Liberalen vrezen juichstemming
Feiten &Meningen
Ontgoochelde ouders
België staken de strij<
Italië's 'verloren
zoon' mag terug
Rellen brachten arm Los Angeles geen oplossing
DONDERDAG 1 ME11997
Ontgoocheld door onder meer
de reacties vanuit de Belgische
politiek hebben de ouders van
Julie en Mélissa, twee van de
slachtoffertjes van kinderont
voerder en -moordenaar Mare
Dutroux, besloten hun strijd te
staken. De families Lejeune en
Russo kondigden gisteren in
een voorlopig laatste interview
in het blad Télémoustique aan
dat ze zich voor onbepaalde tijd
uit het publieke leven willen te
rugtrekken.
Volgens vader Russo is het ver
haal in Télémoustique 'slechts
een deel van onze lijdensweg'.
Enigszins raadselachtig voegt
hij eraan toe: „De rest, daar
moeten we nog mee wachten.
Dat kunnen we misschien pas
over twee of drie jaar vertellen."
De ouders hebben sinds de ont
dekking van hun dode kinde
ren, midden augustus vorig jaar,
voortdurend onder grote druk
gestaan. Het is hen allemaal te
veel geworden. Ze hebben het
gevoel dat ze 'van hogerhand'
vaak alleen nog maar als 'last
posten' worden beschouwd.
Daar komt bij dat er de laatste
tijd in de media allerlei insinua
ties tegen beide families zijn ge
uit. Zo zijn er onder meer vraag
tekens gezet bij de aanschaf van
een auto en een recente vakan
tie. Waar hadden ze het geld
vandaan, vroegen enkele kran
ten zich af. De roddels zouden
het werk zijn van één van de nu
vele Belgische groeperingen die
zich inzetten voor verdwenen
kinderen. „Tot op zekere hoogte
hebben we de media gebruikt.
Tot op het moment dat de
meisjes werden teruggevonden.
Maar daarna hebben zij ons ge
bruikt", aldus moeder Lejeune
in Télémoustique.
Het verlangen naar rust van de
families Lejeune en Russo
wordt echter voor een deel ook
ingegeven door teleurstelling.
Door de parlementaire com-
missie-Dutroux, die onder druk
van de ouders van vermoorde
en verdwenen kinderen tot
stand kwam en twee weken ge
leden haar bevindingen bekend
maakte, zijn hoge verwachtin
gen gewekt. Zo zou het hele
Belgische politie- en justitieap
paraat op de helling gaan. Maar
kort na het eerste Kamerdebat
over die hervorming lag de Bel
gische politiek al weer ouder
wets overhoop.
Premier Jean-Luc Dehaene wei
gerde deze week pertinent om
de vroegere minister van justitie
Melchior Wathelet te slachtoffe
ren voor diens rol in de voortij
dige vrijlating van Mare
Dutroux uit de gevangenis.
Wathelet zette destijds zijn
handtekening onder een aanl
veling van het gerecht om
Dutroux vrij te laten.
De commissie eiste dat Wath
let, die nu één van de vijftien
rechters van het Europese Hc
van Justitie in Luxemburg is,
van die functie zou worden o
heven. Dehaene, met in zijn
kielzog vooral de Franstalige
christen-democraten, socialis
ten en liberalen, wil daar niet
van horen. Volgens Dehaene
zou een aftreden van Wathelt
'manifest buiten verhouding
staan tot de verantwoordelijk
heid die in het verslag van de
commissie-Dutroux wordt vei
meld'.
