Tafelcultuur met grote C
Kip op stok in de oven
Smaak
Met of zonder
den"
VRIJDAG 18 APRIL 1997
157
7/4, MO AR, ftC WAAÏ JUUST 1/EU&
M/£~ OAA/'r *y£*r'/V &v 7S5SV
/CWAAA1 JOé/AAA/ê?
<£V &AA£s-rr /AC
&AAS /C/P
iSV TO£/V.
TOM POES Heer Bommel en de Pikkin Ring
Het doet mij deugd dat velen van u (veelal
mondeling, maar ook schriftelijk) hebben gere
ageerd op mijn vorige column, waarin ik het
verschijnsel blinde kaart', een menukaart zon
der prijzen, aan de orde stelde.
Zo schreef mevrouw Ria Thelen-Bannister uit
Katwijk dat zij samen met haar man jaren ge
leden door zakenrelaties, bij de Beukenhof in
Oegstgeest. was uitgenodigd. 'Ik, toen nog onwe
tend. koos duiveneitjes met kaviaar, het was
verrukkelijk. Iedereen zat wel te kijken en het
commentaar bleef ook niet uit en nu nog moet
ik het horen. Later heeft mijn man verteld hoe
duur het was. Gelukkig kon de gastheer het be
talen en ik heb ervan genoten. Als ik weer een
blinde kaart krijg zal ik geen duiveneitjes met
kaviaar meer nemen maar het is wel prettig zo
een keuze te maken'. Aldus de schrijfster die
haar brief besluit met de suggestie van tevoren
een keuzemenu te maken, eventueel met twee
mogelijkheden.
DeheerM.G. Spaan uit Santpoort-Zuid vatte
de koe bij de horens en schreef dat het probleem
bij binnenkomst opgelost wordt wanneer de
gastheer de ober vertelt dat hij de prijzenkaart
als gastheer zijnde wil ontvangen. Voorts', zo
schreef hij, 'komt het voor dat bij de vraag naar
een blinde kaarteen misverstand ontstaat. Men
denkt hierbij aan een kaart voor visueel gehan
dicapten. dus een kaart in braille. Volgens de
heer Spaan is een blinde kaarteen 'must' voor
een goed restaurant.
Mevrouw L. Michiels van Kessenich uitAerden-
hout schreef het volgende: 'Als ik gastvrouw ben
in een belangrijk eerste klas restaurant, ver
wacht ik voor mijn gasten een menukaart zon
der prijzen en voor mijzelf een met. Helaas wor
den op de meeste plaatsen zonder enig naden
ken menukaarten met prijzen rondgedeeld. Ie
mand die enig verstand van prijzen heeft, weet
dat kreeft niet bepaald goedkoop is. Zelf, zo
vervolgt ze, 'zoek ik altijd een goedkope 'plat'
uit, maar wordt dan dikwijls min of meer ge
dwongen iets duurders te bestellen
Ook de mondelinge reacties heb ik op een rijtje
gezet en ik kwam daarbij tot de conclusie dat de
blinde kaart tot heel wat mis-communicatie
kan leiden. De een wil als gastheer wel de kaart
zonder prijzen als hij met zakenrelaties uiteten
gaat. maar niet als hij een week later ook als
gastheermet wat vrienden komt. Een bijko
mend probleem zijn de gerechten waaraan een
dagprijs is verbonden. Soms gaat dat om
schaarse gerechten die op dat moment heel
prijzig kunnen zijn. Is het dan aan de bediening
om daar een gast. meteen blinde kaart voor
zich, op te wijzen?
Een aardig voorbeeld in dit verband is de za
kenman die drie gasten vrij hield. Bij de koffie
bestelde hij onomwonden de vier beste sigaren
die wij in huis hadden. We deden een verwoede
poging hem de sigarenkaart (ja, voor alles is een
kaart) te presenteren, maar dat mocht niet ba
ten. De duurste sigaren kosten 40, - per stuk en
nog zie ik het enigszins beteuterde gezicht van
de gastheer toen hij
na afloop de prijs
voor de rookwaar
op de nota terug
zag.
Ik kan u vertellen
dat ik de afgelopen
weken heel wat
discussies over dit
onderwerp heb ge
voerd en er eigen
lijk nog steeds geen
duidelijkheid is
wat men wil. In
doelpunten uitge-
JOHN BEEREN, eigenaar drukt blijft het I -1
van De Bokkedoorns, en daar wil ik het,
een met twee Michelin- onder dankzegging
sterren gedecoreerd res- aan de briefschrij-
taurant in de duinen van vers en bellers,
Bioemendaal voorlopig maar bij
laten.
