Supertramp op het oude
spoor, maar niet dezelfde
'De stoel waarop ik toen zat, heb ik nog'
Cultuur Kunst
'Ploef jubileert met E
enge goden en trollen
Droomsolo nieuwe concertmeeste
Clockwork Orange met
heldenrol Victor Löw
Groot jatboek
Waarom is voor iemand de stad
waarin hij geboren en getogen is,
de mooiste plek op aarde? Elke
keer als ik terugkom van vakan
tie zit ik me al kilometers voor
dat Leiden in
zicht komt.
wachten staat.
Wie zal de eerste
bekende zijn die
ik tegenkom?
Hebben alle mar
kante Leidse
straatfiguren nog
leven en welzijn?
Heeft Adriaan
zich nog niet in
brand gestoken?
Blijkt de vreselij
ke ziekte van de
man die daar al
tijd zo omzichtig
erge last van
heeft, hem ten
slotte fataal ge
worden te zijn?
Heeft misschien
onze zingende
fruitman de
baard in de keel
gekregen? Zou onze burgemees
ter nog steeds bier drinken? Zijn
er nog weerzinwekkende voor
stellen gedaan in de gemeente
raad? Wat is de weersverwach
ting voor Drie Oktober? Is het
nog gezellig in de Bonte Koe?
Rijdt het Harley-genootschap
nog rond? Leeft ons konijntje
nog? Hoe gaat het met de buren?
Staat het Kruithuisje nog op zijn
plaats? En veel meer van dat
soort problemen.
Het stellen van dit soort vra
gen verklaart waarom Leiden
voor mij het dierbaarste plekje
op de wereld is. Niet alleen om
dat mijn hele familie er woont,
de geborgenheid van het beken
de, of omdat de stad zo'n over
rompelende schoonheid heeft,
maar vooral vanwege de aanwe
zigheid van herinneringen. De
mens bestaat uit herinneringen.
Het is dus gewoon het verlangen
naar de bevestiging dat je in
geen andere stad zin zou heb
ben, omdat je nu eenmaal hier
geboren en getogen bent. Som
mige hoekjes roepen mooie her
inneringen op en krijgen daar
door meerwaarde. Mooie herin
neringen zijn voor mij vooral
komische gebeurtenissen
zich op een bepaalde lok
hebben afgespeeld.
Zo kan ik nooit langs hetb
seum van Oudheden lopen
der teru%
denken
die keert
ik daar
kleed
blauwel
pantalm
op mijn
te wipp
zo'n bei1
als je i
Engelse
bobby's
doen.
snel h Q
passerem M
bezoeken ff
me uöjbij
vragen o,
VALLENTGOED
zaal uitgestalde bezienswaard
heden. De baarlijke now
waarmee ik de nietsvermoeik
de cultuurliefhebbers overste
heb, zal hen nog lang bij
ven zijn. Ook bij het ziei
wat nu de Generale Bank
Doezastraat is, schiet mij teikt
weer te binnen hoe ik daar
men met een vriend in het h
van de nacht probeerde om
mooi rond gat in de etalage,
van uitgeverijSijthojftesnijè N
Wij gebruikten een methc(
die wij op de tv hadden
in 'De dief van Washingk
meen ik me te herinneren.^0
een, door de angst op betn <ef
ping, spannend halfuurtje onl(
behulp van groene zeep,
touwtje en een glassnijder tei
geefs bezig geweest te zijn, ba
ten wij dat meer rigourei
maatregelen toegepast moest
worden. De ruit werd met
straatsteen ingegooid en de
gende dag had het Leidsch D
blad de volgende kop; 'Groot l
boek gestolen door Anarchistic
Lolfront'. Het boek zelfwas tri
wens een dummy, dat wil i
gen een omslag met blanco
houd.
VRIJDAG 25 APRIL 199794i
jaar in zich herbergt. En daar
van zijn de eerste twintig veel
belangrijker geweest dan de
laatste tien. Rap, house, grunge,
het zal allemaal wel interessant
zijn, maar ik kan er niets mee.
