Lenteoffensief Democraten barst lo;l
Spaanse justitie doet greep naar macht
LINEA DE POLICIA
NO PASAR
Feiten &Meningen
Zeven procent
Met perfecte regis;
geeft zorg Borst
steuntje in de rug
ZATERDAG 19 APRIL 1997
Stel: je zit op dansles. Je blijkt een muurbloem. Ach
ter je rug om zegt de dansleraar tegen dé knapen:
'Jongens, jullie moeten zeven procent van de tijd met
dat onderdeurtje dansen, anders gooi ik jullie eruit'.
Je wordt gevraagd, je danst, je begrijpt niet waaraan
je dat verdiend hebt. Dan onthult op een kwade dag
één van je vriendinnetjes in het bijzijn van anderen
gniffelend die geheime afspraak. Tot in het diepst
van je ziel zou je gekwetst zijn; je leven lang zou je de
pijn daarover met je meedragen.
Staatssecretaris Nuis heeft verordonneerd dat de
Nederlandse orkesten, willen zij nog voor subsidie in
aanmerking komen, zeven procent van hun uitvoe
ringstijd Nederlandse muziek moeten spelen. Nuis
kennende kan ik niet geloven dat hij die maarregel
zelf heeft bedacht. Dit moet afkomstig zijn uit de ko
kers van dorknopende ambtenaren en kunstraden,
samengesteld uit geconfïjte krokodiïlenkoppen. Hoe
het ook zij: alle Nederlandse orkesten zijn hiertegen
heftig in opstand gekomen. Volkomen terecht na
tuurlijk, want dit riekt naar enghartige staatsbevoog-
ding. Maar tot nu toe heeft
niemand, voorzover ik weet,
als argument gebruikt daf dit
gehannes met die zeven pro-
centsregel in feite een ongelo
felijke klap in het gezicht is
van onze dode en levende
componisten. Goed be
schouwd wordt hiermee im
pliciet gezegd dat de Neder
landse muziek geen moer
voorstelt. Zo'n maatregel is
ongelofelijk krenkend. Had
den wij ook maar één Bach of
één Mozart, niemand zou
ooit met zo'n zeven procents-
regel op de proppen komen.
Ik weet een oplossing voor
de gerezen problemen. Het woordje VAN kan onze
orkesten redden. Sinds jaar en dag is bekend dat
Beethoven van Vlaams-Nederlandse afkomst is. Hij
heet niet voor niets Ludwig VAN Beethoven en niet -
VON Beethoven. Wat let ons om VAN Beethoven tot
de Nederlandse componisten te rekenen, Niets.na
tuurlijk. Sterker: het is onzinnig om hem niet tot de
Nederlandse componisten te rekenen. Zijn onverbid
delijk, granieten oeuvre weerspiegelt onze stoere,
rechtlijnige, compromisloze volksaard. Behalve
Beethoven was ook César Franck van Vlaams-Neder
landse afkomst. Ook hem kunnen we zonder meer
tot de Nederlandse componisten rekenen.
Mag VAN Beethoven meedoen met de zeven pro
centsnorm, dan zitten we waarschijnlijk meteen al
op zes procent. En voor dat ene procent hebben we
dan César Franck, de lievelingscomponist van onze
schrijver Bordewijk. Van Franck zouden dan in Ne
derland eindelijk z'n drie opera's Le Valet de ferme,
Hulda, en Ghisèle kunnen opklinken. De prachtige
balletmuziek uit Hulda die je nooit en te nimmer
hoort, zou op het repertoire kunnen staan van al on
ze orkesten. Werken als de oratoria Ruth, Le Tour de
Babel en Rebecca zouden van Winschoten tot Hulst
in onze concertzalen en kerken uitgevoerd kunnen
worden. In het oeuvre van Ludwig VAN Beethoven
valt niet veel nieuws meer te ontdekken, maar bij
César Franck is dat een heel andere zaak. Zouden we
hem mogen adopteren als Nederlands componist,
dan zouden uit het oeuvre van één van onze groot
ste, en lieflijkste componisten vele parels opgedoken
kunnen worden. Mij dunkt: dat zou toch heel wat
meer de moeite waard zijn dan dat wij van over
heidswege gedwongen worden naar uitvoeringen
van werken van de Johannessen Verhulst, Van Bree,
Viotta, Wagenaar of Brandts Buys te gaarr luisteren.
