Denksport
fe
ft
s
III
lil
K
A
ill
ill
111
«in
0
ft
III
lil
III
I
iiiii
(III
I TERDAG 26 APRIL 1997
tIDGE
Ad Oskam
lok dit keer bleek het bieden een belang-
factor, waarbij kaartwaardering, soms
subtiele, veel punten kon opleveren,
eerste spel is een biedprobleem voor
;t, die deze kaarten had: sch H 10; ha B 7
ru A H; kl A V 8 5 3. Noord was gever en
[waren kwetsbaar. Na pas van Noord bo
de meeste paren met deze 17 punten 1
Maar in principe is deze hand met 17
hten te sterk voor een 15-17 punten 1 SA.
hand bevat een mooie vijfkaart en de
ten zitten in de azen en heren. Een en
keer opende Oost met 1 kl met de be
lling om het spel te verkopen als een 18-
punten hand. NZ pasten steeds. West 1
Oost 1 ha; West 3 SA (13-15 punten). En
moet Oost natuurlijk nog zijn surplus
i punten aangeven. Dat kan alleen met 4
In deze situatie kan dat geen azen vra-
i zijn, omdat er geen kleur vast staat,
nt de meeste goede paren spelen 4 SA
een vraag naar vier azen plus troef heer.
er geen troef is, is 4 SA kwantitatief,
st honoreerde het bieden met 6 ru. Ken-
ijk heeft West een zeskaart ruiten. Moet
t nog corrigeren naar 6 SA? Dat is een
istie van stijl. Als men risico's wil ne-
n, is dat een goed bod. Want 6 ru zal ze-
een grotere kans van slagen hebben dan
maar minder scoren. Hoe het afliep,
U aan het spel:
B 103
B92
el in 6 SA als in 6 ru is men afhankelijk
het goed zitten van ruitenheer. Nu die
d zit, maakt de leider in ruiten zelfs 13
jen. Maar zonder hartenstart mag in 6 ru
erenheer nog bij Zuid zitten, terwijl in 6
Javerenheer altijd goed moet zitten. Alle
ns scoorden goed. Waar Oost met 1 SA
geopend, bood West gewoon 3 SA en
overslagen leverde dat niet al teveel
iten op. Het tweede spel is een speelpro-
:m voor de leider:
West Oost
i he
njn<
4w 4-
k 97643
t H3
652
A H 7
A 6 4 3
V93
A 9 4
f V 82
B 10 7
k AH65
ird was de gever en allen waren kwets-
Aan bijna alle tafels moest Oost 3 SA
•j en na de uitkomst met schoppen. Stan-
ird spel is om het aas twee keer op te
den en pas de derde keer te nemen,
tgstwaarschijnlijk heeft Zuid de 13e
oppen. Hoe komt de leider aan negen
[en? De leider heeft acht slagen van top.
t de negende uit de klaverens of uit de
ens komen? Een dubbele snit in ruiten
niets opleveren als NZ goed tegenspe-
Aan tafel speelde de leider eerst harte-
s en daarna een kleine ruiten vanuit
it. Als Zuid een ruiten honneur heeft, zal
leze ruitenslag nemen en de 13e schop-
uitspelen. De leider kan dan altijd nog
ikeltaan of de klaverens 3-3 willen vallen. In
traktijk nam Noord echter de eerste rui-
(ilag met de vrouw en speelde opnieuw
ng^ien in. Nu heeft de leider een gewonnen
Hij nam met hartenvrouw en speelde
enboer voor. Als Zuid de ontbrekende
neur heeft, heeft de leider zijn contract
ïen. Maar ook als Noord ruitenheer.
