VVD ziet Turkije nooit in EU komen
Rrez
Spanje: Nederland heeft
iirkenspest hier gebracht
Critisch Faunabeheer
chiet raak op jagers
Binnenland
Bosbrand valt mee
RPF wil alle jongeren
OV-jaarkaart geven
Asbest gaat Defensie
vele miljoenen kosten
VVD loopt blauwtje bij minimumloon
Ouders krijgen gezonde baby na genetisch onderzoek in reageerbuis
IJDAG 25 APRIL 1997
'orse boete voor Dow Terneuzen
pijELBURGChemiegigant Dow Benelux in Temeuzen moet
.000 gulden boete betalen voor een zware milieuvervuiling in
I i95. Er was een half miljoen gulden boete geëist. Door slordig-
I >id bij het plaatsen van een passtuk op een afsluiter bij Elic
it autsdijkliep op 18 november ruim 24.800 liter nafta met het
tnkerverwekkende benzeen de polder en de Westerschelde in.
jewel de storing tijdig werd ontdekt, duurde het twee uur
iep lordat Dow Chemical actie ondernam. In totaal is inmiddels
li U iOO kubieke meter vervuilde grond afgegraven. De sanering
eke ieft Dow Benelux al circa drie miljoen gulden gekost,
ii
ernhard wederom naar Wageningen
iGENiNGENPrins Bernhard zal ook dit jaar weer op 5 mei in
ageningen aanwezig zijn bij de herdenking van de capitulatie.
V8; e 85-jarige prins woont in de Bergstraatkerk de herdenkings-
jeenkomst bij die wordt georganiseerd door het Nationaal Co-
e,,*ité Herdenking Capitulaties 1945 Wageningen. Na afloop van
ze bijeenkomst legt de prins een krans bij het Nationaal Be-
ijdingsmonument. Aansluitend, nadat twee minuten stilte in
ht zijn genomen, neemt hij het gebruikelijke défilé af van ve-
le ranen, oud-verzetsstrijders, militairen die hebben meegedaan
in vredesmissies en parate eenheden.
Ipname voor brandstichter
cial üwarden De rechtbank in Leeuwarden heeft gisteren een 46-
:r rige brandstichter ontslagen van rechtsvervolging. Wel moet
pi jeen jaar worden opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis,
ek eman stichtte meerdere malen brand in de praktijk en de wo-
ee ng van zijn huisarts.'Hij handelde uit wraak tegen zijn dokter
nl ndat deze er, naar zijn zeggen, voor had gezorgd dat hij tien
t Z ir geleden werd afgekeurd. De man lijdt aan schizofrenie en
;en oet ontoerekeningsvatbaar worden geacht, concludeerde het
tge eter Baan Centrum.
Kh
pijfes ton Horeca-voorzitter na ontslag
•rden Koninklijke Horeca Nederland (KHN) moet zijn voor-
alig voorzitter Van der Veen (61) een schadevergoeding van
im zes ton betalen, zo heeft de rechter bepaald. Van der Veen
as al enige tijd met zijn werkgever in onderhandeling over een
mden handdruk. Het gerucht ging dat hij een miljoen eiste. De
ireca-voorman trad eind vorig jaar af omdat hij, evenals vier
raa idere bestuursleden, twijfelde aan de noodzaak van een voor-
te stelde reorganisatie. Van der Veen stapte op toen de leden het
rtrouwen in hem opzegden.
l'atson eind mei voor rechter
iRLEMDe Haarlemse rechtbank zal op 26 mei het Noorse
rzoek behandelen om uitlevering van de Canadese milieuacti-
it Paul Watson. Watson zit momenteel in de gevangenis in Le-
p stad. De Canadees stond internationaal gesignaleerd na een
'V roordeling tot 120 dagen cel wegens het laten zinken van de
Moorse walvisvaarder Nybreana in 1992. Uit het deze week ont-
ngen uitleveringsverzoek blijkt dat Noorwegen de Canadees
ik nog wil berechten wegens zijn rol bij het rammen van het
arineschip Andenes, driejaar geleden. Nadat de rechtbank
n F n oordeel heeft gegeven over de toelaatbaarheid van de uitle-
rui ring, is het uiteindelijk minister Sorgdrager van justitie die er
ifinitief over beslist.