Ook de geëiste hervorming va
het justitieapparaat ligt ondei
vuur. Dinsdag legden de juris
ten in het Brusselse Paleis vaii
Justitie, de rechters incluis, vc
een uur het werk neer. Forme
protesteerden zij tegen het fei
dat ze te weinig middelen hel
ben om alle rechtszaken naar
behoren af te handelen, maai
overal viel te beluisteren dat 2
eigenlijk geen grondige herzit
ning van hun organisatie willi
In Wallonië protesteerden eei
dag eerder juristen tegen het
feit dat er in het rapport van c
commissie-Dutroux veel mee
Waalse dan Vlaamse onder
zoeksrechters en politiemens:
worden genoemd als verant
woordelijken voor het drama
van de vermoorde meisjes. Zt
vergaten gemakshalve even d
de zaak-Dutroux zich vooral i
Waals grondgebied afspeelde
Het parket in Brussel wil ten
slotte niet dat procureur des
nings Benoït Dejemeppe, die
volgens de commissie-Dutroi
faalde in het onderzoek naar
het verdwenen Marokkaanse
meisje Loubna, uit zijn functi
wordt gezet. Volgens het park
is de commissie haar boekje t
buiten gegaan met de aanbev
ling om Dejemeppe te ontsla<
Hoofdredacteur Yves Desmet
van het dagblad De Morgen
vroeg zich gisteren openlijk a'
het werk van de commissie-
Dutroux wellicht allemaal ver
geefs is geweest. „Dreigt een
scenario waarin die oude
Vlaamse wijsheid nog maar
eens werkelijkheid zal wordei
ze dronken een glas, ze pister
een plas en alles bleef zoals hj
was?"
BRUSSEL ALY KNOLj
CORRESPONDENT
WD-prominenten waarschuwen voor te vroeg opeisen premierschap
WD-lijsttrekker Frits Bolkestein doet er
goed aan niet al vóór de Tweede Ka
mer-verkiezingen op 6 mei volgend
jaar te zeggen dat hij beschikbaar is
voor het premierschap. En de WD
moet vooral niet de fout begaan om het
premierschap al voor de verkiezingen
op te eisen. Dat vinden verschillende
WD-prominenten als Henk Vonhoff,
Robin Linschoten, Gijs de Vries en Jan
Kamminga. Uitspraken over dit onder
werp werken alleen maar averechts,
menen ze.
WD-leider Bolkestein liet zich
twee weken geleden ontvallen
dat hij pas vlak voor de verkie
zingen zal antwoorden op de
vraag of hij 'in' is voor het pre
mierschap. Als het Bolkestein
alleen te doen is om zijn ambi
ties wereldkundig te maken,
dan hebben Gijs de Vries, voor
zitter van de Liberale en Demo
cratische fractie in het Europees
Parlement en oud-staatssecre
taris van sociale zaken Robin
Linschoten daar geen proble
men mee. Mocht Bolkestein
met zijn actie het minister-pre
sidentschap willen claimen, dan
begaat hij een ernstige beoorde
lingsfout, aldus zijn partijgeno-
„In Nederland kiezen we de
premier niet", stelt Vonhoff.
„Dat wordt tijdens de formatie
geregeld. Het is met het oog op
de onderhandelingen niet wijs
zo'n ambt van tevoren op te ei
sen. In het verleden hebben we
diverse alternatieve kabinetten
gehad denk aan het scha
duwkabinet Den Uyl maar
wat heeft het opgeleverd?
Niets." Linschoten is nog dui
delijker: „Bolkestein moet zich
er voor 6 mei 1998 gewoon niet
over uiüaten. Zulke uitspraken
keren zich alleen maar tegen
De Vries vindt het een verge
zochte stelling dat Bolkestein de
verkiezingsstrijd een geweldige
impuls zou geven als hij al in
een vroeg stadium kleur bekent.
„Wat mij betreft worden in de
politiek veel te vaak huiden ver
kocht van beren die nog vrolijk
vrij rondlopen. Ik doe daar niet
aan mee. Want zeg nu zelf: is
het niet rijkelijk voorbarig om al
over de opvolging van Kok te
speculeren, terwijl de kiezers
nog niet eens hebben gespro
ken? Los daarvan verwacht ik
niet dat er een tweestrijd Kok-
Bolkestein ontbrandt. Tenmin
ste, dat hoop ik niet. Dat zou
het politieke bedrijf heel erg
versimpelen. Sterker, het zou
pervers zijn als de verkiezingen
daar alleen over zouden gaan.
Er is ook nog zoiets als een in
houd."
Henk Vonhoff, oud-commissa
ris van de koningin in Gronin
gen, sluit zich daar bij aan. „Na
tuurlijk staan we er in de verkie
zingspolls heel gunstig voor.