Ft is de tweede ruitenslag voor de leider
[espeeld en negen slagen zijn op te
rijven. Merkwaardig was het, dat het
;en van 3 SA meer dan 80 scoorde
-OW.
k 1087
f B943
H V 9 5
k 6 52
AH7
A 6 4 3
ik V93
w 4^
»A94
»V 82
B 107
kAH65
82
B 1042
....jen zo was 3 SA te maken. Ook in het
ste spel waren alleen punten te verdie-
met een goede bieddiscipline. Oost had
r: sch 9 8 7 2; ha A 6; ru 10 8 4; kl H 8 5 2.
it als gever opende het bieden met 1 ru;-
ird 1 sch; Oost Oost heeft 7 punten en
'elijk een dekking in schoppen. Bied u 1
Aan veel tafels was dat ook de voortzet-
en met dat bod had West geen enkele
•ite. Maar pessimisten zagen in deze
oppencombinatie geen dekking en pas-
Zuid paste ook. En West kwam terug
een doublet. Dat kan al op 12 punten
West weinig schoppens heeft en ver-
:dt, dat Oost heeft gepast met veel
oppens tegen (een strafpas). Oost zal
het doublet van West kunnen laten
in. Oost had echter geen strafpas en
d voorzichtig 2 kl; Zuid pas; West 2 ha;
rd pas. Hoe moet Oost het bod van 2 ha
rpreteren? West weet, dat Oost geen vier
ens kan hebben (anders had Oost in de
te ronde een negaüef doublet moeten
len). Bovendien kan Oost zeer zwak
Het bod van 2 ha toont dus grote
ht, een lange ruitenkleur en weinig
ippens. Wat moet Oost nu bieden? In
en heeft Oost aftroeffnogelijkheden. Als
teruggaat naar de lange kleur van zijn
ner met 3 ru zal dat ook het eindbod
In de praktijk vond Oost zijn kaart met
inten en aftroevers in harten goed ge-
om nog een poging te doen voor de
ïche in ruiten en jumpte naar 4 ru. Ddt
1 gretig aanvaard door West door ook 5
e bieden. Het resultaat ziet U aan het
spel:
AH 1053
v V 2
972
1043
k 6 a 9 8 7 2
r H 9 7 4 J v A 6
AHV53 w nr* 10 8 4
k A B 7 Z A H 8 5 2
A V B 4
B 10852
B 6
V96
Oplossing
nummer 16
Nummer 17
Horizontaal: 1. dicht gekruld haar; 8.
aansporing; 9. jong dier; 10. wasgelegen
heid; 12. piraat; 13. adrem; 15. schuld; 16.
kleine metalen staaf; 18. dik; 20. lusthof; 21.
hoog bouwwerk; 22. deel van een brevier
gebed; 24. deel van het bestek; 26. persoon
lijk vnw.; 28. verlichtingsmiddel; 30. des
tijds; 33. familielid; 34. paardrijschool; 35.
elfenkoning; 36. boom; 37. signaal; 39. pas;
40. muzieknoot; 42. kloosteroverste; 45.
domoor; 48. halfedelsteen; 49. agrariër; 51.
kunstmens; 53. bergweide; 54. bede; 55.
sein; 56. bestaan; 57. watering; 58. dochter
van Cadmus; 60. domoor; 61. vervoer.
Verticaal: 1. aanschaffen; 2. kier; 3. oude
lengtemaat; 4. hekeldicht; 5. Hare Majesteit;
6. bijbelse naam; 7. afgrond; 8. lijst; 11.
plaats in Zwitserland; 12. paardje; 14. che
misch element; 15. lengtemaat; 16. zuigin-
stailatie; 17. broedplaats; 19. gemaakt; 23.
neerslag; 25. baksel; 27. broeibak; 28. on
derricht; 29. maand; 31. wilde haver; 32.
bedrog; 33. sporeplantje; 38. brilslang; 39.
deel van een boom; 41. opstandeling; 43.
evenwicht; 44. Zweeds scheikundige; 46.
dwaas; 47 kluisvak; 49. eigendom; 50. cij- WinnaaTS
fer; 52. delicaat; 54. aroma; 58. voorzetsel;
59. voorzetsel.
De twee woorden van de opgave van vorige
weekwaren:
VAKANTIEGELD
en RECREATIEPARK.
Welke twee woorden worden gevormd
door de letters in de volgende vakjes: 23
60 26 39 33 3 50 37 52 20 7
en 56 31 38 58 17 19 44 35 59
15.
