onder kliffen van Dover
DE KUIP als wielerpiste
Toerisme
Op de
step
door
-MOKUM
Geen twijfel mogelijk. De opval
lendste rit op de Landelijke Fiets
dag van zaterdag 10 mei is die in
Rotterdam. Niet omdat er wordt
gestart aan de noordzijde van de
even beroemde als beruchte Eras-
musbrug, ook niet omdat onder
meer Hotel New York, de Kop van
Zuid en dat zo leuke Belastingmu
seum aan de Parklaan worden
aangedaan, maar domweg omdat
de deelnemers met rijwiel en al
dwars door De Kuip worden ge
stuurd, Feyenoords beroemde
voetbaltempel. Nooit eerder ver
toond, terwijl de door de ANWB
en VW's georganiseerde Fietsdag
dit jaar toch al zijn 24ste editie be
leeft.
Bij elkaar zijn er op 10 mei door
het hele land vanuit 350 verschil
lende startplaatsen om en nabij
de 250 tochten uitgezet. De toer
tjes zijn nooit langer dan 35 kilo
meter en voeren de deelnemers -
zo verzekeren de organisatoren -
'door de mooiste en verrassendste
stukjes van Nederland'. De trajec
ten staan opgetekend in een fol
der die tussen 9 en 13 uur kan
worden gekocht bij de beginpun
ten. De prijs van de beschrijving
bedraagt vijf gulden en zoals ge
woonlijk komt een deel van de
opbrengst ten goede aan de Ne
derlandse Hartstichting.
Startplaatsen in deze regio zijn
onder meer de ANWB-kantoren
van Haarlem, Hoofddorp en
IJmuiden, Alphen aan den Rijn
(clubhuis Avanti), Leiden (molen
De Put), Leidschendam (molen
«ATERDAG 3 ME11997
«wonden kreunen, verplegers
ireken snelle woorden van
4 Dost. 'Kop op, je krijgt morfi-
meer kan ik nu niet voor je
len.' Op de achtergrond ra-
It het luchtafweergeschut,
rvvijl het gejank van sirenes
;h mengt met het geronk van
iegtuigen die gierend hun
jmmen laten vallen. Bij dreu
nde explosies flikkert diep
nnenin de gangen onder de
lig ijtrotsen van Dover het licht.
aar deze geluiden van de
enyeede Wereldoorlog zijn ge-
^hiedenis. Ze komen uit luid-
rekers, bedoeld om de huidi-
jn bezoekers een indruk te ge-
1 en van hoe het daar in de
n I
:hónkerste van de oorlogsjaren
3n
set zijn geweest. Het geheim
t de rotsen in die dagen be-
tarden, het bomvrije militai-
hoofdkwartier, kan nu wor-
n ondergaan als een adem-
nemende toeristische
Drj
ractie.
ictj
<a^IS VISSER»
sleiog en wit groeiden de white
e <ffs of Dover in de oorlogsjaren
tot het symbool van Enge-
td, als de ongenaakbare veste
(i vrijheid en hoop. Nauwe-
v is veertig kilometer zee
leidde het eiland van het
iivankelijk oppermachtig lij
nde Duitse rijk.
sci n slordige tweeduizend jaar
rder wisten ook de Romeinen
dat de rotsen de moeilijk te
imtgrendelen poort vormen
nr welke invasiemacht dan
k. De Britse koning Henry II
3nUwde er rond 1175 een kas-
aall, waarmee hij land en zee-
*>e&at kon beheersen. En aan
t eind van de achttiende
iw ontstond daaronder, diep
le rotsen, een gangenstelsel
geschiedenis zou worden
Schreven. Het werd aange-
toen het koninkrijk zich
Ireigd voelde door de Franse
;er Napoleon, die aan de
jrzijde van de zeestraat een
(te invasiemacht op de been
d gebracht. Daarom werd in
ver een leger gestationeerd,
de Fransen bij een inval
»est keren. Maar omdat
iver zo veel militairen niet
|ja herbergen, besloot luite-
(it-kolonel William Twiss zijn
er onder te brengen in de
sen.