Want ik wil alleen maar met,
qua vorm en inhoud, mooie,
tijdloze liedjes op de proppen
komen. Als dat ouderwets is,
hetzij zo."
De uitvoering op het podium
dient ook 'zo goed als perfect' te
zijn. Vandaar de uitgebreide be
zetting met zeker niet de minste
instrumentalisten, onder wie de
voormalige Crowded House-
toetsenist Mark Hart (die zich
na Hodgson's vertrek ook als
hulpstem heeft onderscheiden),
bassist Cliff Hugo (eerder actief
bij Ray Charles) en trombonist
trompettist Lee R. Thornburg
(bekend van Tower Of Power).
De muzikale kant van het nieu
we concertverhaal ('Waarin heel
veel hits zitten, omdat 'The Very
Best of Supertramp' nog steeds
zo goed verkoopt') staat voorop,
maar het kijkgenot zal beslist
ook niet te versmaden zijn. „Re
ken maar op een aantal verras
sende speciale effecten," durft
John Helliwell te beloven. „Die
hebben we ook hard nodig om
de aandacht op ons gericht te
houden. Want zeg nou zelf, wie
blijft er nou voor z'n lol langer
naar zo'n stelletje middelbare
kerels als wij kijken."
Supertramp, te zien op 1 en 2
mei en op 1 oktoberin Ahoy',
Rotterdam.
Neil Young
geeft concert
in Utrecht
ROTTERDAM
Neil Young Crazy Horse
geven op dinsdag 17 juni
een concert in de Utrechtse
Prins van Oranjehal. De Ca
nadese rockveteraan en zijn
begeleidingsgroep (sinds
1969) komen ter promotie
van hun dubbelaibum 'Li
ve', rond de concertdatum
wordt uitgebracht. De
kaartverkoop begint op 3
LEIDEN HETTY VAN DER VEEN
Een ware veldslag voltrekt zich
morgenmiddag in de Leidse
Schouwburg. Goden en mensen
zullen er samen strijden tegen
trollenkoning Smoel omdat Zij
ne Majesteit even het verschil
vergat tussen mijn en dijn.
De Leidse kindertheatergroep
'Ploef viert in het theater aan
de Oude Vest zijn vijftien-jarig
jubileum met 'De gestolen ha
mer' over de dondergod Thor.
Zijn machtige hamer is gestolen
door het smerige schepsel
Smoel, koning der trollen.
Smoel heeft Thors lievelingsbe-
zit ontvreemd om er de goden
mee te verslaan. Bij zijn pogin
gen de hamer terug te krijgen,
wordt Thor geholpen door de
mooie godin Freya en een jon
getje dat toevallig ook Thor
heet.
Volgens Hillechien Hillenaar,
penningmeester bij 'Ploef, staat
het jubileumstuk bol van de hu
mor. „We hebben 'De gestolen
hamer' al twee keer opgevoerd.
Bij die voorstellingen bleek dat
zowel kinderen als volwassenen
om het stuk kunnen lachen."
Al vijftien jaar mag 'Ploef zich
verheugen in een groot aantal
bezoekers. Volgens Rogier van
Schoonderwoerd den Bezemer
van 'Ploef werkt het kinder
theater al die jaren volgens het
zelfde concept. „We zoeken in
de eerste plaats naar verhalen
waarin humor en spanning el
kaar afwisselen. Als het script
eenmaal bewerkt is, buigen we
ons over decor, kleding, muziek,
belichting en grime. We doen
alles zelf, bestéden niets uit. Het
is leuk om een totaal-product r -
kunnen leveren, maar het la
wel ontzettend veel tijd." L:
Hillenaar is al vanaf het pri
begin lid van 'Ploef. Veel is j
volgens haar in die jaren nf
veranderd. „Het enige is dat i
vroeger alleen bestaande stu
ken speelden. Toen tijdens
uitvoeringen bleek dat voo
werd gelachen om onze 'eige
improvisaties, hebben we IF
aangedurfd bewerkingen te m c
ken van die bestaande verhalfe
Sindsdien hebben we meerdear
keren eigen producties g raJ
bracht.
