Ouderenzorg vergt half miljard extra
'Slagvaardige aanpak varkenspest was onmogelijk'
Binnenland
is: korte celstraf en tbs
regens mishandeling baby
Vooruitroeien in Rakker
Koningin bekijkt Lynx
Celstraf geëist wegens
bedreigen van Beatrix
'OENSDAG 14 MEI 1997
ANP Algemeen Nederla
Celstraf voor vervalsen van vijfjes
trecht Een 54-jarige technicus uit Baarn is veroordeeld tot
ï^énêen halfjaar celstraf wegens valsemunterij en de produc-
jevan grote hoeveelheden xtc-tabletten. Een 50-jarige mede-
erdachte uit Zeist moet een jaar de cel in voor zijn aandeel in
iet maken van valse vijfjes. Tegen de mannen was respectieve-
jjkzeven en drie en een halfjaar geëist. De rechtbank in Utrecht
telde in haar vonnis dat de mannen met hun handelwijze het
ertrouwen in muntgeld ondermijnen. De Nederlandse Munt
jrak deze week haar bezorgdheid uit over de uitstekende kwali-
ijt van de vervalste vijfguldenmunten. Met het blote oog zijn ze
lietvan echt te onderscheiden en ook mechanische apparaten
■cepteerden de falsificaties.
iprekende spaarautomaat VSB
(•uipnAM/vLAARDiNGENMet een sprekende spaarautomaat opent
eVSB Bank Schiedam-Vlaardingen vandaag een Kinderbank.
itvvee kantoren kunnen de jeugdige klanten in een speciale af-
eling terecht. Daarmee probeert de bank haar toekomstige
jientèle alvast aan zich te binden. Zodra de pinpas in de spaar -
utomaat wordt gestopt verschijnt Ernie Euro, een vrolijk man-
etje die de kinderen precies uitlegt wat ze moeten doen. De
nderbank is bedoeld voor kinderen in de leeftijd van vier tot
vaalf jaar die hun eigen bankzaken willen regelen. Eenmaal
langemeld bij de kinderbank krijgen ze een speciale pinpas met
en daarbij behorende pincode bestaande uit drie cijfers. De
prekende spaarautomaten zijn de eerste in Nederland.
)orthermometer werkt goed
jhaag De trommelvliesthermometer is even betrouwbaar als
gewone koortsthermometer. Patiënten hebben echter een
jorkeur voor de oormeter boven een rectale thermometer,
oor zowel de patiënt als de verpleging is rectale meting een on-
angename en onhygiënische aangelegenheid. Dit schrijven on-
erzoekers van het St. Elisabeth Ziekenhuis in Tilburg en het
cademisch Ziekenhuis Nijmegen in het Nederlands Tijdschrift
oor Geneeskunde van deze week. De oorthermometer meet in
ikele seconden de infrarode straling van het trommelvlies. Het
ommelvlies deelt zijn bloedtoevoer met de hypothalamus dat
elichaamstemperatuur regelt. De oorthermometer registreert
aardoor de centrale lichaamstemperatuur.
lerste niet-christelijke wethouder
iphorst Staphorst heeft sinds gisteren de eerste niet-christe-
ce gemeentebestuurder uit de geschiedenis van het overwe-
ndzwaar gereformeerde dorp. Het 54-jarige raadslid J. Eissen
ior Gemeentebelangen/WD is benoemd tot wethouder. Het
ntreden van Eissen betekent tevens dat de Overijsselse ge-
eente voor het eerst drie wethouders kent. De andere twee
ethouders zijn van SGP- en GPV-huize. Burgemeester is de
)A'er Plomp.
ranse spoorstaking hindert NS niet
swuk De NS verwachten weinig hinder te ondervinden van
n staking bij de Franse spoorwegen. Wel is zeker, dat de Auto-
aaptrein tussen Den Bosch een Avignon niet rijdt. Mensen die
ervoor hebben geboekt moeten een ander vervoermiddel ne
en. Verder vallen wellicht de nachttreinen tussen Amsterdam
Parijs uit. De hogesnelheidstreinen Thalys' naar Parijs en de
irostars naar Londen rijden normaal. De staking is aangekon-
igd voor vandaag 12.00 uur tot vrijdag 08.00 uur. In heel Frank-
czal het treinverkeer ontregeld zijn.
