'Olleke Bolleke knal voor je kop' "Hosanna in balans De Passie van Leiden Het Filiaal doet Lindbergh herleven Cultuur&Kunst Klaterend optreden Brautigam Nederlandse wint finale Soundmix Renoir 'opeens' 54 miljoen goedkoper new york Le Moulin de la Galette van Renoir, ooit het op een na duurste doek ter wereld, is onlangs van eigenaar gewisseld voor het bedrag van 50 miljoen dollar (96 miljoen gulden). Dat is 54 miljoen gulden minder dan het bedrag dat een Japanse za kenman er in 1990 voor neerlegde. Dit heeft de Wall Street Jour nal gemeld. Het Amerikaanse veilinghuis Sotheby's zou volgens de zakenkrant als tussenpersoon zijn opgetreden bij de verkoop. Wie het meesterwerk heeft gekocht, werd niet vermeld. Sothe by's weigerde elk commentaar op het bericht. Het duurste doek Ier wereld is Le Portrait du Dr Gachet van Van Gogh. Dat werd in 1990 afgehamerd op 82,5 miljoen dollar (158 miljoen). Utrecht drie dagen sprookjesstation [trechtUtrecht CS is vanaf 1 mei voor drie dagen omgetoverd in een waar sprookjesstation. Pardoes, Prins, Assepoester en an dere sprookjeshelden uit de Efteling strijken in de Domstad neer voor een feestje ter gelegenheid van het 45-jarig bestaan van het sprookjespark uit Kaatsheuvel. NS en de jarige Efteling hebben een reeks van attracties georganiseerd voor kinderen van vier tot elf jaar. Ijsvlakte in Carré amsterdam Het toneel van theater Carré in Amsterdam wordt volgende maand veranderd in een ijsvlakte. Het Sint Petersburg State Ice Ballet komt 'The Sleeping Beauty' en 'Het Zwanen- meer' doen op de schaats. Het Ice Ballet geeft in totaal zes voor stellingen in Carré. Oranje-expositie in Rijnsburg runsburg De Leidse burgemeester Goekoop opent op maandag 28 april in het Gemeentehuis van Rijnsburg de 'Rijnsburg-Oran je Expositie'. Op de expositie zijn onder meer aquarellen en et sen te zien. Het Rijnsburgs Gemeentehuis is op werkdagen ge opend van 9.00-12.00 uur en van 14.00-17.00 uur en op zaterda gen van 11.00-16.00 uur. Kerr bij Concertgebouworkest amsterdam De Amerikaanse violist Alexander Kerr (26) maakt aanstaande woensdag zijn debuut als concertmeester bij het Ko ninklijk Concertgebouworkest. Hij zal die avond onder meer de vioolsolo vertolken in Rimsky-Korsakovs Sjeherazade. Kerr treedt officieel pas op 1 augustus in functie. recensie paulien koopmans borstelling: 'De oceaanvlucht van kapi- Lindbergh', door Jeugdtheatergroep 2liet Filiaal. Gezien: 20/4, LAKTheater, Lei- 21 21 chef jan rijsdam, 071-5356444 jeugdtheater ?PC fie durft in zijn eentje van New 4ZPrork naar Parijs te vliegen? Ie dereen verklaarde hem voor ek, maar het was de luchtpost- i Charles Lindbergh die net deze oceaanvlucht in een lap wereldberoemd werd. Met 22 ijn éénmotorige vliegtuig, een 11 aar boterhammen en het hor van zijn opa zette hij na 22 lijna 34 uur voet op Franse bo- .Jem. Dit historische vliegavontuur Ron|l927) is het thema van de j2 iugdtheatervoorstelling 'De 22 ceaanvlucht van kapitein indbergh'. Het Filiaal werkt 22! laarbij de autobiografie van de liegenier ('The spirit of St. ouis') en een hoorspel van iriertold Brecht ('Der Flug der indberghs') uit tot een muziek- 20 leaterspektakel. Op het toneel staat een inge- lieus bouwsel. Het is een tele- joncentrale, werkplaats, tele- ;rafeermachine en vliegtuig in- en. Deze verschillende functies 1 rijgen ondersteuning met ge lid. Met zijn slagwerk, xylofoon ratel vertaalt Gabe Tarjan het 22 erhaal in klanken: de treinreis 22 an Lindbergh op zoek naar een eschikte