Onderwijsbond wil toch
uitstel nieuwe pakketten
aar vrienden stierven uren voor bevrijding
Binnenland
Hozen met de buren
Veel meer geld nodig
in technisch onderwijs
Amaretto-producenten strijden om etiket
Bewoners rivierenland
in psychische problemen
Huisartsen: Minder
vragen over aids
•Even geen tram
lENSDAG 21 ME11997
alkoengieren in Oostvaardersplassen
gTAD_i In de Oostvaardersplassen tussen Lelystad en Almere
jben medewerkers van Staatsbosbeheer twee zogenoemde
ioengieren waargenomen. Hoe de beesten in het natuurge-
dzijn terechtgekomen is onduidelijk. De roofvogels horen
lis in Amerika. Staatsbosbeheer vermoedt dat ze zijn ontsnapt
een natuurpark. Het zijn uitstekende vliegers en kunnen van
zijn gekomen. De vogel meet van kop tot staart tachtig centi-
Jper en behoort daarmee tot de grootste ter wereld. Het dier is
[gevaarlijk voor de mens. De kalkoengieren maken volgens
atsbosbeheer een redelijke kans te overleven. Als aaseters
men zij zich in de Oostvaardersplassen te goed doen aan de
lavers van bijvoorbeeld de grote grazers die daar voorkomen.
jenheul zoekt foto geboorte gorilla
innoRN» De Apenheul in Apeldoorn is op zoek naar bezoe-
sdie met hun film- of fotocamera de geboorte van een gorilla
iben vastgelegd. Die uitzonderlijke kans deed zich afgelopen
erdagvoor. Moeder Dalila bracht haar baby, waarschijnlijk
dochter, op klaarlichte dag ter wereld en deed dat boven-
nop het apeneiland buiten. De Apenheul hoopt nu dat er
]den van deze gebeurtenis zijn gemaakt. Zelf had de gespe-
iseerde dierentuin geen camera in de aanslag, omdat de ge-
irte een complete verrassing was. Een gorillamoeder baart
ia nooit overdag. Dalila en haar kind maken het prima.
roenland-expeditie nadert finish
mik/groenland» De drie poolreizigers Ronald Naar, Coen
stede en Ekon Hartog hebben op een kleine zestig kilometer
iun Trans-Groenland Expeditie voltooid. Naar verwachting
veren de drie Nederlanders zondag aan de westkust van
enland, waar ze worden opgewacht in Illulisat. De drie zijn
8april vertrokken uit Nederland. Hun Trans-Groenland Ski
editie vergde een barre tocht van bijna duizend kilometer,
voerde langs pieken en dalen op de Noordelijke ijskap. De
Dcht door Groenland staat onder leiding van Ronald Naar
die in 1995 de geslaagde Nederlandse expeditie op de
istaanse K2, de gevaarlijke broer van de Mount Everest, aan-
tde.
speriment met eco-agrariërs
ierbantMinister de Boer van volkshuivesting, ruimtelijke
sning en milieubeheer, heeft gisteren in Swifterbant het
ischot gegeven voor een experiment met twee milieuvrien-
jke agrarische bedrijven. De twee zullen pogen hun op-
ngst gelijk te houden aan die van moderne agrarische onder-
ïingen, maar zullen daarbij zo weinig mogelijk milieubelas-
Ie middelen gebruiken. De proef wordt gehouden op de ir.
Minderhoudhoeve, een afdeling van de landbouwuniversi-
Wageningen. Deze universiteit wil de ideale bedrijfsvoering
j rde 21ste eeuw ontdekken.
loriichting over huursubsidiewet
haag» Staatssecretaris Tommei van volkshuisvesting heeft
eren het startsein gegeven voor een landelijke voorlichtings-
ipagne over de nieuwe huursubsidiewet. De D66-bewinds-
n wil met de actie vooral mensen bereiken die recht hebben
en bijdrage in de huur, maar deze om welke reden dan ook
aanvragen. Met een speciale huursubsidiekaart kunnen
irders voortaan snel zien of ze voor huursubsidie in aanmer-
komen. Volgens schattingen vragen ruim 200.000 mensen
huursubsidie aan, terwijl ze er wel recht op hebben.
