.5.5:
Nu ook in Ilperveld
bezoekerscentrum
Ecomare wil keerwant
in schietfuiken
Natuur Milieu
Dode bomen houden natuur aan 't werk
WOENSDAG 16 APRIL 1997
LANDSMEER GPP
Met gepaste trots heeft stich
ting het Noordhollands Land
schap het bezoekerscentrum
Ilperveld in gebruik genomen.
Een lang gekoesterde wens is
in vervulling gegaan. Het Il
perveld mag zich verheugen
in een toenemende belang
stelling. De schoonheid van
het veenweidegebied, een
combinatie van Hollandse
luchten, water, en traditioneel
beheerde weilanden, is in
trek.
Een bezoek aan het Ilperveld
begint voortaan met een visi
te aan het bezoekerscentrum.
Daarna volgt een rondwande
ling, met aansluitend de mo
gelijkheid van vaarexcursies
of roeitochten op eigen gele
genheid.
Het Ilperveld is 1130 hectare
groot en ligt ingeklemd tussen
Amsterdam-Noord en Pur-
merend. Eigenlijk is het een
verzameling eilandjes en
schiereilanden. De meesten
zijn alleen bereikbaar per
vaartuig. Het gebied heeft een
rijke historie. Er broeden nog
hoge dichtheden weide- en
moerasvogels. De planten
groei is eveneens bijzonder.
Al deze aspecten worden be
licht in de vaste expositie in
het bezoekerscentrum. De ar
chitect heeft voor het ontwerp
van het gebouw een Water-
landse hooiberg als basisvorm
gekozen. In het dak is een uit
kijkpunt gemaakt. Dit geeft
een schitterend uitzicht over
het Ilperveld en het dorpje
Watergang.
In het bezoekerscentrum is
ruim negenhonderdduizend
gulden geëinvesteerd. Er zijn
vooral milieuvriendelijke ma
terialen gebruikt. Ook ener
giebesparing kreeg grote aan
dacht.
Tot 15 oktober is het centrum
op zaterdag en zondag van
10.00 tot 17.00 uur geopend
en op woensdagmiddag van
13.00 tot 17.00 uur. Adres: Ka
naaldijk 32 te Landsmeer, tel.
020-4825520. Het ligt aan de
westkant van het Noordhol
lands Kanaal, tegenover Wa
tergang. Wie in het Ilperveld
wil roeien, of zich aan wil
melden voor een vaarexcur-
sie, kan via de beheerder van
het bezoekerscentrum telefo
nisch reserveren. De eerstvol
gende vaarexcursie is zondag
20 april om 13.30 uur. Met ex
tra aandacht voor watersnip
pen.
TEXEL GPP
De vissers in de Oosterschel-
de hoeven voorlopig geen
keerwant in hun schietfuiken
te plaatsen. Minister Van
Aartsen heeft ze een onthef
fing verleend. Zo'n keerwant
is een grootmazig net. Het
laat vis door, maar voorkomt
dat zeehonden de fuik in
zwemmen en verdrinken. Het
aanbrengen van zo'n keer
want is sinds 1994 verplicht.
Ecomare, educatief centrum
voor wadden en Noordzee op
Texel, vindt de ontheffing
voor schietfuiken onwijs en in
strijd met het voorzorgsprin
cipe.
Ecomare werkt samen met
het Instituut voor Bos- en Na
tuuronderzoek (TBN) aan de
wederopbouw van de popula
tie gewone zeehonden in het
Zeeuwse deltagebied. Ooit
leefden daar ruim 10.000 ge
wone zeehonden. Nu slechts
enkele tientallen. Jacht, ver
storing, deltawerken en wa
tervervuiling eisten hun toL
Schietfuiken zijn relatief klein.