De winnaars van een luxe dominospel zijn:
A. van Reijn, Koningstraat 4, Leiderdorp
(kruiswoord).
B. Grundeken, Pesthuislaan 2, Leiden
(cryptogram).
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, per briefkaart, dienen ui
terlijk woensdag a.s. in ons bezit te zijn. Indien per post wordt ingezonden, als volgt
adresseren: Redactiesecretariaat Leidsch Dagblad, Postbus 54,2300 AB Leiden.
Cryptogram
nummer 17
Horizontaal: 3. Jammer dat men een tijd plezier
heeft (9); 7. Kletsnat (11); 9. Vreemde vrouw die het wa
ter mist (11); 11. Vruchtbaar land? (6); 12. Bakboord?
(8); 13. Nog eens heimelijk volgen (13); 16. Zijn die
kooplui met vakantie? (13); 17. In Frankrijk waar men
vlees voorzet (4); 18. Elektronica in een zakje (5); 20.
Voor grillen van het klimaat (10).
Verticaal: 1. De kippen hebben het er moeilijk mee
(9); 2. Een financieel beambte slaat ermee (16); 4. Ze
zijn op de vogeljacht in de haven (12); 5. De verf van
een vrouw (7); 6. Wetenschap produceren? (11); 8. Dat
varken houdt het water tegen (4); 10. Het is modern, is
dat duidelijk? (10); 14. Blijvende jongensnaam (8); 15.
Min of meer grappig (8); 19. De bank waarvan men
spreekt (1,1,1).
Oplossing
cryptogram 16
Horizontaal: 4. bitterbal; 7.
dorpspredikant; 10. ouwejon
gen; 11. niet; 12. kerktwist; 14.
oven; 15. nasibal; 17. noriet; 18.
affect; 19. Cuba; 21. priester-
staat; 22. ondernemers.,
Verticaal: 1. uitdrukking; 2.
sterrenrestaurant; 3. narrig; 5.
rijsport; 6. onberekenbaar; 8.
denktank; 9. kantonrechter; 13.
inlichting; 16. buffelen; 20.
krimp.
DAMMEN
Het maartnummer van 'Het
Damspel', het orgaan van de
Koninklijke Nederlandse Dam-
bond, bevat een alleraardigste
bijdrage van Arie van der Stoep,
die onlangs promoveerde met
een proefschrift over een dam-
onderwerp. Uit het artikel blijkt
dat de professor die hem daar
bij begeleidde zich zelfs heeft
laten verleiden tot het aanschaf
fen van een damboekje. Verder
treft de lezer in het artikel een
compositie van J. Wagner aan
(zie diagram 1). Cijferstand; wit
25, 27, 31. 32, 33, 38, 39, 43, 44,
45; zwart 8, 13.16, 17, 18, 22,23.
24, 26 en 29. De oplossing van
dit schitterende probleem luidt:
1. 25-20 26x28 2. 38-32! 29x40 3.
20-29 23x43 4. 32x3 22x31 5. 3x8
40-44 6. 45-40 44x35 7. 8-12 met
winst. Ook de Leidse geleerde
schijnt het damspel nu serieus
te nemen. En als hij dan ook
nog leert genieten van zulke
mooie problemen, gaat het de
goede kant op.
Maar de beginnende dammer
moet allereerst de gevaren in de
openingen leren onderkennen.
Als hulpmiddel zijn er tal van
boekjes verkrijgbaar die de ope
ningstheorie behandelen.^ Ook
de gevorderde damspeler doet
er goed aan zo nu en dan zijn of
haar openingskennis op te fris
sen. Zo zag ik onlangs in een
partij tussen twee hoofdklassers
de volgende stand op het bord
komen (zie diagram 2). De wit-
speler (die evenals de zwartspe-
9
9
9
m
m
m
9
9
O'
9
Q
9
ai
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
Q
oi
Q
O
ai
O
:o
a
a
S
D
a
0
bi
9'
a
oil
s
i
f
I
M
n
Q.
ij 1
t
11
Cl
1 3
M
a c
f S!