denkplaat voor bemanning X-11
mond» Plaatsvervangend bevelhebber van de luchtmacht,
majoor A. de Jong, onthult vandaag in Roermond een
nkplaat voor de in 1962 op Irian Jaya (voormalig Neder-
sNieuw-Guinea) verongelukte bemanning van de Dakota
De plaquette, die bij het Indië-monument komt, is een ini-
fvan de Koninklijke Luchtmacht Veteranen Nederlands
w-Guinea. Het vrachtvliegtuig van de Koninklijke Lucht-
itis op 28 juni 1962 tegen het onherbergzame Carstensge-
Tte te pletter geslagen. In het vliegtuig bevonden zich vijf be-
ningsleden en drie passagiers. Pas in 1991 kon een expeditie
offelijke resten van de inzittenden bergen.
teroken: dubbele kans op hartkwaal
Passief roken is nog slechter dan tot nu toe werd aange-
f, len. Mensen die regelmatig in de rookwalm van anderen zit-
hebben een twee maal zo grote kans op hartkwalen dan
isen die altijd in rookvrije ruimten verblijven. Dit blijkt uit
Amerikaans onderzoek. Onderzoekers van de Harvard-uni-
■I iteit hebben tien jaar lang de gevolgen van 'meeroken' op
I OOniet rokende vrouwen onderzocht. Bij vrouwen die af en
neeroken, stijgt de kans op een hartinfact met 64 procent.
1 rouwen die regelmatig andersmans rook inademen, steeg
o isico zelfs met 88 procent. Op basis van deze gegevens ver
den de onderzoekers dat alleen al in de Verenigde Staten
ijks 50.000 mensen overlijden aan hartkwalen die worden
orzaakt door passief roken.
jaarde dood in uitgebrande kamer
Na een brand in een afgesloten slaapkamer van een
ewoning in Deventer heeft de brandweer gisteren het leven
lichaam aangetroffen van de 78-jarige alleenstaande be-
nster. De politie sluit niet uit dat de vrouw al enige dagen
den eerder is overleden. Op 15 mei had zij nog haar huisarts
ichtvoor medicijnen, maar die heeft ze nooit afgehaald bij
(apotheker. De brandweer trof op het bed van de vrouw een
trische deken aan die door onbekende oorzaak was gaan
alen, waardoor brand is ontstaan.
Ergernis in Kamer over 'zwalkendekoers AOb
De onderwijsbond AOb vindt dat de vernieuwingen in de
hoogste klassen van het voortgezet onderwijs toch tot
1999 moeten worden uitgesteld. In de Tweede Kamer is
daarop gisteren met ergernis gereageerd. Vooral de VVD
heeft zware kritiek op de 'onbegrijpelijke' opstelling van
de bond.
den haag anp
De AOb noemde het uitstel gis
teren nodig, omdat het kabinet
niet meer dan vijftig miljoen
gulden extra wil uittrekken voor
de invoering van de vier nieuwe
vakkenpakketten in havo en
vwo. De AOb had om honderd
miljoen gevraagd, te besteden
in twee jaar, plus een bedrag
voor de volgende jaren. „Dat
verschilt te veel met het bod
van het kabinet", aldus AOb-
bestuurder T. Rolvink in een
toelichting. Bovendien was het
AOb-bestuur uit een spoeden-
quête onder 505 leraren geble
ken dat de leraren in havo en
vwo aarzelen of zij wel zo snel
kunnen voldoen aan de eisen
die de veranderingen aan hen
stellen.
Net als staatssecretaris Nete
lenbos zijn de WD en D66 ho
gelijk verbaasd over deze
'onverwachte wending'. Ook
twee weken geleden drong de
AOb er bij de Kamer op aan om
de invoering van de nieuwe
vakkenpakketten in havo en
vwo uit te stellen tot 1999. De
scholen konden zich dan beter
voorbereiden. Maar vier dagen
later, tijdens het Kamerdebat
over het vernieuwde onderwijs,
kregen de Kamerleden een
spoedfax met het verzoek toch
voor 1998 te kiezen.