Ippositie: actie tegen gifbloemen
haag» CDA en Groen Links willen opheldering over het ge-
uik van (illegale) bestrijdingsmiddelen in de snijbloemenhan-
'1. Aanleiding is een onderzoek van de Consumentenbond
aaruit blijkt dat zowel in Nederland geteelde als uit het buiten-
Vd geïmporteerde bloemen vaak met een verboden pesticide
n behandeld, waaronder het zeer giftige endosulfan. De Ka-
erledenVos (Groen Links) en Van Ardenne (CDA) willen
herpere controle op het gifgebruik en stappen tegen giftige
Lp iportbloemen. „Als het waar is dat een bos rozen uit Israël vol-
lende gif bevat om tien ratten te laten bezwijken, welke moge-
cheden heeft de regering dan om deze bloemen te weren",
I aagt het CDA zich af.
haag-brussel» anp
1 hl
doi
eet nje wijt de tien gevallen van
in ;enspest in dat land aan ille-
11 transporten van besmette
wij lerlandse dieren. Spaanse
?rinaire experts deponeer-
isti gisteren tijdens een EU-
zijnrleg in Brussel een rapport
irin ze dat verwijt recht-
eks maken. Zowel Neder-
als de Europese Commis-
wijzen een rechtstreeks ver-
id echter van de hand.
egin februari zijn 2.200 Ne-
landse biggen vervoerd naar
Irijven in het noordwesten
Spanje. Van daaruit zou een
anse transporteur illegaal
Nederlandse varkens heb-
1 vervoerd naar twee bedrij-
1 in de oostelijke provincie
ida. Daar zijn sinds woens-
tien pestgevallen bekend,
gens de Spaanse experts is
Üen uitbraak het rechtstreeks
stei s van de dierenziekte in Ne-
and. Een rapporteur van de
jksi opese Commissie zegt dat
jn d de besmette bedrijven echter
n enkel varken van Neder-
ïdei
3 0
landse origine is aangetroffen.
Minister Van Aartsen en de
landbouworganisaties hebben
gisteren hun eerste overleg over
maatregelen in de varkenshou
derij afgesloten zonder concrete
afspraken. Volgende maand
volgen nieuwe besprekingen.
Van Aartsen betitelde zijn
plan, dat strenge regels stelt aan
onder meer varkenstransporten,
nieuwbouw en bedrijfsvoering,
als 'een denkmodel, geen dic
taat'. Voor de boerenorganisatie
LTO Nederland is belangrijk dat
het ministerie in elk geval niet
bij voorbaat denkt aan een forse
vermindering van het aantal
varkens.
Voor televisiekijkers zijn de
beelden over het opruimen van
varkens wegens de varkenspest
een voortdurende bron van er
gernis. Het staat dik nummer 1
op de lijst van de KRO-actie
'Geweld op tv'. Vooral de voort
durende herhaling van die beel
den schokt de kijkers. De afge
lopen week hebben ongeveer
1.500 mensen gereageerd op de
KRO-klachtenlijn.
ig« echter geeft stichting volledig gelijk
van een overleden jachtopzie
ner. De SKF toonde echter aan
dat ze een model hadden ge
bruikt in de persoon van Kees
Pijet, de zwager van de vorm
gever. Pijet kwam dat zelf op
de zitting bevestigen.
Hij leek volgens de oudste
zoon van de jachtopziener
sprekend op zijn vader, maar
bleef bij haar eis om schade
vergoeding omdat ze zich in
haar goede naam en eer voel
de aangetast. Ook rechter Van
Oostveen vindt dat de Konink
lijke Nederlandse Jagers Ver
eniging 'onzorgvuldigheid' kan
worden verweten in haar be-
richten over de foto op de pos
ter. Voor elke keer dat de ja
gers nu nog zeggen dat dat zo
is, moeten ze tien mille beta
len.