'De gestolen hamer' is geb
seerd op een Noorse mytl °-
Auk Jongbloed herschreef h
script en zorgde voor de bijb
horende muziek. Het stuk
na zaterdag nog vier keer \voa
den opgevoerd. Van Schoondi
woerd den Bezemer neemt ;n
rol van Thor voor zijn rekenii
„Thor voldoet totaal niet ai3
het beeld dat veel mensen v
een god hebben. Hij is geklefl|n
in een zilverkleurig pak
draagt een helm in dezelfice
kleur; een god in een modero
jasje dus. De trollen daarenle
gen zien er gewoon uit als tn e.c
len: eng, smerig en volkomi r
maf."
'De gestolen hamer', morgiet
in de Leidse Schouwbui
14.30 uur. Kaarten: 6,00 vol
kinderen, 8,50 voor volwa
senen. Belangstellende die wi
len acteren, produceren, gi
meren, musiceren of met lid
en geluid aan de slag wille
kunnen zich als lid aanmeldt
bij Ploefvoorzitter Marü I
Hoekstra, tel. 071-5140213.
RECENSIE AAD VAN DER VEN
Concert: Koninklijk Concertgebouworkest o I v. Gennadi Rozjde-
stvenski. Werken van Rimski-Korsakov, Stravinsky en Schnittke.
Gehoord: 23/4, Concertgebouw, Amsterdam. Herhaling: zon
dagmiddag (uitzending. Radio 4, zondag, 14.15 uur).
Alexander Kerr, een van de twee nieuwe concert
meesters van het Concertgebouworkest, valt te
benijden. Iedere violist droomt er immers van
ooit met een beroemd orkest de grote vioolsolo in
Rimski-Korsakovs 'Sjeherazade' te mogen spelen.
Bij zijn eerste optreden op het Amsterdamse po
dium, greep Alexander Kerr zijn kans. De jonge
Amerikaanse violist deed zo zijn best, dat zijn so
lo af en toe zelfs bijna overdreven mooi werd,
soms met langdurige stiltes tussen de noten of
een zoetelijk gekoer op de g-snaar. In samenwer
king met Gennadi Rozjdestvenski kwam een uit
voering van 'Sjeherazade' tot stand, die strenger
was dan we gewend zijn. De Russische dirigent
hield de beweging wel erg strak, waardoor de tal
rijke sierlijke melodieën een beetje vast kw<
te zitten. Het laatste deel, het meest dramati!
overtuigde in deze uitvoering het meest. Zow
technisch als qua stijl was de interpretatie v.'
Stravinsky's Divertimento uit de balletmuziek'
baiser de la fée' eigenlijk beter geslaagd. Het isi
tijd een plezier mee te maken hoe deze dirige j(
geestige details in zulke muziek naar voren ha'
Dezelfde kwaliteiten kwamen trouwens ook
de orde in de suite uit Schnittke's muziek bij
Russische verfilming van Gogols 'Dode ziel
Schnittke zou Schnittke niet zijn, wanneer
met zijn extravagante fantasie, het groteske
deze schrijver niet ten volle had benut. Zo
stond muziek, die soms heel humoristisch is
plaatsen waar stijlen op elkaar botsen en
met een knipoog naar de Romantiek wordt
wezen. Maar als er voor de zoveelste keer
een mars, galop of polka opduikt - ook
Sjostakovitsj wemelt het ervan - wordt al die
een beetje vervelend.
Reve in ziekenhuis met hartproblemen
Amsterdam Gerard Reve is deze week in een Belgisch zieken
huis opgenomen voor een onderzoek naar zijn hart. Volgens een
woordvoerder van uitgeverij Veen was deze opname al eerder
gepland en was er geen sprake van acute problemen. De schrij
ver is 73 jaar en woont met zijn levenspartner Joop Schafthuizen
in het Vlaamse Machelen. „Hoe lang Reve in het ziekenhuis zal
moeten blijven weten we op dit moment nog niet", aldus de
woordvoerder.
