Mozart op een fijn instrument
Cultuur&Kunst
Verbijsterende opbrengst
van collectie Van Lier
Oranjebal
'Tafelronde
150 Leiden
Hot House wil niet 'zomaar' uit de Waag
'Bollenvelden' onder de hamer
Herman van Veen naar Zuid-Afrika
WOENSDAG 16 APRIL 1997
Nieuwe tournee van Normaal
hengevelde» De popgroep Normaal treedt van juni tot en met
september 25 keer op. Het eerste concert is op 7 juni in Henge
velde. Vorig jaar leek het erop dat de groep zou stoppen. Zanger
Bennie Jolink dacht het geestelijk en lichamelijk niet meer aan te
kunnen. Begin dit jaar werd bekend dat de 50-jarige popster er
toch weer tegenaan wilde, zij het in beduidend mindere mate.
De 25 optredens die nu staan gepland, zijn ook maar een vijfde
van het aantal optredens vroeger.
Schrijver Joop van den Broek dood
Amsterdam Detective-schrijver Joop van den Broek is maandag
in zijn woonplaats Amsterdam overleden. Dat heeft een familie
lid meegedeeld. Van den Broek werd 71 jaar. Zijn bekendste
boeken zijn 'Parels voor Nadra', 'Kermis in de Regen' en 'De
Gouden Strop'. Van den Broek, die ook onder de naam Jan van
Gent publiceerde, was in het dagelijks leven werkzaam als jour
nalist.
Topfunctie voor dochter McCartney
parijs» Stella McCartney, de 25-jarige dochter van ex-Beatle Sir
Paul, is benoemd tot opvolgster van Karl Lagerfeld als ontwerper
van het Parijse modehuis Chloe. Lagerfeld kondigde vorige
maand aan dat hij zich wilde concentreren op zijn eigen KL-ont-
werpen en dientengevolge bij Chloe zou vertrekken. Stella Mc
Cartney, die afstudeerde aan de beroemde St. Martin's School of
Fashion, geldt als een veelbelovend talent. Ofschoon zij nog
maar aan het begin van haar carrière staat, was een toprrtodel
als Naomi Campbell bereid haar ontwerpen te showen.
Nederlandse romans geen kans op prijs
ruswuk/dublin» Geen van de genomineerde Nederlandse boeken
is op de shortlist terechtgekomen van de International IMPAC
Dublin Literary Award. Dit bleek gisteren in Dublin, waar IM
PAC-voorzitter James B. Irwin de selectie bekendmaakte. Een in
ternationale jury maakt de winnaar van de tweede editie van de
ze internationale literaire prijs (zo'n 260.000 gulden) op woens
dag 14 mei in Dublin bekend. Ons land had de boeken 'Ontaar
de moeders' van Renate Dorrestein, 'Tralievader' van Carl Fried
man en 'Het grote verlangen' van Marcel Möring aangemeld.
Vorig jaar was het winnende boek 'Remembering Babylon' van
de Australiër David Malouf.
Bij het Amsterdamse veilinghuis
Christie's hadden ze bij het uit
brengen van de catalogus al op
een eclatant succes gerekend
maar dinsdag sloeg alles. De ka
vels van de zogenoemde Van-
Liercolectie brachten vier tot
zelfs veertien keer de verwachte
prijs op. Aan het eind van de
middag was zelfs alles verkocht
(„een 100-verkoop") en hadden
de 250 kavels 3,5 miljoen gul
den opgebracht.
De collectie van Leendert van
Lier (1910-1995) omvat etnogra
fische voorwerpen uit Afrika,
Oceanië en Indonesië. Een
drum in de vorm van een vis
bracht in plaats van de ver
wachte 30.000 gulden 184.512
gulden op. Een mannenfiguur
waarvoor 6000 gulden werd ver
wacht, verwisselde voor 103.788
gulden van eigenaar.
Het publiek bestond uit ver
zamelaars en kunsthandelaren
uit de hele wereld. Het veiling
huis puilde uit van de belang
stelling, hetgeen de prijzen
waarschijnlijk nogal heeft opge
dreven.
Van Lier legde zijn verzame
ling aan tussen 1940 en 1960.
Christie's expert Hugo Kreijger
voorspelde enkele maanden ge
leden „de mooiste veiling van
de afgelopen tien jaar op de in
ternationale veilingmarkt.