ANP Algemeen Nederlands Persbur
Van Mierlo boos over 'onvoorstelbaar vergaande uitspraken
Tot grote woede van minister Van Mierlo van buiten
landse zaken heeft de WD gisteren nog eens laten weten
dat Turkije wat de liberalen betreft 'nooit' lid zal worden
van de Europese Unie. Van Mierlo noemde de uitlatin
gen van buitenlandwoordvoerder Weisglas 'onvoorstel
baar vergaand in een tijd vol maatschappelijke en inter
nationaleonzekerheden'.
den haag anp
matisch afgelopen brandstich
ting in de Haagse Schilderswijk
WD-leider Bolkestein liet een bij een Turks/Koerdisch gezin
paar weken geleden temidden weten dat Turkije wat hem be-
van alle commotie rond de dra- treft nooit zal kunnen toetreden
tot de EU. Turkije, aldus de
WD-leider, is een islamitisch
land dat ver staat van de Eu
ropese cultuur. Daarnaast vor
men de voortgaande schendin
gen van de mensenrechten een
blokkade.
Turkije zelf doet al jaren po
gingen om lid te worden van de
Europese Unie, niet in de
laatste plaats omdat het relatief
arme land dan een goudmijn
zou aanboren. Brussel heeft na
melijk forse zogeheten struc
tuurfondsen waaruit vooral de
armere lidstaten geld krijgen.
Tijdens een commissie-over
leg kwam gisteren de vraag op
of Turkije ooit tot de EU kan be
horen. Van Mierlo zei dat Anka
ra 'in een verre toekomst lid kan
worden, als het aan de gestelde
criteria voldoet'. Daarop daagde
hij WD-Kamerlid Weisglas uit
hardop te zeggen dat Turkije
niet in de EU past. „Betekent de
tekst (van Bolkestein) dat ze er
nooit inkomen omdat het Tur
ken zijn? Ik zou u niet aanraden
dat hardop te zeggen".
Weisglas herhaalde daarop de
gewraakte uitspraak van Bolke
stein. „Het ging om de uiteinde
lijke grenzen van de Europese
Unie, en daar vallen landen als
Rusland, Oekraïne en Turkije
buiten." Daarmee was volgens
hem niets nieuws onder de zon,
aangezien de WD-fractie al in
1990 een soortgelijke verklaring
over Turkije had gedaan. Van
Mierlo noemde dit een 'onvoor
stelbaar vergaande uitspraak in
een tijd vol maatschappelijke en
internationale onzekerheden
Vorige week trachtte Van
Mierlo al een wig in het WD-
kamp te drijven. Na een overleg
met de Kamer zei hij niet te ge
loven dat Bolkestein de mening
van de hele partij had verwoord.
Met name de WD-ministers
staan naar zijn mening achter
het standpunt van de regering
dat Turkije kan toetreden als
het aan de voorwaarden vol
doet. WD-Kamerlid Blaauw be
klemtoonde toen echter dat
Bolkestein wel degelijk namens
de fractie sprak.
den haag anp
'Minder autoverkeer en minder ongelukken
zelf een 'bescheiden bijdrage'
voor de kaart moeten betalen.
De RPF denkt dat op termijn de
jongerenkaart kan worden geïn
tegreerd met de OV-studenten-
kaart.
Van Dijke doet zijn uitspra
ken in een week dat de huidige
OV-studenkaart onder druk
staat. Studentenorganisaties be
raden momenteel acties voor
tegen de dreigende aanpassin
gen van hun kaart. In de nog
onafgeronde onderhandelingen
tussen de Nederlandse Spoor
wegen en minister Ritzen van
onderwijs ligt het voorstel op ta
fel dat studenten niet meer kun
nen kiezen of zij over een OV-
weekkaart dan wel een OV-
weekeindékaart willen beschik
ken. Vanaf november volgend
jaar krijgen thuiswonende stu
denten dan een weekkaart, uit
wonende studenten een kaart
die alleen in het weekeinde gel-
Niet alleen studenten, maar al
le jongeren van 18 tot en met
25 jaar zouden een OV-jaar
kaart moeten krijgen. Met dat
voorstel wil RPF-fractievoorzit-
ter Van Dijke het reizen per
openbaar vervoer bevorderen
en de automobiliteit af te rem
men. Van Dijke verwacht ook
dat het aantal verkeersslachtof
fers zal afnemen.
Helemaal ongelimiteerd
wordt het reizen niet. Van Dij
ke wil dat jongeren aangeven
op welk traject zij onbeperkt
gratis willen reizen, bijvoor
beeld tussen woonplaats en
werk. In de rest van Nederland
kan met korting worden ge
reisd.