„Ik snap hier niets meer van",
aldus WD-er Cornielje. Juist hij
hecht grote waarde aan de op
vatting van de leraren. „Veran
dert de AOb elke week van me
ning?" Volgens Rolvink heeft de
AOb echter niets misdaan. Al
leen tijdens het eerste gesprek
met de Kamer is een fout ge
maakt. De woordvoerder die de
bond toen vertegenwoordigde
'heeft toen verzuimd om mee
te delen dat het algemeen be
stuur nog geen definitief stand
punt had ingenomen'. Het be
stuur was uiteindelijk tegen
uitstel, aldus Rolvink, mits er
genoeg geld bij kwam.
Staatssecretaris Netelenbos
vindt de reactie van de bond
merkwaardig, aldus een
woordvoerder. „De honderd
miljoen waar de AOb om vroeg
was bedoeld voor twee jaar.
Vijftig miljoen voor 1998 komt
daarmee overeen." Netelenbos
stelt zich op het standpunt dat
het huidige kabinet geen inves
teringen na 1998 kan toezeg
gen, omdat er dan verkiezingen
zijn.
In een brief aan de Tweede
Kamer herinnerde Netelenbos
eraan dat in de bekostiging aan
de scholen een bedrag van
honderd miljoen gulden per
jaar zit voor deskundigheidsbe
vordering. Dat kunnen de
scholen gebruiken voor de
arnhem» anp
De producent van Nederlands meest ver
kochte likeur, di Saronno Amaretto Origina-
le, vindt dat een importeur van een concur
rerende amandellikeur ten onrechte een
graantje meepikt van het succes van zijn
populaire versnapering. De concurrent ver
koopt flessen met een sterkgelijkend etiket,
waarmee deze volgens de' klagende produ
cent inbreuk maakt op het merkenrecht.
Gisteren eiste hij dat de importeur van het
merk Amaretto Italia Giori zijn flessen van
een nieuw etiket voorziet, op straffe van een
dwangsom van vijftigduizend gulden.
Volgens de advocaat van producent Illva
Saronno Italia is haar Amaretto Originale de
best verkochte likeur in Nederland. Amaret
to heeft een marktaandeel van 27,5 procent
op de Nederlandse likeurenmarkt. Op grote
afstand volgt Tia Maria met een aandeel
van 12,5 procent. Andere likeuren hebben
een aandeel onder de tien procent.
Hoewel de glazen flessen uiterlijk wel ver
schillen, raakt de consument volgens advo
caat mr. J. Steinhauser van Illva Saronno
Italia wel degelijk in verwarring door de
sterke gelijkenis van de etiketten. „Het eti
ket van onze amaretto is geelgoud van kleur
en geeft de suggestie van oud-perkament.
Dat maakte onze likeur bekend bij het Ne
derlandse publiek.
Het succes is volgens de raadsman der
mate groot dat di Saronno Amaretto Origi
nale in Nederland vele malen populairder
is dan in het land van herkomst, Italië. Vol
gens Steinhauser hebben de flessen van
Amaretto Italia Girori vrijwel hetzelfde eti
ket en zijn ze zeven gulden goedkoper.
De importeur van Amaretto Italia Giori
zegt al tien miljoen flessen te hebben ver
scheept naar Amerika en Australië. Volgens
hem zijn in Italië flessen amaretto met een
vergelijkbaar etiket te koop. Hij vindt dat
de rechter niet alleen moet kijken naar het
etiket, maar naar het hele product. De
rechter doet op 3 juni uitspraak in het ge
schil.
Oud-voorzitter VNO, Van Veen:
den haag» anp
voorbereiding op de vernieu
wingen. De toegezegde vijftig
miljoen komt bovenop een be
drag van 147 miljoen dat al was
gereserveerd voor de boven
bouw. Netelenbos denkt de vier
profielen in augustus 1998 te
kunnen invoeren.
Voor D66-Kamerlid Lam-
brechts is de brief van Netelen
bos aanleiding om vast te hou
den aan uitstel van de operatie.
