Altijd
levend
Tuinieren
Tuinpakketten voor doe-het-zelvers
ZATERDAG 17 MEI 1997
Je zult maar 'Altijd levend' als
naam meekrijgen. Het lijkt bijna
op een uitdaging. Dit geldt dan
ook voor een plant die alleen
kapot te krijgen is met een over
daad aan water. Maar voor het
overige neemt ze met alles ge
noegen: veel zon en droogte,
harde wind, stugge ondergrond,
verwaarlozing, bittere kou. Al
tijd levend is altijd levend en in
het Latijn: Sempervivum. In het
Nederlands ook wel donder
kruid genoemd.
Hoe komt die plant nu aan
deze naam? Heel gewoon. De
Sempervivum tectorum, ook
wel huislook genoemd, gold als
prima bliksemafleider in een
tijd dat vrijwel alle daken be
dekt waren met dakpannen en
bliksemafleiders nog niet be
stonden. Volgens overlevering
was er geen schijn van blik
seminslag als er maar voldoen
de huislook op het dak groeide.
Gewoon op de dakpannen.
Trouwens, niet alleen de blik
sem bleef op afstand met Sem-
Vraag en antwoord
Te veel muur in de tuin, dat is
het probleem van J. Plas uit
Haarlem. Muur duidt op goede
grond, voedzaam en vochtig.
Dus zullen eventuele grondbe-
dekkers het zeker ook goed
doen, dat zijn dus laagblijvende
planten die we tussen hoge vas
te planten en struiken zetten
om de open grond te bedekken.
Ook kan men mulchen, dat wil
zeggen een vijf cm dikke laag
van grasmaaisel, blad of iets van
dien aard aanbrengen tussen de
planten. Mulch vergaat op den
duur en verbetert de grond,
maar moet dus vervangen wor
den. Grondbedekkers bezetten,
al woekerend, de open ruimte.
Het is dus een kwestie van kie
zen voor een van beide moge
lijkheden of blijven wieden. En
nu de grondbedekkers: ervaring
leert dat Duchesnea (lijkt op
aardbei) heel laag blijft en heel
mooi woekert zonder andere
planten te veel te belasten. Dat
geldt ook voor Waldsteinia.
Groter is Pachysandra met don
ker blad en witte bloem en nog
groter Bergenia met zeer groot
blad en roze bloem. Ben be
nieuwd wat het wordt. De
schimmel op de vetplant zal
verdwijnen als men zorgt voor
droge lucht en niet te natte
pervivum op het dak, ook de
heksen durfden het huis niet in,
zeker als men nog een bloem in
de schoorsteen hing. Het sap
van de bladeren werd gebruikt
in allerlei heksendranken en to-
vermiddeltjes. Men kon er on
der meer ook goed mee vissen.
Gewoon de handen insmeren
met een toverzalf waarin huis
look, dan de handen in het wa
ter en de vissen komen. Vertelt
de overlevering. Niet ik. Tot slot,
de rode bloem van huislook
geldt en gold als uiterst geluk
brengend.
Allemaal goede dingen over
een plant waarvoor ik reclame
maak in een tijd waarin we twee
tegenstrijdige hobby's met el
kaar trachten te combineren en
wel veel en vaak op vakantie en
veel potten en bakken met
planten in tuin, op balkon en
terras. Die twee dingen leiden
nogal eens tot mislukking van
onze plantenweelde. Immers
het verzorgen van pot- en kuip-
planten is in feite een dagelijkse
bezigheid.
Waarom dan niet eens gepro
beerd met een paar schalen of
lage bakken met Sempervivum.
Men zal er jaren plezier van
hebben want ze overleven ook
de winter, mits men ze onder
een afdak zet tegen te veel re
gen. En ze zijn 's zomers heel
mooi als ze bloeien, al zijn de
fraaie rozetten ook de moeite
waard.
Om te beginnen zoeken we
liefst aardewerken schalen of
bakken. Op de tekening is ge
bruik gemaakt van een omge
keerde grote deksel. Onderin
bak of schaal een paar flinke af
voergaten en deze afdekken
met een stukje potscherf om
verstopping te voorkomen. Bak
of schaal altijd op een verho
ging zodat overtollig vocht weg
kan. Daarna gaat er een laag
aarde, gemengd met flink wat
rivierzand en wat steengruis in,
plus een mespunt kalk. Behalve
voor de S. arachnoideum, die
houdt van iets zure grond.
