Denksport fe ft s III lil K A ill ill 111 «in 0 ft III lil III I iiiii (III I TERDAG 26 APRIL 1997 tIDGE Ad Oskam lok dit keer bleek het bieden een belang- factor, waarbij kaartwaardering, soms subtiele, veel punten kon opleveren, eerste spel is een biedprobleem voor ;t, die deze kaarten had: sch H 10; ha B 7 ru A H; kl A V 8 5 3. Noord was gever en [waren kwetsbaar. Na pas van Noord bo de meeste paren met deze 17 punten 1 Maar in principe is deze hand met 17 hten te sterk voor een 15-17 punten 1 SA. hand bevat een mooie vijfkaart en de ten zitten in de azen en heren. Een en keer opende Oost met 1 kl met de be lling om het spel te verkopen als een 18- punten hand. NZ pasten steeds. West 1 Oost 1 ha; West 3 SA (13-15 punten). En moet Oost natuurlijk nog zijn surplus i punten aangeven. Dat kan alleen met 4 In deze situatie kan dat geen azen vra- i zijn, omdat er geen kleur vast staat, nt de meeste goede paren spelen 4 SA een vraag naar vier azen plus troef heer. er geen troef is, is 4 SA kwantitatief, st honoreerde het bieden met 6 ru. Ken- ijk heeft West een zeskaart ruiten. Moet t nog corrigeren naar 6 SA? Dat is een istie van stijl. Als men risico's wil ne- n, is dat een goed bod. Want 6 ru zal ze- een grotere kans van slagen hebben dan maar minder scoren. Hoe het afliep, U aan het spel: B 103 B92 el in 6 SA als in 6 ru is men afhankelijk het goed zitten van ruitenheer. Nu die d zit, maakt de leider in ruiten zelfs 13 jen. Maar zonder hartenstart mag in 6 ru erenheer nog bij Zuid zitten, terwijl in 6 Javerenheer altijd goed moet zitten. Alle ns scoorden goed. Waar Oost met 1 SA geopend, bood West gewoon 3 SA en overslagen leverde dat niet al teveel iten op. Het tweede spel is een speelpro- :m voor de leider: West Oost i he njn< 4w 4- k 97643 t H3 652 A H 7 A 6 4 3 V93 A 9 4 f V 82 B 10 7 k AH65 ird was de gever en allen waren kwets- Aan bijna alle tafels moest Oost 3 SA •j en na de uitkomst met schoppen. Stan- ird spel is om het aas twee keer op te den en pas de derde keer te nemen, tgstwaarschijnlijk heeft Zuid de 13e oppen. Hoe komt de leider aan negen [en? De leider heeft acht slagen van top. t de negende uit de klaverens of uit de ens komen? Een dubbele snit in ruiten niets opleveren als NZ goed tegenspe- Aan tafel speelde de leider eerst harte- s en daarna een kleine ruiten vanuit it. Als Zuid een ruiten honneur heeft, zal leze ruitenslag nemen en de 13e schop- uitspelen. De leider kan dan altijd nog ikeltaan of de klaverens 3-3 willen vallen. In traktijk nam Noord echter de eerste rui- (ilag met de vrouw en speelde opnieuw ng^ien in. Nu heeft de leider een gewonnen Hij nam met hartenvrouw en speelde enboer voor. Als Zuid de ontbrekende neur heeft, heeft de leider zijn contract ïen. Maar ook als Noord ruitenheer. Ft is de tweede ruitenslag voor de leider [espeeld en negen slagen zijn op te rijven. Merkwaardig was het, dat het ;en van 3 SA meer dan 80 scoorde -OW. k 1087 f B943 H V 9 5 k 6 52 AH7 A 6 4 3 ik V93 w 4^ »A94 »V 82 B 107 kAH65 82 B 1042 ....jen zo was 3 SA te maken. Ook in het ste spel waren alleen punten te verdie- met een goede bieddiscipline. Oost had r: sch 9 8 7 2; ha A 6; ru 10 8 4; kl H 8 5 2. it als gever opende het bieden met 1 ru;- ird 1 sch; Oost Oost heeft 7 punten en 'elijk een dekking in schoppen. Bied u 1 Aan veel tafels was dat ook de voortzet- en met dat bod had West geen enkele •ite. Maar pessimisten zagen in deze oppencombinatie geen dekking en pas- Zuid paste ook. En West kwam terug een doublet. Dat kan al op 12 punten West weinig schoppens