!omputer ontmaskert valse passen
swijk» Met het Verificatie Informatie Systeem hebben banken,
Idinstellingen en het Bureau Krediet Registratie het afgelopen
1x 6300 valse «identiteitsbewijzen opgespoord. Daarmee lever-
het systeem 65 procent meer falsificaties op dan het jaar er-
or. Dat hebben de gezamenlijke bankinstellingen gisteren be-
ndgemaakt. Het computersysteem is in 1991 in gebruikgeno-
en. Sindsdien zijn zeker 25.000 valse documenten aan het licht
ibracht. Het systeem bevat informatie over 2,2 miljoen identi-
tsbewijzen uit 162 landen. Niet alleen banken en geldinstel-
igen, maar ook de Centrale Recherche Informatiedienst ge-
uikenhet.
es miljoen voor onderzoek dyslexie
haag» De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk
iderzoek NWO trekt zes miljoen1 gulden uit voor onderzoek
iar de biologische oorzaken van woord- of leesblindheid
yslexie). Deskundigen gaan tevens na welke methoden er zijn
n vroegtijdig in te grijpen bij kinderen die (vermoedelijk) aan
rslexie lijden. Om de oorzaken te achterhalen zullen onderzoe-
ers kinderen vanaf hun geboorte tot hun tiende jaar volgen,
oor die periode is gekozen omdat woord- of leesblindheid pas
p negenjarige leeftijd definitief kan worden vastgesteld. In Ne-
ferland kampt zo'n vijf procent van de beroepsbevolking met de
lekte. Bij kinderen tussen de zes en twaalf jaar gaat het om
.000 gevallen.
haaganp
jen de man die zijn jonge
phtertje tot Ver keer toe het
kenhuis zou hebben ingesla-
is gisteren achttien maan-
cel en tbs met dwangver-
|ing geëist. De verdachte,
21-jarige man uit Zoeter-
irder, moest zich gisteren
i de rechtbank in Den Haag
antwoorden voor zijn da-
Ie zaak kwam oktober vorig
t aan het licht, toen de baby
)r de vierde keer werd opge-
men in een ziekenhuis. De
nternet-liefde'
VS uitgezet
Meer beter opgeleid personeel in verzorgingshuizen nodig voor steeds hulpbehoevender bewoners
Voor meer en beter opgeleid personeel in verzorgings
huizen is in de volgende kabinetsperiode jaarlijks twee
tot vijfhonderd miljoen gulden extra nodig. Dat heeft de
Woon Zorg Federatie (WZF) berekend, de landelijke koe
pelorganisatie van de ruim 1.400 verzorgingshuizen in
Nederland.
zeist-beuningen anpMedewerkers van het gerontolo-
gisch onderzoeks- en adviesbu-
De WZF baseert zich op een on- reau Van Loveren Partners in
afhankelijk onderzoek, dat gis- Beuningen, dat in opdracht van
teren openbaar werd gemaakt, het ministerie van volksgezond-
Uit het onderzoek Zorg voor heid en welzijn is uitgevoerd,
blijkt dat over vijf jaar duizen
den werknemers extra nodig
zijn. Het huidige personeel
moet beter worden opgeleid om
de steeds hulpbehoevender ou
deren te verzorgen. De zorgbe
hoefte neemt als gevolg van de
vergrijzing toe.
Staatssecretaris Terpstra zei
gisteren in een reactie extra geld
beschikbaar te stellen voor de
verzorgingshuizen. Over de
hoogte van het bedrag liet zij
zich niet uit. Het geld moet
gaan naar die plaatsen waar de
nood het hoogst is.
