LANGEBRUG
stNog geen spoor van
Sommen bij aquaduct
Leiden Regio
leerlingen bestuderen aarde
via satelliet bij Space Expo
Overal heerst
de achterkant
van de Breestraat
tfERDAG 5 APRIL 1997
[■{jjraven in Gouwe duurt enige dagen langer
e art, O 1J JL
them -a j
>rde. BBERT MINKHORST
itwili
;mt scheepvaart op de Gouwe
ïligiejsen Alphen aan den Rijn en
ïwegiskoop ondervindt langer hin-
Wm van de werkzaamheden aan
ijkt d<t Alphen-aquaduct. De zoek-
ieeelfht naar vliegtuigbommen in
nog J bodem van de rivier vergt
rvullèer tijd dan was verwacht.
itscltferigens heeft het speciaal
rnieupr het graven ingehuurde be
idt hjjf nog geen bommen gevon-
en tiP- De N207 tussen Alphen en
een (skoop is sinds gisteravond af-
>enccploten. Maandagmorgen
rek $rdt de weg waarschijnlijk
inouijer opengesteld,
bisa
de inHet uitgraven van de Gouwe
noginodig, omdat men de beton-
in elementen van het aqua-
[ct straks laat zinken in de ri-
De gemeente Alphen,
1 Jksvvaterstaat en de Explosie-
Iflfti Opruimingsdienst (EOD)
loten op 18 maart extra
irzorgsmaatregelen te treffen
lat iemand had gemeld dat
igerjjh juist op de plek van het
n van
aquaduct en in de directe om
geving ervan een of meerdere
vliegtuigbommen uit de Twee
de Wereldoorlog bevonden.
Zo mag tijdens het graven,
tussen vijf uur 's middags en ze
ven uur 's ochtends, zich nie
mand binnen een straal van
vijftig meter van het aquaduct
ophouden. Het Sliedrechtse be
drijf Van den Herik Bagger- en
Zuigwerken heeft een kraan
met een beschermde cabine in
gezet. Het opgegraven slik
wordt overdag naar een loswal
op het voormalige NAF-terrein
gevaren.
Het laden- en lossen neemt
meer tijd in beslag dan waar op
was gerekend. Ook het doorla
ten van schepen verloopt min
der soepel. Er werd naar ge
streefd om het uitgraven van de
Gouwe gisteren af te ronden,
maar het werk is op z'n vroegst
maandagmorgen klaar. Dat be
tekent dat ook dit weekeinde
nog schepen alleen rond mid
dernacht een vrije doorgang
krijgen.
Maandag komen waarschijn
lijk duikers van de Koninklijke
Marine in actie. De EOD houdt
er rekening mee dat een vlieg
tuigbom zo diep in de bodem is
gezonken, dat deze tijdens het
graven niet gevonden wordt. De
duikers speuren daarom de bo
dem af.
De N207 is dit weekeinde tus
sen de Steekterweg en het Rij-
neveldviaduct afgesloten omdat
de provincie Zuid-Holland
voorbereidingen treft om de lus
in de weg, die nodig was van
wege de bouw van het aqua
duct, weg te halen.
Volgens de provincie zullen
(brom)fietsers en het openbaar
vervoer nauwelijks last hebben
van het werk. Het overige ver
keer wordt met borden omge
leid. De verwachting is dat de
weg maandag weer beschikbaar
Zolang er nog wordt gegraven
in de Gouwe, moet het verkeer
gebruik blijven maken van de
alternatieve route.
971 if Grote Bosatlas lijkt als hulpmiddel bij het
jostrfdrijkskunde-onderwijs te worden verdrongen
ntiesfor een n'euw computersysteem waarmee de
icheit^e v'a sateUietbeelden kan worden bestu-
jgjerd. Sinds kort kunnen leerlingen uit de boven-
tot 4UW van havo en vwo in Space Expo Noordwijk
et de zogenaamde 'remote sensing'-techniek
[tterlijk: waarnemen op afstand) kennismaken.