Maar het zegt absoluut niets.
Het is levensgevaarlijk om daar
op te vertrouwen. Het gaat er
om wat de mensen in de stem
hokjes doen en dat kan behoor
lijk afwijken van datgene wat de
opiniepeilers ons nu willen
doen geloven. Als partij mag je
daar niet op speculeren."
Jan Kamminga, commissaris
van de koningin in Gelderland,
en Linschoten beamen dat al
leen de laatste zes weken van
belang zijn. „Ik moet er ook niet
aan denken dat we campagne
gaan voeren omwille van de
campagne", bekent Linschoten.
„Laten we die gekkigheid alsje
blieft bewaren voor de laatste
weken. Het is, toch een tombo
la."
Linschoten is absoluut niet
Bang dat Bolkestein de goede
raad van zijn partijgenoten in
de wind zal slaan, zij het om
een andere reden. „Ik zie Bolke
verkiezingscampagne zo kort
mogelijk wil houden, heeft de
brede instemming van zijn par
tijgenoten. „Een korte campag
ne is stukken plezieriger. Voor
het publiek, de media en de
partijen", zegt De Vries. „Want
wie zit er nu te wachten op die
eindeloze verkiezingsdebatten
en steeds maar diezelfde kop
pen op tv? Niemand toch?"
Vonhoff heeft een minder op
pervlakkige reden voor een kor
te stembusstrijd. „Je kunt een
verkiezingsstrijd niet per de
creet afkondigen", zegt hij. „Als
de anderen de strijd aangaan,
kun jeals partij niet achterblij
ven. Maar of dat verstandig is, is
een tweede. We moeten er im
mers voor zorgen dat de minis
ters zich zo lang mogelijk op
hun eigen taken kunnen con
centreren. Ministers zijn boven
alles dienaren van de Kroon.
Hun eigen partij moeten ze
maar even vergeten. Dit accent
verschuift naarmate de verkie
zingen naderen. Hoe langer de
ministers nationaal blijven han
delen in plaats van partij-poli
tiek, hoe beter."
Het grootste gevaar dat de WD
zou kunnen treffen is zelfge
noegzaamheid na een eclatante
verkiezingsoverwinning op 6
mei. Loek Hermans, commissa
ris van de koningin in Friesland,
drukt zijn partijgenoten via een
interview in UT Mediair van de
Universiteit Twente niet voor
niets op het hart dat de WD
niet moeten overvragen tijdens
de formatie. „Je kunt in zo'n ge
val als partij een 'overwin
ningsnederlaag' voor je kiezen
krijgen, zoals PvdA-leider Den
Uyl in 1977 overkwam", aldus
Hermans.
Die opmerkingen zijn Gijs de
Vries uit het hart gegrepen,
maar hij verbindt daar, net als
Linschoten, een heel andere
conclusie aan dan Hermans.
„Overvragen is nooit het huis-
kenmerk van de WD geweest.
Wij zijn altijd een partij van ge
ven en nemen geweest. Er is
geen formatie aan te wijzen
waarin we niet hebben gegeven.
Ik zie het risico dat Hermans
schetst niet zo. Wij zijn geen ge
tuigenispartij, maar een be-
leidspartij en beleidspartijen
willen regeren."
DEN HAAG LEO ROGGEVEEN
Van linksboven met de klok mee: Henk Vonhoff, Robin Linschoten, Jan Kamminga en Frits Bolkestein.
FOTO'S GPD
stein niet in het volgende kabi
net zitting nemen. In de Kamer
heeft hij als politiek leider een
veel grotere machtspositie. In
een kabinet is hij aan handen
en voeten gebonden."
Voor Kamminga is een liberaal
premierschap ook niet het
grootste goed. „Zo'n functie
heeft alleen maar een symboli
sche waarde. Daar moet je als
partij niet te sterk aan hechten.
Een zorgvuldig geschreven ver
kiezingsprogramma vind ik veel
interessanter en belangwekken
der."
Bolkesteins hartekreet een
paar weken terug dat hij de
7^1VMAfc-WAT ftyÜWforilc.