De WZF maakt zich boos over
de stellingname van Terpstra.
Tijdens een overleg met de
staatssecretaris, op 29 april, zou
de bewindsvrouw hebben ge
zegd dat de verzorgingshuizen
maar moeten aankloppen bij de
verpleeghuizen. De verpleeg
huizen krijgen er volgend jaar
tachtig miljoen gulden bij. De
WZF vindt dat onaanvaardbaar.
De koepelorganisatie wil dat het
kabinet, als het zich vrijdag
buigt over de problemen in de
ouderenzorg, ook geld extra uit
trekt voor de ontwikkelingen in
de verzorgingshuizen.
Volgens de onderzoekers zul
len in de nabije toekomst voor
het merendeel mensen met
psychogeriatrische stoornissen,
psychosociale problemen en
ernstige lichamelijke klachten
in bejaardenoorden wonen. Het
aantal relatief vitale bewoners
zal de komende jaren met de
helft afnemen. Daarentegen
neemt de groep mensen die ex
tra veel zorg nodig hebben met
'Erkenning
nodig van
ME-patiënten'
den haag anp
Organisaties van ME-patiënten
hebben er gisteren bij de Vaste
Kamercommissie voor sociale
zaken en werkgelegenheid op
aangedrongen om een einde te
maken aan de rechteloosheid
van mensen met een chronisch
vermoeidheidssyndroom. De
Kamerleden kregen een mani
fest overhandigd.
Volgens de Steungroep ME
en Arbeidsongeschiktheid zijn
niet alleen de medische, maar
ook de sociale problemen van
ME-patiënten in Nederland
groot. „ME-patiënten worden
uitgesloten van uitkeringen en
voorzieningen die zij, juist van
wege hun ziekte en beperkin
gen in lichamelijk en psychisch
functioneren, hard nodig heb
ben. ME-patiënten zijn in de
praktijk vogelvrij, overgeleverd
aan de willekeur van de artsen.
De één krijgt wel een arbeids
ongeschiktheidsverzekering, de
ander niet, ongeacht de ernst
van de klachten", alduds de
steungroep.
De ME-organisaties strijden
voor de erkenning van het
chronisch vermoeidssyn-
droom. Het is de organisaties
een doorn in het oog dat keu
ringsartsen zeer verschillend
omgaan met de ziekte. Sommi
ge verzekeringsartsen stellen
dat ME-patiënten volgens de
wet niet arbeidsongeschikt zijn
omdat er geen oorzaak van
hun klachten is gevonden.
Naar schatting 17.500 men
sen lijden in Nederland aan het
chronisch vermoeidheidssyn
droom.
delft» Ontwikkel een roeisysteem, waarbij de
roeier in de vaarrichting kijkt in plaats van ach
teruit. Dat was de opdracht die de faculteit
Werktuigbouwkunde en Maritieme Techniek
van de Technische Universiteit in Delft bij een
prijsvraag meegaf aan de deelnemers. De in
ventieve en innovatieve vaartuigen die dat op
leverde, werden gisteren in de vijver voor het
faculteitsgebouw aan het publiek getoond. K.
Vervenne maakte met zijn Rakker gebruik van
cardanassen. foto anp
Zoetermeerse politie arresteer
de de man na een tip van de
buren.
De baby is er slecht aan toe.
Ze ziet slecht en leidt aan spas
tische en epileptische verschijn
selen. Haar vader liet haar val
len op een houten bankje en op
de grond. Ook kneep hij haar zo
hard dat ze een rib brak.
Deskundigen noemen de ver
dachte sterk verminderd toere
keningsvatbaar en achten de
kans op herhaling zeer groot.
