De lepelaar is moeilijk te paaien
Natuur Milieu
Helft van
batterijen
hergebruikt
Sterns op weg naar broedgebieden
H Mpl i
föfësö
WOENSDAG 30'APRIL 1997
160
REDACTIE BERT DE JONG 072-5196
NAARDEN-BERT DE JONG
De hazelnoottaart staat bij wijze
van spreken al in de oven. Nu
de aanleiding nog om hem af te
bakken en aan te snijden. Me
dewerkers van Natuurmonu
menten in het Vechtplassenge
bied houden de adem in. Gaan
er dit jaar voor het eerst sinds
1988 weer lepelaars broeden in
het Naardermeer?
Medewerker Fokkema: „Aan de
westzijde van het Naardermeer
is een nieuw fourageergebied
voor lepelaars aangelegd. Veel
ondiep water met een goede
visstand (uitgezet - red.). Toen
de lepelaars in maart terugkeer
den uit hun overwinteringsge-
bieden wisten ze de plasjes snel
te vinden. We hebben groepen
van 20 tot 30 vogels geteld. De
meesten zijn verder getrokken.
Nu tellen we er nog een stuk of
zes. Erg spannend, want het is
mogelijk dat die in het Naarder
meer gaan broeden."
Het tellen van nesten in uitge
strekte riet- en moerasgebieden
is niet eenvoudig. Natuurmonu
menten doet het vanuit de
lucht. Dan worden meerdere
kolonies in een keer onder de
loep genomen. Begin mei, als
Negentig procent van de Neder
landers bewaart zijn gebruikte
batterijen gescheiden van het
overige afval, met de bedoeling
ze uiteindelijk op een apart in-
leverpunt af te geven. De winkel
en de gemeentelijke chemokar
zijn daarbij zeer populair: 34
procent van de ondervraagden
zegt zijn gebruikte batterijen
naar de winkel te brengen, een
iets hoger percentage (35 pro
cent) brengt ze naar de chemo
kar.
Dit blijkt uit een NIPO-enquête
die werd gehouden in opdracht
van de Stichting Batterijen (Sti-
bat) in een representatieve
steekproef onder duizend huis
houdens in Nederland. Stibat
vertegenwoordigt ruim 450 Ne
derlandse producenten en im
porteurs van batterijen.
Volgens de jongste gegevens is
vorig jaar 54 procent van alle
verkochte batterijen daadwer
kelijk ingezameld en afgevoerd
voor hergebruik. In 1995 ging
het nog om 38 procent. Uit het
onderzoek blijkt ook, dat één op
de vijf ondervraagden lege bat
terijen weliswaar apart houdt,
maar ze later toch gewoon in
het gewone huisvuil mikt.
Hoop doet leven. Groepjes lepelaars in de omgeving van het Naardermeer wekken de hoop da er in het re
servaat weer wordt gebroed.
de eerste telvlucht wordt ge
houden, wordt wellicht duide
lijk of er lepelaars in het Naar
dermeer nestelen. Fokkema:
„Provinciaal inspecteur R. van
der Giessen heeft ons voor het
eerste nieuwe broedgeval een
hazelnoottaart beloofd.
Ooit huisde de grootste lepe
laarskolonie van ons land in het
Naardermeer, het eerste bezit
van Natuurmonumenten. Op
het hoogtepunt telde de kolonie
ruim 150 broedparen. Met als
belangrijkste fourageergebied
Waterland. In 1988 was het
plotsklaps over. Het verhaal wil
dat vossen de witte vogels,
FOTO MRTIJN DE JONGE
graadmeters voor ratuuront-
wikkeling en wateneheer, ver
joegen naar de nabjgelegen
Qostvaardersplassei en naar de
waddeneilanden.
Sindsdien heeft Natiurmonu-
menten veel gedaarom de le
pelaars terug te krijpn. Er is ge
zorgd voor visrijke fiurageerge-
bieden pal naast het natuurre
servaat. Hoog- en droogglegen
plekken in het reservaat, waar
vossen holen konden maken,
zijn afgegraven. Om de oude
broedplaats is een antivossen-
hekwerk geplaatst. Aantrekkelij
ke broedeilandjes voor lepe
laars, onbereikbaar voor vossen,
zijn boomwij gemaakt. Enzo
voorts.