De PvdA ziet de brief juist als
een bewijs dat de profielen wel
degelijk in 1998 van start kun
nen. De regeringsfracties heb
ben er vorige week bij Netelen
bos in een motie op aangedron
gen dat er extra geld bij komt
voor bijscholing en andere
noodzakelijke voorbereidingen
op de vernieuwingen. Het CDA
heeft om negentig miljoen ge
vraagd.
De organisatie van schoollei
ders WO noemt de eenmalige
impuls van vijftig miljoen 'vol
strekt onvoldoende'. Invoering
van de profielen en een meer
zelfstandige manier van leren in
1998 is daarom 'onverant
woord'.
Er is tweehonderd miljoen
gulden nodig voor opwaarde
ring van het technisch middel
baar beroepsonderwijs. Met
dat geld kunnen twintig tech
nocentra worden opgericht,
als onderdeel van de regionale
opleidingscentra waarin het
beroepsonderwijs is onderge
bracht. Dat schrijft C. van
"Veen, oud-minister onder
wijs en voormalig \roorzitter
van VNO, in een open brief
aan minister Ritzen (onder
wijs). Van Veen maakt zich
blijkens de brief grote zorgen
over de financiële situatie van
het technisch beroepsonder
wijs. Er is veel te weinig geld,
veel scholen zitten in oude ge
bouwen en werken met verou
derde apparatuur. Omdat het
aantal leerlingen daalt, dreigt
de situatie alleen maar verder
te verslechteren. Van Veen
stelt voor dat in de technocen
tra al het technisch beroeps
onderwijs wordt onderge
bracht.
In een reactie laat minister
Ritzen weten dat hij de zorgen
over het technisch onderwijs
niet deelt. Wel noemt hij 'meer
aandacht voor de cruciale rol
van het beroepsonderwijs zeer
gewenst'. De oprichting van
technocentra vindt Ritzen een
goed idee. Hij vindt het nood
zakelijk dat de verschillende
opleidingen binnen een regio
gezamenlijk gebruik maken
van de technologische voor
zieningen op de scholen en
universiteiten.
rotterdam Een wolkbreuk bezorgde bewoners van Rotterdam-Zuid gisteren handenvol werk. Straten kwamen blank te staan en kelders liepen
vol. Op veel plaatsen konden de riolen de stortvloed niet verwerken, zodat allerlei viezigheid omhoog kwam. Hozen was de boodschap.
foto anp cees spruijt
Na evacuatie tijdens hoog water 1995-
den haag gpdnen door de evacuatie kregen,
werden vooral veroorzaakt
Duizend tot tweeduizend bewo- doordat een aantal zaken rond
ners van het Rivierenland heb- hun gedwongen vertrek niet
ben psychische problemen on- goed was geregeld. Bijvoorbeeld
dervonden van hun evacuatie onduidelijkheid over het evacu-
tijdens de watersnood van be- atieadres, het moeten afstaan
gin 1995. Het gaat vooral om van huisdieren en het verhuizen
oudere mensen. Onderzoek van van persoonlijke eigendommen,
dr. R. de Graaf en dr. R. Bijl, bei- Er was, zo stellen De Graaf en
den verbonden aan het Trimbos Bijl, soms onvoldoende onder-
Instituut, heeft dit uitgewezen, steuning van derden bij de eva-
De resultaten zijn gepubliceerd cuatie. Met name ouderen die
in het Maandblad voor de Gees- nog alleen woonden, hadden
telijke Volksgezondheid. In ja- daar last van. Beide onderzoe-
nuari 1995 werden 200.000 kers menen dat de overheid bij
mensen uit het Rivierenland ge- mogelijke evacuaties een fase-
evacueerd uit vrees voor een ring moet aanbrengen opdat
dijkdoorbraak. Die kwam er uit- betrokkenen zich rustig kunnen
eindelijk niet. De ouderen die voorbereiden. Zo zouden bur-
psychische klachten kregen, gers opgeroepen kunnen wor-
waren veelal op hoge leeftijd en den zelf een ander adres te or-
hadden een zwakkere gezond- ganiseren voor het geval ze weg
heid; sommigen waren al licht moeten.