Hij was ten tijde van zijn daden
onder invloed van xtc. De uit
spraak is op 27 mei.
den helder» Koningin Beatrix bracht gisteren een werkbezoek aan de Groep Helikopters van de Koninklijke
Marine in Den Helder. Ze bezocht onder andere de hangar waar het onderhoud aan de 22 Lynx Westland-he-
likopters van de marine wordt gepleegd. foto anp
Koningin doet geen aangifte bij politie
den bosch anp
Wegens bedreiging van de ko
ninklijke familie is gisteren te
gen een 51-jarige Eindhove-
naar een celstraf van twaalf
maanden geëist (waarvan vier
voorwaardelijk). Getuigen-
deskundigen, die de rechtbank
in Den Bosch had opgeroepen,
menen dat de man sterk ver
minderd toerekeningsvatbaar
is en dat er zonder therapie
kans op herhaling bestaat.
Daarom eiste de officier een
proeftijd van drie jaar waarin
de man een behandeling moet
ondergaan.
Al vanaf 1992 uitte de ver
dachte schriftelijk en telefo
nisch bedreigingen. De veilig
heidsdienst van het koninklijk
huis en justitie gaven daar
geen ruchtbaarheid aan om de
man niet te 'belonen' met pu
bliciteit en om anderen niet
op een idee te brengen. Om
dat de toon van de brieven en
de telefoontjes die bij het kabi
net van de koningin en bij Ka
merleden binnenkwamen,
steeds dreigender werd, is de
man begin dit jaar toch aange
houden.
De Eindhovenaar verloor
begin jaren negentig 250.000
gulden bij een beleggings
maatschappij in Breda. In zijn
vergeefse strijd om zijn geld
terug te krijgen, kreeg hij het
idee dat hij werd tegengewerkt
door oppermachtige instan
ties.
Officier van justitie mr. P.
Frielink zei in zijn requisitoir
dat leden van het koninklijk
huis die de afgelopen jaren
Noord-Brabant bezochten ex
tra beveiliging kregen omdat
het moeilijk was het risico van
de bedreigingen in te schatten.
De koningin is op de hoogte
gesteld door haar groot
meester, vertelde Frielink,
maar deed geen aangifte om
dat dat 'niet in ons staatsbestel
past'. De rechtbank doet uit
spraak op 27 mei.
Versnipperd ministerie liet rapport met verbeteringen verstoffen
apeldoorn theo haerkens
Dat de varkenspest zo ver om zich
heen kon grijpen, komt voor een deel
door gesjoemel met vervoersverbo-
den, maar ook door fouten van het
ministerie van landbouw. Bestuurs
kundige prof. dr. A. Bekke is daarover
niet verbaasd: de ingewikkelde orga
nisatie van het departement maakt
snel en doelmatig ingrijpen onmoge
lijk. Bekke lichtte het departement
een jaar geleden door en vraagt zich
af waarom met zijn aanbevelingen
niets is gedaan.
Bekke vraagt zich af waarom zijn rap
port, van juni vorig jaar, met sugges
ties voor een betere organisatie van
het departement in de kast bleef lig
gen. Zeven maanden later brak de
pest uit, met alle desastreuze gevol
gen van dien. Het ministerie bleek
niet in staat de epidemie in de kiem te
smoren en inmiddels zijn zo'n 170
varkensbedrijven door het virus ge
troffen.
Er is van alles misgegaan en de
hoogleraar lijkt daarover niet al te ver
baasd. Zo heeft het ministerie het op
4 februari, de dag dat het eerste pest-
geval in Venhorst werd vastgesteld,
aan de gemeente overgelaten de be
volking in te lichten en een vervoers-
verbod af te kondigen. Dat gebeurde
op wettelijk voorgeschreven wijze met
behulp 'van publicatieborden. „Een
beetje ouderwets", geeft een woord
voerster nu toe.