heeft en ver- :dt, dat Oost heeft gepast met veel oppens tegen (een strafpas). Oost zal het doublet van West kunnen laten in. Oost had echter geen strafpas en d voorzichtig 2 kl; Zuid pas; West 2 ha; rd pas. Hoe moet Oost het bod van 2 ha rpreteren? West weet, dat Oost geen vier ens kan hebben (anders had Oost in de te ronde een negaüef doublet moeten len). Bovendien kan Oost zeer zwak Het bod van 2 ha toont dus grote ht, een lange ruitenkleur en weinig ippens. Wat moet Oost nu bieden? In en heeft Oost aftroeffnogelijkheden. Als teruggaat naar de lange kleur van zijn ner met 3 ru zal dat ook het eindbod In de praktijk vond Oost zijn kaart met inten en aftroevers in harten goed ge- om nog een poging te doen voor de ïche in ruiten en jumpte naar 4 ru. Ddt 1 gretig aanvaard door West door ook 5 e bieden. Het resultaat ziet U aan het spel: AH 1053 v V 2 972 1043 k 6 a 9 8 7 2 r H 9 7 4 J v A 6 AHV53 w nr* 10 8 4 k A B 7 Z A H 8 5 2 A V B 4 B 10852 B 6 V96 Oplossing nummer 16 Nummer 17 Horizontaal: 1. dicht gekruld haar; 8. aansporing; 9. jong dier; 10. wasgelegen heid; 12. piraat; 13. adrem; 15. schuld; 16. kleine metalen staaf; 18. dik; 20. lusthof; 21. hoog bouwwerk; 22. deel van een brevier gebed; 24. deel van het bestek; 26. persoon lijk vnw.; 28. verlichtingsmiddel; 30. des tijds; 33. familielid; 34. paardrijschool; 35. elfenkoning; 36. boom; 37. signaal; 39. pas; 40. muzieknoot; 42. kloosteroverste; 45. domoor; 48. halfedelsteen; 49. agrariër; 51. kunstmens; 53. bergweide; 54. bede; 55. sein; 56. bestaan; 57. watering; 58. dochter van Cadmus; 60. domoor; 61. vervoer. Verticaal: 1. aanschaffen; 2. kier; 3. oude lengtemaat; 4. hekeldicht; 5. Hare Majesteit; 6. bijbelse naam; 7. afgrond; 8. lijst; 11. plaats in Zwitserland; 12. paardje; 14. che misch element; 15. lengtemaat; 16. zuigin- stailatie; 17. broedplaats; 19. gemaakt; 23. neerslag; 25. baksel; 27. broeibak; 28. on derricht; 29. maand; 31. wilde haver; 32. bedrog; 33. sporeplantje; 38. brilslang; 39. deel van een boom; 41. opstandeling; 43. evenwicht; 44. Zweeds scheikundige; 46. dwaas; 47 kluisvak; 49. eigendom; 50. cij- WinnaaTS fer; 52. delicaat; 54. aroma; 58. voorzetsel; 59. voorzetsel. De twee woorden van de opgave van vorige weekwaren: VAKANTIEGELD en RECREATIEPARK. Welke twee woorden worden gevormd door de letters in de volgende vakjes: 23 60 26 39 33 3 50 37 52 20 7 en 56 31 38 58 17 19 44 35 59 15. De winnaars van een luxe dominospel zijn: A. van Reijn, Koningstraat 4, Leiderdorp (kruiswoord). B. Grundeken, Pesthuislaan 2, Leiden (cryptogram). Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, per briefkaart, dienen ui terlijk woensdag a.s. in ons bezit te zijn. Indien per post wordt ingezonden, als volgt adresseren: Redactiesecretariaat Leidsch Dagblad, Postbus 54,2300 AB Leiden. Cryptogram nummer 17 Horizontaal: 3. Jammer dat men een tijd plezier heeft (9); 7. Kletsnat (11); 9. Vreemde vrouw die het wa ter mist (11); 11. Vruchtbaar land? (6); 12. Bakboord? (8); 13. Nog eens heimelijk volgen (13); 16. Zijn die kooplui met vakantie? (13); 17. In Frankrijk waar men vlees voorzet (4); 18. Elektronica in een zakje (5); 20. Voor grillen van het klimaat (10). Verticaal: 1. De kippen hebben het er moeilijk mee (9); 2. Een financieel beambte slaat ermee (16); 4. Ze zijn op de vogeljacht in de haven (12); 5. De verf van een vrouw (7); 6. Wetenschap produceren? (11); 8. Dat varken houdt het water tegen (4); 10. Het is modern, is dat duidelijk? (10); 14. Blijvende jongensnaam (8); 15. Min of meer grappig (8); 19. De