VEfloF WX) VKXÊVE VERzoKóWéj W
m im. f/vwiiÉiwEN otmoc» y m, w\s Hen
J>— y3ÉHE)/Ï1£ of>(WKL
.-—o mmMeiWiW"'
vMMwne, J /wastfé.weWE^tdpeiwf
>.NIEr>M£)\ JOUW gMN KST tg a* EED
WqEWWDIJER. /yt^ESJEiP UlE
\STC£SSW VOoerflUffiW fioNTSolffizr OF
ju WEL MEPWF Of STWEEFT.
Ti V /fo«6iwifiy,
OM Ta.
Vw t ii ,fl "Tn lAtf
In Italië rommelt het 51 jaar na de afschaffing bij
referendum van de monarchie weer aan het ko
ninklijk front. De zoon van Italië's laatste koning
moet namelijk naar zijn geboorteland kunnen te
rugkeren, zo vindt de Italiaanse regering. Op ver
zoek van premier Romano Prodi stemde het kabi
net er gisteren mee in een wet in te dienen die
het mogelijk moet maken dat de mannelijke le
den van de vroegere koninklijke familie Savoia de
Italiaanse grens weer oversteken.
Het voorstel, waarvoor de grondwet moet worden
gewijzigd, heeft al tot politieke onrust geleid,
vooral bij uiterst links en uiterst rechts. Commu
nistische Herstichting, de partij op wiens gedoog-
steun de regering-Prodi leunt, is fel tegen. „Ze
blijven buiten onze grenzen", zei leider Fausto
Bertinotti. Bovendien vond hij de datum van be
kendmaking, daags voor de Dag van de Arbeid,
erg ongelukkig. „Op zo'n moment kan de rege
ring zich beter druk maken over andere dingen,
WIM STEVENHAGEN
zoals de enorme werkloosheid."
Gianfranco Fini, de 'keurig' geworden ex-fascist
van de Nationale Alliantie, vindt het best dat de
troonpretendent terugkomt, maar dan wil hij dat
ook het grondwettelijk verbod op fascistische par
tijen wordt opgeheven. Het koningshuis werd im
mers vooral weggestemd op grond van venneen-
de steun aan Mussolini in de vooroorlogse jaren.
Als de wet ondanks alles wordt aangenomen, kan
Victor Emmanuel, die op 9-jarige leeftijd moest
vertrekken en nu in Genève woont, uit balling
schap terugkeren. De wet geldt ook voor zijn
zoon Emmanuel Filiberto (25), die nog nooit voet
op Italiaanse bodem heeft gezet. Victor Emmanu
el zei in een verklaring 'grote vreugde' te voelen,
maar alleen te zullen terugkeren als troonpreten
dent en niet als gewone burger. „Ik doe geen af
stand van mijn koninklijke voorrechten."
ROME AP
'Grandioze heropening' staat er op het bord tegen de gevel van een provisorisch werkende winkel in Los Angeles, enkele weken na de rellen
teruggekeerd.
Het was acht uur 's avonds toen Gil
Mathieu thuiskwam, de televisie aanzet
te en zijn apotheek in de wijk South Cen
tral van Los Angeles in vlammen zag op
gaan. Hij had gedacht dat zijn zaak, die
hij al veertig jaar dreef, veilig zou zijn
toen hij eerder op de avond de deur ach
ter zich dicht trok.
Mathieu werd het slachtoffer van de erg
ste rassenrellen in de moderne Ameri
kaanse geschiedenis. Ze begonnen op 29
april 1992, een paar straten van de grote
winkelstraat Vermont Avenue, toen
agenten slaags raakten met een menigte
die boos was over de vrijspraak van vier
blanke agenten die ervan werden be
schuldigd de zwarte Rodney King te heb
ben mishandeld.
