Een beter milieu,
ook in de tuin
Tuinieren
Het zaaien van eenjarige planten
Vraag en antwoord
Zuurstofplanten
Goudvissen
a
(hebbers van planten vinden
a9! lien één van de opwindend-
janveitjes. Het lijkt elke keer
er een wonder: je stopt een
lein, onaanzienlijk zaadje
Jje grond, er komen kleine
(|8 jnblaadjes uit na verloop van
Om het moeilijk te maken,
en die in niets op het eigen-
e blad. dat komt iets later en
li zijn we meestal aan verspe-
0$ ii toe. Nog een paar weken en
ene zaadje bezorgt ons een
bloeiende plant.
Toegegeven, zelf zaaien is
jen karwei voor
(hebbers van de
nfectie-planten
in dit seizoen
eral te koop zijn.
hebben vaak
Hojoeite met 'aan-
ji' omdat ze in
sen met veel
Detlclit en op een
rrm edingsbodem
J11'! {t veel planten-
3,'j st opgejaagd
- maar wie zelf
inig tijd heeft
n het ermee
ien. De echte lief-
J~n bbers zaaien zelf
nu is het de bes-
tijd ervoor. We
Jf nnen nu zowel
- men als buiten
*fajen, al hadden we binnen al
tijd geleden kunnen begin-
Maar mijn ervaring is dat
dat gedoe op de vensterbank,
!t licht van één kant, al gauw
heefgegroeide planten ople-
tt Zaaien we nu binnen dan
nnen de piepkleine planten
I el, na opkomst overdag naar
iten. Ze blijven dan compact
zijn toch nog sneller dan het
lil dat we ter plaatse zaaien.
laatse zaaien is voor
nmige planten geen overho
ud je luxe. Ze kunnen er niet te-
aom verplant of verspeend te
len omdat ze penwortels
ten. Alle papaverachtigen
ren hiertoe, ook het leuke
apmutsje. Al deze planten
lien we op een geschikte plek
ide tuin, daar waar ze mogen
GREET BUCHNER
blijven staan. Eerst de grond
goed gelijk maken, dan hele fij
ne aarde erop. Dan zaaien, zo
dat de zaden royaal ver van el
kaar komen. Daarna door een
zeef weer hele fijne aarde en tot
slot een natte dweil of iets van
dien aard erop. Vastzetten met
houtjes, nat houden en na een
week geregeld kijken of er al
klein spul komt. Staan de plan
ten te dicht op elkaar, dan uit
dunnen. Zelf probeer ik steeds
om de uitgedunde kleintjes toch
nog te verplanten en soms lukt
het. Uiteraard moet
een natte doek
meteen weg als er
kiemblaadjes ko
men!
Er zijn ook veel
eenjarige planten die
we buiten op een
beschut plekje vóór
kunnen zaaien. Dat
doen we op dezelfde
manier als reeds be
schreven, maar nu
zaaien we op rijtjes.
Pas als de planten
groot genoeg zijn
om verspeend te
worden gaan ze naar
een ander kweekbed
om tot slot op de be
stemde plaats te ko
men.
Binnen zaaien is bijna nood
zakelijk als we zelf leeuwenbek
jes willen kweken. Die hebben
de eigenaardigheid dat ze het
best Idemen zonder grond over
het zaad. Dat is buiten vrijwel
niet te doen. Voor leeuwenbek
jes en alle planten die we bin
nen zaaien, geldt dat er meer
kans is op 'smet' bij het zaaien
op de vensterbank. Willen we
deze aandoening, die door
schimmel wordt veroorzaakt,
voorkomen, dan moeten we on
ze zaaigrond ontsmetten. In de
oven gedurende een uur bij 100
graden of, zoals mijn grootmoe
der zei: 'Tot de aardappel die je
erin verstopt, gaar is'. Je kunt
ook een tablet superol in een li
ter water oplossen en daarmee
de zaaigrond vooraf begieten.