Johnny Depp
debuteert
in Cannes
utrecht gpd
Het Filmfestival van Cannes
maakt zich op om volgende
maand zijn 50ste editie luis
ter bij te zetten met een extra
zwgar bezet hoofdprogram
ma. Volgende week zal de
lijst competitiefilms pas offi
cieel worden vrijgegeven,
maar er zijn al aardig wat ti
tels uitgelekt.
Meest bijzonder is wel dat
Johnny Depp zich met zijn
regiedebuut (The Brave) te
plaatsen weet tussen geves
tigde topcineasten die in
Cannes hun sporen lang en
breed hebben verdiend. On
der hen: Wim Wenders (met
The End Of Violence), Fran
cesco Rosi (The Truce), Mar
co Bellocchio (The Prince of
Homburg), Manoel de Oli-
veira (Voyage To the Begin
ning of the World, de laatste
film van Marcello Mastroian-
ni), Shohei Imamura (Una-
gi), Atom Egoyan (The Sweet
Hereafter), Matthieu Kasso-
vitz (Assasins), Michael
Haneke (Funny Games),
Idrissa Ouedraogo (Kini
Adams) en Michael Winter-
bottom (Welcome To Saraje
vo).
Tamelijk zeker lijken ver
der de nieuwe films van Oli
ver Stone (U-Tum), Abbas
Kiarostami (The Taste of
Cherry), Ang Lee (The Ice
Storm), Zhang Yimou (Keep
Cool) en Claude Chabrol
(Rien Ne Va Plus). Bevestigd
is dat er wordt geopend met
Luc Bessons sf-film The Fifth
Element (met Bruce Willis en
Gary Oldman) en dat Clint
Eastwoods Absolute Power
het festival afsluit. Buiten
competitie zal Kevin Branag-
h's vier uur durende ver
filming van Hamlet worden
vertoond.
De Nederlandse cinema
zal gewoontegetrouw in het
hoofdprogramma ontbreken.
Maar, zoals eerder bericht,
zal Mike van Diems film Ka
rakter worden vertoond in de
debutantensectie Semaine
de la Critique. En Mrs. Dallo-
way, de Engelse productie
van Marleen Gorris, heeft
een plaats gekregen in het
nevenprogramma.
Ronald Brautigam begint concertserie op fortepiano in Oegstgeest
Tsjaikovski speelt hij liever
niet. Te veel ego-muziek, te
veel melancholie. „Daar
voor neem ik mezelf niet
serieus genoeg," zegt Ro
nald Brautigam. De ko
mende twee maanden reist
hij rond met de sonates
van Mozart. En met zijn ei
gen ranke fortepiano. Ko
mende zondag begint
Brautigam zijn Mozart cy
clus in het Groene Kerkje
in Oegstgeest.
oegstgeest aap van der ven
Als David en Goliath staan ze
tegenover elkaar in zijn zolder
kamer met uitzicht op het Von
delpark, de bescheiden, breek
baar ogende McNulty en de
stoere, robuuste Bsendorfer. De
eerste kent hij een jaar of vijf, de
tweede is al veel langer een
trouwe kameraad. Ronald Brau
tigam (1954) concentreert zich
nu even op de door Paul
McNulty rond 1990 gebouwde
fortepiano. Over een paar
maanden krijgt de Bsendorfer-
vleugel weer aandacht, maar
voorlopig, tot begin juni, reist
Brautigam met zijn McNulty -
een kopie van een 18de-eeuws
'Hammerklavier' - en de sona
tes van Mozart door ons land.
„Fijn, zo'n aaneengesloten
serie", zegt de pianist. „Ik zou
toch niet meer, zoals vroeger,
zes of zeven verschillende pro
gramma's in een seizoen willen
spelen. Dan voel je je net zo'n
Chinese goochelaar met van die
borden."
Het is wel een gedoe, zo'n
tournee met zijn eigen fortepia
no, geeft Ronald Brautigam toe.
Voor elk concert wordt het in
strument door een verhuisbe
drijf opgehaald en na afloop
weer afgeleverd. „Het is een ge
vaarlijk instrument," zegt Ro
nald Brautigam met een listig
lachje. „Kijk, doordat die toet
sen zo lekker licht gaan lijkt het
makkelijk. Maar dat is bedrieg
lijk. Je glijdt ook makkelijker uit.
Als je aan de normale piano ge
wend bent, moet je opeens
kracht opgeven. Dat geeft je in
het begin een hulpeloos gevoel.