En tenslotte worden elk voor
jaar zoveel mogelijk Reintjes in
het Naardermeer gedood. De
mens wikt, de lepelaar beschikt.
Die hield het tot nu toe voor ge
zien in het Naardermeer. Het
geen bij Fokkema en consorten
de vraag doet rijzen of het anti-
vossenbeleid wel effect sorteert.
Er zijn lieden die zich lepelaar-
deskundige noemen, maar ken
nelijk is er nog veel wat ze van
deze opportunistische soort niet
weten.
Op 14 mei wordt in Lelystad
een landelijk symposium ge
houden over de 'Lepelaars in de
Lage Landen'. Het symposium,
georganiseerd door Vogelbe
scherming Nederland, beoogt
een soort tussenstand te geven
van het in 1994 vastgestelde
Soortbeschermingsplan Lepe
laar.
gr
A
Duizenden sterns kiezen op Griend het luchtruim.
PETTEN GPD
Langs de kust is het jaarlijkse spektakel van
de voorjaarstrek goed op gang gekomen.
Opvallend zijn de talrijke groepen sterns die
noordwaarts koersen. Visdieven, grote
sterns, noordse sterns, dwergsterns. Alle
maal 'onderweg naar morgen'.
In tegenstelling tot veel andere soorten
trekvogels kunnen sterns onderweg hun
kostje bij elkaar scharrelen door bij tijd en
wijle een ferme duik in zee te nemen om
een visje te verschalken.
Onderweg van Afrika naar het waddenge
bied bezoeken de vogels verschillende
pleisterplaatsen. Bijvoorbeeld natuurreser
vaat De Putten tussen Camperduin en Pet
ten. Daar is goed te zien dat de sterngroep
jes arriveren. Vaak poedelen de sierlijke vo
gels voor ze gaan rusten op een van de vele
eilandjes eerst in het ondiepe zoete water
het zout van hun verenpak. Veel vogels
FOTO MARTIJN DE JONGE
hebben 1 gepaard. Ze bedrijven tussen het
rusten dor wijmoedig de liefde.
Een belagrijke broedplaats voor stems is
het eilan^e Griend in de Waddenzee, tus
sen HarlLgen en Terschelling. In de perio
de voor z<gaan broeden voeren de vogels
daar somseer opvallende synchroon-
vluchten it, waarbij duizenden vogels te-
gelijk het lthtruim kiezen, flink kabaal ma
kend.
Schade door
broeikaseffect
onderschat
AMSTERDAM GPD
De economische schade
door klimaatverandering
worden wellicht onder
schat. Dat stelt de econoom
C.J. Jepma, onlangs be
noemd tot bijzonder hoog
leraar aan de Universiteit
van Amsterdam. De leer
stoel van Jepma wordt gefi
nancierd door Greenpeace.
De milieu-organisatie wil
via Jepma het klimaaton
derzoek in Nederland sti
muleren.
Jepma gelooft dat geringe
klimaatveranderingen al
kunnen leiden tot hevige
catastrofes, zoals bijzonde
re droogteperiodes, super-
stormen en overstromin
gen. Niet een stijging van
de temperatuur op zich
zorgt voor economische
schade, maar de door de
stijging veroorzaakte extre
me weersomstandigheden.
Acht superstormen bijvoor
beeld, in de periode
1989/1993, veroorzaakten
op wereldschaal ruim 70
miljard gulden schade. Jep
ma meent dat de meeste
klimaatstudies te weinig re
kening houden met de
schade die het gevolg is van
extreme weersomstandig
heden.
Naarmate de aarde warmer
wordt, neemt de schade
door klimaatsextremen toe.
De omvang van de schade
door het zogeheten broei
kaseffect kan volgens Jep
ma formidabel zijn. Weinig
is zeker. Maar het zal hem
niet verbazen als in de toe
komst mondiaal jaarlijks
met bijna 1.000 miljard gul
den schade rekening moet
worden gehouden. Dit is
een schatting op basis van
de gevolgen van zeespiegel
rijzing, waterschaarste, ont
bossing/verwoestijning,
koelingskosten en afne
mende gezondheid. Het is
volgens de nieuwe hoogle
raar ook duidelijk wie de
hoogste rekening zullen
moeten betalen: de ontwik
kelingslanden. Daar rukken
de woestijnen het sterkst
op, verdwijnen de meeste
bossen en liggen uitgestrek
te landbouwgebieden in
voor overstromingen uiterst
kwestsbare kustzones.