W
ILLUSTRATIE HAN VAN DER VEN
Dan weer zaaien, afdekken met
fijne grond, behalve bij de leeu
wenbek. Glasplaat over de pot
of bakje en kijken wat er komt.
Verspenen pas als er na het
kiemblad minstens twee andere
blaadjes zichtbaar zijn. Nadat
de verspeende planten goed
aan de groei zijn, worden ze
langzaam afgehard: overdag
buiten, 's nachts binnen. Tot
slot mogen ze de tuin in en dan
blijkt dat het zaaien binnen al
tijd net iets eerder bloeiende
planten oplevert dan zaaien
buiten.
Een eigen tuin, je eigen stukje
natuur, daarover heeft iedereen
zijn dromen. De één leeft zich
uit op een klein balkon, de an
der maakt werk van een vrolijke
stadstuin. Sommigen smeden
grootse plannen voor een groe
ne oase in een nieuwbouwwijk
en weer anderen springen re
gelmatig op de fiets om de sla of
tomaten in de volkstuin te be
gieten.
Voor groenliefhebbers heeft het
ministerie van Volkshuisvesting,
ruimtelijke ordening en milieu
beheer een brochure gemaakt
waarin 51 tuintips zijn gebun
deld. Onder het motto: 'Haal de
natuur in je tuin'. Achterliggen
de gedachte is dat wat je ook
doet in de tuin, het plezier dat
beleefd wordt aan het groen
nog leuker kan worden als er
milieuvriendelijk gewerkt
wordt. De brochure geeft goede
raad voor beginners, maar ook
doorgewinterde tuinmannen en
-vrouwen kunnen er minder
voor de hand liggende tips in
vinden die het tuinieren na
tuurlijker maken.
Er zijn vanzelfsprekend enkele
vuistregels die de grondslag vor
men voor het welslagen van het
werk. Voordat een tuin wordt
aangelegd, moeten we natuur
lijk weten welke grondsoort we
onder de voeten hebben en hoe
het lapje grond ligt ten opzichte
van zon en wind. De natuur
heeft haar eigen tempo. Plan
ten, bloemen, heesters en bo
men moeten groeien en daar is
tijd voor nodig.
Het milieu kan op vele manie
ren geholpen worden. Dat blijkt
uit de tips die het ministerie
geeft.
De brochure geeft verder een
aantal titels van boeken over
milieuvriendelijk tuinieren, in
formatie over bezoekerscentra
en manieren om vogels in de
tuin te lokken. Meer over de
brochure komt u te weten door
te bellen met de informatielijn
van de gezamenlijke ministe
ries, telefoon 0800-8051 (gratis).
Doen, want een beter milieu
begint bij jezelf en in je tuin.
Een tuin, ook een milieuvrien
delijke, is afhankelijk van on
derhoud. Maar zonder een goed
ontwerp is het moeilijk om een
aantrekkelijk stuk natuur te ma
ken. Daarvoor kunnen we te ra
de gaan in talloze handboeken,
die nog steeds met grote regel
maat verschijnen. Een kleine
tuin heeft een fijn haagje nodig,
een grote kan afgezet worden
met hagen die grover zijn. Uit
geverij Tirion heeft aan hagen
een apart boekje gewijd. Met
veel praktische informatie. In
een zelfde uitvoering is er ook
een boekje over minivijvers.
Ideeën voor een waterwereld in
schalen, kuipen en bakken. Bei
de boekjes kosten 24,50 gulden
per stuk. Dezelfde uitgever heeft
een nieuw boek van Nederlands
beroemde tuinman Rob Verlin
den op de markt gebracht. Het
Woontuinboek beschrijft de
mogelijkheden van serres, dak
en balkontuinen, maar ook de
gewone tuin komt aan bod.
Groene buitenkamers, daar gaat
het om in dit boek. De inrich
ting ervan wordt stap-voor-stap
en met behulp van veel illustra
ties getoond. Dit boek kost
49,50 gulden.