vliegtuigfabrikant, de Jlefoontjes naar zijn moeder, en het startende vliegtuig met de sneller en sneller draaiende propeller. De twee andere acteurs voe gen beeld en tekst bij de mu ziek. Ze schetsen het verloop van de gebeurtenissen en spe len om beurten de rol van pi loot. Samen levert dit theater op dat zich beweegt tussen hoor spel en slapstick. Het zichtbare en het hoorbare maakt een historische indruk. Maar met die gelijktijdige be werking van de zintuigen schuift de geschiedenis zelf iet wat naar de achtergrond. Toch is het verhaal interes sant genoeg. Zoals de scene met de onderhandeling over de in richting van het vliegtuig. Om dat Lindbergh alle ballast over bodig vindt, blijft de kist zo goed als leeg. Dus: geen radio, geen parachute, geen voorruit en geen leren stoel. Ook de ge sprekken met zijn kwade 'ik' zijn mooi. Wanneer de piloot overmand wordt door ver moeidheid, fluistert zijn gewe ten hem in: „Slaap maar. Leg je hoofd maar neer." Maar Lind bergh luistert niet en bereikt na 5809 kilometer de luchthaven van Parijs, veilig en wel. Aan het slot zakt de vliegtuig stellage vloeiend naar de to neelvloer, terwijl het geratel'en gebons van de motor zachtjes in volume afneemt. En zo brengt Het Filiaal een stuk met veel verrassende effecten voor oog en oor. ikensie li dy van der spek 7VN öndels 'Messiah' door de COV 'Hosan- a', dirigent Gilles Michels, m.m.v. Maqo- s Ginczinger, sopraan, Margareth 8eun- t (f ars, alt, Alex Vermeulen, tenor, Hans de ebla te, bas, Tijn van Eijk, clavecimbel, Aart 7, 't fcrgwerff, orgel en het Randstedelijk Be- (N Eleidingsorkest, concertmeester Pleun oogjan der Linden. Gehoord 19/4, Advents- kerk, Alphen a/d Rijn. 0°,.. lirigent Gilles Michels heeft en moeilijke taak. Hoe conti- 'liiaj lueer je de hoge zangkwaliteit an 'Hosanna'. Als je voorgan- er jarenlang Barend Schuur- tap ian is geweest, doe je dat niet «ft wen'. 4 (I laar Michels, leerling van pms chuurman aan het Rotterdams lonservatorium, heeft met de (Ni Messiah' een voortreffelijke irestatie geleverd, zeker in het weede en derde deel. In deel én is de oude zelfverzekerde louding van 'Hosanna' nog een f leetje zoek. De koren klinken 4'nat en weinig gearticuleerd, er sigeen frisse vernieuwende in- ang te vinden. 24' 'p bladzijde 61 van de parti- 23 uur 'Glory to God' komt het 2*. cht pas goed boven de hori- 23f0n. De veerkracht schiet er "eer in, Hosanna zingt weer oluit. Sloeg de articulatie en ij candering in 'All we like sheep' Ka* og een beetje door naar het f xtreme, in 'He trusted in God' de'v 1 de balans gevonden, prachtig AOj il en spottend gezongen. 'et Randstedelijk Begeleidings- ukest heeft een heel wat min- Veens Bruikoor maakt furore Ze nemen geen njeuwe koorleden meer aan, maar wie als volwaardig lid een partijtje wilde meebrullen moest als toelatingsexa men een overtuigend en staccato 'Tieten!' laten ho ren, ongeforceerd en vanuit de onderbuik. Om te zien of het aspirant lid een pieper, een blèrder of een lager was. Het Veens Bruikoor doet niet aan ter men als tenor, bariton of bas. Het Veens Bruikoor doet überhaupt aan weinig dingen waar doorsnee ko ren wel aan doen, dingen zoals zingen bijvoorbeeld. roelofarendsveen pablo cabenda Het bruikoor brult, vanzelfspre kend. Aan klassiekers als 'Olleke Bolleke' en 'Hoedje van papier' wordt bloedserieus een intimi derende overgave meegegeven die eerder wordt toegeschreven aan bloeddorstige voetbalsup porters dan aan fijnbesnaarde vocalisten. Het Veens Bruikoor is het