1797 waren de eerste vier
(boven) Gidsen die lijken te zijn
weggelopen uit de televisieserie
Dad's Army, leiden bezoekers
rond in het 'belegerde Dover',
(rechts) In de kantine van het on
deraardse ziekenhuis liggen de
speelkaarten nog op tafel.
tunnels voor de huisvesting van
soldaten klaar. Nog altijd is aan
de muren te zien waar de hou
ten vloer zat, die de grootste
ruimten van de tunnels verdeel
de in twee lagen. Zo huisvestte
elk van de vier tunnels 500
manschappen. Comfortabel zal
het daar niet zijn geweest. Muf
en 's winters verwarmd met
grote haardvuren. Na de val van
Napoleon raakten de tunnels in
onbruik. Maar toen in 1938 een
oorlog met Hitiers Duitsland
onvermijdelijk leèkS ontdekten
de Britten opnieuw het nut van
dit onderaardse anti-Napoleon
tische bastion. Het werd een
bomvrij hoofdkwartier.
Overrompeling
In augstus 1939 was de oorlog
een feit: de legers van Hitier
overrompelden Polen. Op 10
mei 1940 vielen ze ook Neder
land en België binnen. Van
daaruit rukten Duitse troepen
op naar Frankrijk, waar de
Fransen, samen met het te hulp
geschoten Britse expeditieleger
in de tang werden genomen en
letterlijk de zee in werden ge
dreven. Vanuit zijn kamer aan
het eind van een der Napoleon
tische tunnels, met uitzicht over
de zee en de Franse kust, ogani-
seerde vice-admiraal Ramsey de
evacuatie van de Engelse een
heden.
In de vroege avond van 26 mei
kon zijn Operatie Dynamo be
ginnen. Mijnenvelden en be
schietingen veroorzaakten zwa
re veriezen bij de geallieerden.
Maar nadat op 3 juni het laatste
schip van de Franse kust was te
ruggekeerd, meldde Churchill
zijn parlement dat 338.000 Brit
se militairen en 139.000 Fran
sen waren gered.
Engeland jubelde, maar pre
mier Churchill, die bij zijn aan
treden al aankondigde weinig
meer te zullen bieden dan jaren
van bloed, zweet en tranen,
waarschuwde ook hier: met een
evacuatie was nog nooit een
oorlog gewonnen. In zijn com
mandopost maakte Ramsey in
tussen de balans op. Van de 693
schepen die hij kon inzetten,
waren 188 kleine vaartuigen
verloren gegaan, plus acht pas
sagiersschepen, een hospitaal
schip, een aantal trawlers, mij
nenvegers en zes jagers. Van de
nog resterende veertig jagers
waren er slechts dertien direct
beschikbaar. Dat Dover nu aan
het front was komen te liggen,
bleek toen Duitse kanonnen
aan de overkant van het water
beschietingen uitvoerden en de
Luftwaffe de stad en de stellin
gen bombardeerde.
Liet leven in dit 'belegerde
Dover' wordt zichtbaar in The
White Cliffs Experience, een
soort museum in het stadscen
trum, waar niet alleen het Ro
meinse verleden voor jong en
oud kan worden ingeleefd,
maar waar ook een straat in
oorlogstijd is nagebouwd, met
versterkte winkeltjes en een
echt café. Nu en dan klinkt er
luchtalarm. Bezoekers kunnen
zich dan in veiligheid brengen
in een schuilkelder. Vanuit de
stapelbedden, waarin poppen
'rustig slapen', klinkt zacht ge
snurk. Hier en daar liggen wat
kleren, lectuur en kinderspeel
goed. Er hangen affiches van
films uit die dagen, toen film
sterren nog echt sterren waren.