Duizend planten, gerangschikt
naar kleur en seizoen, zijn te
vinden in Terra's Gids voor de
planten op terras en balkon.
Tuinieren in potten is tuinieren
voor iedereen. Het kleinste bal
kon en de grootste tuin kunnen
verfraaid worden met potten en
bakken. Prijs: 49,90 gulden.
Tenslotte een praktisch boek
over het moeilijke onderwerp
snoeien. Terra's Handboek
snoeien leiden behandelt echt
alles wat er op dit gebied te we
ten valt op een eenvoudige en
duidelijke manier.
zaaien, meldt dat zij al jaren la- inval, bleken de opgekomen Er komen steeds meer boeken
thyrus half maart in de volle zaailingen het wonderwel ge- over planten en tuinen. Door
grond zaait. Uiteraard elk jaar daan te hebben. Doen dus bui- gaans afschuwelijk groot van
op een andere plaats en in diep ten zaaien. Scheelt werk en risi- formaat, zo dat ze niet in de
losgemaakte grond. Zelfs dit co bij verplanten! boekenkast passen, maar wel
jaar, na de plotselinge koude- met prachtige afbeeldingen van
voor in de vijver - set met 6 planten 39M
in 3 soorten - -|Q95
voor p m T
r (4-6 cm)
15 stuks 10,"
Tec™™-®™6iasópoort,N)' HÉT ADRES VOOR UW TUINVIJVER
bloem en plant. Alleen is mijn
ervaring dat de fraaiste kleuren
foto niet op kan tegen een con
frontatie met de plant in het
'echt'. Daarom kan ik de trouwe
lezers van deze rubriek niet
vaak genoeg aanraden om zelf
te gaan kijken op kwekerijen, in
modeltuinen, bij tuincentra.
Dan ziet men hoe een plant er
uitziet. Zeer goede en gedegen
informatie daarbij is dan mee
genomen en die kan men onder
andere ook krijgen in modeltui
nen. Een ervan is die van Mien
Ruys in Dedemsvaart. Deze
tuinen zijn vanaf 1 april weer
open en toegankelijk voor het
publiek tegen entreeprijs.
HEINZ
TOMPOES
Heer Bommel en de Pikkin Ring
Heer Bommel verschoof wat in zijn
kussens en terwijl een gemaakt glim
lachje zijn gelaat ontsierde blies hij
een grote rookwolk uit. „Soms", zo
sprak hij, „denkt men dat ik een suk
kel ben. Vandaag heeft een jonge
blaag mij met opa aangesproken.
Maar men Vergist zich lelijk; ik weet
wat er te koop is."
„Hier was ik bang voor", zei Tom
Poes somber. „De Pikkin-ring heeft u
in zijn macht gekregen - en wanneer
u zo denkt, kan ik u niet helpen.
Maar pas op, dit loopt slecht af. Door
uw houding is het een roofring, heer
Ollie!" Met deze woorden keerde hij
zich om en liep naar deur.
„Je bent niet met de tijd meegegaan!
riep heer Ollie opstaande. „Je leest
geen kranten en je kent de eisen des
tijds niet. Ben jij een jonge vriend?
Bah!" Tom Poes haalde de schouders
op; hij vqrliet het vertrek en heer
Bommel bleef alleen achter. Achter
hem knapte de haard en buiten sui
zelde de wind over de moddervlakte
die het huis omringde.
„Bah", mompelde hij tot zichzelf,
„dat noemt zich jong! Wat moet er
van hem terecht komen zonder mijn
wijze lessen? Nee, vandaag de dag
komt men er alleen wanneer men
een gehard volwassene is, die weet
wat hem in deze maatschappij te
doen staat. Als iemand begrijpt wat
ik bedoel!" Heer Ollie zuchtte, toen
ging hij weer zitten en keek broe
dend rond. „Nu eens kijken", prevel
de hij. „Dit loopt slecht af; zei Tom
Poes. Waarom? Waar schuilt het ge
vaar? Bij de politie natuurlijk. Bij de
overheid!" Hij glimlachte listig.
