Nieuwe brochure veenweiden
Natuur Milieu
Broedende uilen op
Griend door muizen
_Z1Z Zl.
WOENSDAG 14 MEI 1997
Rotganzenjacht op
Terschelling verboden
BERT DE JONG.
Op Terschelling mag niet meer op rotganzen
worden gejaagd. Gedeputeerde Staten van
Friesland hebben de eerder verstrekte vergun
ning om tot eind mei ten hoogste 46 rotganzen
te schieten, ingetrokken. Dat besluit is geno
men na een uitspraak van de rechtbank in
Amsterdam. Bij wijze van uitzondering was op
8 april jongstleden vergunning voor een be
perkt rotganzenafschot op het waddeneiland
verleend, ondanks de wettelijke bescherming.
De schietvergunning is met succes aangevoch
ten door de stichting Kritisch Faunabeheer. De
anti-jachtorganisatie heeft via de rechtbank de
afgelopen maanden meer omstreden jacht-
praktijken gekielhaald. Zoals de jacht op vos
sen met behulp van lichtbakken. De uitvoering
van het jachtbeleid is sinds vorig jaar door het
Rijk overgedragen aan de provincies. Die we
ten daar nog niet zo goed mee om te gaan.
Elk voorjaar verzamelen zich in het Wadden
gebied circa 100.000 rotganzen om 'op te vet
ten'. De vogels doen zich, tot het gras op de
kwelders begint te groeien, tegoed aan het ei
witrijke jonge groen in de agrarische polders
op de waddeneilanden. Ze hebben in het vroe
ge voorjaar veel krachtvoer nodig, voor de ver
re reis naar hun Siberische broedgebieden.
Boeren klagen. De ganzen zouden veel schade
veroorzaken. Wegjagen helpt wel, maar niet
genoeg.
De landlieden denken dat selectieve bejaging,
in casu afschot, meer zoden aan de dijk zet
dan verjaging. Daarvoor worden jagers inge
schakeld. Omdat de rotgans wettelijk be
schermd is, moet er een bijzondere vergun
ning voor worden verleend door Gedeputeerde
Staten. Het dagelijks bestuur van Friesland ho
noreerde zo'n vergunningaanvraag. In tegen
stelling tot hun collega's in Noord-Holland. De
rotganzenproblematiek is in het verleden va
ker aanleiding geweest voor juridische proce
dures.
Over 'de vogel van het eenzame veld', de roerdomp
BERT DE JONG.
Groene, bloemrijke weiden, door
sneden door water. Grillige patro
nen, fraaie Hollandse wolkenluch
ten er boven. Overal nog weidevo
gels. Lente in het laagveen. Wat een
weelde. Staatsbosbeheer (SBB) be
stiert in Noord-Holland 3.200 hec
tare veenweiden. Door mensenhan
den gekneed landschap, met zeer
hoge natuurwaarden. Voor allerlei
flora- en fauna-elementen een soort
laatste toevluchtsoord.
In 1995 bracht SBB over de veen
weiden een natuurkrant uit. Een
schot in de roos. Talrijk waren de
verzoeken om meer informatie. Om
aan die info-honger tegemoet te ko
men heeft SBB een nieuwe, uitge
breide brochure uitgebracht.
Veenweiden waren vroeger veen-
moerassen. Zompig land, een
verend tapijt van dikke lagen afge
storven planten. Met veel riet en
wilgenstruwelen, juist het in cultuur
brengen gaf problemen. Het na
tuurlijke verlandingsproces werd
doorbroken. Sinds de eerste ontgin
ningen, zo'n duizend jaar geleden,
is de bodem in veenweidegebieden
vele meters gedaald. Tot op de dag
van vandaag vormen deze laaggele
gen stukken land uit oogpunt van
waterhuishouding een zorgenkind
je. Daarvan getuigen onder andere
de dammen en dijken, en de water
molentjes. De mogelijkheden voor
agrarisch gebruik waren en zijn be
perkt. Jammer voor de boeren, ui
termate gunstig voor de natuur.