Ze worden gebruikt voor de
palingvisserij. Een beetje zee
hond zwemt daar niet in, op
zoek naar vis. Dus is een keer
want volgens de minister on
nodig. Ecomare deelt zijn
zienswijze niet. De stelling
dat zeehonden niet in schiet
fuiken zwemmen en verdrin
ken is onbewezen. Zolang
niet absoluut vast staat dat
schietfuiken onschadelijk zijn
voor de zeezoogdieren zou
den vissers verplicht moeten
blijven een keerwant aan te
brengen.
Vissers verzetten zich tegen
een anti-zeehondennetin
schietfuiken. Ze zijn bang
daardoor minder te vangen.
Er blijft nogal eens wat wier in
het keerwant hangen. Paling
trekt zich daar weinig van
aan. Maar commercieel aan
trekkelijke bijvangsten zoals
kreeften en zeebaarzen ont
snappen. Vissers claimen 28%
omzetderving.
Het merkwaardige van de
ontheffing is dat die alleen
geldt voor de Oosterschelde.
Schietfuikvissers in de Wad
denzee blijven wel verplicht
een keerwant in hun vistuig te
plaatsen.
PUZZEL
123456789
OPGAVE
OPLOSSING
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal:
1. ontploffing, in zee uitlopende
hoge landpunt; 2. dierengeluid,
Turkse titel, rondhout; 4. deel
van Zuid-Afrika; 5. spil, bijwoord;
6. schrijfvloeistof, vogel; 7. be
vestiging, familielid; 8. naast
wat; 10. gereed, sneeuwschaats,
familielid; 11. moeilijk breek
baar, steile rots.
Verticaal:
1. verpakkingsmiddel, huiduit
was; 2. voorzetsel, drank, mu
zieknoot; 3. kerel; 4. deel v.e.
bureau, muzieknoot; 5. genodig
de, gedeeltelijke breuk; 6. bazige
vrouw, persoonlijk vnw.; 7. ge
deelte v.e. trambaan; 8. voertuig,
bijnaam, muzieknoot; 9. oven-
schop, klimwerktuig.
SLEUTELWOORD
Horizontaal:
1. plagiaat; 2. appelbol; 3. nood
weer; 4. titanium; 5. afhouden;
6. leefwijze; 7. ogenblik; 8. na
kroost.
De woorden op de eerste en der
de verticale regel zijn: PANTA
LON en APOTHEEK. Het sleutel
woord luidt: FLATGEBOUW.
HET WEE
DOOR JAN VISSER
April verloopt tot dusver tamelijk frisjes met een gemiddelde tem
ratuur die zich 1,5 graden onder het niveau van maart bevindt.0
waarde is tevens 1,5 graden beneden normaal want maart gedr»
zich als een grasmaand. Het is de laatste weken wel opvallend zó
nig. Tot de helft van de maand waren er op het marinevliegveldï
kenburg bij Leiden al 103 en op Schiphol 96 uren zonneschijng
gistreerd.
Normaal voorde hele maand is ruim 160 uur. Maart was ook als
zonnige maand geweest. Het gemiddelde aantal uren zon overd;
temaand bedraagt normaal 110 uur, Bloemendaal kwam de afgè
pen maand tot 151 uur. Actueel is het weerbeeld enigszins verso
berd.
Vandaag was er veel bewolking en waarschijnlijk zullen we ookm
gen gedurende een groot deel van de dag met bewolking te make
hebben. Het blijft waarschijnlijk wel droog en vooral tijdens de
daguren neemt de kans op zonneschijn toe. Met maximaal 11-
den is het bovendien wat minder fris. Verder waait er een matig
noordelijke wind.
Op vrijdag en zaterdag bevindt het hogedrukcentrum zich boven
Schotland. De wind gaat dan uit het noordoosten waaien waard®
drogere lucht tot ons land kan doordringen. Dat impliceert meen
neschijn en vooral overdag ook iets hogere temperaturen.