Aanvankelijk bleef het bij een pa
piertje op het gemeentelijke prikbord,
waar door tal van boeren niet onmid
dellijk wisten dat het uiterst besmette
lijke virus rondwaarde. De Algemene
Inspectiedienst begon pas enkele
tnen later met de controle op de nale
ving van het vervoersverbod.
Boeren die wel op de hoogte waren
en het vervoersverbod vreesden of
wilden ontduiken, lieten tussentijds
razendsnel varkens afvoeren. In deze
pogingen de schade voor zichzelf te
beperken, verspreidden ze het virus
verder en sleurden branchegenoten
mee de afgrond in. Bekke vindt het
vreemd dat aan „de gemeentehuisjes
in de Peel" werd overgelaten het ver
voersverbod af te kondigen en rucht
baarheid te geven aan het uitbreken
van de pest. „Er werd gehandeld vol
gens verquderde instructies. Men kon
zich eenvoudig niet voorstellen dat de
ramp zo'n omvang zou aannemen",
analyseert hij.
De bevoegdheden en de veterinaire
kennis zijn versnipperd over de ver
schillende diensten. Dat maakt het in
geval van calamiteiten erg moeilijk ra
zendsnel de juiste maatregelen te ne
men én te zorgen dat die ook worden
uitgevoerd. Zo is de Veterinaire Dienst
van het ministerie opgedoekt. Taken,
bevoegdheden en vooral de kennis van
deze afdeling zijn verspreid geraakt
over de Rijksdienst voor Vee en Vlees
(RW); de Dienst Milieu, Kwaliteit en
Gezondheid: de Dienst Landbouw en
de Chief Veterinair Officer (CVO).
Deze laatste functionaris is een die
renarts die belast is met het toezicht
op de gezondheid van de Nederlandse
veestapel en de bestrijding van dier
ziekten. „Maar hij is een generaal zon
der leger", stelt Bekke vast. „Voor de
uitvoering van zijn beleid heeft hij
geen eigen afdeling. Die taak is overge
laten aan de RW".
De topambtenaar in kwestie zit bo
vendien meer dan de helft van zijn tijd
in het buitenland maar heeft op het
ministerie geen zelfstandige vervanger
met dezelfde bevoegdheden. De ver
vanging valt onder een andere dienst.
De communicatie binnen het ministe
rie is slecht. Kennis die bij de dieren
artsen aanwezig geweest moet zijn,
zoals de wetenschap dat de pest zich
ook via sperma verspreidt, bereikte
niet of te laat de leiding van de pestbe-
strijding. Zo kon het gebeuren dat het
Kl-station middenin het besmette ge
bied zijn werkzaamheden voortzette
en sperma stuurde naar alle uithoeken
van het land, terwijl de pest overal
rondom het bedrijf voortwoekerde.
Bekke denkt dat het beter is voort
aan alle taken die betrekking hebben
op gezondheid, welzijn en kwaliteit,
weer bij één dienst onder te brengen.
Die kan bij het uitbreken van besmet
telijke ziekten snel beslissingen nemen
en meteen ook (laten) uitvoeren. Eén
praktisch probleem daarbij blijft: wet
telijk is vastgelegd dat de baas van zo'n
afdeling een dierenarts is. Zo wil ook
de Europese Unie in Brussel dat. Bekke
glimlacht: „Een bekwaam dierenarts is
niet automatisch een goede beleids-
ontwikkelaar of een slagvaardig mana
ger. Het is heel moeilijk zo iemand te
vinden".
bijna veertig procent toe.
De onderzoekers stellen dat
de medewerkers zich bewust
zijn van de veranderingen.
„Hoewel zij zich nu opgewassen
achten voor hun taak, constate
ren zij van hoog tot laag bij
zichzelf vaardigheidstekorten
op uiteenlopende gebieden. De
hoogste tekorten liggen op kwa-
liteits- en personeelsbeleid en
het omgaan met psychosociale
en psychogeriatrische proble
men", concluderen de onder
zoekers.