Belangrijk is dan, dat je die
kracht niet in verkeerde spieren
gaat stoppen. Want dan ben je
Ronald Brautigam: „Die combinatie van lichtheid en felheid op de fortepiano, daarop ben ik erg gesteld."
verder van huis." Bij Ronald
Brautigam hoefde er geen fysio
therapeut aan te pas te komen.
„Ik heb er anderhalf jaar de tijd
voor genomen om er op thuis te
raken. Daarna durfde ik er voor
zichtig mee in de openbaarheid
te komen."
Dat laatste was niet eens de
opzet, toen hij het instrument
in 1988 bestelde en op een
wachtlijst terecht kwam. Hij
had zijn zinnen op een fortepia
no gezet om te kunnen voelen
hoe het was en om te kunnen
horen hoe het klonk: Mozart op
een instrument van het type dat
de componist zelf heeft be
speeld. Maar nadat de McNulty
in 1991 was afgeleverd raakte
hij er steeds meer aan ver
knocht.
„Ik had eigenlijk al heel lang
de indruk dat juist voor Mozart
de moderne concertvleugel niet
ideaal is. Je moet je daarop
voortdurend inhouden om die
muziek haar eigen karakter te
geven. Dat leidt tot een
enigszins onnatuurlijke manier
van spelen. Op zo'n fortepiano
kan je echt uitpakken want dat
instrument overschrijdt het
voor Mozart gewenste volume
niet. Snelle begeleidende passa
ges in de linkerhand klinken er
ook mooier op. Die worden op
een grote vleugel automatisch
stug. Die combinatie van licht
heid en felheid op de fortepia
no, daarop ben ik erg gesteld."
Hij is het volstrekt niet eens
met Alfred Brendel, die heeft
gezegd, dat hij de beperkingen
van de fortepiano weigert te ac
cepteren. Brautigam: „Wat hij
als beperkingen ziet ervaar ik bij
Mozart helemaal niet als beper
kingen. Alles valt juist precies
op zijn plaats. Het instrument
past de muziek als een hand
schoen. Maar ik denk dat het
ook een generatiekwestie is. Bo
vendien zijn de kopieën in de
laatste jaren veel beter gewor
den."
Mozart en Gershwin, Schu
mann en Loevendie: klein en
eenzijdig is zijn repertoire niet.
Wel is het ontbreken van Russi
sche componisten - Tsjaikovski,
Rachmaninov, het paradijs voor
talloze virtuozen - opmerkelijk.
foto gpd
„Als het goed wordt gespeeld
kan ik het wel mooi vinden",
zegt Ronald Brautigam. „Maar
ik kan er niet toe komen om het
zelf te doen. Ik voel me dan als
het ware een pianist, die acteert
dat hij Tsjaikovski of Rach
maninov speelt. Het komt niet
uit mezelf'voort, al die melan
cholie. Daarvoor rièem ik me
zelf niet genoeg serieus. Dat is
het, denk ik."
Het eerste Mozart-concert is
zondag 20 april in het Groene
Kerkje in Oegstgeest. De overi
ge twee concerten uit de cyclus
worden gehouden op donder
dag 1 mei en donderdag 29
mei, eveneens in het Groene
Kerkje.
leiden hetty van der veen
De Leidse Stadsgehoorzaal
wordt aan de vooravond
van koninginnedag in een
oranje jasje gestoken. Op
dinsdag 29 april houdt 'Ta
felronde 150 Leiden' er een
Oranjebal. Er zijn optre
dens van Loïs Lane, de
swingformatie Big Band
Balance, de jazzformatie
Code 337 en de Neder
landstalige Rock Loll-
band Van Katoen. Boven
dien is er een 'casino in ro
kerige sfeer'. Om midder
nacht wordt een toost uit
gebracht op onze koningin.
'Tafelronde 150 Leiden'
is een service-club voor
mannen tussen de 25 en 40
jaar. Volgens voorzitter Pe
ter Franken is de club op
gericht om de onderlinge
relatie tussen de leden te
bevorderen, maar is voor
die leden het leveren van
een gezamenlijke bijdrage
aan de gemeenschap min
stens zo belangrijk. „We
wisselen kennis, ervaringen
en meningen uit waardoor
we onszelf ontwikkelen en
ontplooien. Vanuit de ser
vice-gedachte willen we
echter ook goede doelen
ondersteunen; elk jaar kie
zen we dan ook een zoge
naamd 'service-doel uit",
aldus Franken.