Jepma verricht zijn leer
stoelwerkzaamheden in de
hoofdstad onafhankelijk
van Greenpeace. Hij onder
zoekt, geeft colleges en be
geleidt scripties. Jepma is
lid van het International
Panel of Climate Chance
(IPCC) en is naast zijn nieu
we baan aan de Universiteit
van Amsterdam tevens
werkzaam aan de Rijksuni
versiteit Groningen en de
Open Universiteit.
PUZZEL
123456789
10
11
W£
OPGAVE
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal:
1. vogel; 2. godsdienst, muziek
noot; 3. grootvader, cijfer; 4.
laatstleden, grootmoeder, bolge
was; 5. vrolijk feest, pampahaas;
5. persoonlijk vnw., bijwoord; 7.
land in Zuid-Amerika, helden
dicht; 8. en andere, keukengerei,
voorzetsel; 9. wedstrijdbeker,
een zekere; 10. landbouwwerk
tuig, jongstleden; 11. bespotte
lijk.
Verticaal:
1. roofdier, tegenslag; 2. vereq
stoffer; 3. tijdrekening, Europe
aan, voorzetsel; 4. maanstand,
voegwoord, klem kind, Japans
bordspel; 5. voorzetsel, voertuig;
6. editie, voor de middag, plus,
persoonlijk vnw.; 7. kloosterlin
ge, zoogdier, loofboom; 8. per
werkuur berekend loon; 9. Bij
belse naam, vermaak.
OPLOSSING
SLEUTELWOORD
Horizontaal:
1. kameleon; 2. aviateur; 3. me
niscus-, 4. enterkoe; 5. rietgans;
6. afkeuren; 7. ademnood; 8.
dankbaar.
De woorden op de eerste en der
de verticale regel zijn: KAME
RAAD en MINTEKEN. Het sleu
telwoord luidt: BRANDKOGEL.
J/FFAcAFFFF/
So//£v '/vs £S/v
l^V^ètM)wv
£><-iP0i,<AhF
J£ WEL
EES VA/V
£~/G?L/ETTE
CSNOOFD,
H&f/VZ 7
aAYV
V^T'
IA*. Aw.
_l/,. /-!*■[ r
JA, DATz/JA/ VANP/£ D/N-
<S£N P/£ Z£ OF £NV£lOFFEN
FLAKK&J.
TOMPOES
Heer Bommel en de Pikkin Ring
„Kijk, dat vind ik nu aardig", sprak heer
Bommel. ,,U bent al uw schatten kwijt
omdat ik ze bezit, maar u wordt niet
onhebbelijk. Men treft dat zelden. Er
zijn maar weinig lieden die begrijpen,
dat een heer eigenlijk recht op hun
kostbaarheden heeft omdat hij iemand
van stand is - als u begrijpt, wat ik be
doel." „Ik begrijp je, baasje", zei de
dwerg. „Ik begrijp je beter dan jezelf.
Ga zo maar door, hoor, dan zijn mijn
schatten goed besteed."
Na deze woorden begon het ventje op
zo'n akelige manier te lachen, dat het
heer Ollie vreemd te moede werd.
Voordat hij echter dieper op de zaak in
kon gaan verscheen Tom Poesii de
deuropening. „Heer Ollie!" riep lij, „de
politie is teruggekomen. U rnagtel op
passen, want Bulle Bas is ergkwEid!"
„Wablief?" vroeg heer Bommel ot-
hutst. „De politie terug? Nu al? Dt is
vlug! Ik bedoel..."
„Ach, wat kan jou de politie schelti?"
leaste de dwerg. „Je hebt toch eening?
Er kan je niets gebeuren, zolang je
maar eerlijk blijft benijden!" „Ja, ja,
zei heer Ollie haastig, „je hoort het,
jonge vriend! Er kan mij niets gebeten
zolang ik maar eerlijk blijf. Wat kan-iij
de politie schelen?" Hii wendde zichf
en Tom Poes liet moedeloos zijn blil
glijden over de fonkelende juwelen die
de grond bedekten. Toen haalde hij de
schouders op en verliet het vertrek.