Diagram 1
Ier liever anoniem blijft) ging
verder met 8. 30-25. Beide spe
lers wisten dus blijkbaar niet
dat wit hier met 30-24 had kun
nen winnen: na 19x30 28x19
13x24 37-31 26x28 39-33 volgt
43x5 en op 20x29 komt verras
send 27-22 18x27 32x21 23x32
38x27 26x17 27-22 17x28 39-33
29x38 en weer 43x5. De dia
gramstand kan natuurijk via al
lerlei zetverwisselingen op het
bord komen. De zettenreeks in
een opening i.s dus minder be
langrijk dan het kennen van dit
soort type-combinaties.
Ik zal u nog een leuk voor
beeld geven en een kleine anek
dote. Jaren geleden speelden de
reserves van damclub IJmuiden
een drietal promotiewedstrij
den. Een van de ljmuidense
spelers, wijlen Tommie Postma,
had in alle drie z'n partijen suc
ces met de volgende openings
combinatie: 1. 31-27 17-21 2.
Diagram 2
33-28 19-23 3. 28x19 14x23 4.
39-33 10-14 5. 33-28 13-19 6.
44-39 8-13 7. 34-30 20-24? Een
op het oog logische en onschul
dige zet, maar: 8. 27-22 18x27 9.
38-33 27x29 10. 39-34 23x32 11.
34x23 19x28 12. 30x26 en hoe
wel het aantal schijven nog ge
lijk is, moge het duidelijk zijn
dat de zwarte schijven op 28 en
32 geen lang leven meer be
schoren is.
Een andere opening die heel
erg lijkt op de voorgaande ziet
er als volgt uit: 1. 31-27 17-21 2.
33-28 18-23 3. 38-33 20-24 4.
34-30 12-18 5. 42-38 8-12? 6. 27-
22 18x27 7. 33-29 24x31 8. 30-24
27x38 9* 43x32 19x30 10. 28x37
en uit is de party. Ook deze
combinatie heeft zich voorge
daan in partijen tussen diverse
grootmeesters. Een goede ope
ning is vaak het halve werk!
Vooral in sneldampartijen kan
een beetje openingskennis geen
Diagram 3
kwaad. Dat kunt u vandaag (za
terdag 26 april) trouwens nog
laten zien in Heemstede, alwaar
in het clubgebouw van damclub
Heemstede, aan de Glipperweg
57, het Open Sneldamkam-
pioenschap wordt gehouden.
Als u om 10.45 uur aanwezig
bent kunt u nog meespelen in
de hoofd-, eerste of tweede
klasse. Ook is er een jeugdklas-
se. En hoe goed de jeugdspelers
veelal kunnen dammen toont
ons een fragment uit het jeugd
wereldkampioenschap dat in
december vorig jaar in Tallinn
gehouden werd (zie diagram 3).
In deze stelling combineerde de
Rus Tsinman naar dam tegen
de Oekraïner Kozun: 25. 16-
21! 26. 26x28 19-23 27. 28x19
25-30 28. 35x24 18-22 29. 27x18
8-13 30. 19x8 3x34 31. 39x30 en
20x47. Over de man die dit won,
de Rus Guetmanski, volgende
week meer.
SCHAKEN
Paul BIERENBROODSPOT
De strijd tussen mens en com
puter is voorlopig nog niet ge
streden. Bij het deze week ge
houden Aegon-toernooi was het
tot en met de laatste ronde
spannend. Uiteindelijk wonnen
de computers nipt met 151,5-
149,5. De grootmeesters blijken
nog een lastige horde voor de
computers. Zij scoorden rond
de 70 procent. De meeste ama
teurs moeten het inmiddels af
leggen. In het individuele klas
sement voerde de mens de bo
ventoon. De Isralir Yona Kosas-
hvili behaalde een perfecte sco
re van 6 uit 6. Yasser Seirawan
en Johan van Mil deden het ook
uitstekend met een half punt
minder. De beste computers
behaalden 4,5 punt.