Hoe realistisch het ook allemaal
oogt, de sfeer doet tóch denken
aan de onvolprezen Britse co-
medy-serie Dad 's Army, ofwel:
'Daar komen de schutters'. De
dame die verkleed als BB'ster
optreedt, beaamt dat en met
twinkelende ogen vertelt ze:
„Een collega van mij is precies
die onhandige soldaat Pike. Ge
lukkig maar, want er zijn soms
mensen die dit alles te realis
tisch opvatten."
Worteltjes
Maar in de tunnels wordt wei
nig aan relativering gedaan. De
Britse oorlogsheroïek wordt hier
bijna tastbaar. Het is er precies
zoals toen er nog - dwars door
de Britse luchtafweer - dagelijks
Duitse bommenwerpers en la
ter ook raketten naar Londen
vlogen. Alles lijkt in vol bedrijf
te zijn. In de mess klinken ge
sprekken en het eten staat op
tafel, het ruikt er naar gekookte
worteltjes. Van de latrines zijn
sommige deuren dicht, een
paar schoenen steekt onder de
deur uit.
In de operatiekamer klinkt de
rustige stem van een chirurg die
een noodingreep verricht. Witte
lakens op de operatietafel zitten
vol rode vlekken, een schaal ligt
vol bloedrode watten, een am
putatiezaagje ligt onder hand
bereik. Om de hoek staat een
brancard. Met een deken over
een figuur; iemand voor wie de
hulp te laat kwam. Burger
slachtoffer van een beschieting
of bombardement, of een mili
tair die werd geraakt bij een
zee- of luchtgevecht?
In 1941 is nog dieper een twee
de tunnelstelsel aangelegd.
Daar werd op basis van radar-
gegevens de luchtafweer tegen
de Duitse bombardements-
vluchten geleid. In een andere
ruimte staat een telefooncentra
le, die zo lijkt te kunnen gaan
functioneren. Hij schijnt zelfs
bemand te zijn. Bezoekers heb
ben er een hoge officier zien
rondlopen. De gidsen hebben
hem nooit gezien, maar weten
wel dat een groepje bezoekers
ooit eens uiteen week om hem
door te laten. Een geest.
Het is in elk geval niet de man
die onlangs de fototentoonstel
ling elders in de tunnel bezocht.
Bij een foto van de ziekenzaal
stond hij stil. In een van de bed
den zag hij zichzelf liggen. Ge
wond was hij binnengebracht,
om na zijn herstel door te rei
zen naar het Verre Oosten waar
hij tegen de Japanners vocht.
Old soldiers never die.
De rotsen bewaren nog een ge
heim: veel dieper nog liggen
atoomvrije tunnels. Ze werden
ingericht toen de Koude Oorlog
op zijn heetst was. Maar voor
wie en waarvoor? De regering,
de koninklijke familie, de BBC?
Over 59 jaar wordt ook dat ge
heim onthuld.
Informatie over Dover Castle's Secret
Tunnels en The White Cliffs Experien
ce, te Doven Brits Toeristenbureau
(BTA), Stadhouderskade 2,1054 ES
Amsterdam, telefoon 020 - 61 22 73 6.
Charter verhuist
Brittania Airways vliegt vanaf 3 november van
Schiphol naar Australië en Nieuw-Zeeland. Tot
nu toe werd vanaf Beek bij Maastricht vertrok
ken. Brittania begon de dienst twee jaar geleden
en maakte naam door de lage tarieven die wer
den berekend. Op het ogenblik ligt de prijs voor
een retourtje naar Melbourne, Sidney, Brisbane
en Auckland op 1.699 gulden. Volgens informa
tie van de luchtvaartmaatschappij werd de afge
lopen winter gevlogen met een bezettingsgraad
van 99 procent.
Huis Darwin opengesteld
In juli wordt in Down House (Kent) huis en tuin
van de befaamde Engelse natuurvorser Charles
Darwin voor het publiek opengesteld. Darwin
woonde bijna veertig jaar in dit pand en werkte
er onder meer aan zijn revolutionaire boek over
de evolutieleer: 'On die Orgin of Species by
means of Natural Selection'. In de studeerkamer
liggen nog aantekeningen van zijn reis naar de
Galapagos Eilanden die de aanleiding vormde
voor zijn toen opzienbarende theorie.