bank waarvan men spreekt (1,1,1). Oplossing cryptogram 16 Horizontaal: 4. bitterbal; 7. dorpspredikant; 10. ouwejon gen; 11. niet; 12. kerktwist; 14. oven; 15. nasibal; 17. noriet; 18. affect; 19. Cuba; 21. priester- staat; 22. ondernemers., Verticaal: 1. uitdrukking; 2. sterrenrestaurant; 3. narrig; 5. rijsport; 6. onberekenbaar; 8. denktank; 9. kantonrechter; 13. inlichting; 16. buffelen; 20. krimp. DAMMEN Het maartnummer van 'Het Damspel', het orgaan van de Koninklijke Nederlandse Dam- bond, bevat een alleraardigste bijdrage van Arie van der Stoep, die onlangs promoveerde met een proefschrift over een dam- onderwerp. Uit het artikel blijkt dat de professor die hem daar bij begeleidde zich zelfs heeft laten verleiden tot het aanschaf fen van een damboekje. Verder treft de lezer in het artikel een compositie van J. Wagner aan (zie diagram 1). Cijferstand; wit 25, 27, 31. 32, 33, 38, 39, 43, 44, 45; zwart 8, 13.16, 17, 18, 22,23. 24, 26 en 29. De oplossing van dit schitterende probleem luidt: 1. 25-20 26x28 2. 38-32! 29x40 3. 20-29 23x43 4. 32x3 22x31 5. 3x8 40-44 6. 45-40 44x35 7. 8-12 met winst. Ook de Leidse geleerde schijnt het damspel nu serieus te nemen. En als hij dan ook nog leert genieten van zulke mooie problemen, gaat het de goede kant op. Maar de beginnende dammer moet allereerst de gevaren in de openingen leren onderkennen. Als hulpmiddel zijn er tal van boekjes verkrijgbaar die de ope ningstheorie behandelen.^ Ook de gevorderde damspeler doet er goed aan zo nu en dan zijn of haar openingskennis op te fris sen. Zo zag ik onlangs in een partij tussen twee hoofdklassers de volgende stand op het bord komen (zie diagram 2). De wit- speler (die evenals de zwartspe- 9 9 9 m m m 9 9 O' 9 Q 9 ai 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 Q oi Q O ai O :o a a S D a 0 bi 9' a oil s i f I M n Q. ij 1 t 11 Cl 1 3 M a c f S! Diagram 1 Ier liever anoniem blijft) ging verder met 8. 30-25. Beide spe lers wisten dus blijkbaar niet dat wit hier met 30-24 had kun nen winnen: na 19x30 28x19 13x24 37-31 26x28 39-33 volgt 43x5 en op 20x29 komt verras send 27-22 18x27 32x21 23x32 38x27 26x17 27-22 17x28 39-33 29x38 en weer 43x5. De dia gramstand kan natuurijk via al lerlei zetverwisselingen op het bord komen. De zettenreeks in een opening i.s dus minder be langrijk dan het kennen van dit soort type-combinaties. Ik zal u nog een leuk voor beeld geven en een kleine anek dote. Jaren geleden speelden de reserves van damclub IJmuiden een drietal promotiewedstrij den. Een van de ljmuidense spelers, wijlen Tommie Postma, had in alle drie z'n partijen suc ces met de volgende openings combinatie: 1. 31-27 17-21 2. Diagram 2 33-28 19-23 3. 28x19 14x23 4. 39-33 10-14 5. 33-28 13-19 6. 44-39 8-13 7. 34-30 20-24? Een op het oog logische en onschul dige zet, maar: 8. 27-22 18x27 9. 38-33 27x29 10. 39-34 23x32 11. 34x23 19x28 12. 30x26 en hoe wel het aantal schijven nog ge lijk is, moge het duidelijk zijn dat de zwarte schijven op 28 en 32 geen lang leven meer be schoren is. Een andere opening die heel erg lijkt op de voorgaande ziet er als volgt uit: 1. 31-27 17-21 2. 33-28 18-23 3. 38-33 20-24 4. 34-30 12-18 5. 42-38 8-12? 6. 27- 22 18x27 7. 33-29 24x31 8. 30-24 27x38 9* 43x32 19x30 10. 