Inkomen kunstenaars blijft erg laag
zoetermeer De financiële positie van kunstenaars blijft ongun
stig. Bijna 80 procent van de beeldend kunstenaars had in 1995
een inkomen onder het bijstandsniveau. Wel waren er minder
kunstenaars met een bijstandsuitkering. Dat blijkt uit een on
derzoeksrapport van de Stichting voor Economisch Onderzoek
(SEO) in opdracht van het ministerie van Onderwijs. De omzet
(inclusief subsidies en inkomsten uit lesgeven) van kunstenaars
steeg wel fors. In 1995 bedroeg die 233 miljoen gulden. Dat was
in 1994 187 miljoen.
Directeur Nationaal Ballet vervangen
Amsterdam Zakelijk directeur Dick Hendriks van Het Nationaal
Ballet zal voorlopig worden vervangen. Hij heeft zich officieel
wegens ziekte afgemeld. Maar volgens geruchten kan hij totaal
niet overweg met artistiek directeur Wayne Eagling. Als directeur
ad interim treedt per 1 mei Jaap Mulders aan, die eerder direc
teur was van onder meer sneltransportbedrijven. Het Nationale
Ballet heeft ook een nieuwe muzikaal leider/dirigent aangetrok
ken: Paul Connelly. Die deed al eerder gastdirigentschappen bij
Het Nationale Ballet.
De clan van Alex is gehuid in
smetteloos witte pakken: korte
jassen met 'schoftbobbels'
(schoudervullingen), stropdas
met embleem, strakke broek en
om het kruis een zogenaamde
'drilbekisting', een luxe uityoe-
ring kruisbeschermer. Op die
van Alex staat een tarantula af
gebeeld. Geen vriendelijk beest
je, maar Alex is dan ook niet de
eerste de beste. Overdag ge
draagt hij zich als keurige scho
lier, 's avonds tuigt hij voorbij
gangers af. Geweld is bij hem
geen middel maar doel gewor
den. De willekeurige slachtof
fers worden niet om hun porte
monnee maar om de kick ge
molesteerd.
Een beangstigend actueel
thema is het dat wordt aange
sneden in 'A Clockwork Oran
ge', oorspronkelijk als een
sciencefiction roman geschre
ven door Anthony Burgess
(1962) en later wereldberoemd
geworden door de verfilming
van Stanley Kubrick (1971). Bij
het Nationale Toneel maakt Lo-
dewijk de Boer van 'A Clock
work Orange' een uitermate ge
stileerde theaterversie, mis
schien wel even indrukwekkend
en angstaanjagend als de film
ooit was. De vaart zit er van het
begin af aan flink in: Alex (Vic
tor Löw) spuugt zijn lange mo
nologen bijna zonder adem te
halen uit, in een staccato-ritme
en in een volstrekt eigen bar-
goens. Met zijn clan schuift hij
i strak vormgegeven cho-
r het podium, als
eigentijdse variant op de
•danspasjes van de frisse matro
zen in 'Singing in the Rain'.
De vele personages, - de
slachtoffers, de ouders van Alex,
de reclasseringsambtenaar (een
mooie rol van Huib Broos), de
politie-chef enzovoorts - wor
den kordaat neergezet. De held
van de voorstelling is onbetwist
Victor Löw. Hij maakt van Alex
een fenomenale toneelpersoon
lijkheid, een moderne Mephisto
die met pretlichtjes in zijn ogen
de meest vreselijk teksten uit
braakt, ondanks alles innemend
door zijn haarscherpe observa
ties en zijn gevoel voor humor.
Een even grote glansrol, zij
het achter de schermen, is weg
gelegd voor vertalerbewerker
Marcel Otten. Hij heeft het oor
spronkelijke cockney-Engels fa
belachtig bewerkt tot een vol
strekt eigen, nieuwe turbo-taal,
waarbij hij rijkelijk put uit leen
woorden uit het Engels, Rus
sisch, Italiaans, maar ook tal
van neologismen bedenkt of as
sociatieve en vaak eufemisti
sche woordspelingen maakt.