OPGAVE
ïevolRi
npt
DOOR JAN VISSER
Een gebied van hoge barometerstanden tussen Schotlande 01
IJsland breidt zich tijdens het weekeinde naar het
gebied uit. Deze ontwikkeling heeft voor ons gunstige ge'
gen. Zowel op zaterdag als op zondag zijn er perioden met
zon en het blijft droog. De wind gaat uit het noordoosten
waaien en is in het algemeen matig, windkracht 3-4. Op
dag neemt de wind af tot zwak.
Qua temperatuur komen we er echter bekaaid vanaf,
is het maximaal 10-11 graden, op zondag zou het kwik
op een wat lager niveau kunnen blijven steken. De lucht
naar ons land wordt getransporteerd is namelijk vrij koud.
Verder zijn ook de nachten aanhoudend koud. Vooral dichtb w'
het aardoppervlak kan het nog gemakkelijk tot grondvorstlj an
men.
Ook na het weekeinde komt in deze situatie vooralsnog
nig verbetering. Ondertussen verergert de droogte zich. In
voorjaar en zomer speelt namelijk ook de verdamping een
belangrijke rol. Overeen periode van ruim 21 maanden
(gerekend vanaf juli 1995) is er op het KNMI te De Bilt on
geveer 950 mm gevallen en dat is slechts 65 procent van
wat er normaal in dit tijdvak zou moeten vallen. Blijkbaar
de bordjes verhangen want in het zuidwesten van Europa z.j^s e
de reservoirs juist goed gevuld. Dit weekeinde regent het
Spanje volop en enkele maanden geleden waren daar
overstromingen toen er plaatselijk in twee maanden zo'n
800 mm viel.
Gisteren een prachtige dag met veel zon, niet meer dan
zwakke tot matige noordoostenwind en redelijke
ren. Schiphol registreerde een maximumtemperatuur van
12,8 en Leiden 12,4 graden. Opvallend was verder weerde liet
droogte van de lucht. De laagste luchtvochtigheidspercenb thti
ges lagen onder de 30. Veel mensen hebben, wanneer de
lucht zo droog is, last van statische elektriciteit. Men
bij voorbeeld een schokje bij het aanraken van het autopor
tier.
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Noorwegen:
Aan de kust ten noorden
van Bergen winterse bui
en. Elders af en toe zon en
droog. Vooral rond Oslo
flink wat zon. Maxima in
het noorden vaak onder
in het zuiden vandaag
rond 10 graden, morgen
wat frisser.
Zweden:
Vandaag vooral in het zui-
een bui. Verder gere
geld zon en vrijwel overal
droog. Maxima van plus 2
graden in Lapland tot on
geveer 7 graden in het zui-
Denemarken:
Vandaag wolkenvelden en
'rijwel overal droog. Mor
gen meer zon. Middag-
temperatuur rond 10 gra-
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Geregeld zon, maar vooral in Schotland
vaak wolkenvelden. In de vroege och
tend plaatselijk mist. Vrijwel overal
droog. Middagtemperatuur ongeveer 14
graden, langs de Noordzeekust en in
Schotland rond 10graden.
België en Luxemburg:
Vandaag eerst plaatselijk mist. Overdag
enkele wolkenvelden en droog. Morgen
meer zon. Middagtemperatuur ongeveer
12 graden
Noord- en Midden-Frankrijk:
Flink wat zon. Vandaag in het noorden
oosten ook enkele wolkenvelden en
droog. Middagtemperatuur van 12 gra-
len in de Elzas tot tegen de 20 graden
n de Vendee.
Portugal:
Veel bewolking en regen- of onweersbui-
Sommige met veel neerslag. In de
ip van morgen van het westen uit tij
delijk wat zon en droger. Maxima aan
zee rond 20 graden, morgen in het noor
delijk kustgebied nog maar 16 graden.
Madeira:
Vandaag geregeld zon en meest droog,
morgen meer bewolking en enkele re
gen- of onweersbuien. Maximumtempe
ratuur ongeveer 20 graden.
Spanje:
Geregeld zon. Vandaag aan de Costa
Brava en morgen vooral in het zuiden en
westen kans op een regen- of onweers
bui. Maxima uiteenlopend van 17 gra
in het noordoosten tot iets boven 20
graden elders. Morgen in het zuiden
plaatselijk rond 25 graden.
Canarische Eilanden:
Vandaag flink wat zon, maar morgen
toenemende kans op een enkele regen
onweersbui. Middagtemperatuur
dichtbij 25 graden.