Feest in Deventer
In het Bergkwartier van Deventer worden op
Hemelsvaartdag voor het vijfde achtereenvol
gende jaar de Middeleeuwen opgeroepen door
middel van het 'Op Den Berghe-festijn'. Bijna
vierhonderd straatfiguren zoals marskramers,
narren, waarzeggers, herauten en straatmuzi
kanten draaien de tijd meer dan vijfhonderd
jaar terug. Ook zijn er theateracts en kan op der
tig verschillende plekken worden gekeken naar
het noeste handwerk van de bij dit soort festij
nen onvermijdelijke oude ambachtslieden.
Informatie: WV Deventer, telefoon 05 70 - 61 31 00.
Nieuwe Franse autoweg
In 'the midwest' van Frankrijk (departement
Vendée) is voor vakantiegangers, die de Atlanti
sche kust of het populaire lie de Ré als bestem
ming hebben, een belangrijk stuk autoweg ge
opend. Het gaat om het bijna veertig kilometer
lange traject tussen Saintes en Rochefort. Het
toltarief bedraagt voor personenauto's negen
tien francs. Overigens moeten Nederlandse toe
risten die gebruik maken van de weg Lille-Parijs
na St. Denis rekening houden met files wegens
werkzaamheden. Ook op de westelijke ringweg
van de Franse hoofdstad (tussen Pont de Cha-
tou en Pont de la Roue) en de Autoroute du Sol-
eil (richting Lyon) zullen wegversmallingen voor
vertraging kunnen zorgen.
Phantasialand vernieuwd
Het dertigjarig bestaepi van Phantasialand in
Brühl bij Këulen vormde voor de directie van
het pretpark aanleiding vijftien miljoen DM te
stoppen in een grootscheepse renovatie. Be
langrijkste vernieuwing is ongetwijfeld de effec
ten die zijn toegevoegd aan de Michael Jackson
Thrill Ride. Ook kreeg 'Oud Berlijn' net als
'Mexico' een nieuwe gevel. Phantasialand blijft
open tot 31 oktober.
Informatie: Phantasialand, telefoon 01 18 - 62 34 56.
Lustoord tuinen
Voor de achtste achtereenvolgende maal zijn dit
voorjaar de Lustoord tuinen in 't Gardebroek op
de Veluwe voor belangstellenden geopend. De
ze tuinen zijn onlangs verrijkt met een boshut
en een wensput. Daarnaast zijn er talloze plan
ten, struiken en dergelijken te bewonderen.
Lustoord 't Gardebroek is gelegen aan Kapweg
10 en alleen op donderdagen tussen 13 uur en
zonsondergang te bezoeken.
Informatie: 03 42 - 44 21 01.
tocht duurt ongeveer twee uur. Een
pauze van 20 minuten inbegrepen.
Al 'steppende-voort' worden onder
meer het Begijnhof (achter de Kal-
verstraat), de Zuiderkerk, de
Schreierstoren en natuurlijk de on
vermijdelijke Wallen gepasseerd.
De excursie is in eerste instantie
opgezet voor vrouwen, omdat die -
zegt directeur Sieger Kooy van Yel
low Bike - over het algemeen meer
belangstelling voor dit soort rond
ritten hebben dan mannen. „Die
duiken na een korte wandeling
over het Damrak liever meteen de
kroeg in." Kooy verwacht in het
bijzonder veel belangstelling van
'dames die een vrijgezellenparty
organiseren'. Reden waarom de
tocht enigszins in het teken staat
van het huwelijk en de rituelen die
daar aan vast zitten.