Daarmee deden de computers
het slechter dan vorig jaar. Toen
wonnen de computers met
162,5-137,5. Inmiddels weet de
mens redelijk hoe een compu
ter te bestrijden. Wie een half
uur na aanvang een rondje
langs de borden maakte, moest
over het algemeen een grote
hoeveelheid ineen geschoven
stellingen aanschouwen. De
mens heeft zijn openingsreper
toire aangepast aan de machine
en daarmee een hoop gif uit het
spel van zijn tegenstander ge
nomen. Indien de mens be
hoedzaam blijft manoeuvreren
is het voor een computer haast
ondoenlijk om te winnen. Een
gedeelte van de computerwinst-
partijen kan worden toege
schreven aan de menselijke wil
om te winnen. Soms wordt er
nog tegen beter weten in een
winstpoging gedaan. Tegen
mensen is dit een taktiek die
nogal een vruchten afwerpt,
maar tegen een computer is het
zelfmoord. Indien mens-com
puter toernooien gemeengoed
zouden worden, dan zou de
mens ongetwijfeld winnen. Een
verdere aanpassing aan de ma
chines zal bepaalde fouten uit
het menselijke spel halen, waar
door een groot aantal remises
het gevolg zou zijn, ook bij de
amateurs.
I
1!
i
11
i
ÜS
i
i
IC
1
i
lil
i
|P|
i.
Ft
E
'IC
PI
r\
P!|
JÊL
1
lil)
III!
0|
H
Om te winnen van computers is
weer een ander verhaal. De
grootmeesters hebben meerma
len laten zien hoe het moet. Een
stelling opbouwen met weinig
spanningen en vervolgens met
eindeloze manoeuvres de com
puter op het verkeerde been
zetten. De sterke punten van de
computers zijn nagenoeg be
kend. In taktische stellingen zijn
ze van absoluut topniveau en
ook het vinden van de enige zet
is doorgaans geen enkel pro
bleem. Dat moest John van der
Wiel ondervinden tegen Chess
Master 5000 in de vijfde ronde.
Chess Master 5000 - Van der
Wiel
l.Pf3 d6 2.e4 Pf6 3.Pc3 Lg4
4.d4 e6 5.h3 Lh5 6.g4 Lg6
7.De2 c6 8.g5 Pfd7 9.h4 Lh5
Deze opening zult u tevergeefs
in de openingshoeken vinden.
Van der Wiel speelt bewust bui
ten het openingshoek van de
computer om. De machine is
dan op eigen strategische in
zichten aangewezen, zoals be
kend niet het sterkste punt van
de computer. De witte pionnen
zijn inmiddels al te ver naar vo
ren gelokt. Met zijn laatste zet
bezet zwart het eerste gat in de
witte stelling.
10.Lg2 Le7 1 l.Le3 Da5 12.0-0-0
b5 13.a3 Pb6 14.Lf4 Pc4
15.Dd3 Pd7 16.Kbl Pdb6
17.Tdel d5 18.Pd2 (Zie dia
gram 1)
Het witte spel kan tot nu toe als
bedroevend omschreven wor
den. Met wit is de machine
rechtstreeks overspeelt. Van der
Wiel staat bekend als expert in
het bestrijden van computers,
maar met zijn volgende zet valt
hij uit de toon.
18...Pxb2?!
Genspireerd door het zwakke
spel van wit brengt zwart een
enigszins speculatief stukoffer.
Een menselijke tegenstander
zouden de nu ontstane proble
men snel boven het hoofd
groeien, maar een computer
schrikt nergens van.
19.Kxb2 Pc4+ 20.Kbl Dxa3
21.Pxc4 dxc4
Het ziet er allemaal prachtig uit
voor zwart, maar schijn be
driegt. Ook 21...bxc4 leek aan
trekkelijk. Wit speelt dan net als
in de partij 22.Dg3, een belang
rijke zet om veld b8 te controle
ren. Na 22...0-0 23.Pa2 verde
digt wit zich.