Bloed bijvoorbeeld noemt Alex
'vino classico', meisjes zijn
'strakke befkanaries', oren zijn
bloemkolen, over de Heer wordt
gesproken als 'Grote Klaas him
self en een walkman heet een
voudig een 'wandelman'. Soms
moet je je bloemkolen spitsen
om de stroomvloed aan jargon
te kunnen bijbenen.
Dankzij de fenomenale verta
ling, de heldenrol van Victor
Löw en de inventieve regie van
Lodewijk de Boer is A Clock
work Orange een indrukwek
kende theaterbelevenis. Een
voorstelling die ongetwijfeld
ook vragen zal oproepen over
de morele implicaties, immers:
het geweld zegeviert in A Clock
work Orange. In het slotbeeld
danst Alex, na zijn moeder te
hebben vermoord, een wezen
loos dansje met de andere per
sonages. 'Into each life some
rain must fall' klinkt het spot
tend op de achtergrond. Het
contrast van deze melancholi
sche tune met de zojuist ver
toonde gruwelen komt hard
Supertramp: „Wie blijft e
z'n lol naar zo'n stelletje middelbare kerels kijken."
De presentatie is even doordacht als stijlvol: Supertramp
lanceert haar rentree-album 'Some Things Never Chan
ge' in Le Planétarium in Parijs. In dubbel opzicht een ge
paste locatie. Want de herenigde supergroep trekt in de
visuele omlijsting van de plaat haar aloude voorkeur voor
'sterrenhemelse' grapjes stug door en heeft de hereniging
voor een belangrijk deel te danken aan enthousiaste
Franse belangstelling.
wil namelijk nog wel eens jolig
uit de hoek komen, waardoor
hij mooi als 'ijsbreker' kan fun
geren. „Wat ik de afgelopen ja
ren heb uitgespookt? Ik ben 's
werelds oudste student gewor
den! Hoe? Door een cursus te
gaan volgen aan The Royal Nor
thern College Of Music in Man
chester^ Met in het achterhoofd
de gedachte om daar zoveel op
te steken dat ik misschien zelf
nog eens muziekschool zou
kunnen beginnen. Je weet als
vijftigplusser immers maar
nooit of je nog aan de bak
komt," grijnst Helliwell bij na
vraag naar zijn stille jaren.
Anders dan Davies, die na
1988 vooral heeft geluierd onder
de Californische zon, heeft Hel
liwell nog wel af en toe opgetre
den. Met bijvoorbeeld Roger
Hodgson, de man die Super-
tramp tot 1983 van het karakte
ristieke ijle stemgeluid voorzag.
„Roger is zijn eigen weg ingesla
gen en lijkt daarmee tevreden te
zijn. Dat er nog steeds naar hem
wordt gevraagd is wel begrijpe
lijk. Zijn aandeel in onze groot
ste successen is altijd direct
hoorbaar geweest, dus blijft zijn
naam hangen."
De in de jaren zeventig baan
brekende popformatie kon
nieuw leven worden ingeblazen,
omdat EMI Frankrijk er wel
brood in zag. Was voorman
Rick Davies (52) vanuit die hoek
geen lucratief contract voorge
houden, dan zou hij zijn al bijna
tien jaar durende rustpauze ge
woon nog hebben verlengd. De
herrijzenis van Supertramp, van
oorsprong Brits maar vervol
gens als mega-succesformule
verkast naar Amerika, is dan
ook vooral een Europese aange
legenheid. Een Amerikaanse
tournee? „Daar wordt nog aan
gewerkt," meldt de bebaarde
zanger-toetsenist annex onbe
twiste leider op afgepaste wijze.