Dan gaan we op zoek naar de
juiste planten. Eén soort per
bak, niet te veel tegelijk want ze
vermenivuldigen zich toch wel.
Er zijn soorten met gele bloe
men zoals de S. hirtum die, om
het moeilijk te maken, ook Jovi-
bara hirtum genoemd wordt,
Eveneens lichtgeel is de J. areni-
um. Maar de meeste Sempervi-
vumsoorten hebben rozerode of
lila bloemen op een hoog op
groeiende bebladerde steel.
Sommige bloeien maar heel zel
den, maar vormen een prachti
ge bedekking van heldergroene
rozetten. Dat is de J. sobolife-
rum. De allersterkste en met de
meeste sagen omgeven is de S.
tectorum met rozerode of rode
bloemen en rozetten die vaak
ook sterk rood getint zijn. Dat is
namelijk de grootste charme
van deze soorten: de rozetten
zijn zo mooi en vormen zo'n
mooie afdekking van de grond,
dat het geheel ook zonder
bloem boeiend is om te zien.
Maar juist die veelvormigheid
van de rozetten vereist: één
soort per bak of schaal. Dan
blijft het mooi.
Hebben we alles beplant dan
gaat er nog een laagje grind of
lavakorrels op en zorgen we
verder voor een zonnig droge
plaats. Éénmaal per jaar iets or
ganische mest en alleen in een
abnormaal droge periode iets
water. Vocht is uit den boze,
kou kan geen kwaad bij planten
die naar de naam steenbreek
luisteren en in het hooggeberg
te koude en droogte op en tus
sen rotsspleten weten te trotse
ren.
Een moeilijk probleem vormen
de stokrozen van G. Walter uit
Leiden. Ze hebben roest, een
schimmelaantasting die de
laatste jaren hand over hand
toeneemt. De meest radicale
methode: aangetaste planten
weg (niet op de compost) en
vervangen door roestbestendige
exemplaren. Minder radicaal:
alle aangetaste blad verbran
den, geregeld stuiven met zwa
vel of Sulphon (een milieuvrien
delijk anti-schimmel-prepa
raat). Van de herfst de planten
(die kennelijk meerjarig zijn ge
worden zoals vele 2-jarige stok
rozen) op een andere plaats, in
goede grond zetten en iets zwa
vel in de grond spitten. Dat heb
ik met redelijk succes gedaan. Ik
weet dus niet of het altijd helpt,
maar het valt te proberen als
men de dierbare planten wil be
houden. De schimmel op de
vetplanten zal ongetwijfeld ver
dwijnen als er gezorgd wordt
voor droge lucht en - naar ik
aanneem- iets minder vocht in
de potgrond. Desnoods een
keer spuiten met het reeds ge
noemde Sulphon en aangetaste
blaadjes verwijderen.
GREET BUCHNER
geeft antwoord op
al uw tuinvragen
Brieven naar:
POSTBUS 507
2003 PA HAARLEM
Rotstuin, boerentuin, watertuin of een Japanse
tuin. „Alles kan", zegt directeur D. Houtman
van het bedrijf BuitenGewoon. Sinds dit voor
jaar heeft hij zijn bedrijf uitgebreid met tuin
pakketten onder de naam TuinActief. Deze
pakketten omvatten onder meer een tuinont
werp, een materiaaladvieslijst en een motivatie
van het plan.
Ze zijn bedoeld voor echte doe-het-zelvers.
„Ik ben er van overtuigd dat het een gat in de
markt is. Je hebt nu twee aanbieders, de tuin
centra en de hoveniers. Lk ben twee in één."
Het idee van Houtman is niet nieuw. Toen
hij in 1979 zijn eigen hoveniersbedrijf had,
speelde hij al met de gedachte. „Maar toen was
het een elitaire aangelegenheid. Nu is de tuin
voor iedereen het verlengde van het huis. Heel
veel mensen, zo'n zeventig procent, hebben
een tuin en willen er iets leuks mee doen. Een
hoveniersbedrijf is qua geld vaak een drempel.
Mensen gaan dan zelf aan de slag."
Volgens de directeur prutsen mensen te veel
en gaat het ze op de lange termijn veel geld
kosten. „Een terras gaat verzakken, planten
groeien niet en dat hoeft allemaal niet als ze
een goede basis hebben." Wie interesse heeft
hoeft hem maar te bellen en krijgt een aantal
papieren thuisgestuurd. „Daar vullen ze hun
wensen op in. Bijvoorbeeld wat voor soort tuin
ze willen hebben. En dan doe ik de rest." Zijn
ideeën haalt hij uit stapels tuinbladen, maar hij
verzint ook eigen creaties.
