lida Polak en Mona
Monte en vele anderen portret
teerde. Wie zich door Gordijn
laat vereeuwigen is een geluks
vogel omdat hij er steeds in
slaagt tot de kern van een per
soonlijkheid door te dringen.
'Het Amsterdam van Herman
Gordijn' in het Amsterdams
Historisch Museum (Kalver-
Straat 92, Amsterdam) duurt
t/m 28 september. Openings
tijden: maandag t/m vrijdag
van 10.00 tot 17.00 uur, zater
dag en zondag van 11.00 tot
17.00 uur.
londen afp
Een jonge Brit blijkt in het bezit
van nooit uitgebrachte muziek
van de Beatles Paul McCartney
en John Lennon. De magneet
band uit 1974, vier jaar na het
uiteenvallen van de beroemde
popgroep, heeft een lengte van
35 minuten.
De 25-jarige eigenaar uit Li
verpool, de geboorteplaats van
de Beatles, kocht de band twaalf
jaar geleden van een Californi-
sche verzamelaar voor driehon
derd dollar. Hij dacht aanvan
kelijk dat de muziek uit de jaren
zestig stamde. Inmiddels zou de
tape drie miljoen dollar, bijna
zes miljoen gulden, waard zijn.
Paul McCartney bevestigde
vorige week het bestaan van de
opnamen, die ontstonden in
Los Angeles. Hij wil de band
graag kopen.
eindhoven anp
Het nieuwe ontwerp van architect Abel Ca-
hen voor de uitbreiding van het Van Abbe
museum in Eindhoven is met enthousias
me ontvangen. Wethouder A. Scherf zei dat
bij de presentatie van het plan. De bouw
kosten bedragen ruim 48 miljoen gulden.
Cahen maakte al eerder een ontwerp
voor de uitbreiding. Omdat daarvoor weinig
vierkante meters beschikbaar waren, teken
de hij als het ware een nieuwbouw over het
bestaande gebouw heen. Daardoor zou de
bakstenen voorgevel verdwijnen, evenals
het karakteristieke klokkentorrentie. Plaat
selijke en andere landelijke instellingen vin
den dat het bestaande gebouw, een ont-
werp van de vermaarde architect Krophol
ler, moet blijven zoals het is. De rechter
stelde de tegenstanders van het eerste plan
Cahen in het gelijk. Daarop besloot de ge
meente hem andermaal opdracht te geven
om een ontwerp te maken. Omdat uitbrei
ding op het bestaande terrein onmogelijk
was, besloot de gemeenteraad meer vier
kante meters ter beschikking te stellen. Vol
gens Cahen is zijn tweede ontwerp net zo
mooi, zo niet mooier dan het eerste.
Het voorziet in de bouw van twee van el
kaar gescheiden blokken achter het oorps-
ronkelijke museum. Het ene, waarin de ten
toonstellingsruimten komen, is aan drie zij
den omsloten door water. Om dat te berei
ken wil Cahen het langs het museum stro
mende riviertje de Dommel verbreden.
Het andere gebouw ligt aan de andere
kant van het water. Daarin komen onder
meer een aula, een restaurant en werkruim
ten. De beschikbare ruimte in het museum
wordt ruim drie keer zo groot. Die uitbrei
ding is nodig om de internationaal hoog ge
kwalificeerde collectie eigentijdse kunst op
een verantwoorde manier te kunnen expo
seren. De bouw van het eerste ontwerp van
Cahen zou 29 miljoen hebben gekost.
antwerpen gpd
Seth Gaaikema werkt aan een
nieuwe musical gebaseerd op
het bijbelse verhaal over Adam
en Eva. De musical-afdeling van
het Koninklijk Ballet van Vlaan
deren neemt de voorstelling
mogelijk al in het seizoen
1998/1999 in productie. De mu
sical heeft voorlopig 'De slang
van Rio' als werktitel. Klaas van
Dijk componeert de muziek.
Gaaikema verplaatst het ver
haal van Adam en Eva naar het
Rio de Janeiro van vandaag de
dag. „Het speelt zich af tijdens
het jaarlijkse carnaval in die
stad", legt Linda Lepomme, ar
tistiek directeur van het Vlaam
se musical-gezelschap, uit. „Al
les draait om een jonge danse
res die in het drugs-milieu te
recht komt. Het moet een vrolij
ke voorstelling worden na al die
zware musical-producties van
de afgelopen jaren."
'De slang van Rio' wordt de
vijfde eigen musical van Seth
Gaaikema. Eerder was hij ver
antwoordelijk voor 'Swingpop'
(1978) en 'Publiek' (1986). Vol
gende maand gaat zijn 'Catheri
ne' in première in de stads
schouwburg van Aken. De pro
ductie 'De Drie Musketiers' ligt
al vier jaar ongebruikt op de
plank. Het Koninklijk Ballet van
Vlaanderen heeft belangstelling
voor die musical, maar de rech
ten liggen nog bij Joop van den
Ende.