Dreigend verlies zetels prikkelt creativiteit Kamerleden D66
De fax maakt overuren op
de redactie van 'De Demo
craat', het periodiek voor
D66-leden. Ongevraagd lo
pen de bijdragen van de
D66-Kamerleden binnen.
Ze staan te popelen om er
in te komen. Want het blad
is een prima podiumpje
voor Kamerleden. Een
beetje gratis advertentie
ruimte, weet de redactie.
Scoren, scoren, scoren. De D66-fractie
is massaal in de greep van de free pu
blicity geraakt. Het lente-offensief van
de Kamerleden stokt trouwens niet bij
de burelen van De Democraat. Zij ma
nifesteren zich ook in stukken op opi
niepagina's van dagbladen, in inter
views en zelfs in spelletjes op televisie.
Er valt niet te ontsnappen aan de gel
dingsdrang van het kluppie van Gerrit
Jan Wolffensperger.
D66-Kamerleden hebben maar twee
dingen aan hun hoofd. Hoe zorgen ze
dat de kiezer in mei volgend jaar op
D66 stemt? En hoe zorgen ze dat hun
eigen persoontje dan weer mag terug
keren in het eerbiedwaardige huis van
de landspolitiek: de Tweede Kamer.
Dat laatste is het meest urgent. Er is
wel een adviescommissie, maar het
zijn bij D66 de leden die dit najaar de
volgorde van de kandidatenlijst bepa
len. En dus de kans op een Kamerzetel.
In het septembernummer van 'De De
mocraat' staat de groslijst - inclusief
smoelenboek - met verkiesbare kandi
daten. Dat nummer is dan ook waan
zinnig populair.
Op dit moment heeft nog geen enkel
lid van de fractie te kennen gegeven
niet meer te willen terugkeren in de
politiek. En ook vanuit het kabinet zul
len er nog wat D66'ers op de kandida
tenlijst terecht willen komen. Dat
wordt dringen dus, vooral gezien het
voorspelde verlies van de Democraten
in de kiezersgunst.
De individuele ambitieuze D66'er doet
er dus goed aan zijn of haar naam wijd
en zijd in de partij bekend te maken.
Ook D66-Kamerleden weten dat drom
mels goed. Je invloed in de fractie mag
dan nog zo groot zijn en je ideeën nog
zo briljant, als niemand dat verder
weet kun je het vergeten. Onbekend
maakt niet gestemd.
Zo ventte D66-Kamerlid Boris Dittrich
onlangs bijzonder bekwaam zijn voor
stel uit om 'enge mannen' hard aan te
pakken: eerst in de regionale kranten,
toen in de landelijke en
vervolgens in de actualitei
tenrubriek Twee Vandaag.
Voor Boris' concurrenten
was het even slikken.
Van iets andere allure was
de naïeve D66-collega die
enthousiast bij de fractie-
voorlichting van D66
meldde die avond beschik
baar te zijn voor het NOS-
journaal. Dolletjes, maar
helaas had het Kamerlid
niet nagedacht over een
onderwerp. Daar waren
voorlichters toch voor? Een
intelligentere aanpak koos
Bob van den Bos, de bui
tenlandwoordvoerdervan
de fractie. Hij liet zijn me
dewerkster alle D66-afdelingen bellen
met de vraag of ze geen interesse had
den in eep lezing door Bob over Euro
pa. Het resultaat: twintig tot dertig af
delingen hebben al toegehapt.
De creativiteit kent nauwelijks gren
zen. Het hoeft niet per se iets voor te
stellen of op de steun van de fractie te
kunnen rekenen. Zo begon Kamerlid
Nicky Van 't Riet een offensieve tegen
het televisieprogramma 'Blik op de
Weg' wegens het aanzetten tot onver
antwoord rijgedrag. Thom de Graaf
veroverde een plekje in de kolommen -
met grote foto - met een vaag verhaal
over Europol. En col
lega Francine Giskes
had ineens dé oplos
sing om ongeëmanci
peerde belastingvoor
delen voor de kost
winner af te schaffen.
