Clinton begint tweede
termijn wel erg traag
<m js?
Feiten &Meningen
Lawaai
Ook in zijn boek
Spong provoceren!
HMWAComW,
Peking sluit mausoleum Mao Zedong
WOENSDAG 16 APRIL 1997
'Fuckyou', schreeuwt buur
vrouw Wendy tegen haar 9-
jarig dochtertje. En als ze 's
avonds met een volwassen
exemplaar van het mense
lijk ras de daad bij het
woord voegt, horen we dat
óók. De muur die onze woningen en privé-
levens gescheiden moet houden, biedt
maar één voordeel: je kunt niet zien wat je
hoort.
Amerikaanse Wendy woont sinds kort
naast ons. Daarvoor was er Bill, een kalend
dikkerdje die het leven deelde met een zeer
potige echtgenote en twee uit de kluiten ge
wassen dochters. Een vrij stil kwartet en aan
Bill's pogingen om 's nachts de muur tus
sen onze slaapkamers door te zagen raak
ten we gewend. De overgang van sonoor
Engels gesnurk naar Amerikaans indianen-
gehuil is echter zelfs op het Europese conti
nent hoorbaar. „Wordt er bij jou oorlog ge
voerd", vroeg een vriend die vanuit Neder
land belde op het moment dat Wendy haar
telefoonrekening opjoeg met een Transat
lantische conversatie.
Al die decibellen deden een sinds Bill
sluimerende vraag klemmend ontwaken:
hoeveel audio van ons huwelijksleven pe
netreert het papier-maché tussen onze wo
ningen. „Ik hoor bijna niks van jullie", zei
Wendy, een pietsje blozend toen ik haar
voorzichtig had uitgelegd wat wij wél van
haar kunnen horen. Dat 'bijna' was vol
doende om de afdeling 'Enviromental
Health' van de districtraad Barnett in te
schakelen teneinde wetenschappelijk vast
te stellen of het isolatiegehalte van onze
twee-onder-één-kap aan de officiële nor
men voldoet.
Na slechts drie weken wachten arriveerde
de zeer beschaafde ambtenaar Rob, die ons
felgele oorbeschermers uitreikte. Daarna
schakelde hij een soort stofzuiger in, die
een straaljagergeluid produceerde dat de
metertjes op de bij Wendy geïnstalleerde
luisterapparatuur fors deed uitslaan. Twin
tig minuten later ging de stofzuiger naar
Wendy en de meetapparatuur naar ons.
Het schriftelijk resultaat van dit geluids
experiment zou zo snel mogelijk aan ons
worden toegestuurd, verzekerde Rob. Hij
was de deur nog niet uit of ik hoorde Wen
dy uitvallen, nu tegen 'Donutface', haar
mollige 10-jarig zoontje, dat ik recentelijk in
de achtertuin de indruk van de eerste ken
nismaking zag bevestigen: van het slag dat
het overlevingsvermogen van insecten test
door pootjes en vleugels af te rukken.
Zogenaamd voor het werk ben ik naar het
verre Aberdeen gevlucht en heb daar m'n
intrek genomen in het Royal Hotel, een
brok vergane glorie in het stadscentrum.
Foutje. Het was m'n eerste keer in Aber
deen en ik had de twee discotheken en zes
pubs in de directe omgeving van het hotel
over het hoofd gezien. Gelukkig mocht ik na
een door luidruchtige dronken Schotten
verlevendigde nacht mijn kamer aan de
straatzijde verruilen voor een kippenhok
aan de achterzijde van het hotel. Laat dat
nou ook de achterkant van een kroeg zijn.
Het personeel van dit etablissement bleek
behept met de nare gewoonte om midden
in de nacht grote voorraden lege flessen in
een roestige container te dumpen. De
vlucht voor het lawaai had pas succes in de
piepkleine hotellift. Die bleef steken tussen
twee etages en bezorgde me anderhalf uur
zalige stilte. Geheel opgefleurd ben ik huis
waarts getrokken.