De brochure legt uit wat de SBB-
veenweiden zo bijzonder maakt. De
drassigheid natuurlijk, die het laag-
Zelfs kemphanen vieren nog bruiloft in de veenweiden.
veen bij uitstek geschikt maakt voör
de 'koning der weidevogels', de
grutto. Overal verdwijnend uit het
intensief, bijna industrieel bewerkte
agarische land, stand houdend in
de veenzomp. Maar óók het relatief
hoge gehalte zout in de bodem,
waardoor op diverse plekken nog
zoutminnende planten gedijen,
zoals zeebies, lepelblad en zeeaster.
Het zout is een erfenis van talrijke
Zuiderzee-overstromingen in voor
bije tijden. Veel veenweiden herin
neren bovendien aan de turfsteke-
rijen. SBB probeert door een scala
aan beheersmaatregelen zowel de
cultuur-historische waarde als de
natuurrijkdom van de veenweiden
te bewaren. Dat valt niet mee. Het is
over het algemeen arbeidsintensief
en dus duur werk.
Er worden vrijwilligers ingescha
keld, en op steeds meer plaatsen
krijgen boeren geld voor de natuur
die ze produceren. Dat laatste is be
langrijk. Algemeen is men van me
ning dat het behoud van natuurrijke
veenweiden schier onmogelijk/on
betaalbaar wordt als de boeren alle
maal zouden verdwijnen. Staats
bosbeheer erkent de centrale rol
van de boeren. Maar... ze moeten
zich wél beperken, om de natuur
optimale kansen te bieden. Zo is
onder andere grasmaaien voor 15
juni in de reservaatsgebieden niet
toegestaan. Door dit beleid worden
in het laagveen nog hoge dichthe
den weidevogels gevonden. Zelfs
erg kritische soorten, zoals de
kemphaan, vieren in het laagveen
nog hun bruiloft.
SBB stelt in de brochure eerlijk dat
het onmogelijk is overal het laag
veen op dezelfde manier te bewa
ren. Soms moeten keuzes gemaakt
worden. Op enkele plaatsen in de
Zaanstreek, zoals in het staatsna-
tuurmonument Crommenije, is ge
kozen voor omvorming van het
veenweidelandschap tot moeras.
Voor de natuur geen slechte zaak,
omdat de flora en fauna die gebon
den is aan laagveenmoerassen het
in verdrogend Nederland juist erg
moeilijk heeft. De terugkeer van on
doordringbare rietvelden en moe
rasbosjes betekenen nieuwe vesti
gingsplaatsen voor diverse rode-
lijstsoorten. Zoals 'de vogel van het
eenzame veld': de roerdomp.
Omdat SBB streeft naar een duurza
me relatie tussen mens, natuur en
milieu biedt de organisatie diverse
recreatiemogelijkheden in de laag-
veengebieden. Te voet, per fiets, per
kano, of als het vriest per schaats,
kunnen de veenweiden verkend en
beleefd worden. De brochure gaat
uitgebreid in op de mogelijkheden
in de SBB-domeinen. Het boek
werkje 'De Noordhollandse veen
weiden' kan aangevraagd worden
bij Staatsbosbeheer, regio Noord-
Holland. Postbus 62 Alkmaar, 1800
AB Alkmaar.
BERT DE JONG
Op het vogeleiland Griend,
tussen Terschelling en Harlin-
gen in de Waddenzee, broedt
ook dit jaar weer een veldui-
lenpaar. Eindjaren tachtig is
het wandelstokvormige zand-
bultje in opdracht van Natuur
monumenten ingrijpend ge
restaureerd, om te voorkomen
dat het kopje onder zou gaan.
Na de zandsuppletie werd het
nieuwe eilanddeel onder meer
met helm beplant, aangevoerd
vanaf het vasteland. Aangeno
men wordt dat zich tussen de
helmstekjes stiekem enkele
muizen als verstekeling had
den verstopt. Ze hebben zich
in het natuurreservaat voort
geplant, en sindsdien heeft
Griend een muizenpopulatie.