Marokko:
Westkust: Vandaag aardig wat zon. Mor
gen bewolkt en enkele regen- of on
weersbuien. In het noorden sommige
met veel neerslag. Temperatuur vlak aan
zee dalend tot iets onder de 20 graden,
ri het zuiden rond 25 graden.
Tunesië:
Toenemende bewolking en enkele re
gen- of onweersbuien. Morgen afne
mend buiig en mogelijk wat zon. Mid
dagtemperatuur dalend tot rond 18 gra-
Zuid-Frankrijk:
Vrij zonnig, maar aan de voet van de Py
reneeën vaak hardnekkige bewolking en
vandaag wat regen, in de bergen
sneeuw. Iets frisser met op vandaag
middagtemperatuur rond 16 graden,
morgen maxima uiteenlopend van 17
graden in het oosten en langs de Mid
dellandse Zee kust tot 20 graden in Les
Mallorca en Ibiza:
Overwegend bewolkt en vooral vandaag
enkele buien. Middagtemperatuur onge-
:r 20 graden.
Italië:
Perioden met zon, maar in het zuiden en
op Sicilië meer bewolking en enkele bui
en. Maxima rond 15 graden, morgen en
kele graden hoger.
Corsica en Sardinië:
Flink wat zon, maar in het zuiden van
Sardinië kans op een bui. Middagtem
peratuur rond 18 graden.
Malta:
Perioden met zon en morgen kans op
een regen- of onweersbui. Maxima onge
veer 17 graden.
Griekenland en Kreta:
Perioden met zon, maar morgen op de
stranden in het zuiden en op Kreta kans
op een regen- of onweersbui. Vandaag
maxima op de stranden ongeveer 16
graden, morgen rond 18.
Turkije en Cyprus:
"eregeld zon, maar aan de Turkse kust-
enkele buien, mogelijk onweer. Op
Cyprus en morgen ook elders meest
droog. Maxima van 11 graden rond de
Dardanellen tot 16 in het zuiden. Op Cy
prus beide dagen rond 20 graden.
Duitsland:
Wolkenvelden, maar ook af en toe zon.
Morgen in het oosten kans op een win
terse bui. Middagtemperatuur ongeveer
14 graden, in de noordelijke deelstaten
rond 10 graden.
Zwitserland:
Flinke perioden met zon
dagtemperatuur rond 14 grade jgu
gen wat hoger.
Oostenrijk:
Flinke perioden met
oostën meer bewolking en vrijw®
droog. Middagtemperatuur van'1
den in het noorden tot 17 in heli jd
Polen:
Vandaag wolkenvelden en in teT"
den wat regen, middagtempeis
geveer 8 graden. Morgen wissel til.
wolkt en overal kans op
morgen dalend tafcljtj
graden.
Tsjechië en Slowakije:
Geleidelijk meer zon, maar inS1 c
nog wat regen. Morgen opniem ti
mende bewolking en
kans op een bui, in de bergen:
Middagtemperatuur rond 12
maar in het noorden ruim
graden.
Hongarije:
Vandaag wolkenvelden en v
droog. Morgen toenemende
bui. Middagtemperatuur rond
•or
ZATERDAG 19 APRIL 1997
Zon- en maanstanden
-Zon op 06.35 Zonondei
Maan op 17.12 Maan ondïjde
Waterstand
limuiden Katwijk
Hoog 02.44 15.06 02,17.
Laag 10.24 23.10 10,05. in
Amsterdam onbew.
De Bilt
Deelen
Athene
Berlijn
Boedapest
Bordeaux
Frankfurt
Genève
Helsinki
Innsbruck
Istanbul
Klagenfurt
Kopenhagen licht bew.
Las Palmas licht bew.
Lissabon half bew
Luxemburg onbew
Madrid
Split
Stockholm
Warschau
Wenen
Bangkok
Buenos Aires onbew.
Casablanca half bew.
Johannesburg onbew.
Los Angeles onbew.
New Orleans onbew.
New York regen
TelAviv licht bew
Tokyo onbew
Toronto zwaar bew.
Tunis half bew.
Vancouver half bew.
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal:
1. benul; 5. bel; 9. bevel; 10. on
beweeglijk; 11. laatstleden; 13.
legplank; 15. gewicht; 16. bijb.
figuur; 18. cijfer; 19. een zekere;
20. beduchtheid; 22. aanreiken;
24. volksoverlevering; 26. akker;
27. onheilsgodin; 29. wieleruit-
drukking; 31spinnewebdraad;
33. rijstbrandewijn; 36. gloei
end; 38. tuin; 40. Grieks eiland;
41. schaakterm; 42. vis; 44.
deel van het lichaam; 45. klaar;
46. list; 48. rooms-katholiek;
49. vaste regel; 50. moment; 52.
rijtuig; 53. halfgod.