zo veelste voorbeeld van een suc ces onder het kopje 'Uit de hand gelopen grap'. Thijs (20, pieper), Eef (24, lager) en Jeroen (21, dirigent) hadden met hun collega's groot succes bij de opening van 'Leiden Cultuur stad' in de Stadsgehoorzaal. Be rend Botje als een knal voor je kop, het Wilhelmus als scheld- kannonade. Versies hard en kaal als bot, ontdaan van alle franje en om de oren van het publiek geslagen op een wijze die geen enkele tegenspraak duldt. Een schreeuwkoor uit Finland verhief het podiumschreeuwen eerder al tot kunst. Na het zien van de Finse brulboeien op het Lowlandspopfestival besloten de jongens uit Roelofarends- veen iets soortgelijks te doen. Jeroen: „Maar dan ook met humor en zo." Eef: „Wij hebben vlaggetjes en rare buiginkjes." Thijs: „We hebben begrepen dat het schreeuwen daar een soort traditie is. De Fin wordt 's ochtends wakker en brult tegen zijn vrouw." Jeroen: „Het heeft iets te maken met het midwin ternachtfeest, als ze het licht niet kunnen zien. Maar sla me d'r niet op dood." Ontwapenende meligheid ge bracht met doodernstige ge zichten. Het scoort goed. Sinds hun enige twee optredens blijft de populariteit van het koor stij gen. Jeroen: „We hebben mensen in het koor die al vijftien jaar in bandjes oefenen om in Paradiso te komen, en dat lukte steeds net niet. Nu staan we er met het koor al in augustus. Niet eens een jaar na de oprichting. Dat is voor hen wel een beetje frustre rend." Eef: „Ik werd daarvoor opge beld door de VARA of we voor dat programma 'Spijkers' langs wilden komen. Nou toen moest ik natuurlijk wel eerst even overleggen met de rest." Eef schatert het uit over zo veel ironie. De mannen van het koor houden wel van een lolle tje. Maar dat is voor na de op tredens. Dan mag er gedronken en gelachen worden. Daarvoor moet het 'poepiestrak' zitten. En daarna is het tijd voor de analyse. Als topsporters die de perfectie na videobeschouwing binnen handbereik wanen kij ken ze geconcentreerd naar de videoband waar vijfentwintig man het Wilhelmus afsluiten door een kruisje te slaan. Jeroen (geërgerd): „Kijk, daar doet ie het weer met z'n linker hand." Een van de lagers krijgt van zijn collega net zichtbaar voor de camera een corrigerende schop. Foutjes worden genade loos afgestraft. Evenals een te grote hang naar kolder, want te veel lacherigheid komt het koor niet ten goede. Thijs: „In het begin hadden we tijdens de re petities daar wel een beetje moeite mee. Maar dat is niet zo erg." Eef:Als je er maar voor zorgt datje bij het optreden zo staat." En Eef geeft acht met een haast religieus militaire overtui ging- Er moet discipline heersen. De Zangeres zonder Naam, de wielrenner Gerben Karstens, de schrijver Jan Wolkers, de pianist Wibi Soerjadi en de cineast Paul Verhoeven genieten niet alleen nationale bekendheid; ze hebben bovendien gemeen dat hun wortels in de stad Leiden liggen. Dit gegeven vormde het uitgangspunt voor een speciale tentoonstelling in De Lakenhal waar twintig (oud)Leidenaars hun voorkeur uit de collectie van het museum combineren met een ge liefd kunstvoorwerp uit eigen bezit. De gouden jurk van De Zangeres, naast de gele trui van de wielrenner, naast de lappenpop van de cabaretier. Op 20 verschillende video's lichten ze in het museum hun soms verrassende keuze toe. der complexe partituur op de lessenaar dan de afgelopen we ken met allerwegen de Matt- haus. Het gaat de strijkers zeer gemakkelijk af, alert in het ein deloze aantal repetities en klei ne scherpe