Zo ontstond voor velduilen de
mogelijkheid zich tussen de
broedende meeuwen en sterns
te nestelen. Het uilengezin
leidt wel een onzeker bestaan,
omdat het aantal muizen op
Griend van jaar tot jaar sterk
schommelt. Schraalhans en
overvloed wisselen elkaar af.
Het broedsucces van de uilen
houdt daar gelijke tred mee.
Dit voorjaar lijken twee uils
kuikens de finish van 'vlieg-
vlug" te halen. Om te overle
ven heeft het tweetal wel kani-
balisme gepraktiseerd, door
een derde - verzwakt - jong te
verorberen. Dat scheelt weer
bij het verdelen van het door
de oudervogels aangevoerde
voedsel.
Twee donsbolletjes,
zijnde jonge velduilen
op Griend. Het duo
oogt onschuldig, maar
heeft wel net zijn kleine
broertje opgegeten.
FOTO MARTIJN DE JONGE
12 3 4
7 8
10
11
Mm
OPGAVE
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal:
1. hard gevulcaniseerde caout
chouc; 2. aanvankelijk; 3. god
v.d. liefde, weg met bomen; 4.
Chinese lengtemaat, bontge
kleurde papegaai, briefaanhef; 5.
klein vertrek, dwaas; 6. hevig,
schoorsteenkap; 7. gezichtsor
gaan, voorzetsel; 8. waterstand,
plechtige gelofte, bevel; 9. tijd-
perk, overblijfsel; 10. elk; 11.
klauteraar.
Verticaal:
1. sluitpin, telwoord; 2. bacterie;
3. sprekende vogel, ik (Latijn),
vogel; 4. Europees gebergte, ho
rens v.e. hert; 5. nummer, leng
temaat; 6. Mohammedaanse
godsdienst, gevat; 7. Griekse let
ter, Turkse titel, lof; 8. langza
merhand; 9. gewicht; onheilsgo-
OPLOSSING
SLEUTELWOORD
Horizontaal:
1. afkeuren; 2. anatomie; 3. nul
stand; 4. nietsnut; 5. eindspel;
6. modeshow; 7. etensbak; 8. ra-
rekiek.
De woorden op de eerste en der
de verticale regel zijn: AANNE
MER en KALENDER. Het sleu
telwoord luidt: BRANDPOLIS.
HEINZ
Tf20UW£/V£0/J P£S-
TAt/GAMT OP P/O0C VPA-
<S>EH ALT/JP E£A/D£/V/
TOM POES
Heer Bommel en de Pikkin Rinq
De heer Dorknoper drong aan op na
dere inlichtingen. Alles moet netjes
worden opgeschreven", sprak hij.
„We moeten er geen warboel van
maken. Wees zo goed en toon me uw
vermogensaanwas." Heer Bommel
betrad zuchtend zijn woning en ging
de ambtenaar eerste klasse voor naar
de kamer waar zich de schatten van
de dwerg bevonden. „Hier is het", zei
hij met doffe stem. „Opschik en ge
schitter. Hoe heb ik het ooit kunnen
wensen?" „Toch is het een mooie
aanwas!" hernam de beambte prij
zend. „De fiscus ziet dit gaarne, wer
kelijk!" Met deze woorden begon hij
te schrijven en gedurende enige tijd
werd de stilte in het vertrek slechts
verbroken door het krassen van zijn
pen. „Ziezo", sprak de heer Dorkno
per ten slotte. „Dat is dat. Nu nog
even over uw bron van inkomsten.
Waar is die?" „Hier", zei heer Ollie,
zijn hand omhoogstekend. „De ring
van Pikkin. Een roofring, als u be
grijpt... wat ik bedoel." „Eigenaar
dig", mompelde de ander. „Een der
gelijke bron van inkomsten lijkt me
niet geoorloofd. Ik kan hem beter in
beslag nemen." Heer Ollie tastte
schrikkend naar het sieraad. „Niet
doen!" riep hij uit. „Dat is heel ge
vaarlijk!" „Kom, kom", zei de be
ambte schertsend. „Als ambtenaar
eerste klasse ben ik niet bang voor
een inkomstenbron. Geeft u maar
hier." Hij stak zijn hand uit en tot
verbazing van heer Bommel gleed de
ring nu heel gemakkelijk van zijn
vinger. „Tot ziens", zei de heer Dor
knoper, het kleinood voor het gemak
aan zijn eigen pink stekend. „Ik kom
nog nader op deze kwestie terug."