De opbrengst van het
Oranjebal schenkt 'Tafel
ronde 150 Leiden' aan In-
terplast Holland. Deze or
ganisatie voert medische
hulpprogramma's uit in
ontwikkelingslanden. Men
sen met brandwonden of
aangeboren afwijkingen
aan ogen, oren, handen en
benen worden er door Ne
derlandse plastische chi
rurgen, anesthesisten en
operatie-assistenten koste
loos geopereerd. Met het
geld van het Oranjebal kan
Interplast de komst van
zo'n medisch team bekosti
gen.
Kaarten voor jhet Oranje
bal kosten vijftig gulden en
zijn verkrijgbaar bij de kas
sa van de Stadsgehoorzaal.
„Tja." Frank Eikhuizen, voorzit
ter en oprichter van jazzstich-
ting Hot House, zit met de
mond vol tanden. Tanden die
hij overigens wel wil laten zien.
De vraag was waar Hot House
met haar jazzconcerten naartoe
moet nu de Waag niet geschikt
wordt gemaakt voor 'levende
muziek'. Eikhuizen kan op dit
moment geen definitief ant
woord geven. Maar dat Hot
House, dat al sinds 1986 jazz
concerten programmeert in de
Waag, het pand niet zonder slag
of stoot zal verlaten, staat voor
hem vast.
Eikhuizen weet al sinds eind
vorig jaar dat de Waag een pro
bleem is. Alleen met kostbare
en gecompliceerde bouwkundi
ge ingrepen in het rijksmonu
ment aan de Aalmarkt kan een
milieuvergunning worden ver
kregen. De directeur van de
Stadsgehoorzaal èn de de Waag,
P. Unger, liet Eikhuizen toen al
weten dat de bereidheid tot der
gelijke investeringen niet groot
is. Unger op haar beurt had dat
te verstaan gekregen van de ge
meente.
Een week of twee geleden
heeft Hot House een 'proefcon-
cert' in het Volkshuis afgewerkt.
Eikhuizen is te spreken over
ambiance, akoestiek en bereik
baarheid. Minder enthousiast is
hij over de ligging van het pand
aan de Apothekekersdijk: „Uit
de loop." Hij is nog lang niet zo
ver dat hij nu zijn bereidheid
uitspreekt tot de vijfde verhui
zing van Hot House. Daarvoor
is de in veel opzichten 'schitte
rende Waag' hem te lief. „Op de
torenhoge huur na, is de Waag
voor ons super."
De jazzstichting begon 28 jaar
geleden 'onder de vleugels' van
studentenvereniging Augusti-
nus aan het Rapenburg en
zwierf van het LAKheater aan
het Levendaal, naar de Cleve-
ringaplaats, naar het Leids
Vrijetijdscentrum en in 1986
naar de Waag.
Eikhuizen wijst op het ont
breken van een officieel besluit
van burgemeester en wethou
ders dat Hot House weg moet.
„We zijn dan ook gewoon nog
aan het programmeren, tot en
met het najaar. Komt het for
mele besluit eenmaal af, dan
zullen we zeker gebruik maken
van de beroepsmogelijkheden."
Wat Eikhuizen in zijn eventu
ele beroepschrift zal aanvoeren,
weet hij nog niet. „Dat hangt
sterk af van het alternatief dat
ons wordt aangereikt. Dat moet
op z'n minst de vergelijking met
de Waag kunnen doorstaan. En
we willen 'prime time', zater
dagavond dus. We laten ons
niet naar de maandagavond du
wen."
Hot House is goed voor zo'n
vijftien concerten per jaar, met
bezoekersaantallen van zo'n
veertig tot zestig. „Dat zijn geen
opzienbarende cijfers maar
voor jazz geldt nog altijd dat je
oortjes ernaar moeten staan.
Zeker voor de jazz die wij pro
grammeren. Wij houden ons
bezig met de randen van de
jazz.
Het kost daardoor wat extra
energie om het hoofd boven
water te houden. Hoewel we
ons best moeten doen om de
Waag te behouden voor Hot
House moeten we ervoor waken
dat we negatieve energie steken
in slepende procedures."