aan het dementeren. Ze woon- Door een fasering kunnen fa-
den nog zelfstandig, maar wa- milie en vrienden ook ingescha-
ren wel afhankelijk van hulp keld worden waardoor sociale
van derden. netwerken intact blijven. De
Bij de ouderen die al psychi- mogelijkheid van telefonisch
sche problemen hadden, kwa- contact is daarbij erg belangrijk
men niet verwerkte iror- om gevoelens van angst en ont-
logstrauma's weer boven. Bij heemding te voorkomen. Bij de
deze groep waren ook mensen evacuatie in 1995 waren tele-
die relationele problemen had- foonverbindingen slecht. Te-
den of al onder behandeling genstrijdige berichten van di
stonden van een psychiater. verse kanten versterkten de ge-
De problemen die betrokke- voelens van paniek.
het aantal mensen met vragen
af te nemen, in 1996 ging het
om zestien mensen per 10.000
patiënten. De daling doet zich
volgens het NIVEL vooral voor
op het platteland, in de steden
neemt het aantal bezorgde pa
tiënten nog altijd toe.
Patiënten vragen steeds va
ker om een aidstest. Dit heeft
te maken met betere behande
lingsmogelijkheden. Artsen
bieden de test ook vaker aan.
De studie wijst volgens het
NIVEL uit dat aids in Neder
land hoe langer hoe meer
wordt gezien als een ziekte die
iedereen kan treffen en niet al
leen bepaalde groepen. „De
voorlichting over aids heeft
haar doel dus niet gemist.
Mensen praten er makkelijker
over en komen met een duide
lijker doel bij de huisarts dan
vroeger, namelijk een aidstest",
aldus het NIVEL.
den haag anp
Mensen stappen steeds minder
vaak naar de huisarts met vra
gen over aids. Vooral mensen
uit risicogroepen als homo
seksuelen en drugsgebruikers
laten zich minder vaak zien. Bij
na de helft van de patiënten die
vragen hebben over aids maakt
zich zorgen over de consequen
ties van onveilig vrijen met ie
mand van het andere geslacht.
Dit blijkt uit een studie van het
onderzoeksinstituut NIVEL dat
gisteren is verschenen.
Volgens de onderzoekers zijn
mensen uit risicogroepen goed
voorgelicht. Zij hebben daarom
weinig behoefte aan informatie
van hun huisarts over aids. In
1988 zag de doorsnee-arts op
iedere 10.000 patiënten elf
mensen met een vraag over
aids. In 1994 was dit aantal op
gelopen tot 22. Daarna begon
ry Bastiaans krijgt in Wassenaar Israëlische onderscheiding
iaar.
danny verbaan
Egon erop te lijken alsof Corry Bas-
geen vreugde mocht hebben,
de beide keren dat daar alle aan
boor was, stortte voor de in
fer van Deventer de wereld in el-
'de periode dat ze werkte aan een
folie afronding van haar tekenop-
fusilleerde de Duitse bezetter
'der. Een jaar later herhaalde de
Kienis zich: Deventer vierde de
ding, maar voor Bastiaans brak op-
periode aan van rouw. Zes
or de komst van de Canadese
n werden enkele van haar vrien-
«dgeschoten.
fn in het verzet en hadden zich
gehouden in een verlaten fabriek.
Jn stenguns zouden ze die tiende
945 in actie komen als de gealli-
oDeventer naderden. Maar de
'verd ontdekt en in koelen bloede
'teerd. „De vlaggen hingen uit,
~^n dansten met de Canadezen
•n dan mijn naaste vrienden,
itig, dertig jaar heb ik er niet
tonen spreken. Ik kon zelfs niet
piode is uiteindelijk verwerkt, kan
Bastiaans er tot haar opluchting aan toe
voegen. De zaken zijn zelfs omgedraaid:
zo vaak als het maar kan, zou ze nu wel
haar verhaal willen vertellen. „Omdat ik
voel dat het moet", zegt de inmiddels
77-jarige. „Mijn generatie wordt steeds
kleiner: Als we nu niet spreken, is onze
kans straks voorbij. En dat het nodig is
ons verhaal te doen, blijkt wel uit de op
komst van de neonazi's."