Hij verliet het vertrek en op hetzelfde
moment klonk er een verwensing
aan het venster. „Waar is de ring?"
riep de dwerg, het hoofd naar binnen
stekend. „Hij is van eigenaar verwis
seld; maar niet gewoon. Dat voel ik!"
REDACTIE BERT DE JC
w
DOOR JAN VISSER
Het is warm op het Europese vasteland. In landen als Oosten^
en Polen werden gistermiddag temperaturen gemeten tussen.
25 en 30 graden. De warme lucht breidt zich de komende dag
naar onze streken uit. Deze ontwikkeling voltrekt zich onderin
vloed van een hogedrukgebied boven het zuiden van Scandina
Het luchtdrukmaximum is echter niet in staat om Nederland*
ledig tegen storingsinvloeden in bescherming te nemen. Onde
vloed van een oceaandepressie, op weg naar het zeegebied ter
noordwesten van Spanje, blijft de atmosfeer boven West-Euro
instabiel. Daardoor kunnen er enkele regen- en onweersbuien
ontwikkeling komen. Bovendien blijven de kustgebieden gevo
voor zeewind waardoor het met name tijdens het pinksterweei
de 's middags flink kan afkoelen. Over het algemeen zal het et
ter droog weer zijn en laat de zon zich geregeld zien. Kortom?
in vergelijking met vorige week is er sprake van een krachtige
weersverbetering.
Morgen zijn er perioden met zon en lopen de temperaturen op
20 graden. Toch trekken er ook enkele wolkenvelden over ent
bui is niet geheel uitgesloten. De wind waait zwak tot matig ui
oostelijke tot noordoostelijke richting.
Gisteren was het overigens ook al fraai weer. Hoewel er nog vit
wat stapelwolken tot ontwikkeling kwamen overheerste de zon
liepen de.temperaturen op tot dichtbij de 20 graden. Schipho
rapporteerde een maximumtemperatuur van 19,6 graden, Val
burg/Leiden 19,4 en Bloemendaal 18,7. 's Avonds werd deat
mosfeer enigszins onstabiel hetgeen werd vertaald inflinkest
pelwolken. De afgelopen nacht nam de bewolking verder toee
vanochtend viel er tamelijk verrassend (ogenschijnlijk zwakke
ring activeerde) volop regen.
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
woensdag.
Noorwegen:
vandaag in de zuidelijke
helft kans op regen, mor
gen misschien m het noor
den. Daarnaast ook nu en
dan zon. Middagtempera-
tuur van 12 tot 17 graden.
Zweden.-
vandaag in de zuidelijke
helft kans op regen, mor
gen misschien in het noor
den. Daarnaast ook nu en
dan zon. Middagtempera-
tuur van 15 tot 18 graden,
in het noorden wat lager.
Denemarken:
Vóoral morgen flink wat
zon. Bijna overal droog.
Middagtemperatuur van
16 tot 20 graden.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
vandaag in Schotland nog
kans op een bui. Verder tot
morgenavond op veel plaatsen droog en
flink wat zon. Stijging van temperatuur,
met op morgen maxima van 16 graden
in Schotland tot rond 23 in Engeland.
België en Luxemburg:
Flinke perioden met zon, maar mis
schien eerst ook nog wolkenvelden. Bij
na overal droog. Stijging van tempera
tuur, met op morgen maxima van 21 tot
26 graden
Noord- en Midden-Frankrijk:
vandaag hier en daar nog wel wolkenvel
den en mogelijk wat regen. Middagtem
peratuur morgen van 24 tot 28 graden.
Portugal:
Perioden met zon, in het noorden mis
schien een bui. Middagtemperatuur aan
zee van 18 langs de westkust tot rond
23 in de Algarve.