Verticaal:
1. lading; 2. stoomschip; 3.
kunstwerk; 4. aspect; 5. gesp; 6.
ruiterpetje; 7. hectoliter; 8. rand
schrift van een muntstuk; 12.
meisjesnaam; 14. helium-, 15.
klem; 17. generator voor electri-
sche stroom; 19. liedje met een
blijvende populairiteit; 21. sele
nium; 23. en volgende; 25. ge
spannen; 27. bloeiwijze; 28. ern
stig; 30. etappe; 32. stumper;
34. kraaiachtige vogel; 35. kryp
ton; 36. heer; 37. gast; 39.
werpspel; 40. drijfnat; 43. aarts
bisschop (Lat. afk.); 46. Trans-
Europa-express; 47. roofzuchtige
papegaai; 49. persoonlijk vnw.;
51. legerrang.
OPLOSSING
CRYPTOGRAM
gevolg
a-e—u—
verdicht
e-d-k-u-
bis-hip
o—k—1-
kleuren
-u-i-r-
piste
„Kom aan!" riep heer Ollie met ge
dwongen opgewektheid. „Sta toch
niet zo zwart te kijken! Ik kan toch
ook niet helpen, dat jullie door de
modder moesten lopen? Ik bedoel
eh... het is toch niet mijn schpld,
dat... eh... Ach wat, men moet niet te
zwaartillend zijn, als jullie begrijpen,
wat ik bedoel. Geven en nemen, be
doel ik, haha!"
„Excuseer, heer Olivier", sprak Joost
vermoeid, „ik begrijp niet wat u be
doelt. Maar er is iets heel betreurens
waardigs aan de hand, met uw wel
nemen. En wanneer u mij toestaat,
ga ik mij nu verschonen." Met deze
woorden verliet hij het vertrek, een
zwart spoor achterlatend. Tom Poes
echter trad nader en wendde zich tot
heer Bommel. „Zo gaat het ver
keerd", zei hij ernstig.Als u die ring
ooit kwijt wilt raken zult u op moeten
houden met dit gedoe. Geen afgunst
en geen begeren van andermans
goed, zei die dwerg."
„Onzin!" riep heer Ollie uit.,,De ring
is mooi, waarom zou ik hem kwijt
willen? Nu ik eenmaal weet hoe hij
werkt, ben ik er niet bang voor, hoor!
„Maar hij is slecht!" zei Tom Poes.
„Er komt niets dan ellende van jaloe
zie en benijden! Voor uzelf en voor
anderen!" Heer Bommel stiet een
schamper lachje uit en onder zijn
oog speelde een zenuwtrekje.
„Ach wat!", smaalde hij. „Bakerpraat.
De wereld is hard, jonge vriend; wan
neer je vandaag de dag mee wilt ko
men moet je die ouderwetse bravig
heid vergeten. Leer dat van een mo
derne heer, die weet wat er in het le
ven te koop is!"
Een servies naar ontwerp van Tricia
GPD
Rosenthal is de naam van een Duit
se porseleinfabriek die vooral is ge
specialiseerd in tafelcultuur, ge-
bruiksporselein voor op tafel. Maar
Rosenthal brengt ook passende
glasserviezen en bestek op de
markt. Porselein was lang een zeer
kostbaar materiaal waarmee alleen
kunstenaars konden en mochten
omgaan. Vorsten gaven elkaar ser
viezen als teken van achting voor
elkaar. Pas in de 19e eeuw werd
porselein wat algemener, hoewel
porselein altijd iets exclusiefs heeft
gehouden. De Nederlandse tafelcul
tuur krijgt meer stijl. De houten
borden uit de bistro-cultuur zijn he
lemaal uit de tijd. Daarvoor in de
plaats komt aardenwerk, keurig ta
fellinnen, hetbetere bijpassende
bestek en allerlei andere tafelversie
ringen.
Tot in de jaren dertig was de vorm
geving van veel serviezen geïnspi
reerd op de Franse barok en rococo,
waarvan in de Classis-stijl nog altijd
modellen verkrijgbaar zijn. Geheel
anders van stijl zijn de serviezen
van Rosenthal Studio Linie. Philip
Rosenthal was de eerste fabrikant,
die in de jaren zestig hedendaagse
kunstenaars uitnodigde om met
nieuwe productietechnieken aan de
slag te gaan en zich uit te leven in
het materiaal. De ontwerpen die
toen ontstonden van o.a. Gropius,
Winnblad, prof.Claus Riedel, Tapio
Wirkkala en George Jemsen waren
baanbrekend en zijn eigentijdse
klassiekers geworden.
