KYLLBURG:
Toerisme
Spuitend
over het
IJsselmeer
Van
Biskaje
naar
Gdansk
ZATERDAG 12 APRIL 1997
Knappe koppen
De publicaties van het Noorder Dierenpark
in Enimen hebben in de loop der jaren zo'n
faam verworven, dat een oplage van 70.000
stuks per uitgave geen uitzondering is. Ook
'Knappe Koppen', de nieuwste uitgave, doet
die zorgvuldig opgebouwde reputatie eer
aan. Het thema is ditmaal het merkwaardi
ge uiterlijk van sommige dieren. De één zit
onder de wratten en de ander sleept een
meterslange staart achter zich aan. Dieren-
koppen kunnen bovendien zowel lachlust
opwekken als respect en afschuw. 'Knappe
Koppen', met een vracht aan schitterende
kleurenfoto's, wordt gratis toegezonden aan
abonnementhouders. Andere geïnteres
seerden kunnen het bestellen door 10 gul
den over te maken op giro 927586 ten name
van het Noorder Dierenpark onder vermel
ding van 'Knappe Koppen'.
NJHC's Toer Extra
De Toer Extra-brochure van de Nederland
se Jeugdherberg Centrale (NJHC) bevat dit
jaar vijftig low-budget arrangementen, vari
ërend van een mysterie-weekeinde in Bun-
nik tot parachutespringen op Texel. Nieuw
is onder meer een survivaltocht rond Nij-
verdal. De gratis folder is op te vragen bij de
NJHC in Amsterdam, telefoon 020-
551 31 23.
Dracula honderd jaar
Dat het dit jaar een eeuw is geleden dat de
roman 'Dracula' van de Ierse schrijver Bram
Stoker verscheen, is de conservators van het
Belgisch Centrum van het Beeldverhaal
(kortweg 'Stripmuseum') te Brussel niet
ontgaan. Reden om een tentoonstelling te
wijden aan de even bloeddorstige als legen
darische graaf. De expositie die tot 1 juni
duurt, ontving de prikkelende titel 'Ver
vloekt, Dracula is 100 jaar' en schenkt door
middel van zeefdrukken, publicaties, film
posters en tekeningen niet alleen aandacht
aan het 'monster' zelf, maar ook aan de
'vampier in de strip'. Het Stripmuseum
(Zandstraat 20) is met uitzondering van
maandag elke dag van 10.00 tot 18.00 uur
geopend.
De nevel hangt boven het dal.
Een enkele zonnestraal die door
de bewolking prikt, valt op'het
bladerdek dat groen oplicht. De
Kyllburger Waldeifel, vier uur
rijden van Nederland. Een be
stemming voor een weekeindje
weg; een bestemming óm even
tot rust te komen; een bestem
ming om eens een flink stuk te
wandelen. Natuurschoon ge
noeg. Maar zodra de avond valt,
is Kyllburg een verlaten stadje.
Gaan de luiken voor de ramen
dicht; is er geen hond op straat.
Kyllburg: Kurort, meldt een
bordje bij de bebouwde kom.
Maar in het laagseizoen is er
van enige kuuractiviteit weinig
te merken. Of het moeten de
naambordjes zijn van doktoren
nabij het eens zo statige hotel
Eifelerhof in het centrum. Het
hotel is failliet. Hier en daar
bladdert verf van de gevel. Een
aspirant koper heeft zich inmid
dels gemeld.
De staat van het hotel is
enigszins vergelijkbaar met de
situatie in Kyllburg. Ruim tien
jaar geleden was het erg druk,
maar het aantal toeristen
stagneert. In het hoofdseizoen
is er weinig reden tot klagen,
maar daarbuiten loopt het aan
tal gasten terug. Om die nega
tieve ontwikkeling te keren,
timmeren de VW en de ge
meente flink aan de weg.
Stug
De gemeente heeft veel geld
uitgetrokken voor de aanleg van
een randweg om het centrum.