Madeira:
Zowel zon als wolkenvelden en morgen
misschien een bui. Middagtemperatuur
ongeveer 21 graden.
Spanje:
Zowel zon als wolkenvelden en een vrij
grote kans op buiige regen, soms met
onweer. Aan de Costa de la Luz flink wat
zon. Maxima tussen 22 en 26 graden, in
het noordwesten lager.
Canarische Eilanden:
Flink wat zon, soms ook wolkenvelden.
Droog. Middagtemperatuur ongeveer 25
graden.
Marokko:
Westkust: vandaag hier en daar wolken
velden; vooral landinwaarts kans op ste
vige buien, soms met onweer. Morgen
aan zee weer zon. Middagtemperatuur
20 graden of iets hoger,
Tunesië:
Naast zon van tijd tot tijd ook wolkenvel
den. Droog. Middagtemperaturen vlak
aan zee meest tussen de 25 en 30 gra-
Zuid-Frankrijk:
Overgang naar zonnig en warm weer.
Vandag in het westen nog wolkenvelden
en kans op buiige regen. Middagtempe
ratuur oplopend tot rond 27 graden.
Mallorca en Ibiza:
Warm, soms zon, maar ook kans op een
paar stevige regen- of onweersbuien.
Middagtemperatuur ongeveer 24 gra-
Italië:
Zonnig. Morgen in het zuidwesten wel
licht wat meer bewolking. Droog. Mid
dagtemperatuur op de meeste plaatsen
tussen 24 en 28 graden.
Corsica en Sardinië:
Flinke zonnige perioden, soms ook wat
wolkenvelden. Droog. Middagtempera
tuur tussen 22 en 28 graden.
Malta:
Veel zon. Middagtemperatuur ongeveer
25 graden.
Griekenland en Kreta:
Veel zon. Maxima aan zee van 22 tot 25
graden, landinwaarts plaatselijk nog iets
hoger. Rond de Egeische Zee een aan
houdende stevige noordenwind.
Turkije en Cyprus:
Zonnig. Middagtemperatuur vlak aan
zee ruim 25 graden, op Cyprus en in het
binnenland van Turkije rond 30 graden.
Duitsland:
Flinke perioden met zon en vooral op
morgen kans op een regen- of onweers
bui. Maxima uiteenlopend van 20 gra
den in het noordwesten tot 28 in het
oosten. Morgen in het noordwesten wat
Zwitserland:
Perioden met zon en vrijwel overal
droog. Middagtemperatuur oplopend tot
tussen de 24 en 28 graden.
Oostenrijk:
Vrij zonnig en droo
tuur rond 27 graden.
Polen:
Perioden met zon, maar ook kans op
regen- of onweersbui. Middagteu
tuu r van 22 graden in het noord*
tot tegen de 30 in het zuidoosten.
Tsjechië en Slowakije:
Flinke zonnige perioden. Morgen!
noorden van Tsjechië kans op een
onweersbui. Maxima op veel pit
tegen de 30 graden.
Hongarije:
Zonnig en droog. Middagtempe;
meest tussen 26 en 29 graden.
DONDERDAG 15 ME11997
Zon- en maanstanden
Zon op 05.46 Zon onder 2
Maan op. 13.56 Maan onder!
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 11.05 23.24 10.38»
Laag 05.45 18.40 05.26»
Weerrapporten 14 mei 08 uur:
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Vhssingen
Maastricht
Aberdeen
Barcelona
Berlijn
Boedapest
Bordeaux
Dublin
Frankfurt
Helsinki
Innsbruck
Istanbul
Klagenfurt
Kopenhagen
Lissabon
Locarno
Londen
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
licht bew.
licht bew.
onbew.
licht bew.
licht bew.
licht bew.
Malta
Stockholm licht bew.
Warschau licht bew.
Wenen half bew.
Zürich licht bew.
Bangkok licht bew
Buenos Aires onbew
Casablanca licht bew,
Johannesburg onbew.
Los Angeles zwaar bew.
New Orleans onbew.
New York hall bew.
TelAviv licht bew.
Toronto
half bew.