Niets veranderd, geldt dus
niet alleen voor het geluid van
zijn band, ook voor zijn hou
ding ten opzichte van het me-
diavolk. Het is daarom dat saxo
fonist John Helliwell later bij het
onderhoud met de verzamelde
pers in hotel Prince de Galles de
baas mag assisteren. De gebril
de blazer, met drummer Bob
Siebenberg de enige door Da
vies geïnviteerde oudgediende,
Elders heeft Helliwell al ver
kondigd het te betreuren dat
het blijkbaar niet meer mogelijk
is om Supertramp in de aller
sterkste bezetting op de been te
brengen. In de onmiddellijke
nabijheid van Rick Davies
houdt hij zich evenwel net zo
op de vlakte als deze zelf: „Men
zal er mee moeten leren leven
dat Supertramp nu niet meer
dezelfde band is als destijds,"
aldus de bezitter van de groeps-
naam, die eerst nog overwogen
heeft om onder eigen naam aan
het popfront terug te keren.
„Maar de reacties van mijn ou
de platenmaatschappij waren
niet erg stimulerend, omdat de
naam Rick Davies vrijwel nie
mand iets zegt. Zelf moest ik
ook erkennen dat het nieuwe
repertoire verdacht veel leek op
dat van Supertramp, dus heb ik
op een gegeven moment maar
gedacht: Ach, waarom zal ik nog
moeilijk gaan zitten doen als ik
ook iedereen meteen kan berei
ken door gebruik te maken van
het oude vertrouwde."
'Some Things Never Change',
het negende studio-album
sinds de allereerste schermutse
lingen in 1969, is hooguit een
tikkeltje jazzier dan z'n voor
gangers. Puur het gevolg van de
verder opgelaaide belangstelling
voor de betere muziek, meent
Davies. „Van ons kun je niet
meer verwachten dat we ons
vastbijten in de nieuwste stro
mingen. Supertramp moet je
zien als een muzikale eenheid
die een historie van zo'n dertig
Sylvia Willink leidt honderd uitverkorenen langs werk echtgenoot
Nee, er is geen enkel plaatsje
meer vrij. „U had moeten reser
veren", laat de man achter de
kassa van het Arnhemse Muse
um voor Moderne Kunst de te
leurgestelde vrouw weten. „U
kunt nu misschien nog even op
de tentoonstelling rondkijken,
zo dadelijk roep ik om dat de
rondleiding van Sylvia Willink
begint. En die is echt alleen toe
gankelijk voor mensen met een
reservering." En om drie uur
klinkt uit de luidsprekers in het
museum de oproep. De tweede
groep van vijftig bezoekers mag
de drie zalen met schilderijen
van Willink binnen, samen met
zijn weduwe. Voor de anderen
gaan de deuren onverbiddelijk
dicht.
Bijna een maand voor de slui
ting van de expositie met werk
van Carel Willink op 1 juni zette
het museum gistermiddag een
troef in die altijd resultaat ople
vert; Sylvia Willink, weduwe van
de schilder. In een paar uur tijd
waren de twee rondleidingen
die ze in het museum gaf volge
boekt.
Voor Sylvia Willink was het
rondleiden even wennen, tij
dens de eerste was ze na 50 mi
nuten nog niet op de helft, de
tweede groep moest het doen
met een rondleiding van 35 mi
nuten. Veel meer dan de catalo
gi en studies al over de schilder
meldden, kwamen de museum
bezoekers overigens niet te we-
Sylvia Willink: „Carel heeft al mijn maten genomen."
ten. Zo schilderde Willink nogal
wat „lieve schilderijen, met oog
voor details". Maar de rondleid-
ster kon er toch niet onderuit
iets meer te vertellen over het
naaktportret dat Willink in
1975-76 van haar schilderde. „Ik
heb een maand geposeerd, Ca
rel heeft al mijn maten geno
men. De stoel waarop ik toen
zat, heb ik nog. We waren heel
verliefd, we kenden elkaar net.
foto cpd
Op de achtergrond schilderde
hij een lusttuin, als symbool van
de geneugten van het huwelijk.
We zijn toen ook getrouwd."