Auto's worden geweerd uit de
kern. De VW promoot op talrij
ke beurzen de Kyllburger
Waldeifel als 'het gebied waar
Gemütlichkeiten vriendelijk
heid nog bestaat'. Dat laatste is
enigszins overdreven. De bevol
king - met name de oudere - is
vrij stug, maar altijd bereid tot
hulp. Kyllburg, de op één na
kleinste stad van Duitsland,
heeft ongeveer 1300 inwoners
en dat geringe aantal geeft tege
lijkertijd de beperkingen weer
als het gaat om vertier. In het
hoogseizoen zijn er evenemen
ten voor toeristen, maar daar
buiten gebeurt er hoegenaamd
niets.
Wie toch op zoek gaat naar het
schaarse amusement, komt
vanzelf terecht in de hut van Ei-
fel-Willi. Kilo's varkensvlees
worden daar gegrilld boven een
open vuur en een muzikant
speelt op een synthesizer Duitse
soldatenliedjes, die door de
meeste gasten uit volle borst
worden meegezongen. 'Op Vol
le Toeren' in een Duitse berg
hut.
Voor de
wandelaar
die van
dikke boeken
houdt
bier, wijn en vlees. In de hut is
het tijd voor Spass und Spiel,
roept Willi. De Spass bestaat uit
Duitse humor en zonder bier
kan niet iedereen daaróm la
chen. Het Spiel is de verkiezing
van de Grillhutkoning en -ko
ningin. De bijbehorende spelle
tjes misstaan niet op een kin
derfeestje, maar na een zoveel
ste flinke borrel is er niemand
die daarom maalt.
Voor de toerist die niet van Wil
li's vertier houdt, is er geen an
dere keuze dan een verblijf in
de hotelkamer of de lounge met
een boek of iets uit de leesmap.
De kamers in de plaatselijke ho
tels zijn netjes, sober en goed
koop. De bodemprijs bij een
verblijf van vier dagen of langer
varieert van veertig D-mark
voor eenpersoons- en het dub
bele voor een tweepersoonska
mer met ontbijt. Een televisie
ontbreekt.
Het gebied wordt vooral be
zocht door Duitsers en Vlamin
gen. Nederlanders zijn er veel
minder te vinden. Bovendien
verblijven ze liever in vakantie
huizen, die ook in het gebied
zijn te vinden. Waarom de Ne
derlanders goed zijn voor
'maar' 3.000 overnachtingen
per jaar? De Duitsers weten het
niet. De prijzen zijn billijk en
het is niet ver. Niet verder dan
Luxemburg, waar Nederlanders
wel en masse vakantie houden.
Vertier mag er in Kyllburg dan
weinig zijn, het stadje ligt gun
stig voor uitstapjes. Er is een di
recte treinverbinding met Trier,
de oudste stad van Duitsland en
er kunnen ook dagtrips worden
gemaakt naar Bittburg dat op 15
kilometer afstand ligt, en het
daarom heen liggende Moezel
gebied. Op een kwartiertje wan
delen door de bosrijke omge
ving ligt het dorp Malberg, met
als grootste bezienswaardigheid
een oud en verlaten landhuis.
Het pand staat te koop voor één
mark. De koper is wel verplicht
het pand binnen zes jaar te res
taureren. De kosten daarvan
worden geraamd op een slordi
ge 36 miljoen D-mark.
Het landhuis, waarvan de oud
ste delen dateren uit de veer
tiende eeuw, kan op vaste tijden
worden bezichtigd. Het interi
eur telt enkele prachtige meu
bels, waarvan de schoonheid te
niet wordt gedaan door wasta
fels die te kust en te keur zijn
opgehangen door de laatste be
woners. De kalender in de keu-
ken is niet meer bijgehouden
sinds 1984.
Om het aantal bezienswaardig
heden uit te breiden heeft de
VW voor 1997 een aantal arran
gementen bedacht. Het aanbod
loopt uiteen van het proeven
van Schnaps in enkele van de
driehonderd stokerijen tot een
cursus golfen op de negen
holes baan in de omgeving van
de stad. Tot de mogelijkheden
behoort ook een gastronomisch
weekend, waarin een avondje
bij Eifel-Willi is opgenomen.