„Goed", hernam hij, „ik benijd dege
ne die de politie benoemt. Als ik in
zijn plaats was..."
H
W
DOOR JAN VISSER
Even was er de laatste dagen wat hoop dat het kwik ons in het
weekeinde wat aangenamer zou verpozen. Daar komt evenwel
niets van terecht want de Atlantisch-Britse hogedrukblokkade,
waar storingen omheen trekken of onderdoor gaan, versterkt
zich. Het gevolg is dat met een aantrekkende noordoosten
wind koude lucht vanuit Scandinavië naar ons land stroomt.
Vanmiddag houden de thermometers het bij een graad of 10
voor gezien. Gevoelsmatig doet het kouder aan omdat de wind
matig tot vrij krachtig is. De lucht is wel vrij droog waardoor er
naast bewolking ook geregeld zon zal zijn.
Morgén is de temperatuur mogelijk nog wat lager (9 graden)
maar de wind neemt af. Op plekjes uit de wind is het dan goed
toeven temeer daar de zon vrijwel de hele dag schijnt. De ko
mende nacht en gedurende de nacht van zondag op maandag
kan het met name aan het aardoppervlak licht vriezen. Na het
weekeinde blijft het koud (maximumtemperaturen rond 10
graden) en doordat de invloed van het hogedrukgebied af
neemt kunnen storingen weer meer vat krijgen op het weer
beeld. Ze veroorzaken bewolking, maar óf en in welke mate
daar regen uit valt is nu nog niet te zeggen.
Een wolkenband, behorend bij een storingsgebied boven de
Oostzee, trok gisteren overdag over onze streken. Uit het wol
kendek viel wat motregen. In de loop van de middag bereikten
opklaringen, die zich al eerder deden gelden boven het noord
oosten van het land, onze streken. De temperaturen konden
toen nog stijgen tot 10-11 graden.
Op een vraag van een lezer uit Lisse wat het begrip relatieve
luchtvochtigheid betekent het volgende antwoord. Lucht kan
slechts een bepaalde hoeveelheid waterdamp bevatten. Wan
neer verzadiging optreedt vind condensatie plaats. De hoe
veelheid waterdamp is onder meer afhankelijk van de tempe
ratuur. Bij een hoge temperatuur kan er in een kilogram lucht
meer waterdamp dan bij een lage. De verhouding tussen de
hoeveelheid waterdamp die de lucht bevat en die de lucht
maximaal zou kunnen opslaan noemt men de relatieve lucht
vochtigheid.
EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Noorwegen:
Langs de westkust wolken
velden en winterse buien.
Elders droog en meer zon,
vooral rond Oslo Maxima
uiteenlopend van rond het
vriespunt in het noorden
tot een graad of 9 in het
zuiden
Zweden:
Wolkenvelden en vooral in
het oosten eerst nog win
terse buien. Met name m
het noorden ook zon. Mid-
dagtemperatuur van rond
het vriespunt in het noor
den tot ongeveer 7 in het
midden en zuiden.
Denemarken:
Naast enkele wolkenvel
den ook zonnige perioden.
Vrijwel overal droog. Mid-
dagtemperatuur rond 8
graden
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Flink wat zon maar in het noorden en
oosten soms ook wolkenvelden. In de
nacht en ochtend plaatselijk mist en
vrijwel overal droog. Middagtemperatuur
ongeveer 12 graden, langs de Noordzee
kust veelal wat frisser.
België en Luxemburg:
Geregeld zon maar zaterdag eerst nog
wolkenvelden. Droog. Vrij fris: middag-
temperatuur omstreeks 10 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Flinke zonnige perioden maar in de oos
telijke departementen ook wolkenvel
den. Droog. Zaterdag maxima van 13
graden in de Elzas tot 18 in de. Vendee.
Zondag kouder met een aantrekkende
oostenwind en lagere maxima.