Op de langere termijn, begin volgende week, kan een depressiek Z
het zuidwesten van Europa en Biskaje meer en meer een stempp
het weerbeeld gaan drukken. Wanneer deze ontwikkeling doorzd
de wind uit oostelijke richtingen waaien en komt geleidelijk de;
voer van warmere lucht op gang. Gisteren een ochtend met vrijs
bewolking, wat buitjes en in de kustgebieden een vrij krachtige,
delijke wind. Tijdens de middaguren kwam ergefeidelijk meerzs
schijn. De temperaturen bleven evenwel aan de lage kant. Leider
Katwijk kwamen niet verder dan 9 graden.
TOM POES Heer Bommel en de Pikkin Rinq
Heer Bommel en Tom Poes waren nu
op een gedeelte van de vlakte geko
men waar het verkeer niet rijden kon -
en daar hielden ze de pas wat in. „Al
les wat er gebeurd is komt van die
ring, heer Ollie", verklaarde Tom Poes.
„U moet zorgen, dat u dat ding zo vlug
mogelijk kwijt raakt!" „Je-vergist je,
jonge vriend", zei heer Ollie hoofd
schuddend. „Het is geen wensring, dat
weet ik zeker. Want ik heb gewenst om
thuis te zijn, maar er gebeurde niets."
„Er gebeurt alleen iets als u een ander
benijdt", hernam Tom Poes. „Wan
neer u bijvoorbeeld jaloers op Joost
geweest was, zou u nu in zijn plaats
thuis geweest zijn." „Onzin!" riep heer
Bommel uit. „Ik ben nooit jaloers.
Waarom zou ik... eh... hm. Wacht eens
even. Ik bedoel... ja, ja. Het klopt, als je
begrijpt wat ik bedoel. Natuurlijk.
Wanneer ik iets wil hebben wat van
een ander is krijg ik het. Joost zit nu
aan de maaltijd en ik... hm..." Zijn
stem zwierf weg in gemompel en Tom
Poes vervolgde: „Het is natuurlijk
slecht om een ander te benijden. In dit
geval zou het ten koste van Joost ge
gaan zijn en dat is helemaal verkeerd.
Want dan wordt de ring een roofring
en daar kan niets goeds uit voorko
men!" Op dat moment klonk er een
vreemd geluid en toen hij verbaasd
omkeek zag hij de bediende Joost ach
ter zich staan. De trouwe knecht
zwaaide onthutst met het eetgerei dat
hij in de handen hield en het was dui
delijk, dat hij aan een grote verwarring
ten prooi was. „Excuseer, j-jonge h-
heer", stamelde hij. „Kunt u mij ook
zeggen, waar mijn Wiener Schnitzel
gebleven is?" Op die vraag had heer
Ollie antwoord kunnen geven. Want
die zat op dat ogenblik in de keuken
van Bommelstein achter een aange
naam geurende maaltijd terwijl een
zenuwtrekje zijn gelaat ontsierde. „Het
klopt", prevelde hij. „Tom Poes had
gelijk; op het benijden'komt het aan."
jlMMilHfli^^ it
EUROPA
c
L
O
E
S
M
T
E
E
E
A
U
E
19
c
U
R
B
M
1
G
S
S
L
B
B
V
t
A
D
O
O
P
G
E
T
U
1
G
E
A
23
1
N
C
V
L
A
A
R
E
N
E
G
H
10
T
E
T
E
O
Z
G
N
1
N
O
H
E
Accordeonist
Inleg
Socialist
Achterban
Kustvaartuig
Straks
Bakvis
Leunstoel
Streek
Baret
Melig
Sterveling
Boven
Pendule
Tiaar
Buidel
Radar
Trans
Doopgetuige
Recommandatie
Treil
Generaal
Reistas
Veranda
Havenmeester
Sabel
Verbeten
Honingzoet
Skink
Verdi
HEINZ
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
woensdag.
Noorwegen:
Half tot
vooral a
noorden van
terse buien,
flink wat zon
n het westen van af en toe
:on. Maxima in het noor
den vaak onder nul, in het
:uiden morgen ruim 10
graden, vrijdag frisser.