Het rapport van Rob bleek gearriveerd.
'Isolatie van de vloer onvoldoende' stond er
vetgedrukt aan het slot van drie pagina's
cijferreeksen. Rob schrok zich een hoedje
toen ik hem aan de telefoon om wat nadere
uitleg vroeg. De cijfers die ik niet begreep
bleken allemaal te kloppen, maar de heel
duidelijke conclusie hoorde helaas bij een
meting van een andere woning in onze
buurt. „I'm very, very sorry", zei Rob, „fout
je van de computer, ik zorg zo snel mogelijk
voor een gecorrigeerde versie." Mooi dat ik
de door hem vergeten knalgele oorkleppen
niet terugstuur. Een mens heeft af en toe
rust nodig.
HANS GELEUNSE CORRESPONDENT
TOM JANSSEN
Republikeinen zijn te druk met zichzelf om president op te porren
De Democratische presi
dent Bill Clinton van de
Verenigde Staten is wel
heel erg rustig aan zijn
tweede termijn begonnen.
De afgelopen drie maan
den heeft hij eigenlijk niets
opvallends gedaan. Geen
ingrijpende binnenlandse
initiatieven, geen buiten
landse optredens van bete
kenis. Wie denkt dat de Re
publikeinen daar dankbaar
gebruik van maken heeft
het mis. Heeft de Demo
cratische voorman Clinton
zoveel zorgen aan zijn
hoofd dat hij het even rus
tig aan moet doen, de Re
publikeinen hebben hele
maal geen leider.
President Bill Clin
ton doet het even
rustig aan.
FOTO EPA
Toen de Republikeinen in het Amerikaanse
Congres begin vorig jaar het overheidsapparaat
wekenlang lam legden, in een poging president
Clinton tot bezuinigingen te chanteren, haalden
talloze Amerikanen onverschillig de schouders
op. Het leven ging gewoon door en bijna ie
mand merkte er iets van. Het bewijs dat je
Washington' niet nodig hebt, zeiden sommi
gen.
Veertien maanden later lijkt de situatie veel op
die van toen. Alleen werken nu alle ambtena
ren, maar lijkt het alsof de politici er het bijltje
bij hebben neergegooid. Clinton is nu al drie
maanden bezig aan zijn tweede termijn, maar
er is nog geen enkele beleidsdaad van betekenis
uit het Witte Huis gekomen. En de Republikein
se meerderheid in het Congres zoekt al maan
denlang naar inspiratie.
Er zijn tot nog toe vrijwel geen wetten inge
diend, laat staan door het Congres aangeno
men. Clintons ongelukkige val van Vorige
maand lijkt hem niet alleen lichamelijk maar
ook politiek te hebben gehandicapt. De presi
dent is bovendien zo verstrikt in het schandaal
rond de financiering van zijn verkiezingscam
pagne van vorig jaar, dat hij nauwelijks nog iets
durft te ondernemen.
De eerste maanden van zijn laatste termijn in
het Witte Huis zijn niet gelukkig verlopen. Het
was tekenend hoe weinig initiatief hij durfde te
ondernemen toen het vredesoverleg in het Mid
den-Oosten, waarvoor hij tot nu toe zo graag de
eer opeiste, in het honderd liep. Clinton liet
zich door Benjamin Netanyahu voor het blok
zetten en lijkt nu de ontwikkelingen maar af te
wachten.
Ook op binnenlands terrein is er nauwelijks iets
uit zijn handen gekomen. Hij presenteerde een
begroting die door Jan en Alleman naar de prul
lenbak werd verwezen, en leunde achterover.
De president houdt elke week wel ergens een
rede over onderwijs, over de verhoudingen tus
sen de rassen of over de bestrijding van drugs,
maar veel concrete voorstellen vloeien er niet
uit voort.