Portugal:
Wisselend bewolkt en een aantal buien,
ook met onweer. Middagtemperatuur
omstreeks 17 graden
Madeira:
Wisselend bewolkt. Zaterdag waar
schijnlijk droog, zondag kans op een re
gen- of onweersbui. Middagtemperatuur
iets dalend tot ongeveer 18 graden.
Spanje:
Van tijd tot tijd buien, ook met onweer
en hier en daar flink wat neerslag. Soms
ook zon. Zaterdag maxima rond 20 gra
den, zondag op veel plaatsen net iets la
ger
Canarische Eilanden:
Perioden met zon en eerst nog kans op
een bui Iets lagere maxima, zondag
rond 22 graden.
Marokko:
Westkust: veel bewolking en buien, ook
met onweer en vooral zaterdag hier en
daar veel neerslag. Middagtemperatuur
dalend tot ongeveer 17 graden op zon-
Polen:
Meest bewolkt en af en toe regen of
sneeuw. Koud met op veel plaatsen
maxima rond 5 graden.
Tsjechië en Slowakije:
Wolkenvelden en nu dan regen, later
misschien ook sneeuw. Middagtempera
tuur op zaterdag nog rond 11 graden,
zondag een stuk lager.
Hongarije:
Zaterdag misschien nog zon en maxima
nog rond 15 graden Later meer bewol
king en toenemende kans op regen.
Zondag ook lagere maxima.
ZONDAG 20 APRIL 1997
Zon- en maanstanden
Zon op 06.32 Zon onder 20.44
Maan op 18.16 Maan onder05.46
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 03,29. 15.39 03.02 15.12
Laag 11.14* 23.44 10.55 23.25
Tunesië:
Perioden met zon en vooral zondag later
op de dag een toenemende kans op en
kele buien Middagtemperatuur om
streeks 20 graden station weer
Zuid-Frankrijk:
In het uiterste zuiden enkele regen- en Amsterdam licht
onweersbuien Naar het noorden toe De Bilt licht
flink wat zon, droog en een stevige oos- Deelen waai
tenwind. Middagtemperatuur omstreeks
17 graden.
Mallorcaen Ibiza:
Half tot zwaar bewolkt en enkele regen-
of onweerstbuien. Middagtemperatuur vhssinaen waar"
op zaterdag rond 21 graden, zondag iets Maastricht waar
lager. Aberdeen waar
Italië: Athene hall be
In het noorden zonnige perioden en Barcelona waar
droog. In het midden en zuiden meer Berlijn regen
bewolking en van tijd tot tijd regen-en Boedapest lichtb
onweersbuien. Lichte stijging van tem- Bordeaux hall bt
peratuur; zondag maxima rond 19 gra-
MAANDAG 21 APRIL 1997
Zon- en maanstanden
Zon op 06.30 Zon onder 20.46
Maan op 19.21 Maan onder06.09
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 04.06. 16.16 03.39 15.49
Laag 11 44 .-- 11.25 :-.-J
Weerrapporten 18 april 20 u
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Corsica en Sardinië:
Meest bewolkt en buien, soms met on
weer. Middagtemperatuur rond 19 gra-
Malta:
Zaterdag regen- en onweersbuien Zon
dag meer zon en waarschijnlijk droog.
Maximumtemperatuur omstreeks 20
graden.
Griekenland en Kreta:
Zaterdag van het westen uit buien, ook
met onweer. Zondag overwegend droog
en geleidelijk meer zon. Stijging van
temperatuur; zondag maxima-rond 20
graden
Turkije en Cyprus:
Perioden met zon en vooral langs de
Turkse westkust kans op enkele buien,
mogelijk met onweer Iets hogere tem
peratuur, zondag maxima ongeveer 17
graden
Duitsland:
Soms zon. soms wolkenvelden en vooral
in het zuiden kans op wat regen of
sneeuw Vooral zondag nogal koud met
maxima tussen 5 en 12 graden.