Het plunderen en brandstichten duurde
twee dagen. Vandaag vijfjaar geleden
kon de balans worden opgemaakt. Bij de
rellen vielen 55 doden en meer dan 2.300
gewonden. Zo'n 1.100 gebouwen en hui
zen raakten beschadigd. De schade be
droeg een miljard dollar en de spannin
gen tussen blank, aziatisch en zwart na-
De groepen woedende zwarten hadden
het vooral voorzien op Koreaanse winke
liers, die zij ervan beschuldigden te hoge
prijzen te berekenen en nooit zwarten in
dienst te nemen. Meer dan 2.500 Ko
reaanse winkels werden tijdens de rellen
vernield. Er is geen hard bewijs, maar er
zijn wel veel aanwijzingen dat bijna geen
van de winkeliers na afloop naar de wijk
is teruggekeerd. Twee jaar na de rellen
waren slechts honderd winkels nog te
vinden op het oude adres of op het oude
telefoonnummer.
Na de rellen vroeg de toenmalige burge
meester Tom Bradley de voorzitter van
de succesvolle Olympische Spelen van
1984, Peter Ueberroth, om de getroffen
wijken weer op te bouwen. De organisa
tie Rebuild Los Angeles (RLA) zou hon
derden miljoenen dollars ophalen voor
herstel van panden en het scheppen van
banen in het 135 vierkante kilometer
grote gebied dat het zwaarst werd getrof
fen.
Veel mensen zijn echter van mening dat
RLA, dat in januari van dit jaar werd ont
bonden, de gestelde doelen niet heeft ge
haald en niet heeft bijgedragen aan een
echte oplossing voor de economische
problemen van de stad. Uit de statistie
ken van RLA blijkt dat 75 procent van de
1.093 beschadigde of vernielde gebou
wen is herbouwd en dat van de 31 ge
plande supermarkten er 16 zijn gereali
seerd. Bovendien kwam een aantal grote
sponsors maar met 352 miljoen dollar
over de brug, terwijl ze 485 miljoen dol
lar hadden toegezegd.
„Ik heb twee rassenrellen, brandstichtin
gen en vernielingen overleefd, maar de
problemen zijn er nog steeds", zegt
Mathieu, die zijn zaak zonder hulp van
RLA heeft hersteld. Ook Jewell Anderson,
die bedrijfsruimtes aan Vermont Avenue
verhuurt, denkt er zo over. Hij was ge
schokt door de rellen, maar zegt wel te
kunnen begrijpen waarom de uitbarsting
plaatsvond. „Er is ondanks de inspan
ningen van RLA nog steeds geen werk.
De rechtszaak was toen gewoon de
druppel die de emmer deed overlopen."
Muhammed Nassardeen, die zich inzet
voor economische ontwikkeling in zwar
te wijken, vindt dat RLA eigenlijk te
vroeg is opgeheven. „RLA heeft wel goed
werk gedaan, maar Los Angeles ziet er
nog niet uit zoals het er voor 1992 uit
zag." Linda Griego, die na Ueberroth di
rectrice van RLA werd, vindt echter dat
er misschien te veel werd verwacht. „Je
kunt de economische ontwikkeling in
gebieden die al tientallen jaren aftakelen
niet zomaar veranderen.
1. Veel zaken zijn na de veldslag nooit mee
ARCHIEFFOTO I
Joel Rubenstein, de zakenpartner van
Ueberroth, zegt dat zijn compagnon 'e
gigantische' taak heeft volbracht door
RLA op te starten en dat de activiteiten
van de organisatie 'door bijna iedereei
worden onderschat'. RLA had vanaf hé
begin problemen, omdat de organisatii
teveel taken op zich nam en zich bezig
hield met activiteiten die varieerden vi
arbeidstraining tot relaties met de min
derheden. Bovendien, zo zegt Griego,
had Los Angeles tijdens het opbouwwé
in South Central te kampen met een re
cessie en natuurrampen zoals overstro
mingen, bosbranden en de aardbeving
van 1994.
Het is overigens niet zo dat er na het o|
heffen van RLA helemaal niets meer ge'
beurt. LA Prosper, een nieuwe groep m
een even optimistische naam, heeft hei
werk van RLA overgenomen. In plaats
van herstel van gebouwen zal de organ
satie zich vooral toeleggen op het trairi
van de veelal ongeschoolde bewoners
van de wijk. „Dat is goed en zou een su
ces kunnen worden", aldus Nassardee
LOS ANGELES MINERVA CANTO