Volgens Van Dijke kan de
overheid op deze wijze een
megacontract afsluiten met de
vervoersbedrijven. De fractie
voorzitter vindt dat jongeren
hoog speren Ten westen van het Veluwse
plaatsje Hoog Soeren heeft gisteren een bos-
en heidebrand gewoed. De brandweer van
Apeldoorn en omliggende gemeenten be
streed het vuur met tien bluswagens. Na an
derhalf uur was de brand onder controle. De
schade bleef beperkt tot twee a drie hectare
natuurgebied. Voornamelijk heide en helmgras
gingen in vlammen op. De brandweer sprak na
afloop dan ook van een brand van beperkte
omvang. Aanvankelijk was groot alarm gesla
gen. „Mede gezien de harde wind zag het er
ernstiger uit dan het was", aldus een woord
voerder van de brandweer. Treinen die over den haag gpd
het nabijgelegen spoor reden, moesten lang
zaam rijden wegens de hevige rookontwikke
ling. FOTO ANP MARTIN HOLLERING
den haag gpd
Het moeizaam bereikte kabi
netsvoorstel over tijdelijk wer
ken onder het minimumloon,
waarover paars al maanden
steggelt, gaat waarschijnlijk van
tafel. PvdA-minister Melkert wil
vandaag in het kabinet bespre
ken of het niet beter is het hele
plan maar in te trekken. D66 en
de PvdA enerzijds en de WD
anderzijds willen er te veel aan
morrelen. Daardoor lijkt het ka
binetsplan op geen enkele ma
nier een meerderheid in de Ka
mer te kunnen halen.
Het paarse conflict rond het
minimumloon, het laatste grote
punt uit het paarse regeerak
koord, kwam gisteren tot een
uitbarsting. D66 stond aanvan
kelijk achter het voorstel van
het kabinet, dat alleenstaande
werklozen verplicht twee jaar
lang een baantje voor minder
dan het minimumloon te aan
vaarden. Voor kostwinners geldt
die dwang niet. omdat ze onder
hun bijstandsniveau zouden
komen.
De Democraten trokken hun
steun voor dit compromis een
maand geleden echter tot woe
de van de WD alsnog in. Vol
gens D66 is het in strijd met de
gelijke behandeling om louter
alleenstaanden die verplichting
op te leggen. Via een wijzigings
voorstel, gesteund door de
PvdA, willen de Democraten bej-
reiken dat niemand verplicht
wordt te werken voor minder
dan het minimumloon.
Een boze WD-woordvoerder
Van Hoof sprak gisteren van
'het niet nakomen van afspra
ken' en 'slappe knieën' bij D66.
De WD vindt juist dat iedereen
verplicht moet kunnen worden
tijdelijk onder het minimum
loon te werken. Het wijzigings
voorstel van D66 en PvdA lijkt
met steun van klein links, de
kleine christelijke partijen en de
ouderenpartijen een meerder
heid te halen. Als dat gebeurt,
dan steunen WD en CDA het
hele wetsvoorstel niet langer. Ze
vinden dat het kabinetsvoorstel
dan te weinig meer om het lijf
heeft. Melkert vindt nu dat de
wijzigingsvoorstellen van zowel
D66 en PvdA als de WD van ta
fel moeten. Omdat het weinig
waarschijnlijk is dat D66 op
nieuw van mening verandert, is
nu het kabinet aan zet.
De afspraken over werken on
der het minimumloon werden
in '94 onder zware druk van de
WD in het regeerakkoord opge
nomen. De PvdA stemde er des
tijds met veel tegenzin mee in.
WD-woordvoerder Van Hoof
wilde gisteren niet zeggen wat
zijn partij gaat doen als het ka
binet het hele voorstel van tafel
haalt, en het regeerakkoord op
dit punt dus onuitgevoerd blijft.
Dat is onderwerp van 'politiek
beraad', aldus Van Hoof. Zeker
is wel dat de WD het punt vol
gend jaar tijdens en na de ver
kiezingen hoog op de agenda
zal zetten.