De directeur vindt de tuin iets meer dan al
leen buiten zijn. „Er moet rust zijn en harmo
nie." Eigenlijk wil hij dat mensen op vakantie
gaan in hun eigen tuin en de reizen laten voor
wat ze zijn. „Ik probeer ook niet een tuin te
bombarderen met potten, pannen en andere
attributen. Ik maak iets bijzonders, iets crea
tiefs en gebruik afwijkende materialen."
In juni wil hij tuintrips gaan organiseren.
„Tweedaagse arrangementen en korte reisjes
naar bijzondere tuinen." Daarnaast heeft
Houtman plannen voor workshops en cursus
sen.
De Tuinpakketten kunnen geleverd worden
vanaf 97,50 gulden. Uitgebreide pakketten, met
zowel materiaalaanlevering als de aanleg van
de tuin zijn duurder, tot ongeveer 650 gulden.
Informatie: D. Houtman, 010 - 28 47 70 6.
Sierhekwerk
S p ij lenhekwerk
Schuifhekken
Plantsoe nhekken
Gaasafrastermg
Sportveldafrastering
Tennisbaanafrastering
Schoorsteenkappen
Oudhollandseverlichting
1
G
D
R
E
A
N
A
T
2
A
D
T
O
O
R
U
N
3
S
U
P
R
A
H
A
K
4
E
D
O
N
E
O
R
F
5
S
T
T
H
A
A
E
F
6
S
C
T
H
G
O
P
E
7
w
T
I
O
R
O
A
S
8
K
N
R
O
L
O
IJ
T
9
K
S
B
P
IJ
A
R
H
10
C
E
A
T
N
O
V
N
11
E
V
R
I
O
K
O
L
12
K
E
W
E
A
A
D
R
13
P
R
D
1
O
E
R
E
14
K
I
A
N
P
O
D
T
OPGAVE
OPLOSSING
CITAAT
Streep op elke regel de letters
weg, die samen het woord vor
men dat overeenkomt met de
omschrijving. De resterende let
ters vormen van boven naar be
neden en van links naar rechts
een citaat.
Horizontaal:
1. visbeen; 2. stekel; 3. wiel--
staaf; 4. bloedgever; 5. lang stuk
metaal; 6. trap; 7. sleepnet; 8.
rode biet; 9. naaldboom; 10. ket
tingzang; 11. muziekinstrument;
12. boos; 13. kloostervoogd; 14.
stuk.
KRUISWOORDRAADSEL
HEINZ
K2/£ PAT UB/J B£Z'&H£-
C£A/ **£££T //V&BVCLD
U/AT A/iD/yOTCATPP£C/ES
O AT A/OU&T /N DAT J£
7A/££ZAfTJ£
££fV PAAP *r££R POMP -
ZP/AA/7" OM H£T //V
P££P WJ£ POPJ£
T£ £AT£A/ AAA/£>£A/.
TOMPOES
Heer Bommel en de Pikkin Ring
De commissaris staarde enige tijd spra
keloos naar de sieraden die heer Bommel
hem om de hals gehangen had. Hij vin
gerde er verlegen aan, zodat de opschik
zacht tinkelde en vreemde lichtstralen
door het vertrek wierp. „Dat is mooi van
je, Bommel", prevelde hij ten slotte. „Er
wordt in stilte veel gebrek geleden onder
ons ambtenafen. Hm, ik zal zien of ik die
verbaaltjes regelen kan." „Dat is fijn", zei
heer Ollie. ,,U had nog wel meer kunnen
krijgen, maar de rest van deze kist heb ik
nodig om de markies een nieuw gazon te
geven. Dat loopt op tegenwoordig." Op
dat moment werd de mooie atmosfeer in
het vertrek verbroken doordat Tom Poes
met de verslagen dwerg binnentrad. I-Iet
ventje was geheel stil gevallen nadat Tom
Poes hem alles had uitgelegd over belas
tingaanslagen en het karakter van de
ambtenaar Dorknoper. „Dit had ik moe
ten weten", mompelde hij voortdurend.
„Zo'n greep op andersmans rechten is in
de onderwereld onbekend. Daar kan
geen Pikkin-ring tegenop. Ik ben versla
gen." „Excuseer", zei de bediende Joost
in de deuropening. „De maaltijd is opge
diend, met uw welnemen. Ik zie dat u
niet langer die ring draagt, heer Olivier.