Clinton heeft in zijn eerste termijn geleerd dat
grote, revolutionaire plannen zoals die rond
de gezondheidszorg de Amerikanen niet
aanspreken. Hij bleek vorig jaar veel meer suc
ces te hebben met kleine stapjes, zoals voorstel
len voor beperking van het wapenbezit, voor
meer geld voor kankeronderzoek en voor verbe
tering van het onderwijs. Die leveqüen hem veel
waardering op.
De belangrijkste test voor zijn daadkracht komt
echter als komende week Republikeinen en De
mocraten om tafel gaan zitten om te bespreken
hoe zij het begrotingstekort over vijf jaar geheel
kunnen hebben weggewerkt. Clinton en de Re
publikeinen zijn het er nu eindelijkover
eens dat dat nodig is, maar de meningsverschil
len over.de manier waarop zijn nog steeds gi
gantisch.
Het debat wordt overigens ook een test voor de
Republikeinen, die sinds de verkiezingen van
november als een kip zonder kop rondlopen.
Het door de Republikeinen beheerste Congres
is sinds januari 27 dagen bijeen geweest (tegen
53 vorig jaar) en er is tot nog toe slechts krui
melwerk afgeleverd. Vooral omdat de Republi
keinse leiders het hebben laten afweten.
Twee jaar geleden veroverden de Republikeinen
voor het eerst in veertig jaar de meerderheid en
gingen als een wervelwind van start met nieuwe
initiatieven. De conservatieve 'revolutie' onder
leiding van Newt Gingrich zou het land even
snel een ander aanzicht geven. Maar het pakte
anders uit. Gingrich en de zijnen overschreeuw
den zich en de kiezers keerden zich van hen af.
Het kostte Bob Dole in november het presi
dentschap en die klap zijn de Republikeinen
nog niet te boven. Daar kwam bij dat Gingrich
in een financieel schandaal belandde. Hij moet
300.000 dollar boete betalen wegens fraude met
verkiezingsgeld. Heel wat vroegere aanhangers
keerden zich van hem af. De Republikeinse af
gevaardigde Peter King noemde hem onlangs
'aangeschoten wild'.
Het onvermogen werd nog versterkt door enke
le gevoelige nederlagen die de Republikeinen
kregen te incasseren. Een voorstel om begro
tingstekorten ongrondwettelijk te verklaren,
haalde het niet. Evenmin als het idee om de zit
tingstermijnen van Congresleden aan een
maximum te binden, hun stokpaardje. En zij
moesten ook toestaan dat bij het onderzoek
door de Senaat naar de schandalen rond de
campagnefinanciering de Republikeinen niet
langer buiten schot blijven.
Drie maanden lang heeft Gingrich zich stilge
houden, met als gevolg dat de Republikeinen
zonder leider zaten. Pas de laatste weken begint
hij weer uit zijn schulp te kruipen. Hij kreeg lof
toegezwaaid voor zijn optreden tijdens een reis
naar Peking, waar hij de Chinese leiders de les
las over de mensenrechten, vlak nadat viCe-pre-
sident Al Gore in Peking de kool en de geit had
Vorige, week hield Gingrich een rede waarin hij
betoogde dat de Republikeinse revolutie hele
maal niet dood is. Maar een dag later haalde hij
zich de woede van zijn collega's op zijn dak
door uit te roepen dat het wellicht beter is dit
jaar af te zien van verlaging van de belastingen,
teneinde de voorwaarden gunstiger te maken
voor een begroting zonder tekorten in 2002.
Voor de Democraten was dat welkome taal,
maar voor de Republikeinen had Gingrich een
doodzonde begaan. Hij krabbelde zwakjes te
rug, maar bewees en passant weer eens een
flap-uit te zijn die weinig kaas van politieke
strategie gegeten heeft. Nog steeds is Gingrich
Amerika's minst populaire politicus. Geen won
der dat de roep om een nieuwe Speakervan het
Huis van Afgevaardigden in Republikeinse kring
nog lang niet is verstomd.