[□lira ial ral lalial ral ial ral ihj ral [hJibJ ral ral ralÏHli[ö]
Nu mooi lentevoordeel bij Perez
met wel 5 tot 35% reductie
Heemstede, Bronsteeweg 2. telefoon (023) 25295C^_
Honderden militairen en bur
gerpersoneelsleden zullen het
ministerie van defensie bij
voorbaat aansprakelijk stellen
voor het eventueel oplopen van
asbestziekte. Niet alleen in de
Limburgse NAVO-bunker
Cannerberg, maar in tal van
bunkercomplexen, in militaire
voertuigen, op de marinewerf
in Den Helder en op marine
schepen is het dodelijke asbest
verwerkt.
Staatssecretaris Gmelich
Meijling gaf maandag in een
brief aan de Kamer toe dat in
de periode 1960-1992 het per
soneel in de Cannerberg bloot
heeft gestaan aan verhoogde
concentraties asbest. Ofschoon
het ministerie op de hoogte was
van het gevaar, werden geen
maatregelen genomen. De in
asbestschade gespecialiseerde
advocaat Ruers verwacht echter
dat het aantal aansprakelijk
heidclaims in de honderden zal
gaan lopen en dat er miljoenen
guldens aan smartengeld zal
moeten worden uitgekeerd als
de kanker zich openbaart. „En
kele duizenden mensen heb
ben in de Cannerberg gewerkt
#en van hen heeft tien procent
'een verhoogd risico om de as
bestziekten mesothelioom en
asbestose op te lopen. Gemid
deld openbaart de ziekte zich
twintig tot veertig jaar later. We
zullen nog tot ver in de volgen
de eeuw schadeclaims moeten
afwikkelen". Concreet zijn er in
de Cannerberg-zaak nu drie
schadeclaims van mensen die
asbestziekte hebben opgelo
pen.
Een woordvoerder van het
ministerie van defensie zegt
desgevraagd dat Defensie al
leen aansprakelijkheid aan
vaardt in de zaak rond de
NAVO-bunker in Limburg.
Maar asbest-expert Ruers be
handelt inmiddels ook veertien
schadeclaims van werknemers
die op de marinewerf in Den
Helder hebben gewerkt. „Net
zoals in de burgermaatschappij
is er in Defensie-complexen
veel gewerkt met asbest. Ook
hebben we zaken behandeld
van militairen die in aanraking
zijn gekomen met asbest toen
ze remschoenen van voertui
gen moesten vervangen. Het
winstpunt van de uitspraak van
Gmelich Meijling is dat voor
het eerst een organisatie aan
sprakelijkheid erkent en zegt in
gebreke te zijn gebleven".
Hij betreurt dat de bewinds
man nog geen uitspraak heeft
gedaan voor de verjaringster
mijn van dertig jaar. De com
missie De Ruiter, die onlangs
een rapport over asbestschade
opstelde, pleit daar wel voor.
„Vaak openbaart de ziekte zich
pas na dertig jaar. Wij vinden
dan ook dat de verjaringster
mijn van tafel moet", zegt Ru
ers. In de zaken die hij heeft af
gewikkeld werd gemiddeld
100.000 gulden smartengeld
betaald en 20.000 gulden we
gens geleden materiële schade.
maastricht anp-gpd
Artsen in het Academisch Zie
kenhuis Maastricht hebben een
nieuwe vorm van genetisch on
derzoek toegepast, PGD gehe
ten, waardoor mensen met een
sterk vergrote kans op een kind
met een ernstige erfelijke afwij
king toch een gezond kind kun
nen krijgen.
Dinsdag heeft een echtpaar
uit de provincie Groningen, dat
als een van eerste met de me
thode is behandeld, een gezon
de dochter gekregen, zo heeft
het ziekenhuis gisteren bekend
gemaakt. Om privacy-redenen
houdt het ziekenhuis de naam
van de familie geheim.
Hoe ging dat in zijn werk? Bij
reageerbuisbevruchting wordt
met de inplanting van het em
bryo gewacht tot de eerste cel
delingen hebben plaats gevon
den. Als de cel zich heeft ge
deeld tot vier cellen, kan dat ge
beuren. Je zou in principe een
van die cellen kunnen weghalen
en onderzoeken op de ziekte,
want in dit stadium zijn alle cel
len nog gelijk aan elkaar. Pas la
ter gaan de cellen van het em
bryo zich 'specialiseren' tot her
sencellen, levercellen enzo
voorts. Maar je haalt dan wel
een kwart van het dan bestaan
de embryo weg. Dat zou waar
schijnlijk verhinderen dat er een
normale baby uit zou groeien.