Zweden:
Vooral in het zuiden gere
geld zon, droog en maxima
rond 10 graden, morgen
:elfs iets hoger. Verder vrij
veel wolken. Vooral vrijdag
ook kans op een winterse
bui. Maxima van plus 1 in
Lapland tot ongeveer 7 in
nidden Zweden.
Oenemarken:
Morgen half bewolkt, vrij
dag zwaar bewolkt. Vrijwel
Middagtempera-
tuur rond 11 graden.
Engeland, Schotland, Wales
Wolkenvelden, soms ook 2
meeste plaatsen droof
tuur rond 14 graden,
kust wat lager.
België en Luxemburg:
Wolkenvelden en een kleine kans op wat
(mot)regen. 'Middagtemperatuur vaak
10 graden of iets hoger, in Luxemburg
vandaag juist wat lager.
Noord- en Midden-Frankrijk:
In het noorden en oosten kans op wol
kenvelden, elders flink wat zon. Vrijwel
overal droog. Middagtemperatuur van
11 graden plaatselijk in het noordoosten
tot wellicht 19 in de Vendee.
Portugal:
Toenemende kans op enkele regen- of
onweersbuiehi Wat koeler weer met aan
e maxima rond 19 graden.
Madeira:
Vandaag eerst kans op enkele regen- of
onweersbuien. Daarna wat droger en wat
in. Maximumtemperatuur 20 graden.
Spanje:
Vandaag op veel plaatsen nog zonnig en
bijzonder warm; maxima tussen 24 en
29 graden. Morgen toenemende kans op
enkele regen- of onweersbuien en koe-
Ier.
Canarische Eilanden:
1 met name ook vandaag een
regen- of onweersbui. Middagtempera
tuur tussen 20 en 25 graden.
Marokko:
Westkust: toenemende kans op enkele
regen- of onweersbuien. Temperatuur
e dalend tot iets onder de 20
graden.
Tunesië:
Vrij zonnig en droog. Middagtempera
tuur 20 graden of iets hoger.
Zuid-Frankrijk:
Vrij zonnig en droog. Middagtempera
tuur meest tussen 17 en 22 graden.
Mallorca en Ibiza:
Vandaag veel zon. In de loop van mor
gen wellicht een regen- of onweersbui.
Middagtemperatuur plaatselijk 25 gra
den.
Polen:
-In het westen geregeld zon, naar het
oosten toe aanhoudend buiig en winde
rig. Middagtemperatuur rond 5 graden,
morgen in het westen wat hoger.
Kopenhagen onbew.
Las Palmas onbew.
Lissabon licht bew
Londen onbew.
Luxemburg half bew.
Madrid licht bew
OPGAVE
WOORDZOEKER
In deze mengelmoes van letters zijn al de onderstaande woordi JW|
verstopt. Ze zijn te lezen van links naar rechts, van rechts tö
links, van boven naar beneden of omgekeerd of schuin. Enta
letters worden dubbel gebruikt. Streep alle woorden dooi,'
resterende letters vormen dan' regel voor regel van boven
beneden gelezen de oplossing van deze puzzel.
D
Beheerders van natuurterreinen
bedienen zich van uiteenlopen
de mogelijkheden om de onder
milieumisère gebukt gaande
flora en fauna te behouden. Zo
worden diverse soorten boerde
rij-huisdieren ingezet om dicht
groeien van gebieden met gras
en bomen te voorkomen. Koei
en, paarden, schapen, zelfs var
kens komen in aanmerking. Er
zijn uiteraard ook wilde 'gras
machines', zoals konijnen en
herten. De kleinste wilde gra
zers zijn de slakken. Maar die
kunnen de groenaanwas al lang
niet meer aan.