Verschuiven van
verkiezingen is
'vrij moeilijk'
den haag gpd
De wens van CDA en WD om
de Kamerverkiezingen van 6
mei volgend jaar wegens de
'tulpvakantie' minimaal een
week op te schuiven zal zo goed
als zeker niet worden gehono
reerd. Staatssecretaris Kohn-
stamm van binnenlandse zaken
zei gisteravond dat het vrij
moeilijk zal worden de datum te
verschuiven omdat daar een
wetswijziging voor nodig is
waarmee de Tweede en de Eer
ste Kamer moeten instemmen.
Het CDA vreest dat tijdens die
tulpvakantie veel mensen op
vakantie zijn. Woordvoerder
Mateman voorziet een slechte
opkomst, maar ook problemen
bij de personele bezetting van
gemeentehuizen.
De WD breekt een lans voor
uitstel, vanwege het 'speciale
karakter' van de week. „Het be
gint al op 30 april, Koninginne
dag, in onze ogen een bij uitstek
nationale feestdag. Op zo'n dag
zouden de partijen elkaar niet
zwart moeten maken", aldus
WD'er Te Veldhuis. „In nog
sterkere mate geldt dit voor de
vierde en de vijfde mei. Vandaar
ons voorstel de zaak op te
schuiven."
De regeringspartijen PvdA en
D66 verwezen de pleidooien
voor uitstel niet bij voorbaat
naar de prullenmand, maar
D66-woordvoerder De Graaf
zette wel vraagtekens bij de
door CDA en WD aangevoerde
redenen. „In 1989 hebben we in
de Kieswet vastgelegd dat in de
tweede week van mei verkiezin
gen plaatshebben. Waarom is
daar nooit eerder tegen gepro
testeerd? En wat de zogenoem
de 'tulpvakantie' betreft; het is
maar de vraag of de vrije dagen
volgend jaar ook zo aaneenge
sloten zijn, waardoor werkne
mers massaal een week vrij ne
men. Hemelvaartsdag valt bij
voorbeeld al later", stelde De
Graaf.
Straat verlichten
kan goedkoper
en toch veilig
amsterdam anp
Straatverlichting kan vijftien
procent goedkoper en met der
tig procent minder energie,
zonder dat het verkeer gevaar
loopt of er enge donkere plek
ken op straat ontstaan. Na vijf
jaar promotie begint dit lang
zaam bij gemeenten door te
dringen, maar het grote besef
moet nog komen. Novem-me-
dewerker K. van Hoek heeft dat
gisteren in Amsterdam gezegd
op LUX '97, een congres over
verlichting.
Als er niets gebeurt, neemt de
komende drie jaar het energie
verbruik door straatverlichting
met bijna een kwart toe naar
een miljard kilowattuur per
jaar, aldus Van Hoek. Volgens
de medewerker van de instel
ling voor energiebesparing gaat
het om meer dan alleen maar
het monteren van energiezuini
ge lampen. „Goed management
kan de doelmatigheid van het
hele systeem verbeteren, maar
dat is in gemeenten nog maar
een spaarzame activiteit."
In plannen voor de straatver
lichting worden vaak de be
staande normen gehanteerd en
wordt te weinig gekeken naar
welk soort mast waar kan staan.
Die methode werkt volgens Van.
Hoek op een snelweg die recht
toe recht aan is. In een woon
wijk spelen echter heel veel an
dere factoren mee, waar plan
nenmakers nog weinig rekening
mee houden.
„Er zijn systemen die beter
verlichten, waardoor je in een
straat minder lichtmasten nodig
hebt. Sommige plekken kunnen
uit oogpunt van verkeerveilig-
heid 's nachts met minder licht
toe zonder dat de sociale veilig
heid wordt aangetast. Er kan ge
bruik worden gemaakt van de
weerkaatsing van licht door ge
bouwen. Ook daardoor kan met
minder lampen worden vol
staan."