Een uitgelezen gelegenheid om haar re
laas te doen dient zich morgen aan. Bas
tiaans, nu woonachtig in Amersfoort,
neemt dan op de Amerikaanse school in
Wassenaar de Yad Vashem-medaille in
ontvangst. De onderscheiding wordt
slechts toegekend aan (niet-joodse)
mensen die zich met gevaar voor ei
gen leven hebben ingespannen voor
het redden van joden.
Onzekerheid
Dat Bastiaans de penning krijgt, dankt
ze aan de hulp die ze bood aan Edith
Hausler, een joodse vluchtelinge uit
Duitsland die dringend verlegen zat om
een onderduikadres. Corry zag kans iets
te regelen in de Randstad. Met de trein
gingen ze vanuit het oosten van het land
naar Voorburg. „Bij het station stond
een man die het teken gaf. Edith sprong
met haar koffertje en al achterop en daar
ging ze. Tot het einde van de oorlog leef
den we in onzekerheid of ze het had ge
red."
Het was ook Edith die Bastiaans
voordroeg voor de Yad Vashem-medail
le. Ze is dankbaar voor zo'n prachtig ge
baar, maar vindt niet dat ze nu als held
moet worden afgeschilderd. „Ik was niet
zo moedig, hoor", schudt ze haar hoofd.
Neem die keer dat ze bij een huis een tas
kwam afhalen: een van de leden van het
verzet had deze kort daarvoor moeten
achterlaten tijdens een vluchtpoging.
Corry belde aan en fluisterde het doel
van haar komst. Het diende zo voorzich
tig mogelijk te gebeuren, aangezien de
Gestapo nog in de woning aanwezig kon
zijn. „Ik kan u wel vertellen: het moment
dat ik dat deed, stond ik te klappertan
den van angst."
Enkele jaren eerder waren Corry's ou
ders vanuit Den Haag naar Deventer
verhuisd. Haar vader nam er openlijk af
stand van de Duitse overheersing. Te
vens verspreidde hij de illegaal verschij
nende verzetskrant Trouw. Dat leidde
tot zijn arrestatie. In kamp Vught werd
hij op 53-jarige leeftijd geëxecuteerd.
Corry belandde bij de ondergrondse.
Voortaan werd ze 'het meisje van de
bakker'. Ze deed alsof ze brood bezorg
de, maar gebruikte dat als dekmantel
voor haar werkelijke activiteiten. Ze gaf
boodschappen door en werd ook voor
tal van andere klussen ingezet.
Flirten
De laatste dag van de oorlog moest
worden geprobeerd de bruggen te be
schermen. Met stenguns onder de jas
sen liep de groep naar een verlaten fa
briek. De bevrijding was in zicht, wat
zouden ze zich zorgen maken. „We wa
ren aan het babbelen en liepen een
beetje te flirten. Ik ben daarna op m'n
gemak weer teruggegaan. Je moet je
moeder beschermen, hadden ze tegen
Even Jater voltrok zich de rampspoed.
De groep werd ontdekt en met rook en
vuur uit de fabriek verdreven. Eén man
wist te ontsnappen, de anderen kregen
de kogel. „Een Duitser verrekte het om
ze te fusilleren. Toen schoot een officier
ook hém dood." Corry had eens moe
ten weten. Feestend en juichend be
sloot ze kort daarna bij het hoofdkwar
tier langs te gaan. „Ik informeerde waar
de jongens waren. 'Weet je dan niet wat
er is gebeurd?', kreeg ik toen als ant
woord."
scheveningen» Er reed net even geen tram toen gis
teren een betonbalk van zes bij veertien meter van
een bouwwerk aan de Gevers Deijnootweg (langs
het strand) in Scheveningen losraakte en omlaag
stortte. De betonmassa vernielde de bovenleiding
van de tram en kwam dwars over de rails terecht.
Wegspattende brokstukken troffen twee bouwvak
kers, die daardoor lichte verwondingen opliepen. Na
te zijn verbonden in het ziekenhuis mochten zij naar
huis. De arbeidsinspectie onderzoekt de oorzaak van
het ongeval. foto anp