„Het gaat van kwaad tot erger", prevel
de hij. „Maar ik heb het idee, dat heer
Bommel nu te ver gegaan is. Hii kan
misschien de politie voor de gek hou
den, maar de dwerg niet."
„Het is allemaal héél betreurenswaar
dig", gaf Joost toe, terwijl hij hem uit
liet. „Maar toch moet men de politie
niet geheel onderschatten, jonge heer!
Daar komt de commissaris aan - en hij
is niet veel goeds van plan, als u mij
toestaat."
w
DOOR JAN VERSTEEGT (a.i.)
De dinsdag leverde een tamelijk druilerige sfeer op.
Er was veel bewolking en af en toe viel er lichte regen
of motregen. De temperatuur stelde zich erg beschei
den op, want in Zaandam werd het niet veel warmer
dan 11.5 graden. We hadden te maken met de na
weeën van een depressie, die zich uit de voeten
maakte richting Polen. In de achterkamer van het
systeem voerde een noordwestelijke stroming frisse
lucht aan.
Op deze Koninginnedag ziet het er gelukkig wat posi
tiever uit. Dat wordt veroorzaakt door een hogedruk-
gebied, dat gisteren in de steigers werd gezet in de
Golf van Biskaje. Het systeem rolt een lopertje uit in
de richting van ons land, maar samen met de eerder
genoemde depressie blijft de wind in de noordwest
hoek.
Er worden wolkenvelden aangevoerd, maar vooral
aan zee is er ook ruimte voor zon. De temperatuur
profiteert van de zonnestralen, het wordt ongeveer
13 a 14 graden in ons gebied. De wind houdt zich re
delijk koest, er staat een meest matige wind uit het
noordwesten.
Ook donderdag en vrijdag is het rustig weer met af
en toe wat zon en een nog iets hogere temperatuur.
Het blijft meest droog. Vanaf zaterdag wordt het
waarschijnlijk weer iets frisser als de wind wederom
de noordwest- of noordhoek opzoekt. De kans op
een enkele bui wordt iets groter.
Maandagavond passeerden enkele stevige buien de
regio en af en toe rommelde het daarbij ook. Er viel
opnieuw neerslag van betekenis. Hensbroek kreeg 13
mm over het etmaal, Catrijp 15, Bergen 16, Hoorn
noteerde 12 mm.
Zo is het weerbeeld in korte tijd een stuk groeizamer
geworden na de schrale periode die april lange tijd
heeft doorgemaakt. De maand zal daardoor iets te
koud in de boeken verdwijnen.
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
donderdag.
Noorwegen:
Vandaag eerst nog hier en
daar zon maar verder be
wolkt en van het westen
uit regen. Vooral langs de
westkust plaatselijk veel
neerslag en veel wind.
Middagtemperatuur uit
eenlopend van een graad
of 5 in het noorden tot 15
lokaal in het zuiden.
Zweden:
Wolkenvelden. Vandaag
eerst nog wat regen in het
zuidoosten. Morgen een
toenemende wind en van
het westen uit opnieuw re-'
gen. In het midden en
noorden maxima tussen
10 en 16 graden; in het
noorden frisser.
Denemarken.-
Droog. Vandaag eerst nog
wolkenvelden, verder flin
ke zonnige perioden. Middagtempera
tuur stijgend tot ongeveer 16 graden op
morgen.
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Rustig met flinke zonnige perioden. In
het noorden en westen ook wolkenvel
den en vooral morgen in Schotland af en
toe regen. Middagtemperatuur van 13
graden in Schotland bij bewolking tot
20 lokaal in Zuid-Engeland bij zon.
België en Luxemburg:
Rustig, droog en veel zon. Vandaag voor
al in het oosten eerst nog wolkenvelden.
Stijging van temperatuur; morgen maxi
ma rond 18 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Vrij zonnig. In de oostelijke departemen
ten eerst nog wolkenvelden en hier en
daar wat regen. Hogere temperaturen;
morgen maxima rond 20 graden.
Portugal:
Vrij zonnig en warm met middagtempe
ratuur rond 30 graden.
Madeira:
Perioden met zon en later mogelijk een
regen- of onweersbui. Middagtempera-
tuu r eerst rond 24 graden; morgen wat
lager.