Ook de andere Republikeinse leiders maken tot
nog toe weinig indruk. Bob Dole's opvolger in
de Senaat, Trent Lott, is nog teveel bezig het
terrein te verkennen. Een ontbrekend leider
schap bij de Republikeinen en een president die
zijn nek niet teveel durft uitsteken (en waarom
zou hij, als 55 procent van de kiezers vindt dat
hij het goed doet) maken dat steeds meer Ame
rikanen zich afvragen of zij nog wel een rege
ring hebben.
WASHINGTON HANS DE BRUIJN
CORRESPONDENT
'Nederlands strafrecht is hypocrit
0'
Geen mens deugt. We liegen van de wieg tot het
graf. De koningin, de overheid, rechters, advocate
Allemaal overtreden ze de wet, maar ze worden i
aangepakt in onze hypocriete rechtsorde. Provoi
rende taal van een provocerend advocaat die gist;
ren zijn eerste boek presenteerde aan het Tweede
Kamerlid G. Wolffensp erger.
'Leugens om Bestwil' luidt de titel van het boekvi
strafpleiter mr. Gerard Spong. „Een kijkoperatie,
doeld om mogelijke woekerende kwalen op te spjP'jj;
ren", meent de uitgever. In 250 pagina's geeft de
Haagse strafpleiter een soort anatomische les van
het strafrecht in Nederland. Op de snijtafel liggen
toekomstige koning, ministers, volksvertegenwooi
digers, rechters, officieren van justitie en advocate
Met een soms bot, dan weer vlijmscherp mes woi
den ze ontleed. En wat zien we dan? Een strafrech
dat lang niet zo eerlijk en rechtvaardig is als wedt
ken. „Dit boek heeft veel weg van een ontmaskert
Voor mijzelfwas het schrijven ervan een vorm vat yiEt
bevrijding: bevrijding van zelfbedrog."
Heel wat 'ontmaskeringen' komen neer op juridi-
sche haarkloverij, en andere hebben een hoog 'na om:
en?'-gehalte. Dat we met Willem Alexander formet
een allochtoon op de troon krijgen, is vermakelijk
En dat de eed die advocaten afleggen al lang is ad [utp
terhaald, veroorzaakt slechts een schouderophale: Inik
Daar tegenover staan boeiende discussies over hg
getuigenbewijs en de ethiek van strafadvocaten.
de advocaat die zich laat betalen met (vermeend)
drugsgeld een heler? En de overheid dan? De fisct
heft ook van drugsdealers belasting. Volgens Spoi
is een enkeling aangeslagen voor 540 miljoen gul.
den, waarvan dertig miljoen zou zijn geschikt.
In zijn boek noemt Spong de strafrechtspleging in
Nederland niet alleen hypocriet, maar ook een sla
genkuil, waarin Spong zelf overigens soepel ope
reert. Vakbroeders verkozen hem onlangs tot de
beste strafpleiter van Nederland en ook bij gedeti
neerden staat hij hoog aangeschreven. Menigeen
veracht de Haagse advocaat omdat hij bereid is«i
kelijk het grootste tuig te verdedigen, Hitier incluii
Maar ook zij die hem kenschetsen als 'gewetenloo
en 'advocaat van gore zaken', kunnen niet omzijn
vakmanschap heen. Gerard Spong heet briljant.
Spong combineert een bult aan juridische kennis
met creativiteit. En dat levert briljante vondstenoj
waarmee hij rechters en officieren van justitie in
scherpe bewoordingen om de oren slaat.
Daarbij lijkt hij geen enkele angst te kennen. Moe
teloos (of zelfs met graagte) gaat hij tegen de pubü j0U(
ke opinie in. Zonder blikken of blozen bepleit hij
voor de Hoge Raad omgangsrecht ten gunste van
een vader die bij zijn dochter een kind heeft ver
wekt. Als geen ander kan Spong zijn geweten uit
schakelen in dienst van de rechtsorde. „Omdat ie4niE
re verdachte recht heeft op een eerlijk proces." In
kringen van juristen is Spong inmiddels verheven
tot een soortnaam. Wie tot 'de Spongen' onder de
advocaten behoort, is slim en doortastend,
sympathisanten. Voor tegenstanders is 'een Sponj
een diskwalificatie; het kille technocratische oppo: vei
tunistische juristentype.