In een onlangs door Space Expo ingericht com-
Iterlokaal leren de leerlingen stap voor stap
>or middel van speciaal ontwikkelde software
)e zij satellietbeelden van de aarde kqnnen le-
|n en interpreteren.
«MÜe remote sensing-techniek is vooral bekend
geme1vvorden door de satellietbeelden van Meteosat
EMEEjp dagelijks bij het televisie-weerbericht worden
nfvoofotind- Vanaf 1998 zal remote sensing onder-
sgravejel gaan uitmaken van het eindqxamenpro-
ITEN anima aardrijkskunde op havo en vwo. Volgens
e: K.wvan Gooi, directeur van Space Expo, is het re
mote sensing-onderwijs een schoolvoorbeeld van
hoe het toekomstige onderwijs er in Nederland
uit zal gaan zien.
„Was het vroeger de docent die bepaalde hoe
het onderwijsprogramma er jaarlijks uit zag. nu
zijn het de leerlingen die aangeven voor welke
lesonderdelen meer en voor welke minder tijd
moet worden uitgetrokken. De docent wordt in
feite dienstverlener van de leerlingen. Het remote
sensing-project springt op die aspecten van het
nieuwe onderwijs in: er wordt gewerkt met gea
vanceerde apparatuur, er is persoonlijke aan
dacht voor iedere leerling en de leerlingen geven
zelf aan bij welke onderdelen ze eventueel extra
aandacht nodig hebben", aldus Van Gooi.
Hoewel het computerlokaal officieel nog niet
geopend is, heeft de afgelopen maanden toch al
een groot aantal leerlingen met het nieuwe sys
teem gewerkt. Volgens M. van Baal, leider van het
project, is er onder scholen grote belangstelling
voor het systeem.
te ver. Bijvoorbeeld als die zelf-
kazende ambtenaren weigeren
verantwoording af te leggen
over begrotingso verschrij d i n -
gen van meer dan honderddui
zend gulden. Omdat zij dat
maar lastig vinden. Van Bocho-
ve had zich daar al bijna bij
neergelegd, maar toen werd hij
door de raad teruggefloten.
Daar werd de afstand tussen
politiek en ambtenarij toch net
iets te groot. Zo leek het warem
pel wel of de ambtenaren de
stad bestuurden. En dat was
nou ook weer niet de bedoeling.
Waarin deze week: de meeste Leidse wethouders een
toneelkijker nodig hebben om te zien wat er op hun
beleidsterrein gebeurt en Van Rij zijn leesbril af moet
zetten.
Het is nieuw, het is
modem en het is
een wonder dat het
nog maar net tot de Leidse poli
tiek is doorgedrongen. Want
terwijl de rest van Nederland de
afstandsbediening al vele jaren
geleden heeft ontdekt, komt het
verschijnsel pas nu in zwang bij
onze volksvertegenwoordigers:
besturen op afstand. Vooral
voor wethouders die hun eigen
portefeuille niet kennen, en ook
niet de ambitie hebben om die
te leren kennen, is het een uit
komst.
Ze noemen het besturen op
hoofdlijnen. Je laat het werk
over aan de ambtenaren, Gods
water vloeit over Gods akker, en
het gaat fout voor je er erg in
hebt. En als er iets mis gaat is
het altijd te laat om in te grij
pen. Aldus is dat besturen op af
stand een zegen voor sommige
Leidse wethouders.
Blind vertrouwen in je ambte
naren is een eerste vereiste als
je met het concept in zee gaat.
Daar in de verte wordt gespro
ken en met papieren gescho
ven. Het lijkt zelfs wel of ie
mand een handtekening zet.
Daar moet je je als belangrijke
bestuurder vooral niet mee be
moeien.
Besturen op afstand leidt tot
vermakelijke situaties. Wethou
der Hans de Goede van D66
had een blind vertrouwen in
zijn ambtenaren. Het werd het
einde van zijn politieke carrière.