Wat de paarse fracties
in twee jaar niet was
gelukt, bokste Giskes
in haar eentje voor el
kaar. Helaas riep een
ander D66-Kamerlid
al snel 'ammenooit-
niet'. Maar dat kan
ook professionele na
ijver zijn geweest.
De individuele hoog
standjes verdienen al
lemaal een glimlach,
maar de profileringscampagne van
D66 heeft ook een heel serieuze kant.
De Democraten moeten hun bestaans
recht bewijzen, evenals hun onmis
baarheid voor Paars II. Sinds de Demo
craten de hervorming van het staatsbe
stel (het referendum, de gekozen bur
gemeester etc.) als kernthema verloren
hebben, is er grote behoefte aan een
nieuw smaakmakend onderwerp. En
aangezien dat niet voorhanden is - met
uitzondering van de voortzetting van
paars - is het heel belangrijk het typi
sche D66-gevoel over te brengen. Het
pragmatisme. Het genuanceerde. Het
combineren van links en rechts eef
zwakken ondersteunen, maarij ibt
der moet er ook op vooruit gaa
Voor zo'n genuanceerde bood$
heel wat profilering nodig. Ent
een straks weet waarvoor D66<
dan moet natuurlijk ook nogoj
partij worden gestemd. Drie jaa 7
den forceerde D66-leider Van)
de totstandkoming van de paai ,ts
litie. Voortzetting van die sociai jj)
rale combinatie lijkt nu de inza ooi
verkiezingen te worden. lK|
Wie terugkijkt op de afgelopen
ziet dat enkele D66-Kamerledfi
toevlucht hebben genomen tot
'machtspolitieke' uitspraken.)
zijn we niet zo van hen gewent
paaltjes, ultimata, eisen aan e
we paarse regeerperiode: het;
tels mag niet te laag worden, t
ge milieugrenzen aan Schiphol
niet worden aangetast en heti
dum moet er daadwerkelijk k(
Democraten onderkennen klag
lijk dat ze dreigen te worden
in de machtsstrijd tussen WDi
PvdA. Daarom heeft D66 zijne aa
gelen genomen. Dit lente-offes DU
wel eens tot de volgende lentei
Ie
nee
j 'SS
DEN HAAG MARC PEEPERKORN
EN ANS BOUWMANS
TOM JANSSEN
Een soldaat van een anti-terroristische brigade bewaakt de rechtbank in Madrid.
De al langer sluimerende
machtsstrijd binnen het justitië
le apparaat in Spanje is uitge
mond in een openlijke oorlog.
Corruptie, afpersing, omkoping,
vriendjespolitiek en onkunde
hebben van Justitie een slan
genkuil gemaakt, waarin je als
burger in overtreding maar be
ter niet kunt vallen.
Nu de rechters op de stoel van
de regering dreigen te gaan zit
ten met het bevel om vertrou
welijke stukken van de Spaanse
geheime dienst openbaar te
maken, klinkt de roep om be
teugeling van de derde macht
met de dag luider.
De grootste intriges spelen zich
af binnen de muren van de Au-
diencia Nacional, het hoogge
rechtshof in Madrid. Daar wor
den grote zaken van nationaal
belang, zoals de ETA, de GAL
(vuile oorlog tegen de ETA) en
de tientallen lopende corruptie
schandalen afgehandeld. De So
cialisten van Felipe Gonzalez als
de grootste oppositiepartij, heb
ben deze week het aftreden ge-
eist van de procureur generaal
Ortiz Orculo, de grote baas van
het openbaar ministerie.
Eerdere zuiveringen in de hoog
ste regionen van de wettelijke
macht hebben tot op heden
niets opgeleverd. Vorig jaar
werd rechter Moreiras voor een
jaar op non-actief gesteld. On
derzoeksrechter Pascual Estevill
is vorige maand tot gevangenis
straf veroordeeld omdat hij een
stevige bankrekening in Zwit
serland had opgebouwd met af
koopsommen in ruil voor vrijla
ting van verdachten. Eerder de
ze maand werden vier officieren
van justitie, los rebeldes, ge
schorst omdat ze teveel een ei
gen koers voeren.