Kyllburg is bovenal een gebied
waar wandelaars, fietsers en -
buiten het zomerseizoen - ook
rustzoekers aan hun trekken ko
men. Excursies zoals naar een
Schnapsstokeri) zijn aardige uit
stapjes, maar voor een verblijf
van meer dan een week is Kyll
burg af te raden. Ondanks de
gunstige ligging ten opzichte
van Trier en de Moezel.
Informatie: Duits Reis- en Informa
tiebureau, Hoogoorddreef 76,1101
BG Amsterdam, telefoon 020-
697 80 66.
De Kyllburger Waldeifel. De uitgestrekte bossen lenen zich bij uitstek voor lange wandelingen en fietstochten.
Wie er altijd van heeft ge
droomd in één dag meerde
re, langs het IJsselmeer lig
gende attracties te bezoe
ken, kan sinds kort zijn hart
ophalen. Vanuit Den Oever
(Wieringen) of Amsterdam
(De Ruyterkade achter het
Centraal Station) vertrekt
dagelijks de Blue Arrow,
een catamaran van rederij
Arrow Ferrylines, die - zo
lang het tenminste niet te
hard waait - met gemak een
snelheid haalt van 80 kilo
meter per uur. Er kan wor
den geboekt voor drie dag
tochten: Ï.Amsterdam-Le
lystad - Enkhuizen-Volen-
dam; 2. Den Oever-Stavo-
ren-Enkhuizen-Medemblik
en 3. Den Oever-Oude
Schild-Oost Vlieland-West
Terschelling. Elke tocht
doet een stuk of drie be
zienswaardigheden aan
waaronder de Bataviawerf
in Lelystad, Kasteel Rad
boud in Medemblik en ui
teraard het Zuiderzeemuse
um in Enkhuizen.
Eind maart is bij Nieuwe-
schans in Groningen het
Europees Kustpad E9 offi
cieel in gebruik genomen.
Het door Nederland lopen
de gedeelte voert de lange
afstand-wandelaars van
Sluis (Zeeuws-Vlaanderen)
via Hoek van Holland,
Haarlem, de Afsluitdijk en
Lauwersoog naar Nieuwe-
schans. Vandaar kan wor
den doorgetippeld naar
Bunde, Weener, Leer, Au-
rich, Wilhelmshafen,
Bremerhaven, Hamburg,
Rostock en verder oost-
waards tot aan de Poolse
grens. Vanaf Sluis gaat de
route zuidwaarts voorals
nog niet verder dan tot
Bretagne. Het ligt in de be
doeling dat het Kustpad E9
in de nabije toekomst de
Golf van Biskaje met de
Bocht van Gdansk verbindt.
Hondentraining
Ook dit jaar stelt Gran Dorado hondenlief-
hebbers in staat in Porte Zélande aan het
Grevelingenmeer een zogenaamd 'honden-
trainingsarrangement' te boeken. De cursus
voor mens en dier duurt van maandag tot
en met vrijdag en staat onder leiding van
een professionele leraar. Gewerkt wordt on
der meer aan de relatie tussen baas en
hond, de omgang met toevallige passanten
en de voeding. Aan het eind van de oplei
ding wordt een examen afgenomen.
Informatie: Gran Dorado, Almere-Haven, telefoon
036-534 95 22.
Boerenfietstocht
In de Achterhoek kan de komende maan
den tijdens de schoolvakanties weer wor
den deelgenomen aan rijwieltochten onder
de naam 'Met de fiets de boer op'. Tijdens
de ritjes geeft een gids uitleg over leven en
werken op een boerderij (zowel veehoude
rijen als akkerbouwbedrijven) en krijgen de
fietsers (indien gewenst) een verfrissing in
de vorm van een vers van de koe 'getapt'
glas melk. De tochten vertrekken op dins
dag vanaf het kantoor van-de VW Winters
wijk (telefoon 0543-512302) en op woens
dag vanaf dat van de VW Lochem (0573-
25 18 98) of VW Zelhem (0314-62 38 11).