Yellow Bike heeft in eerste aanleg
twintig steps aangeschaft. Ze zijn
voorzien van een stuurslot zodat -
zegt Kooy met verrassend grote
stelligheid - iedere deelnemer zijn
vervoermiddel met een gerust hart
tegen de pui van het lunchcafé kan
zetten. Een bel completeert de uit
rusting. Dat de tour (bruggetje-op,
bruggetje-af) enige conditie vereist,
is duidelijk, maar je hoeft - alweer
volgens Kooy - echt geen topspor
ter te zijn om de tocht zonder
ademhalingsproblemen te volbren
gen. Aan de andere kant vindt de
directie van Yellow Bike de presta
tie van steppers die de finish berei
ken wel weer zo groot, dat zij een
op naam gestelde oorkonde uitge
reikt zullen krijgen. Deelneming
aan 'The Big Step' kost 25 gulden.
Informatie: Yellow Bike, telefoon: 020-
62 06 94 0.
De Salamander) en de VW-bu-
reaus van Hillegom, Lisse, Noor-
dijk, Noordwijkerhout en Sassen-
heim.
Het officiële, met allerlei festivitei
ten omgeven startschot van de
Fietsdag (die per traditie niet al
leen samenvalt met de Molendag,
maar nu ook met de Nationale
Sleepbootdagen) wordt gegeven
in Vianen. In dit plaatsje kan een
keuze worden gemaakt uit niet
minder dan acht verschillende
routes, die - speciaal voor door
trappers - eventueel nog met el
kaar kunnen worden verbonden.
Andere in het oog lopende toer
tjes op de Landelijke Fietsdag zijn
onder meer die in Veendam,
Stadskanaal en Oude Pekela
(waarbij fiets en fietsers zich ge
deeltelijk mogen laten vervoeren
door 'De Star' het oude Veenkolo
niale stoomtreintje), die in Assen
(met bezoek aan het Gevangenis
museum in Veenhuizen) en die in
Soesterberg (met een rondje over
het militaire vliegveld). In Den
Haag (Kijkduin) voert het traject
voor het eerst sinds jaren weer
eens door de duinen. In deze rou
te opgenomen zijn Scheveningen,
Boerderij Meijendel en Wasse
naar.
De deelnemers (vorig jaar waren
het er 200.000) dienen vóór 17 uur
weer op het startpunt terug te zijn
en krijgen op vertoon van hun af
gestempelde routebeschrijving
een herinneringsmedaille. Voor
meer informatie kan het speciaal
opengestelde telefoonnummer
070 - 31 41 46 0 worden geraad
pleegd.
Welkom
op de
boerderij
Ook dit jaar kan tijdens de
Landelijke Fietsdag van 9
tot 16 uur een bezoek
worden gebracht aan
langs de routes liggende
boerderijen, die tijdens
het evenement speciaal
zijn opengesteld. De deel
nemende bedrijven (bij el
kaar ruim 140, verspreid
over het hele land) wor
den aangegeven met een
wegwijzer. Op de boerde
rijen (waaronder kaasma
kerijen, akkerbouwbedrij
ven, veehouderijen en
kassen) staan boeren en
tuinders gereed om de be
zoekers tekst en uitleg te
geven over productieme
thoden, de werking van
bepaalde machines,
milieubeheersing, enzo
voort.
laf een gillendgeel fietsje Am-
rdain bekijken. Gids voorop; 't
>per doortrappende peloton er
e iteraan. Rijwielverhuurbedrijf
low Bike heeft er veel succes
e. Maar het kan nóg ludieker.
ds begin april is het mogelijk
kum per autoped te doorkrui-
Bij dezelfde organisatie en met
elfde gidsen. De rondrit begint
fie stoep van Yellow Bike, aan
Mieuwezijds Kolk 29 (op 5 mi-
en lopen van het Centraal Sta-
l) en de circa 3 kilometer lange
h|
'VAN DEN DOBBELSTEEN»
Verwacht wordt dat aan de landelijke fietsdag ook ditmaal ten minste 200.000
mensen zullen deelnemen. foto avn