Uit de lucht dwarrelt bij elke re
genbui mest. Het gevolg van
luchtvervuiling. Jaarlijks ploft er
per hectare natuur vele kilo's
groeistof neer. Sommige stoere
plantensoorten vinden dat wel
lekker en breiden zich massaal
uit: brandnetels, kleefkruid, pij-
pestrootje, bramen. Ze nemen
de plek in van planten die het
moeten hebben van voedselar-
me omstandigheden. Soms grij
pen beheerders in hun streven
naar behoud van biodiversiteit
naar een rigoreus middel: de
machine. Bijvoorbeeld om door
pijpestrootje overwoekerde hei
de op te kalefateren. In één keer
wordt dan zowel de vegetatie
als de voedselrijke toplaag ver
wijderd.
Begrazing door min of meer ge
domesticeerde dieren heeft
voordelen. Ze zijn door het
plaatsen van afrasteringen goed
stuurbaar. Daar waar je ze niet
wilt hebben kun je ze weghou
den. Het nadeel is meer hekken,
prikkeldraad en wildroosters in
de natuur. En het blijft ietwat
gekunsteld. De dieren worden
door veeartsen regelmatig ge
controleerd, of onder extreme
winterse omstandigheden bij
gevoerd. Er zijn slechts enkele
plekken waar kadavers mogen
blijven liggen.
Elke soort heeft eigen begra-
zingseigenschappen. Pony's
kunnen flink wat houtige ge
wassen aan, schapen doen het
goed op de heide, runderen
houden van grassen. Soms be
reikt de beheerder goede resul
taten met mixtures van runder
en paardenkuddes, zoals bij de
Oostvaardersplassen.
De begrazings-effecten zijn niet
alleen afhankelijk van de dier
soort die wordt ingezet. De
grootte van de groep speelt
eveneens een voorname rol. En
waar zet je welke soort in, en
hoeveel? Grote grazers in de na
tuur betekent in ieder geval her
en der hopen hoogwaardige,
kruidenrijke mest. Daar komen
massa's insecten op af. En waar
veel insecten zijn, vind je veel
vogels. Die eten insecten. Of de
onverteerde zaden uit de mest.
De vergrassing en verbraming
rigoreus te lijf gaan met machi
nes heeft nadelen. Door de 'lan
ge halen, gauw thuis-tactiek'
wordt niet alleen het kwaad be-
a1aa/z oat (/7/VZD /AT A
waast £>at /s jc//st
t&ac&v 0at-/e h&tdaafz
p/ztma /vaate z'/v Z//V
De waarde van dood hout in het bos wordt steeds meer onderkend. Insecten, vogels en paddestoelen trans
formeren de gevelde boom in humus, onontbeerlijk voor nieuw leven. foto martijn de jonge
Grote grazers op de Veluwe, DE nieuwe 'heilige koeien'. De Schotse hooglanders zijn qua voedsel weinig
kieskeurig, recreantvriendelijk en winterhard. foto martijn de jonge
streden. Voor zover je pij
pestrootje en/of bramen onder
het kwaad wilt rangschikken. In
één klap vernietig je onder meer
alle overwinteringsplekken voor
dieren. Soms betreft het soorten
die behoorlijk zeldzaam zijn
(adders). Na de ingrijpende op
schoning duurt het bovendien
minstens vijfjaar voor de situa
tie zich enigszins heeft hersteld.
T erreinbeheerders ontdekken
en waarderen steeds vaker het
belang van dood hout in bos-
ecosystemen. In veel bossen
zorgt dat voor een minder aan
geharkte aanblik. De wandelaar
waant zich in echte natuur. Bo
men worden zelfs met opzet
'dood' gemaakt. Door ze te rin
gen (ontdoen van de bast), of
door ze om te trekken. Dode
bomen die nog overeind staan
zijn ideaal voor spechten. Die
kunnen in het zachte, rottende
hout voedsel (insecten) zoeken,
en nestgaten hakken. Na de
spechten maken andere holen-
broeders of vleermuizen van die
nestgaten gebruik. Ligt de boom
tenslotte ter aarde, dan is het
een paradijs voor zwammen.
Uiteindelijk resteert vruchtbare
humus, waarmee de kringloop
rond is.