28x37 en uit is de party. Ook deze combinatie heeft zich voorge daan in partijen tussen diverse grootmeesters. Een goede ope ning is vaak het halve werk! Vooral in sneldampartijen kan een beetje openingskennis geen Diagram 3 kwaad. Dat kunt u vandaag (za terdag 26 april) trouwens nog laten zien in Heemstede, alwaar in het clubgebouw van damclub Heemstede, aan de Glipperweg 57, het Open Sneldamkam- pioenschap wordt gehouden. Als u om 10.45 uur aanwezig bent kunt u nog meespelen in de hoofd-, eerste of tweede klasse. Ook is er een jeugdklas- se. En hoe goed de jeugdspelers veelal kunnen dammen toont ons een fragment uit het jeugd wereldkampioenschap dat in december vorig jaar in Tallinn gehouden werd (zie diagram 3). In deze stelling combineerde de Rus Tsinman naar dam tegen de Oekraïner Kozun: 25. 16- 21! 26. 26x28 19-23 27. 28x19 25-30 28. 35x24 18-22 29. 27x18 8-13 30. 19x8 3x34 31. 39x30 en 20x47. Over de man die dit won, de Rus Guetmanski, volgende week meer. SCHAKEN Paul BIERENBROODSPOT De strijd tussen mens en com puter is voorlopig nog niet ge streden. Bij het deze week ge houden Aegon-toernooi was het tot en met de laatste ronde spannend. Uiteindelijk wonnen de computers nipt met 151,5- 149,5. De grootmeesters blijken nog een lastige horde voor de computers. Zij scoorden rond de 70 procent. De meeste ama teurs moeten het inmiddels af leggen. In het individuele klas sement voerde de mens de bo ventoon. De Isralir Yona Kosas- hvili behaalde een perfecte sco re van 6 uit 6. Yasser Seirawan en Johan van Mil deden het ook uitstekend met een half punt minder. De beste computers behaalden 4,5 punt. Daarmee deden de computers het slechter dan vorig jaar. Toen wonnen de computers met 162,5-137,5. Inmiddels weet de mens redelijk hoe een compu ter te bestrijden. Wie een half uur na aanvang een rondje langs de borden maakte, moest over het algemeen een grote hoeveelheid ineen geschoven stellingen aanschouwen. De mens heeft zijn openingsreper toire aangepast aan de machine en daarmee een hoop gif uit het spel van zijn tegenstander ge nomen. Indien de mens be hoedzaam blijft manoeuvreren is het voor een computer haast ondoenlijk om te winnen. Een gedeelte van de computerwinst- partijen kan worden toege schreven aan de menselijke wil om te winnen. Soms wordt er nog tegen beter weten in een winstpoging gedaan. Tegen mensen is dit een taktiek die nogal een vruchten afwerpt, maar tegen een computer is het zelfmoord. Indien mens-com puter toernooien gemeengoed zouden worden, dan zou de mens ongetwijfeld winnen. Een verdere aanpassing aan de ma chines zal bepaalde fouten uit het menselijke spel halen, waar door een groot aantal remises het gevolg zou zijn, ook bij de amateurs. I 1! i 11 i ÜS i i IC 1 i lil i |P| i. Ft E 'IC PI r\ P!| JÊL 1 lil) III! 0| H Om te winnen van computers is weer een ander verhaal. De grootmeesters hebben meerma len laten zien hoe het moet. Een stelling opbouwen met weinig spanningen en vervolgens met eindeloze manoeuvres de com puter op het verkeerde been zetten. De sterke punten van de computers zijn nagenoeg be kend. In taktische stellingen zijn ze van absoluut topniveau en ook het vinden van de enige zet is doorgaans geen enkel pro bleem. Dat moest John van der Wiel ondervinden tegen Chess Master 5000 in de vijfde ronde. Chess Master 5000 - Van der Wiel l.Pf3 d6 2.e4 Pf6 3.Pc3 Lg4 4.d4 e6 5.h3 Lh5 6.g4 Lg6 7.De2 c6 8.g5 Pfd7 9.h4 Lh5 Deze opening zult u tevergeefs in de openingshoeken vinden. Van der Wiel speelt bewust bui ten het openingshoek van de computer om. De machine is dan op eigen strategische in zichten aangewezen, zoals be kend niet het sterkste punt van de computer. De witte pionnen zijn inmiddels al te ver naar vo ren gelokt. Met zijn laatste zet bezet zwart het eerste gat in de witte stelling. 