Mag ik daaruit afleiden, dat u mijn per
soon voortaan niet meer met de uwe zult
verwisselen, als ik mij zo mag uitdruk
ken?" „Dat mag je, Joost", zei heer Bom
mel gul. Hij ging zijn gasten voor aan ta
fel en hield daar een korte rede. „Zelfs
ik", zo sprak hij,, „heb de Pikkin-ring niet
kunnen overwinnen. Dat kon alleen een
ambtenaar eerste klasse, want een Bom
mel is er te bescheiden voor. En wat, zo
vraag ik u, is de les, die dit alles ons ge
leerd heeft? Dit: een heer mag niet jaloers
zijn op andermans eigendom. En daarom
ben ik er niet zeker van, dat de ring thans
in goede handen is, als u begrijpt wat ik
bedoel..."
SLOT
H
w
Hongarije:
Flink wat zon. Zondag kans op
gen-of onweersbui. MiddagtemfS?
rond 28 graden.
DOOR JAN VISSER
Vorig jaar viel er met Pinksteren veelvuldig regen en op
tweede pinksterdag was het ronduit koud. Toen ging in de
achterkamer van een depressie de wind uit het noorden
waaien. Die drukte het kwik later op de dag tot beneden de
10 graden.
Dit jaar geen thermische sof maar de paraplu kan niet wor
den gemist want de atmosfeer is labiel. Rond een depressie
ten noordwesten van Spanje circuleren vochtige en onsta
biele luchtmassa's waarin gemakkelijk regen en onweers
buien kunnen ontstaan. Vandaag is dat mogelijk vanoch
tend al het geval onder invloed van een trogvormige storing.
De grootste buienactiviteit wordt echter vanmiddag ver
wacht. Toch laat ook de zon zich dikwijls zien. De tempera
turen lopen op tot 24-25 graden. De wind verlaat de oost
hoek en wordt over het algemeen veranderlijk van richting.
In buien kunnen flinke rukwinden voorkomen.
De komende nacht neemt de buienactiviteit af en kan
plaatselijk dichte mist ontstaan. Morgen vooral later op de
dag is een regen of onweersbui mogelijk, 's Ochtends ver
wachten we nog vrij veel zonneschijn en temperaturen oplo
pend tot 22-23 graden. De wind is opnieuw zwak en veran
derlijk maar in de kustgebieden kan later een zeewind bin
nenvallen en enige afkoeling veroorzaken.
Op maandag wordt het minder warm (20 graden) maar
doordat Nederland zich tussen twee storingsgebieden be
vindt zou het overdag nog best aardig weer zijn met kans op
zonneschijn.
Na het pinksterweekeinde zijn er tamelijk grote neerslag
kansen onder invloed van storingen die naar het oosten
trekken en koude luchtmassa's die over Scandinavië naar
onze streken opdringen.
Gisteren was het een fraaie dag met een weliswaar wazig
schijnende zon maar prima temperaturen. Om 16 uur (tus
senstanden) bedroeg de temperatuur op Valkenburg bij Lei
den 22,2 graden en op Schiphol 22,5. In het binnenland
was het zomers warm met maxima tot 26-27 graden.
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Noorwegen:
Wolkenvelden, ook af en
toe zon en een enkele bui.
In het zuiden mogelijk met
onweer. Middagtempera-
tuur van 8 in het noorden
tot ongeveer 20 graden in
de buurt van Oslo.
Zweden:
Perioden met zon en voor
al op zondag een pittige
bui. Middagtemperatuur
van 10 in het noorden tot
tegen de 20 in het zuiden.
Denemarken:
Flink wat zon en vooral
zondag kans op een (on-
weers)bui. Middagtempe
ratuur ongeveer 23 gra
den, zondag lager.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Geregeld zon, maar ook
een enkele stevige regen-
of onweersbui. Middagtemperatuur van
17 graden bij Aberdeen tot bijna 25 gra
den in Zuidoost-Engeland.
België en Luxemburg:
Flink wat zon, ook een lokale maar forse
regen- of onweersbui. Zomers warm met
temperaturen rond de 25 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Af en toe zon en op steeds meer plaat
sen een pittige (onweers)bui. Middag
temperatuur ongeveer 26 graden, zon
dag tussen de 20 in het westen en 25 in
het oosten.
Portugal:
Af en toe zon en enkele buien, mogelijk
met onweer. Zondag eerst nog droog en
flink wat zon. Middagtemperatuur van
17 graden langs de noordwestkust tot
iets boven de 20 in het zuiden.