De strijd beperkt zich overigens
niet tot de rechters en opspo
ringsambtenaren. Veel van hen
staan onder invloed van politie
ke partijen en andere maat
schappelijke machtsblokken,
zoals de media. Vooral inzake
de GAL, een affaire die Spanje al
jaren in zijn greep houdt, speelt
de politiek een grote rol. In de
jaren tachtig, onder de regering"
Gonzalez, werden speciale poli-
tie-eenheden (GAL) gevormd,
die 28 ETA- en niet-ETA-leden
hebben vermoord. De recht
bank die de zaak onderzoekt,
heeft gevraagd om stukken van
de geheime dienst uit die perio
de openbaar te maken.
HERSENLOOS
Gonzalez verzet zich daar fel te
gen, formeel omdat hij vindt dat
dit soort beslissingen door de
regering moet worden geno
men. De leider van de Socialis
ten heeft er natuurlijk geen be
lang bij dat stukken naar buiten
komen waaruit zijn eventuele
betrokkenheid zou kunnen blij
ken. Hoe hoog deze zaak hem
zit bleek uit zijn openlijke
scheldpartij vorige week, waarin
hij een aantal rechters afschil
derde als 'hersenloos'.
Intussen mist de justitiële veld
slag op hoog niveau zijn uitwer
king niet in de dagelijkse prak
tijk. Uit het jaarlijkse verslag,
dat de ombudsman onlangs
naar het Spaanse parlement
zond, blijkt dat er ontzettend
veel klachten over justitie bin
nenkomen. De rechtbanken lo
pen meer dan vier jaar achter
bij de afhandeling van zaken.
Verdachten zitten weken, soms
maanden in voorarrest, het
wemelt van de vormfouten en
het aantal persoonsverwisselin
gen is dagelijkse lectuur in de
kranten.
Zo kreeg Francisco Javier Carro
vorig jaar een bevel in de bus
om een gevangenisstraf van
tweeëneenhalf jaar te komen
uitzitten. Het ging om de uit
voeringvan een vonnis dat
twaalf jaar geleden was uitge
sproken in verband met een
straatgevecht. De man is inmid
dels dertig jaar, getrouwd en
heeft een kind. Ook kon het ge
beuren dat de 37-jarige Juan
Hustariz zich gedwongen zag
om door een hongerstaking een
einde te maken aan zijn onte
rechte gevangenschap. Hij zat
nog steeds in 'voorarrest' op be
schuldiging van verkrachting.
Een DNA-test had vier maan
den eerder echter al aange
toond dat hij onschuldig was.
Rechter Beatrix Grande veroor
deelde op 6 maart een jonge de
monstrant in Barcelona tot niet
minder dan vier jaar cel. Hij had
zich bij een protestdemonstra
tie tegen de ontruiming van een
kraakpand 'agressief gedragen
jegens het wettig gezag', luidde
de uitspraak. Dezelfde rechter
sprak een paar dagen eerder
vier militairen vrij, die ervan
werden beschuldigd de dood
van een soldaat te hebben ver
oorzaakt. De zaak sleepte zich
al elf jaar voort en de rechter
vond dat ze er nu geen uit
spraak meer over kon doen.
Dit soort voorbeelden, gevoegd
bij de dagelijks in de media
breed uitgemeten ruzies binnen
de rechterlijke macht hebben
ertoe geleid dat het vertrouwen
van de Spaanse burger in Vrou
we Justitia tot een dieptepunt is
gedaald. Het regeringsorgaan
dat toezicht houdt op de wette
lijke macht, de CPGJ, heeft de
rechters en het openbaar minis
terie gewaarschuwd, en met
disciplinaire maatregelen ge
dreigd. Dit orgaan is al enkele
maanden bezig met een 'wit
boek' dat de problemen binnen
Justitie moet opsporen. De
rechters lijken vooralsnog ech
ter niet erg onder de indruk van
de waarschuwingen van hoger
hand.
BARCELONA HENK VAN DEN BOOM
U
ra 1
De regie was, als altijd, perfect bij het offensief dat 4 fti
zorgsector deze week lanceerde voor meer geld. Ge
steund door de wetenschap dat Nederlanders zeer
hechten aan hun gezondheid, daar voor willen betal
en voor elke kwaal en aandoening wel een actiegroej
bestaat die meer geld wil, brachten ze het nodige ge
schut in stelling om bij de begrotingsbesprekingen is Ll
het kabinet hun portie binnen te slepen.