10.Lg2 Le7 1 l.Le3 Da5 12.0-0-0 b5 13.a3 Pb6 14.Lf4 Pc4 15.Dd3 Pd7 16.Kbl Pdb6 17.Tdel d5 18.Pd2 (Zie dia gram 1) Het witte spel kan tot nu toe als bedroevend omschreven wor den. Met wit is de machine rechtstreeks overspeelt. Van der Wiel staat bekend als expert in het bestrijden van computers, maar met zijn volgende zet valt hij uit de toon. 18...Pxb2?! Genspireerd door het zwakke spel van wit brengt zwart een enigszins speculatief stukoffer. Een menselijke tegenstander zouden de nu ontstane proble men snel boven het hoofd groeien, maar een computer schrikt nergens van. 19.Kxb2 Pc4+ 20.Kbl Dxa3 21.Pxc4 dxc4 Het ziet er allemaal prachtig uit voor zwart, maar schijn be driegt. Ook 21...bxc4 leek aan trekkelijk. Wit speelt dan net als in de partij 22.Dg3, een belang rijke zet om veld b8 te controle ren. Na 22...0-0 23.Pa2 verde digt wit zich. 22.Pa2! Ook hier een uitstekende verde- •diging. De zwarte aanval wordt tot stand gebracht. Zwart moet nu voor remise vechten, wat uiteindelijk lukt. 22...C3 24.Lel Da5 25.De5 Dxe5 26.dxe5 Lc5 27.Le3 Lxe3 28.Txe3 c5 29.Pcl c4 30.f3 0-0- 0 31.Pe2 Td2 32.Pf4 Thd8 33.Tcl g6 34.Lfl T8d4 35.Le2 Kd7 36.Pxh5 gxh5 37.f4 Ke7 38.Thl a5 39.f5 a4 40.Lxh5 a3 41.f6+ Ke8 42.Tcl Th2 43.Lf3 Txh4 44.Tcel 1/2-1/2 Er wordt nog steeds veel ge sproken over het horizoneffekt. De computer rekent een be paald aantal zetten diep. Komt bijvoorbeeld een combinatie na deze zettenreeks, dan valt het buiten de horizon van de com puter. Er bestaat ook een omge keerd horizoneffekt. Hoe minder materiaal er op het bord staat, hoe verder een com puter vooruit kan rekenen. Bij weinig materiaal komt op een gegeven moment alles binnen de horizon van de computer te liggen. Alle varianten worden tot mat toe uitgerekend. Dit omgekeerde horizoneffekt moest Rini Kuijf aan den lijve ondervinden.Tegen het Duitse programma Zugzwang kwam de Leidse meester zeer goed te staan, maar enige onnauwkeu righeden deden het blad om- slaan.Zugzwang bestaat uit 40 aaneengeschakelde PC's in de universiteit van Paderborn. Een directe telefoonlijn zorgde voor de verbinding met Den Haag. In de partij tegen Kuijf kwam er tenslotte een stelling op het bord die op een eindspel Cd- rom staat. Die geven precies het maximale aantal zetten tot de winst aan. Het programma schakelde over en voor de mens heeft het dan geen enkele zin meer om door te spelen als de computer winst aankondigt. Volgens het toernooibulletin kondigde het programma in diagramstelling 2 mat in 64 aan. Dit is natuurlijk de schrik van iedere schaker. Als dit zo door gaat is er natuurlijk geen lol meer aan om tegen computers te spelen. Het toekomstbeeld van een aankondiging van een mat in 123 na een luttel aantal openingszetten is gelukkig nog zeer ver weg. Om een zet dieper te rekenen (voor wit en zwart) schijnt de snelheid van de com puters verdubbelt te moeten worden. Dit betekent dat de computer in de verdere ontwik keling minder kan terugvallen op het dieper doorrekenen dan de laatste jaren het geval is ge weest. FILATELIE VIER JAAR geleden, bij de presentatie van de zegels '150 jaar Notariële Broederschap', gooide de hoogste baas van de KPN, Wi'm Dik, onverwacht een knuppel in het filate listische hoenderhok. Zegels met bijslag, zoals zomer-, kinder- en Rode Kruiszegels, zo zei hij, zijn eigenlijk niet meer van deze tijd. Eén tv-actie voor een bepaald doel brengt enkele keren meer op dan een emis sie zegels met bijslag. Fonds Zomerzegels, Stichting Kinderze gels en groepen in de filatelie reageerden geschokt. Dat kon toch niet waar zijn. In de weken daarop zwakte Dik zijn uitlatingen snel