Madeira:
Zon afgewisseld met wolkenvelden en
van tijd tot tijd een bui. Middagtempera
tuur ongeveer 21 graden.
Spanje:
Wisselvallig weer met af en toe zon en
enkele regen- of onweersbuien. Zondag
droger en vrij zonnig. Maxima oplopend
naar ongeveer 24 graden, in het noord
westen frisser.
Canarische Eilanden:
Flink wat zon, in het noorden ook wol
kenvelden en kleine kans op een bui.
Middagtemperatuur ongeveer 24 ,gra-
Marokko:
Westkust: Af en toe zon, maar ook enke
le buien, mogelijk met onweer. Zondag
iets beter. Middagtemperatuur oplopend
naar ongeveer 25 graden op zondag.
Tunesië:
Geregeld zon en vooral in het noorden
kans op een (onweers)bui. Middagtem-
peraturen vlak aan zee tussen de 25 en
30 graden.
Zuid-Frankrijk:
Geregeld zon maar ook enkele pittige re
gen- of onweersbuien, vooral op zondag.
Middagtemperatuur ongeveer 25 gra
den, zondag minder warm.
Mallorca en Ibiza:
Veel wolken en een stevige regen- of on
weersbui. Middagtemperatuur ongeveer
23 graden.
Italië:
Flinke perioden met zon. Wel kans op
een lokale (onweers)bui. Middagtempe
ratuur rond 27 graden.
Corsica en Sardinië:
Zonnige perioden, maar zondag meer
wolken en toenemende kans op een re
gen- of onweersbui. Middagtemperatuur
ongeveer 25 graden.
Malta:
Tamelijk zonnig en kleine kans op een
bui. Middagtemperatuur ongeveer 27
graden.
Griekenland en Kreta:
Flink zonnig en overwegend droog.
Maxima ongeveer 25 graden, in het bin
nenland enkele graden hoger.
Turkije en Cyprus:
Zonnig en droog. Middagtemperatuur
meest tussen de 25 en 30 graden.
Duitsland:
Aanhoudend zomers met veel zon. Za
terdag in het westen misschien een lo
kale regen- of onweersbui. Middagtem
peratuur rond 27 graden.
Zwitserland:
Perioden met zon. Vooral in de westel11-
ke kantons kans op een regen- of on
weersbui. Middagtemperatuur van 24
graden op de Zwitserse Hoogvlakte tot
29 aan de zuidkant van de Alpen.
Oostenrijk:
Vrij zonnig en vrijwel overal droog. Mid
dagtemperatuur ongeveer 28 graden.
Polen:
In het noorden overwegend zonnig. In
het midden en zuiden ook wolken en
vooral zaterdag kans op een regen- of
onweersbui. Middagtemperatuur van 21
graden in het uiterste noorden tot tegen
de 30 in het zuiden.
Tsjechië en Slowakije:
Vrij zonnig en overwegend droog. Maxi
ma op de meeste plaatsen tegen de 30
graden.
ZONDAG 18 MEI 1997
Zon- en maanstanden
Zon op 05.42 Zon onder 1
Maan op 17.07 Maan ondeiü
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 02.06 14.19 01.39.1
Laag 1 09.21 22.15 09.02 «i
MAANDAG 19 MEI 1997
Zon- en maanstanden
Zon op 05.40 Zon onder T'
Maan op 18.13 Maanondeif^
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 02.45 15.05 02.18
Laag 10.15 23.05 2 3.56.
DINSDAG 20 MEI 1997
Zon- en maanstanden
Zon op 05.39 Zon onder
Maan op 19.20 MaanondeiiP
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 03.21 15.40 02.54»
Laag 11.10 23,44 10.51»
Weerrapporten 16 mei 17 u
station weer wind
Amsterdam halt bew. no 3
De Bilt licht bew. o3
Deelen. licht bew. ono4
Eindhoven
Rotterdam
Vlissingen
Maastricht
Aberdeen
Athene
Bé elona
Boedapest
Bordeaux
Helsinki
Innsbruck
Istanbul
Klagenfurt
Kopenhagen
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
Malta
licht bew.
half bew.
half bew.
halt bew.
half bew.
licht bew.
licht bew
licht bew.
Split c
Stockholm f
Warschau c
Wenen c
Zürich I
Bangkok f
Buenos Aires f
Casablanca I
Johannesburg c
Los Angeles z
New Orleans c
New York z
licht bew.
half bew.
licht bew
hall bew
half bew.
licht bew.
licht bew.