ritmes, steeds inspe lend op de korte zinnen van so listen en koor. Buitengewoon genuanceerd speelt de eerste trompettist. De klank wordt nergens hard, nergens rechttoe- -rechtaan. Zorgvuldig gedoseer de echo's en mooie fluwelen klankbuigingen, opmerkelijk gekozen bij de woorden 'We shall be changed'. De bas Hans de Vries viel in voor zijn broer Nanco, en deze had weer moeten invallen voor Frans Fiselier. Daar leed deze Messiah niet onder: een prach tige bedachtzame donkere stem met een uitstekende dictie. Alex Vermeulen zit met de tenor-ari- as precies in zijn beste register, dat kan in de Matthaus Passie niet altijd gezegd worden. Ner gens hoeft hij nu op zijn keel te drukken om de vereiste hoogte te forceren. Marjorie Ginczinger en Marga reth Beunders zijn niet de twee stemmen die echt bij elkaar passen. Beunders heeft een ge dragen stemgeluid met een ou derwetse uitstraling in haar in terpretatie en haar uitspraak. Ginczinger heeft juist een hel dere jeugdige sopraan die heel direct op je afkomt. Maar goed, ze hoefden zich hier niet in een duet te storten en zo kwamen ze beiden tot hun recht. De schrijver/beeldhouwer Jan Wolkers komt oorspron kelijk uit Oegstgeest, een gegeven dat in zijn vroege werken ook herhaaldelijk naar voren komt. „Leiden", zegt hij over de grote buurgemeente, „was vanaf mijn prilste jeugd belangrijk voor mij want als jongetje van 4 jaar ging ik al met mijn moeder zaterdags boodschap pen doen. Het geheim van de stad heb ik daar enorm beleefd. Als je uit zo'n dorp komt, is de stad gewoon een labyrint. De Pieterskerk met al die stegen, de Burcht en vandaar af zag je de Leidse Hout. Toen ik het profiel van de stad ging tekenen, was ik een jaar of veertien. Dan dacht ik: daar heb ik gelopen met mijn moeder. Een jongen met zijn moeder." Jan Wolkers is een ras-verteller. Zelfs al moet hij nood gedwongen kort van stof zijn, zoals op de video in De Lakenhal, dan doet hij in rake bewoordingen verslag, gelijk een schilder die met vaste hand het mes hanteert. Voor de tentoonstelling koos hij, uit eigen collectie, voor een enorme Seepik-trom, een object waaraan hij bijzonder is gehecht. „Al die maanden dat hij in het museum staat, zal ik hem erg missen", zegt hij. „Je hebt kans, dat ik toch met een slaapzak zo nu en dan bij De Lakenhal kom en dat ik voor dat ding wil slapen of zo." Uit de verzameling van het museum koos hij voor een tekening van Lucas van Leyden (1494 - 1533), de schil dervan het befaamde drieluik 'Het Laatste Oordeel' dat eveneens tot de vaste collectie van De Lakenhal be hoort. Aanvankelijk had Wolkers zijn kennersoog op dat werk laten vallen, maar vanwege zijn omvang is zelfs intern transport van het drieluik uit den boze. Dan maar de tekening. Want ook die intrigeerde de jonge Wolkers destijds mateloos. En wel omdat er, ter be scherming, vroeger een gordijntje voor hing. Zoals toen, hangt het er nu ook. ad van kaam foto huub vissers Het Veens Bruikoor haalde flink uit bij de opening van Leiden Cultuurstad. Wethouder Pex Langenberg (I) keek er in elk geval van op. FOTO LOEK ZUYDERDUIN Zo voor de vuist weg een eind weg brullen, mag dan gemakke lijk lijken er komt zeker wel techniek bij kijken. Niet ieder een kan het en op de video is duidelijk zichtbaar dat sommi gen van pure inspanning rood aanlopen. Jeroen: „We namen niet zo maar iedereen aan. De helft van ons bestaat uit keigoede muzi kanten." Thijs: „Na onze suc cesvolle optredens wil iedereen erbij. Maar we nemen heel mis schien nog twee