Ennstalfietsroute
In Oostenrijk wordt dezer dagen de
Ennstalradweg R7 in gebruik genomen. De
250 kilometer lange fietsroute loopt van
Flachau (Salzburgerland) via Schladming
en Gröbming naar Steyr aan de Enns (Obe-
rösterreich). Het landschappelijk gezien
zeer fraaie traject volgt grotendeels de oever
van de rivier de Enns waarbij onder meer
hoogtepunten als het Gesausetal, Radstadt,
Haus im Ennstal en het Stift Admont wor
den gepasseerd. De met bordjes bewegwij-
zerde route staat beschreven in een brochu
re die voor 100 shilling (circa 16 gulden)
verkrijgbaar is bij het Regionalverband
DachsteinTauern in Schladming, telefoon
(vanuit Nederland): 00 43 36 87 23 31 0.
Belgische attracties
De uitgebreide gegevens van meer dan di-
rehonderd al dan niet bekende toeristische
attracties en musea in België staan opgeno
men in een zojuist uitgekomen gids. Ook
bevat de brochure een overzichtskaart en
een alfabetisch, per provincie gerangschikte
index. De gids kan worden aangevraagd bij
het Belgisch Verkeersbureau in Haarlem,
telefoon 023-534 39 39.
Vrijheid, blijheid. Daar draait
het allemaal om bij 'Langs het
tuinpad van Overijssel', een
tweedaagse wandeling door
het agrarisch landschap van
Salland. Anders dan anders,
die routes. Ze volgen achteraf -
weggetjes en kerkenpaden, lo
pen dwars door weilanden,
doorkruisen een natuurreser
vaat, leiden over schouwpaden
van het waterschap, voeren
over boerenerven en gaan
langs schuren en stallen waar
in nog een kijkje mag worden
genomen ook. Bordjes Yerbo-
den Toegang' veranderen plot
seling in hartelijke uitnodigin
gen; geslapen wordt er op de
boerderij.
Het kan niet anders of wande
laars zullen zich een tijdje Swie-
bertje wanen. Want net als die
beroemdste aller Nederlandse
zwervers zullen ze door de boer
worden uitgenodigd een glaasje
karnemelk te drinken en langs
de kant van de weg zullen ze uit
een knapzak eten met een stro
baal als tafel. 'Dineren' in de
hooiberg kan helaas niet meer.
Ook in Salland verdwijnen deze
als gevolg van de moderne agra
rische bedrijfsvoering in rap
tempo. Het spreekwoord 'Zoe-
De knapzakroute voert over boerenerven en langs schuren en stallen
waarin nog een kijkje mag worden genomen ook. foto stichting law
tuinpad van Overijssel' als een
proeftuin, waarin een groot
aantal nieuwe agrarische routes
moet ontspruiten. Agraview
broedt al op aansluitende om
metjes in Overijssel. De initia
tiefnemers hopen dat die routes
op den duur uitgroeien tot een
landelijk net van wandelpaden;
zoiets als The Public Footpath in
Engeland.
Té lang
De nieuwe routes zullen overi
gens aanmerkelijk korter zijn
dan de Sallandse primeur. Die
bestaat uit twee stevige dag-
marsen: de Knapzak-etappe (25
kilometer) en de Kruudmoes-
etappe (27 kilometer). Voor on
geoefende wandelaars is 52 ki
lometer in twee dagen té lang,
geeft Antoinet Looman toe.
„Zeker als je ook nog een paar
agrarische bedrijven of een na
tuurgebied wilt bezoeken.
Te zien valt er genoeg onder
weg. De wandelaars maken niet
alleen kennis met traditionele
boerderijen als varkenshoude
rijen en zuivelboerderijen, maar
ook met een nieuw fenomeen
als een struisvogelfokkerij. Op
het programma staat tevens een
bezoek aan een museum en een
korte tocht met paard en wa
gen.
De wandeling kan het hele jaar
door worden gemaakt. Het aan
tal deelnemers per dag bedraagt
voorlopig maximaal zes. Een
historische boerderij in Heeten
biedt overnachtingsmogelijkhe
den. De bedjes zijn gespreid in
het 'bakhuus' of in tweeper
soonskamers onder de hanebal-
ken. De samenstellers van de
route hebben ook de inwendige
mens niet vergeten. Er staat on
der andere Kruudmoes op het
menu; een stevige Sallandse
éénpansmaaltijd, bereid uit
gort, karnemelk, metworst,
spek, stroop en kruiden als zu
ring, brandneteltoppen, zwarte-
bessenblas, venkel en snijbiet.