Topman Dessing van VGZ verrichtte vorige week de -
trap. Bij de presentatie van de jaarcijfers legde hij ea ee|
aantal wensen richting overheid op tafel: meer geld
voor de wachtlijsten in de zorg, meer vrijheid voord 111
verzekeraars, en de eigen bijdragen in het ziekenfon
van tafel. er
verzekeraars Nederland Wiegel het verhaal maandaj
bij een werkbezoek van de parlementariërs aan een
ziekenfonds. De dag daarop presenteerden de verzei
raars, ziekenhuizen, specialisten, huisartsen en thub
zorg tien stellingen voor het behoud van de kwaliteit
de zorg. Opnieuw: meer geld. Konden de meevallen
de sociale zekerheid niet naar de zorg? Betere zorgt»
tekent immers dat de burgers minder ziek of arbeiè
ongeschikt worden. En verder werden keurig alle pu
ten van Dessing herhaald.
Alsof het nog niet genoeg was, kwam de thuiszorg
derdag met een eigerf nota. En ja hoor, 'Gelet op mo
gen' was de zoveelste herhaling. Want tussendoor w
ren er ook een tweedaags symposium over het afste j
men van het zorgaanbod op de vraag in Amsterdam 'I
een driedaagse bijeenkomst van de tandartsen in Dt
Haag. Met uiteraard dezelfde strekking: meer geldw
de zorg.
De perfecte afstemming
is niet verwonderlijk. Ie
dereen in het wereldje
komt elkaar voortdurend
tegen binnen overkoepe
lende organisaties en
commissies die voor al-
lerlei beleidsonderdelen
bestaan. Dan is het niet
zo moeilijk tot een geza
menlijk geluid te komen.
Zeker als het de roep om
meer geld betreft.
Dat het rumoer nu ont
staat, is ook niet verwon
derlijk. Het kabinet be
reidt de begroting van
volgend jaar voor, en dat is tevens een verkiezingsjai
Dus wordt er binnen de partijen ook al gewerkt aam
verkiezingsprogramma's, waarin de zorg een belang
ke plaats heeft.
In de politiek heeft de lobby vanuit de gezondheids
zorg genoeg ingangen. Van de 150 Tweede-Kamerie-
den hebben er 20 banden met de sector. Bij de Eersü
Kamer is het beeld nog gunstiger. Van de 75 senaton
hebben er 26 tevens een functie in de gezondheids
zorg. Het publiek is al op de hand van de zorglobby.
Journalisten hebben, zo is uit onderzoek gebleken,vi
aandacht en waardering voor de belangenorganisati
binnen de gezondheidszorg.
Desondanks kost het moeite het geld daadwerkelijk
binnen te halen. Het ministerie van volksgezondheid
welzijn en sport wil wel, daar niet van. Minister Bors
liet deze week zelfs weten dat ze alleen terug wil ko
men in een volgend kabinet als ze vele miljarden gut
dens meer te besteden krijgt. Maar Borst en haar
staatssecretaris Terpstra zijn niet de enige kapers op
kust. Minister Melkert van sociale zaken heeft ooke
aantal breed aansprekende wensen, zoals meer g
voor de armoedebestrijding. En hij is slim en invloei
rijk genoeg om ervoor te zorgen dat 'zijn' meevallen
de sociale zekerheid niet zomaar door anderen word
geïncasseerd.
Bovendien wil het kabinet hoe dan ook de burger ve
gend jaar lastenverlichting geven. Daarin is dus eigfl
lijk geen plaats voor hogere zorgpremies. Met pijne
moeite bezuinigen op de departementale begroting
en daar vervolgens de zorgkassen mee spekken, daa
bestaat weinig enthousiasme voor. Bovendien ligt er
het feit dat de zorg zelf ook bepaald niet vrijuit gaat,
want met efficiënter werken valt ook nog wel het een
en ander te verdienen.
Borst kan dus wel wat extra steun gebruiken. De
zorgsector heeft haar die deze week gegeven. Maartt
het voldoende is, blijft nog even afwachten.
DEN HAAG CAREL GOSELING
EN SJAAK SMAKMAN
CORRESPONDENT