man aan en dan zijn we compleet. Klaar voor Carré." En er klinkt weer onbedaarlijk relativerend gelach. Het Veens Bruikoor is zater dag 24 mei in het tv-program- ma Spijkers te zien. recensie udy van der spek Ronald Brautigam met Mozart Sona tes op de Fortepiano. Gehoord: 20/4, Groene Kerkje, Oegstgeest Voor de tweede keer begint Ronald Brautigam zijn Mo zart Sonate cyclus in Oegst geest binnen de muren van het Groene Kerkje, de ultie me ruimte volgens Brau tigam. Ook dit jaar weer heeft zijn spel, op zijn eigen fortepiano, alles met water te maken. En hoe. Alle eigen schappen en hoedanigheden van dit onmisbare vocht pas seren de zintuigen. Het hele verhaal dat Brautigam te ver tellen heeft is tot de laatste drop gedetailleerd en zonder enige vervuiling, kristalhel der, transparant tot op de bodem. Zijn versieringen, neem het 'Andante grazioso' uit de Sonate in A (1778), zijn trit sen regendruppels, exact ge lijk, spetterend op een leiste nen rots. De middendelen stromen uit z'n handen. In de gaande beweging van de Andantes, vooral het 'Andan te cantabile con espressione' uit de Sonate in a (1778), lijkt de zon te schijnen op een waterfontein. Alle regen boogkleuren zet Brautigam om in klank. Met het zachte (knie)pedaal krijgt zijn forte piano een onwaarschijnlijk mooie afgedempte klokken de klank. Het meest geraffi neerd nog in het Adagio van de Sonate in F. Alsof ook hij zelf met enig welbehagen de ze kleur van alle kanten 'be tast'. De tragiek in de a mineur Sonate laat Brautigam je be leven en meeleven. De dra matische passages in het Al legro Maestoso als een kei harde straal uit de douche kop, monden uit in de bed ding van een volgend thema. Dat tovert met het zachte pe daal in een andere toonsoort weer heel andere nuances te voorschijn. Ronald Brautigam brengt Mozart en de fortepiano uit Wolfgang Amadeaus' tijd kla terend tot leven. hilversum» anp De Nederlandse Edsilia Rom- bley heeft zaterdag de Europese Soundmix Finale 1997 gewon nen. Ze eindigde als eerste met haar imitatie van Oleta Adams met het nummer 'I just had to hear your voice'. Tweede en derde eindigden respectievelijk Spanje (Ray Charles) en Noorwegen (Sting). De 19-jarige Edsilia was na haar triomf totaal overrompeld en liet haar tranen de vrije loop. Winnares Rombley kreeg een beeld van de kunstenaar Ruurd Hallema en een bedrag van 25.000 dollar (bijna 50.000 gul den). In de internationale jury van de show, die werd gepre- senterd door de actrice Linda Evans, zaten namens Nederland Jaques D'Ancona en Ruth Ja- cott. Aandacht voor Nederlandse literatuur in Zweden stockholm anp Als opmaat naar de Boeken beurs van Göteborg van ko mend najaar, waar Nederland en Vlaanderen centraal staan, wordt van 25 tot en met 27 april in Stockholm een symposium gehouden over het vertalen van Nederlandse literatuur in het Zweeds. De Zweden zijn de Neder landse literatuur pas echt seri eus gaan nemen na de jaren vijftig, aldus Ingrid Wikèn Bon- de van de universiteit van Stockholm. Zij zit het symposi um voor en promoveert bin nenkort op de eerste Zweedse dissertatie over het Nederlands. De Nederlandse literatuur heeft nog maar een klein plekje in de Zweedse boekhandel veroverd. Per jaar worden ongeveer tien Nederlandse en Vlaamse boe ken in het Zweeds vertaald. Dat is minder dan 1 procent van alle vertaalde boeken in Zweden. Van dat ene procent is ook nog eens een groot deel gewijd aan kinderliteratuur.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1997 | | pagina 27