De kritiek doet de zelfverzekerde en ijdele Spong
niets. De Haagse strafpleiter, die harp speelt ('piaiil^
is ,zo gevyoon') heeft lak aan heersende opinies. Zn
kust hij bij een bezoek aan het Huis van Bewaring
zijn cliënt Hammerstein op de wangen in het bijzij
van gevangenispersoneel en mensen van de FIOD
In 'Hollands Dagboek' van NRC Handelsblad laatl
het volk weten dat hij ter verstrooiing graag een g
party bezoekt en met kloppend hart in een hotel
verblijft dat ook bekend staat als ontmoetingsplai
voor homo's. Maar dat zijn dan ook de enige ple
ziertjes die Spong zichzelf gunt. Want 'strafadvoca
tuur is topsport', meent Spong die niet rookt, niet
drinkt en zichzelf bijna dagelijks in het zweet weri
met aerobics en de dag besluit met een rondje sau
epr
eldi
Vri
le cc
Vo
ech
Isr
subs
AI
Die zelfdiscipline heeft hij van zijn vader, die direc- Ned
teur was van een kinderziekenhuis in Suriname, hi
geboorteland van Spong waarnaar hij ooit nog des iaii|
terug te keren. Hij zegt vaak last te hebben van la
heimwee naar 'het vrolijke land', waar hij eigenliji na
rechter had willen worden. Toen bleek dat zijn Cö ere
lidmaatschap het ambt in de weg stond, keerde hi]
als advocaat terug naar Paramaribo. Bij gebrek at
juridisch debat vertrok hij al weer na drie jaar na;
Nederland, waar hij steeds vaker de verdediging
voerde in geruchtmakende zaken. Hij schitterde is 'f
'het feuilleton De Hakkelaar', was bij Sonja, bij Paii
en is dus nu een bekende Nederlander. Alleen een
boek ontbrak nog.
DEN HAAG MONIQUE DE KNEGT
Miljoenen bezoekers zullen dit
jaar een van de grootste trek
pleisters van de Chinese hoofd
stad Peking moeten missen. De
Chinese autoriteiten hebben er
het mausoleum gesloten waar
Mao Zedong, de stichter van de
Volksrepubliek, ligt opgebaard.
„Het gebouw moet na twintig
jaar gebruik van binnen en bui
ten worden opgeknapt", luidt
de officiële verklaring. Tot eind
dit jaar wordt geen publiek toe
gelaten tot de glazen kist met de
in 1976 op 82-jarige leeftijd
overleden 'Grote Roerganger'.
Het praalgraf vertoont overi
gens geen enkel teken van ver
val. De tijdelijke sluiting van het
kolossale bouwwerk in het zui
den op het Plein van de Hemel
se Vrede lijkt eerder verband te
houden met het zogenaamde
'politiek gevoelige' seizoen dat
deze week begint en dat door
omstandigheden de rest van het
jaar aanhoudt.
In 1989 vormde de dood van de
liberale partijleider Hu Yaobang
op 15 april het begin van de
massademonstraties door stu
denten die in de nacht van 3 op
4 juni door het leger bloedig
werden neergeslagen. De Chi
nese autoriteiten hebben in de
jaren daarna steeds vanaf half
april tot half juni de veiligheids
maatregelen in de hoofdstad
verscherpt. Ze zijn bang voor
herdenkingsplechtigheden op
het Plein van de Hemelse Vre
de, dat het centrum vormde van
de demonstraties. China heeft
deze eeuw meer voorbeelden
gekend waarbij een herdenking
zich omvormde tot massapro
testen. Dit gebeurde bijvoor
beeld na de dood van premier
Zhou Enlai in 1976.