22.Pa2!
Ook hier een uitstekende verde-
•diging. De zwarte aanval wordt
tot stand gebracht. Zwart moet
nu voor remise vechten, wat
uiteindelijk lukt.
22...C3 24.Lel Da5 25.De5 Dxe5
26.dxe5 Lc5 27.Le3 Lxe3
28.Txe3 c5 29.Pcl c4 30.f3 0-0-
0 31.Pe2 Td2 32.Pf4 Thd8
33.Tcl g6 34.Lfl T8d4 35.Le2
Kd7 36.Pxh5 gxh5 37.f4 Ke7
38.Thl a5 39.f5 a4 40.Lxh5 a3
41.f6+ Ke8 42.Tcl Th2 43.Lf3
Txh4 44.Tcel 1/2-1/2
Er wordt nog steeds veel ge
sproken over het horizoneffekt.
De computer rekent een be
paald aantal zetten diep. Komt
bijvoorbeeld een combinatie na
deze zettenreeks, dan valt het
buiten de horizon van de com
puter. Er bestaat ook een omge
keerd horizoneffekt.
Hoe minder materiaal er op het
bord staat, hoe verder een com
puter vooruit kan rekenen. Bij
weinig materiaal komt op een
gegeven moment alles binnen
de horizon van de computer te
liggen. Alle varianten worden
tot mat toe uitgerekend. Dit
omgekeerde horizoneffekt
moest Rini Kuijf aan den lijve
ondervinden.Tegen het Duitse
programma Zugzwang kwam
de Leidse meester zeer goed te
staan, maar enige onnauwkeu
righeden deden het blad om-
slaan.Zugzwang bestaat uit 40
aaneengeschakelde PC's in de
universiteit van Paderborn. Een
directe telefoonlijn zorgde voor
de verbinding met Den Haag. In
de partij tegen Kuijf kwam er
tenslotte een stelling op het
bord die op een eindspel Cd-
rom staat. Die geven precies het
maximale aantal zetten tot de
winst aan. Het programma
schakelde over en voor de mens
heeft het dan geen enkele zin
meer om door te spelen als de
computer winst aankondigt.
Volgens het toernooibulletin
kondigde het programma in
diagramstelling 2 mat in 64 aan.
Dit is natuurlijk de schrik van
iedere schaker. Als dit zo door
gaat is er natuurlijk geen lol
meer aan om tegen computers
te spelen. Het toekomstbeeld
van een aankondiging van een
mat in 123 na een luttel aantal
openingszetten is gelukkig nog
zeer ver weg. Om een zet dieper
te rekenen (voor wit en zwart)
schijnt de snelheid van de com
puters verdubbelt te moeten
worden. Dit betekent dat de
computer in de verdere ontwik
keling minder kan terugvallen
op het dieper doorrekenen dan
de laatste jaren het geval is ge
weest.
FILATELIE
VIER JAAR geleden, bij de presentatie van
de zegels '150 jaar Notariële Broederschap',
gooide de hoogste baas van de KPN, Wi'm
Dik, onverwacht een knuppel in het filate
listische hoenderhok. Zegels met bijslag,
zoals zomer-, kinder- en Rode Kruiszegels,
zo zei hij, zijn eigenlijk niet meer van deze
tijd. Eén tv-actie voor een bepaald doel
brengt enkele keren meer op dan een emis
sie zegels met bijslag.
Fonds Zomerzegels, Stichting Kinderze
gels en groepen in de filatelie reageerden
geschokt. Dat kon toch niet waar zijn. In de
weken daarop zwakte Dik zijn uitlatingen
snel enigszins af ('de tijd is er nog niet rijp
voor', zo zal hij hebben gedacht) en al gauw
werd het weer stil aan de fronten van.de be
langhebbenden.
Wat toen echter al wel duidelijk werd was
dat PTT Post op termijn van de bijslagze
gels af wil of ten minste de uitgifte daarvan
tot het minimum wil beperken. Nu, vier
jaar later, wijzen enkele PTT-acties erop dat
Diks plannetjes echt niet voor eeuwig in de
ijskast zijn gezet.