De oplossing is: de celdeling
nog eens te laten plaatsvinden,
zodat er acht cellen zijn. De sa
menstelling van de vloeistof in
de reageerbuis wordt vervol
gens gedurende enkele minuten
iets veranderd waardoor de cel
len minder vast aan elkaar klon
teren: dan wordt er een wegge
haald en blijft dus zeven-acht
ste van het embryo intact.
Aan de hand van het gene
tisch materiaal in de wegge
haalde cel kan worden vastge
steld of de in de betrokken fa
milie erfelijke ziekte al of niet
aanwezig is, bijvoorbeeld door
het materiaal in aanraking te
brengen met de antistof tegen
de ziekte. Meestal worden acht
of tien embryo's tegelijk onder
zocht, waarna zo spoedig mo
gelijk een gezond embryo bij de
vrouw wordt ingeplant. „Het is
een razend ingewikkelde tech
niek. Je werkt onder enorme
tijdsdruk want hoe langer je het
embryo in de reageerbuis
houdt, hoe groter de achter
stand van de vrucht wordt,"
zegt professor Evers, die het
team leidt dat de behandelin-
Een zaadcel wordt bij een eicel ingebracht.
gen uitvoert. „Je moet dus zor
gen dat het embryo langer in
glas gekweekt wordt en toch
goed blijft."
De kliniek van Evers, die van
af het begin nauw heeft samen
gewerkt met klinisch-genetici
onder leiding van professor Ge-
raedts, is de enige in Nederland
die de behandeling mag uitvoe
ren. Overigens kunnen lang niet
alle erfelijke ziekten op deze
manier worden uitgesloten. Bo
vendien mag het team geen be
handelingen doen voor ziekten
die niet dodelijk zijn, zoals het
Down-syndroom (bij 'mongool
tjes') of bloederziekte. „Wij ho
pen daar in overleg met de re
gering verandering in te kunnen
brengen," zegt Evers. „Als je he
mofilie (bloederziekte) ook zou
kunnen behandelen, zou je
mensen toch voor een hoop el
lende kunnen behoeden."
Een nadeel van de methode is
dat ook vrouwen IVF krijgen die
normaal vruchtbaar zijn. „Je
ARCHIEFFOTO
werkt met een techniek die
maar in twintig procent van de
gevallen slaagt. Dus je moet ie
dere keer dat het niet lukt weer
een nieuwe reeks embryo's on
derzoeken."
Van de veertien andere vrou
wen die in Maastricht in behan
deling zijn, krijgt één vrouw
binnenkort haar kind. Bij de an
dere vrouwen heeft nog geen
bevruchting plaatsgevonden.
De methode mag van het mi
nisterie van VWS alleen worden
toegepast wanneer sprake is
van een hoog risico op een ern
stige genetische afwijking die al
op kinderleeftijd tot uiting
komt. Woordvoerder Smulders:
„Wij onderzoeken als er een
hoog risico is op een ernstige
geestelijke afwijking, op taai-
slijmziekte of op het Fragile-X-
syndroom, een verstandelijke
handicap."
Soms is het voldoende te we
ten welk geslacht het embryo
heeft. De taaislijmziekte open
baart zich alleen bij jongens.
De vrouw die nu nog zwanger
is, krijgt om die reden een
meisje. Het echtpaar dat dins
dag een dochter heeft gekre
gen, had een sterk verhoogd ri
sico op een ernstige geestelijke
afwijking.
Het Academisch Ziekenhuis
Maastricht mag PGD pas sinds
1996 toepassen. Wel heeft het
ziekenhuis een paar jaar gele
den een echtpaar begeleid dat
voor de behandeling naar Lon
den ging. Dat zorgde toen in
Nederland voor discussie over
onderzoek met embryo's. De
ethische commissie van de Ge
zondheidsraad oordeelde later
dat dit type onderzoek ook in
Nederland moest kunnen
plaatsvinden.