Dit jaar is voor de Chinezen een
bijzonder jaar, onder meer om
dat in februari de partijveteraan
en 'architect van de economi
sche hervormingen' Deng Xiao
ping is overleden. De burgers in
de hoofdstad hebben om het
verlies van de 'Nieuwe Roergan
ger' niet openlijk kunnen
rouwen. De politieke leiders ga
ven de opdracht binnen de be
drijven en universiteiten te blij
ven. Met '1989' in het achter
hoofd vreesden zij dat massale
samenscholingen zouden kun
nen leiden tot demonstraties
over grote ontevredenheid van
de burgers met de wijdvertakte
corruptie en vriendjespolitiek.
Op gepaste wijze afscheid ne
men van een dierbare overlede
ne is in de Chinese cultuur heel
belangrijk en het gevaar is groot
dat burgers dit jaar alle mogelij
ke 'speciale' dagen gaan aan
grijpen om alsnog hun respect
te betuigen aan de overleden
Deng. Er is bijna elke maand
wel een aanleiding voor het volk
om zich massaal naar het Plein
te begeven. Op 4 mei worden
studentendemonstraties uit
1919 herdacht die bekend staan
als de zogenaamde 'Beweging
van de Vierde Mei'. Eén van de
belangrijkste eisen was 'demo
cratisering' van het land dat
zich in 1911 had ontdaan van
de heerschappij van de keizers.
Op 4 juni is het acht jaar gele
den dat de meeste recente de-
mocratiseringsoproep in bloed
werd gesmoord. Op 1 juli keert
Hongkong na meer dan 150 jaar
Brits koloniaal bewind terug on
der Chinees gezag. Op het Plein
staat een groot elektronisch
bord opgesteld waarbij de da
gen worden afgeteld tot deze
voor China historische dag. Op
9 september valt de 21ste
sterfdag te herdenken van Mao
Zedong en op 1 oktober wordt
op de Nationale Dag de stich
ting van de Volksrepubliek in
1949 gevierd.
Een uitermate gevoelige datum
is dit jaar tenslotte 13 decem
ber. Het is dan vijftig jaar gele
den dat Japanse troepen de stad
Nanjing binnenvielen en drie
honderdduizend mensen op
beestachtige wijze vermoord
den. De Chinese leiders willen
ten koste van alles voorkomen
dat de broze relaties met Japan
- één van de grootste investeer
ders in China - bedorven wor
den door tegen Japanners ge
richte acties.
Het jaar overziend moet er een
huivering door president en
partijleider Jiang Zemin zijn ge
gaan. Hij dient zich als aange
wezen opvolger van DengS 'g,
ping zo snel mogelijk te bewi
zen als China's nieuwe marii
ge man. Voor de terugkeert
Hongkong wil hij geen incii'
ten in de hoofdstad die een
smet werpen op zijn gezag.
Daarna moet de stabiliteit c
gehandhaafd blijven omdat
Jiang op het vijftiende partij-
congres dat in de herfst gepit tg:
staat, bevestigd wil wordeniï doi
zijn leiderspositie.
Voorkomen dat op 'gevoelig;
data te veel mensen op het
Plein van de Hemelse Vrede
gaan wandelen, is niet zo'n
groot probleem. Dat gebeurt
jaar onder meer tijdens dezï
tingen van het Volkscongres
Het mausoleum van Mao Ze-
dong - dat dagelijks meer d£
dertigduizend bezoekers treil
blijft dan wel gewoon toegari -
lijk. De 'Vader van de Volksrr
publiek' op willekeurige dage
afsluiten van 'zijn' volk, om* i
menscholingen te voorkom®
zou van weinig respect getui
gen. Het baart in ieder geval
minder opzien de deuren tol
eind december voortdurend
sloten te houden, als
'voorzorgsmaatregel om te
voorkomen dat bezoekers ti
dens de reparatiewerkzaam
den gevaar lopen'.
PEKING YVONNE VAN DER HEUDgf
CORRESPONDENT