Wat is er dit jaar namelijk aan de hand
met de Rode Kruisemissie? De twaalfde
sinds 1927. Er komen op 27 mei geen vier
zegels plus een boekje uit, zoals in 1983,
geen drie zegels plus een boekje met vier of
zes zegels, zoals in respectievelijk 1987 en
1992, maar slechts één zegel van 80 cent
met een bijslag van 40 cent. En geen boekje.
Dat is helemaal van het toneel verdwenen.
Eén zegel. Wat moet een grote organisatie
als het Rode Kruis beginnen met de op
brengst van die ene zegel, die bij een ver
koop van drie miljoen stuks (en dat is voor
een bijslagzegel al veel) 1,2 miljoen gulden
bedraagt?
Naar mijn mening is dit de eerste stap op
weg naar het einde van de uitgifte van ze
gels met bijslag. Mogelijk zelfs al de tweede
stap. Want wat te denken van drie zomer-
/ouderenzegels die 15 april verschenen en
die alle een waarde hebben van 80 cent.
Houdt dat in dat we in 1998 ook maar één
zomerzegel krijgen? Eerst nog één en dan
geen. Laten we wel zijn, het Fonds Zomer
zegels heeft de laatste jaren de Post met zijn
thema- en motiefkeuze wel een mooi hand
vat gegeven om geleidelijk naar een eind
punt toe te werken.
De ene Rode Kruiszegel heeft als thema'
Zorg voor elkaar. Ontwerper Lex Reitsma
heeft dat uitgewerkt door twee paar elkaar
vasthoudende en helpende handen af te
beelden, die samen een kruis vormen en
over het beeldmerk van het Rode Kruis zijn
gemonteerd. Met verwijzing naar de fran-
keerwaarde (80 40) heeft Reitsma de han
den van een 80- en een 40-jarige afgebeeld,
waardoor tevens het beeld van Jong helpt
oud ontstaat.
Vorig jaar mei zijn, als destijds gemeld,
naar schatting 2,8 miljoen Beatrixzegels-
zonder-fosfor in roulatie gekomen. Vele
daarvan zijn natuurlijk verplakt en met en
velop in al in prullenmanden verdwenen,
want naar een zegel van 80 cent wordt nau
welijks omgekeken. Hoeveel er dan ook
werkelijk nog ongebruikt of gebruikt be
staan zal wel nooit duidelijk worden.
Wat wel duidelijk is, is dat inmiddels zo
wel in ons land als in het buitenland al een
aardig prijsje voor deze misdruk wordt ge
noteerd. In ons land worden prijzen ge
vraagd variërend van 7,50 tot 30,- en de
twèewekelijkse Deutsche Briefmarken Zei-
tung meldt dat in Duitsland de handelsprij-
zen tussen de 50 en 100 Dmark schomme
len, dat op veilingen al 120 mark wordt ge-,
boden en dat de eerste notering in de Mi
chel-catalogus 150 Dmark bedraagt.
OOSTENRIJKIn navolging van Italië en
Duitsland gaat nu ook Oostenrijk jaarlijks
de nationale voetbalkampioen postaal eren.
De eerste zegel (7 s., spelmoment en vere
nigingembleem, oplage 3,5 miljoen stuks)
verscheen 25 april en is gewijd aan SK Ra
pid Wien, die vorig jaar de landstitel be
haalde. We kunnen dit jaar dus nog een
voetbalzegel verwachten.
Italië gaf in 1987 de eerste voetbalkam
pioen-zegel uit: Napoli (1986/87). Verder:
1988; AC Milan, 1989; Inter Milaan, 1990;
Napoli, 1991; Sampdoria/Genua,
1992/1993/1994; AC Milan, 1995; Juventus-
/Turijn en 1997 AC Milan.
Duitsland heeft inmiddels twee zegels
uitgegeven, zowel in 1995 als in 1996 gewijd
aan Borussia Dortmund.