Wie bij het lezen van dit recept
al het gevoel krijgt alsof z'n
maag in een bankschroef zit,
mag ook een uitsmijter kiezen.
Ringslangen
Niet zonder trots stelt Antoinet
Looman vast dat het om een
heel bijzondere wandeling gaat,
dwars door een gebied dat nog
niet is verminkt door de ruilver
kaveling. „Je voelt de vrijheid,
want je wandelt over privéter-
reinen waar je normaal niet
mag komen. Die grond kost in
Salland f. 60.000 per hectare. En
dat mag jij zomaar eventjes le
nen om overheen te wandelen -
dat is toch uniek!"
In het 54 pagina's tellende rou
teboekje gaat Antoinet Looman
uitvoerig in op een groot aantal
bezienswaardigheden onder
weg. Zij wijst op bijzondere bo
men, een vleermuisverblijf,
broeihopen voor ringslangen,
kikkerpoelen en andere details,
waar. een ongeoefend oog snel
overheen kijkt. Ook geeft zij de
wandelaars een aantal tips mee.
Bijvoorbeeld: „Pas op of er geen
stier loopt in de wei waar u
doorheen wandelt. Mocht het
zo zijn dat u midden in een veld
ontdekt dat de koe een stier
blijkt te zijn, ga dan zo rustig
mogelijk verder, zonder de stier
uit het oog te verliezen. Pas als
het beest op u af begint te ren
nen, trekt u een sprintje naar
het dichtstbijzijnde hek waar u
dan natuurlijk wel overheen
moet klimmen."
Informatie: Een compleet tweedaags
wandelarrangement kost (inclusief
knapzakmaaltijd, avondmaaltijd, lo
gies en ontbijt op de boerderij en een
kruudmoesmaaltijd) honderdtwintig
gulden per persoon. Een dag wande
len (Knapzak-etappe) kan ook. De
tocht begint en eindigt in Heino. In
formatie en inschrijfformulieren zijn
verkrijgbaar bij Agraview, Keulen
straat 12,7418 ET Deventer, telefoon
0570-66 28 77.
Afstand verkleinen
Antoinet: „Vooral mensen uit
de stad weten niet hoe het in de
hedendaagse landbouw toegaat.
Met de routes willen wij de af
stand tussen agrariërs en niet-
agrariërs verkleinen. Bezoekers
kunnen vragen stellen over de
moderne bedrijfsvoering,
melkquota, het mestprobleem,
noem maar op. Ook mogen ze
een koe melken. Bovendien
krijgen ze onderweg te zien hoe
waardevol de natuur is in
Overijssel. En dat grotendeels
dankzij het onderhoud door
agrariërs, al eeuwenlang."
Volgens Willem Dijkema heeft
die ideële medaille ook een ma
teriële kant. „Agritoerisme is in.
Maar wat zie je gebeuren?: men
wandelt en fiets wel op het plat
teland, maar het geld blijft er
niet achter. Men logeert en eet
immers in de stad. Wandelaars
die onze nieuwe route volgen,
slapen op het platteland. Op die
wijze dragen zij bij aan een stuk
onderhoud van het Overijsselse
landschap én verdienen som
mige boeren en boerinnen er
wat bij."
Willem Dijkema ziet 'Langs het
ken naar een speld in een hooi
berg' kan binnenkort worden
ingekort tot 'zoeken naar een
hooiberg'.
De tweedaagse wandeling is
een gezamenlijk idee van Wil
lem Mulder (bedrijfsleider van
een proefboerderij in Heino) en
Willem Dijkema (PR-medewer-
ker van Agraview), een stichting
die de public relations behartigt
voor de land- en tuinbouw in
Overijssel, Gelderland en
Utrecht. Antoinet Looman
werkte het idee vervolgens uit.
De twintigjarige boerendochter
uit Didam is studente aan de
Hogere Agrarische School De
venter en ziet het project beslist
niet' als zomaar het zoveelste
ommetje in Nederland Wandel-
land.