De traditie om te werken met toon
aangevende ontwerpers is Rosent
hal trouw gebleven. Zo is er nu een
intensieve samenwerking met o.a.
foto gpd Het servie
Aldo Rossi, Mario Bellini, Javier Ma-
riscal en ook een aantal Nederlan-
dese ontwerpers zoals Jan van der
Vaart en Johan van Loon. Op de
beurs in Frankfurt is net een nieuw
servies geïntroduceerd van het jon
ge Arnhemse ontwerpersduo Luske
en Broekstra (JNK).
Tot in de jaren tachtig waren de
ontwerpen van Rosenthal Studio Li
nie vooral gericht op vorm. Toen de
trend kleurrijker werd, zocht Ro
senthal samenwerking met toon
aangevende namen op dit gebied.
Zo zijn de contacten met Gianni
Versace, Nina Cambell, Tricia Guild
en Maarten Vrolijk tot stand geko
men.
Voor de Benelux is de showroom
annex winkel gevestigd in Bergen
op Zoom. Dichter bij huis, aan de
Heiligeweg in Amsterdam, is ook
een Rosenthalwinkel gevestigd. Het
'Le jardin de Versace'. foto gpd
bedrijf noemt de winkel een studio
huis.
In Amsterdam vindt men een totaal
aanbod van het hedendaagse
design op het gebied van tafelcul
tuur. Het studiohuis is kortgeleden
ingrijpend verbouwd en biedt alles
voor de'liefhebbers van mooie ser
viezen en wat daar allemaal zo bij
hoort.
Hier kan men inspiratie opdoen en
zien dat niet een servies van één de
cor of ontwerp samengesteld hoeft
te worden, maar ook individuele
combinaties, toegespitst op de wen
sen van de gebruikers en het ge-
bruiksmoment gekozen kunnen
worden. De nieuwe collectie Ro
senthal Casual speelt op deze trend
in.
Voor meer informaüe: 0L64 233 766 of studiohuis
Amsterdam 020 6 245 865.
HEINZ
Frietjes eten
boven de wolken
Luchtvaartmaatschappijen kun
nen binnenkort beschikken
over een nieuw klantenlokkertje
in de vorm van gebakken patat
frites tijdens de vlucht. Het Bel
gische bedrijf Belgavia en Pro-
rest Catering uit Rotterdam
hebben daartoe het produkt Sky
Fries ontwikkeld, dat volgens
het vakblad Snackkoerier met
enthousiasme door vliegtuig
cateraars is begroet. Eind de
cember zijn de frites met succes
aan boord van een vliegtuig ge
test. Thans worden ze opge
diend in de Europese sneltrein
Eurostar.
Het probleem was tot nog toe
dat bereiding met hete olie en
stank in een vliegtuig taboe is.
De Sky Fries laten zich in de
verpakking verhitten in een he-
teluchtoven en kunnen per por
tie in doosjes worden geser
veerd. De cateraars verwachten
er een stimulans van voor de
verstrekking van zogeheten fast
food tijdens vliegreizen.
Een geheel nieuwe manier om een
kip te bereiden is op stok en in de
oven. De traditionele manier van
even aanbakken en vervolgens een
half uurtje in veel vet in de pan op
vuur laten garen is een methode die
tegenwoordig nog maar weinig
wordt toegepast, omdat allerlei an
dere manieren van kip bereiden zich
hebben aangediend. Zo is het berei
den van kip in de magnetron een
methode. Of op de grill. Maar een
kip (of kalkoen en ander gevogelte of
wild) op stok in de Chicko, een
schaal van keramiek van de Duitse
fabrikant Bay Keramik, is nieuw.
De methode is eenvoudig: de (verse)
kip onder stromend water afspoelen
en met keukenpapier droog deppen.
Naar smaak zouten en kruiden. De
schaal met wat water vullen en ver
volgens op de vorm plaatsen, waarbij
het van belang is de poten en de
vleugels niet vast te binden. De kip
gaat op de aardenwerken schaal in
de koude oven, die op 200 graden C.,
ingeschakeld moet worden en gedu
rende een uur op deze manier kan
braden. Zodra de kip een mooi
knapperig korstje heeft kan het ge
heel uit de oven worden gehaald en
zo op tafel worden geserveerd, waar
vervolgens de kip in delen kan wor
den gesneden. Op dezelfde manier is
de Chicko ook te gebruiken in de
combi-magnetron. De prijs van de
Chickois 39,50 gulden.