Jeltsin brengt geroofde kunst naar Duitsland
De Russische president Boris Jeltsin, die vandaag
voor een bezoek naar de Bondsrepubliek vliegt,
zal een kunstvoorwerp meenemen dat aan het
einde van de Tweede Wereldoorlog door het Ro
de Leger uit Duitsland werd geroofd. Jeltsin gaat
daarmee lijnrecht in tegen het Russische parle
ment, dat teruggave onlangs met een ingewikkel
de wet blokkeerde. Het parlement ging net niet
zover de kunst tot Russisch staatsbezit te verkla
ren. In Duitsland was de verontwaardiging over
het parementsbesluit groot, waarop Jeltsin verze
kerde at hij het ongedaan zal maken. De enige
manie waarop de president zijn zin kan krijgen
is als iet Russische hooggerechtshof het inwer-
kingtrden van de wet tegenhoudt. De woord-
voerdr van de Russische president wilde niet
zegge» wat Jeltsin precies meeneemt, maar het
zou jboral om een symbolisch gebaar gaan,
waarit de Duitsers de moed kunnen putten dat
uiteindelijk al hun kunst terugkomt.
den haag 'Bollenvelden bij Rijnsburg', een schilderij van Elisabeth Frangoise Bleckmann, komt op 22 april onder de hamer tijdens de interna
tionale halfjaarlijkse kunst- en antiekveiling in het Venduehuis te Den Haag. Daarnaast wordt ook een ruime keuze aan Chinees en Japans por
selein geveild, waaronder enkele Japanse schotels. Aanstaande zaterdag en zondag (10.00-16.00 uur) en op maandag (10.00-14.00 uur) zijn de
kijkdagen. foto van der worp fotografie
„Unieke kabaretster Van Veen
kom toer in Suid-Afrika" was
een dezer dagen de juichende
opening van de kunstbijlage
van het Afrikaner dagblad
'Beeld'. In een enthousiast arti
kel met maar liefst zeven foto's
werd de loftrompet over Her
man van Veen gestoken. Zelfs
Alfred Jodocus Kwak werd niet
vergeten bij de opsomming van
zijn indrukwekkende lijst van
wapenfeiten.
Herman van Veen begint zijn
serie optredens op 16 en 17 mei
in de Opera van het Staatsthea
ter in Pretoria. Via Potchef-
stroom, Kaapstad en Bloemfon
tein beëindigt hij zijn tournee
op zaterdag 24 mei in het Wits-
theater in Johannesburg.
Het is de tweede keer dat het
Zuid-Afrikaanse publiek de
veelzijdige Nederlandse kunste
naar in levenden lijve kan aan
schouwen. Van Veen was vorig
jaar al de grote attractie op het
Klein Karoo Kunstfestival in
Oudtshorn, waar hij voor een
dolenthousiast publiek optrad.
Zijn grote populariteit in Zuid-
Afrika moet de doorslag hebben
gegeven bij de beslissing om dit
jaar een tournee door het land
te organiseren.
Werd het optreden van Her
man van Veen vorig jaar nog
bekostigd door onder meer Ne
derlandse overheidssubsidie, dit
keer gaat de cabaretier op eigen
kosten. Volgens zijn impresario
Pim Broere betekent dit dat hij
vrijwel zeker geld zal moeten
toeleggen op deze Zuid-Afri
kaanse tournee. Slechts de ver
koop van de televisierechten
van zijn show zou de zaak nog
in evenwicht kunnen brengen,
maar daarover is voorlopig nog
geen beslissing genomen.
De financieel onaantrekkelij
ke kanten van zijn serie optre
dens schijnen Herman van
Veen echter niet te deren. Be
langrijker is waarschijnlijk dat
de verkooppunten in de diverse
steden nu al worden overspoeld
met telefoontjes oip een kaartje
voor een van de optredens te
bemachtigen. Vooral het blanke
Zuid-Afrikaanse publiek snak'
blijkbaar naar optredens van ar
tiesten die door de jarenlange
culturele boycot voor hen onbe
reikbaar waren.
Opmerkelijk is dat vooralde
„oudere" Nederlandse artietfen
nog steeds op grote populaiteit
in Zuid-Afrika kunnen rek.-nen
omdat hun bekendheid itamt
uit de tijd van voor de culturele
boycot. Van Karin Bloemen
heeft nog nooit iemand in Zuid-
Afrika gehoord, terwijl Boude-
wijn de Groot het nog steeds
uitstekend doet.
Er bestaat kortom een cultu
reel hiaat en daarmee de roep
om een „culturele inhaalma
noeuvre", een situatie waar nog
veel Nederlandse artiesten en
kunstenaars in de komende pe
riode dankbaar gebruik van
kunnen maken.
Herman van Veen: indrukwekkende lijst van wapenfeiten, foto kippa