Zwitserland:
Vooral in het zuiden en westen zonnige
perioden. In het noorden en oosten ge
leidelijk meer bewolking en later mis
schien wat regen of sneeuw Middag
temperatuur ongeveer 15 graden
Oostenrijk:
Van het noorden uit toenemende bewol
king en later ook regen of sneeuw. In het
zuiden vrijwel droog en eerst nog zon.
Zaterdag maxima rond 13 graden; zon
dag met uitzondering van het westen
veel kouder.
Dublin
Frankfurt
Genève
onbew.
onbew.
Innsbruck
Istanbul
Klagenfurt
Kopenhagen
Las Palmas
Lissabon
Locarno
Londen
Luxemburg half bew
Madrid
half bew
half bew
motregen
half bew
regenbui
Split
Stockholm
Warschau
Wenen
Zurich onbew
Buenos Aires licht bew
Casablanca half bew.
Johannesburg onbew.
Los Angeles onbew
New Orleans onbew
New York regen
TelAvu
io 1 16 -1 0.0
22 16 0.0
20 13 2.0
18 -2 0.0
19 11 3.0
23 15 0.0
17 12 20.0
15 14 0.1
nnw5 15 0 0.1
Tokyo
Vancouver half tx
15 4 0.4
15 -3 0.0
37 26 0.0
21 15 0.0
21 12 00
26 19 0.0
18 15 0.0
18 11 0.0
8 3 0.0
24 10 0.0
22 11 00
7 -1 0.0
17 14 3.0
10 5 0.0
'n moeilijke vraag van me-
ouvv L. Gerbehij uit Haarlem.
jdens een cursus tuinieren
eeg ze het advies om de
jushaag aan de onderkant in-
m pingen te geven. In de stam-
e letjes uiteraard, om de taxus
Uf lar te dwingen tot vorming
2! in nieuwe takken. Een andere
- «kundige heeft haar dit des-
vraagd afgeraden en nu wordt
n geacht een Salomonsoordeel
geven. Een en ander uiter-
is ird omdat de haag aan de on-
-1? irkant kaal is. Nu weet ik uit
varing dat Taxus de conifeer
j uitstek is die zich laat snoei-
1 en knippen en dwingen tot
oei op plaatsen waar wij dat
m snsen. Elke andere conifeer
iu alleen negatief reageren op
m -7
dit advies, maar bij de taxus
maak je - naar mijn oordeel -
een kans op hergroei. Dus zou
ik een deel van de haag voor
zien van inkepingen en een an
der deel niet. Na verloop van
een jaar blijkt of er hergroei
komt aan de onderkant. In bei
de gevallen verdient het aanbe-,
veling om de haag aan de bo
venkant iets in te korten. Graag
zou ik willen weten of het lukt
met die inkepingen. Ik heb er
nog nooit van gehoord, maar
het lijkt me een redelijk advies.
Leuk bericht waar we wat aan
hebben komt van mevrouw R.
van Bohemen in Noordwijk.
Als reactie op mijn advies om
lathyrus binnenshuis vóór te
OPLOSSING
KRUISWOORDRAADSEL
N
1' iPGAVE
it ITAAT
I leep op elke regel de letters
II die samen het woord vor-
a en dat overeenkomt met de
4f ischrijving. De resterende let-
Kvormen van boven naar be-
ton en van links naar rechts
31 citaat.
jj «iiontaal:
- beeldverhaal; 2. visbeen; 3.
P i'elfles; 4. deel v.e. dier; 5. tro-
,it sche vrucht; 6. raamwerk om
Endeur of venster; 7. boom-
*cht; 8. Noordamerikaans
f0 lr|d;9. ijskegel; 10. vleesloos
I Jbeente; 11. boerenroos; 12.
t Pt; 13. mannelijk dier; 14. dik-
fstaaldraad.
A/0£/, /AC MORT Z&SG&AS/AC
xS4vV FKfZ. OA/OSR /MDRL/AC
l/AA/ WAT-/R &RÜAAA/ HRRTT.