Spanje:
Droog en bijna overal zonnig. Middag-
tempertuur uiteenlopend van rond 22
graden aan zee in het noordoosten tot
meer dan 30 graden in het zuidwesten.
Canarische Eilanden:
Veel zon; een regen- of onweersbui is
morgen later op de dag niet helemaal
uitgesloten. Vooral op morgen warm met
maxima rond 30 graden.
Marokko:
Westkust: veel zon maar morgen later op
de dag ook stapelwolken en kans op een
lokale onweersbui. Maximumtempera
tuur uiteenlopend van rond 27 graden in
het noorden tot ruim 30 in het zuiden.
Tunesië:
Flink wat zon maar soms ook wolken en
in het noorden kans op een lokale regen-
of onweersbui. Middagtemperatuur aan
zee rond 20 graden.
Zuid-Frankrijk:
Vrij zonnig maar aan de voet van de Py
reneeën en de Alpen eerst nog wolken
velden en een paar buien. De Mistral
gaat morgen liggen. Maxima rond 20
graden maar vandaag rond Lyon wat la
ger en morgen in het zuidwesten wat ho
ger.
Mallorca en Ibiza:
Flinke zonnige perioden en droog. Mid
dagtemperatuur rond 23 graden.
Italië:
Half tot zwaar bewolkt en enkele fikse
buien, ook met onweer. Later in het
noorden droger en kans op wat zon.
Plaatselijk veel wind. Middagtempera
tuur rond 17 graden; morgen vooral in
het noorden iets hoger
Corsica en Sardinië:
Perioden met zon maar ook wolken en
vooral morgen op Sardinië kans op een
lokale onweersbui. Geleidelijk minder
wind. Middagtemperatuur rond 20 gra
den.
Malta:
Half tot zwaar bewolkt en regen- en on
weersbuien. Middagtemperatuur onge
veer 20 graden.
Griekenland en Kreta:
Meest bewolkt en van tijd tot tijd buiige
regen, misschien ook onweer en hier en
daar veel neerslag. Middagtemperatuur
tussen 15 en 18 graden.
Turkije en Cyprus:
Van het westen uit meer bewolking en
een toenemende kans op buien, ook met
onweer. Op Cyprus en langs de Turkse
zuidkust eerst nog veel zon en droog.
Middagtemperatuur van 16 graden rond
de Dardanellen tot 20 op Cyprus.
Duitsland:
In het zuiden en oosten nog wolkenvel
den en van tijd tot tijd regen maar van
het noordwesten uit flinke zonnige pe
rioden en droog. Stijging van tempera
tuur; morgen uiteenlopend van 15 gra
den het oosten tot net boven 20 ii
Rijndal.
Zwitserland:
Vandaag bewolkt en van tijd tot tij
buiige regen, hier en daar ook c
morgen overgang naar droog en v
mg weer. Middagtemperatuur oplopen
tot rond 21 graden op morgen.
Oostenrijk:
Meest bewolkt en buiig weer met kan
op onweer. Middagtemperatuur iets bi
ven 15 graden.
Polen:
Meest bewolkt en buien, misschien n
onweer. Morgen van het noordwesten ui
meer zon en droog. Vandaag r
rond 17 graden; morgen veelal iets k
ger.
Tsjechië en Slowakije:
Bewolkt en buiige regen, ook kans o
onweer Middagtemperatuur rond 1
Hongarije:
Half tot zwaar bewolkt en buien, oo
met onweer. Middagtemperatuur i
17 graden.
Weerrapporten 30 april 08 u
Vhssingen
Maastricht
Barcelona
Boedapest
Dublin
Frankfurt
Innsbruck
Istanbul
Klagenfurt
Kopenhagen
Las Palmas
Lissabon
Luxemburg
Madrid
halfbew. wzw6
half bew.
regenbui
Wenen
Buenos Aires onbew
Casablanca onbew.
Johannesburg onbew.
Los Angeles zwaar be1
New Orleans halfbew
New York licht bew
TelAviv licht bew
11 10
10 10 16.1
12 11
12 10
18 12
15 10
21 11
24 19
31 15
19 11
18 11 0.1
12 8 i:
26 12 o;
28 14 0(
26 12
21 14 o:
15 20 01
11 8
19 11
26 16
21 13
17 16
20 16