enigszins af ('de tijd is er nog niet rijp voor', zo zal hij hebben gedacht) en al gauw werd het weer stil aan de fronten van.de be langhebbenden. Wat toen echter al wel duidelijk werd was dat PTT Post op termijn van de bijslagze gels af wil of ten minste de uitgifte daarvan tot het minimum wil beperken. Nu, vier jaar later, wijzen enkele PTT-acties erop dat Diks plannetjes echt niet voor eeuwig in de ijskast zijn gezet. Wat is er dit jaar namelijk aan de hand met de Rode Kruisemissie? De twaalfde sinds 1927. Er komen op 27 mei geen vier zegels plus een boekje uit, zoals in 1983, geen drie zegels plus een boekje met vier of zes zegels, zoals in respectievelijk 1987 en 1992, maar slechts één zegel van 80 cent met een bijslag van 40 cent. En geen boekje. Dat is helemaal van het toneel verdwenen. Eén zegel. Wat moet een grote organisatie als het Rode Kruis beginnen met de op brengst van die ene zegel, die bij een ver koop van drie miljoen stuks (en dat is voor een bijslagzegel al veel) 1,2 miljoen gulden bedraagt? Naar mijn mening is dit de eerste stap op weg naar het einde van de uitgifte van ze gels met bijslag. Mogelijk zelfs al de tweede stap. Want wat te denken van drie zomer- /ouderenzegels die 15 april verschenen en die alle een waarde hebben van 80 cent. Houdt dat in dat we in 1998 ook maar één zomerzegel krijgen? Eerst nog één en dan geen. Laten we wel zijn, het Fonds Zomer zegels heeft de laatste jaren de Post met zijn thema- en motiefkeuze wel een mooi hand vat gegeven om geleidelijk naar een eind punt toe te werken. De ene Rode Kruiszegel heeft als thema' Zorg voor elkaar. Ontwerper Lex Reitsma heeft dat uitgewerkt door twee paar elkaar vasthoudende en helpende handen af te beelden, die samen een kruis vormen en over het beeldmerk van het Rode Kruis zijn gemonteerd. Met verwijzing naar de fran- keerwaarde (80 40) heeft Reitsma de han den van een 80- en een 40-jarige afgebeeld, waardoor tevens het beeld van Jong helpt oud ontstaat. Vorig jaar mei zijn, als destijds gemeld, naar schatting 2,8 miljoen Beatrixzegels- zonder-fosfor in roulatie gekomen. Vele daarvan zijn natuurlijk verplakt en met en velop in al in prullenmanden verdwenen, want naar een zegel van 80 cent wordt nau welijks omgekeken. Hoeveel er dan ook werkelijk nog ongebruikt of gebruikt be staan zal wel nooit duidelijk worden. Wat wel duidelijk is, is dat inmiddels zo wel in ons land als in het buitenland al een aardig prijsje voor deze misdruk wordt ge noteerd. In ons land worden prijzen ge vraagd variërend van 7,50 tot 30,- en de twèewekelijkse Deutsche Briefmarken Zei- tung meldt dat in Duitsland de handelsprij- zen tussen de 50 en 100 Dmark schomme len, dat op veilingen al 120 mark wordt ge-, boden en dat de eerste notering in de Mi chel-catalogus 150 Dmark bedraagt. OOSTENRIJKIn navolging van Italië en Duitsland gaat nu ook Oostenrijk jaarlijks de nationale voetbalkampioen postaal eren. De eerste zegel (7 s., spelmoment en vere nigingembleem, oplage 3,5 miljoen stuks) verscheen 25 april en is gewijd aan SK Ra pid Wien, die vorig jaar de landstitel be haalde. We kunnen dit jaar dus nog een voetbalzegel verwachten. Italië gaf in 1987 de eerste voetbalkam pioen-zegel uit: Napoli (1986/87). Verder: 1988; AC Milan, 1989; Inter Milaan, 1990; Napoli, 1991; Sampdoria/Genua, 1992/1993/1994; AC Milan, 1995; Juventus- /Turijn en 1997 AC Milan. Duitsland heeft inmiddels twee zegels uitgegeven, zowel in 1995 als in 1996 gewijd aan Borussia Dortmund.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1997 | | pagina 29