Zijn CDA-collega Aart van
Bochove doet het ook. Die durft
nog te roepen dat de gemeente
lijke afdeling belastingen z'n
zaakjes uitstekend op orde
heeft, terwijl die afdeling niet
eens een taxatierapport kan
produceren, terwijl ze wel aan
slagen oplegt. Software-proble-
men, zeggen ze. Geen vuiltje
aan de lucht, zegt Van Bochove,
die de zaak uit de verte bekijkt.
Vertegenwoordigers van het
Hoogheemraadschap van Rijn
land en de gemeente Leiden
kunnen onder verantwoorde
lijkheid van de wethouder
grondzaken van het CDA bijna
een jaar vruchteloos onderhan
delen over de aankoop van een
bouwterrein. Pas als Rijnland
gaat dreigen met een schade
claim schrikt Van Bochove wak
ker en krijgt hij in de gaten dat
er een treintje uit de rails gelo
pen is. Tja, zo gaat dat nou een
maal met besturen op afstand.
Soms gaat het de gemeenteraad
Tjeerd van Rij zoals maar weinigen hem kennen, besturend op afstand.
FOTO ARCHIEF
j an het concept
wordt niet getwij-
feld. Besturen op af
stand blijft de heersende mode.
Het is in de Leidse politiek in
middels al zo gemeengoed ge
worden datje een fikse uitbran
der krijgt als je er niet aan mee
doet. Dan maak je je schuldig
aan bemoei- en regelzucht. En
zo kreeg PvdA'er Tjeerd van Rij
deze week de wind van voren
van WD'er Jan Willem Kradol-
fer.
Van Rij bemoeit zich met van
alles en nog wat, zo luidde het
verwijt van de liberaal. De man
pretendeert overal verstand van
te hebben. Zijn ambtenaren
mopperen dat zij hun salaris
toch ook niet voor niks krijgen.
Van Rij is een bemoeial, een re
gelneef. Die ambtenaren moe
ten toch ook hun ei kwijt kun
nen, vond Kradolfer. En hij
vroeg de wethouder die mensen
toch vooral te stimuleren en uit
te dagen tot het leveren van een
creatieve prestatie.
Van Rij was zo vrij daar een an
dere mening over te hebben.
Maar Van Rij is langzamerhand
een fossiel geworden in politiek
Leiden. Hij kent zijn stukken,
weet wat er moet gebeuren en
zet mensen aan het werk. Als
het aan Kradolfer ligt zet hij zijn
leesbril af en kijkt hij voortaan
van een afstandje toe wat zijn
ambtenaren uitvoeren. Praten
doet hij alleen nog over abstrac
te en zeer gewichtige zaken.
Want met dat gezeur over de
tails beperkt hij zijn ambtena
ren maar in hun bewegingsvrij
heid.
AAP RIETVELD
Dit is 'm, de veelbesproken rode beuk in de Van Boetzelaerstraat van
Alphen. Vorige week luidden twee Alphenaren, ijsverkoper Jan Wigger-
mans en bosbouwdeskundige Jacob Klijnstra, de noodklok over deze
markante boom. Hij is ziek en moet injecties krijgen om er weer boven
op te komen.
Het tweetal kondigde een inzamelingsactie aan, die 27.000 gulden
moet opleveren. De eerste bijdragen uit het Alphense bedrijfsleven wa
ren al binnen, zo werd verteld. Dinsdag zouden Klijnstra en Wigger-
mans het startsein geven voor hun reddingsactie, maar wie er ook kwa
men opdagen, niet de twee 'bomenredders'. Die hadden het te druk om
het succes van hun actie te vieren. Het ging uiteindelijk niet om de
boom, maar om het om de tuin leiden van de media. Juist ja, vanwege 1
april.
Nader onderzoek, dat het Leidsch Dagblad deze week door échte des
kundigen liet uitvoeren (zie foto), heeft immers uitgewezen dat de beuk
kerngezond is.
FOTO LOEK ZUYDERDUIN
huren gewoon te hoog.
Jurgen Volkerink en Margreet Schuit, de eigena
ren van Highlands, zitten hier een jaar en zij is be
gonnen met het zaakje. Hij heeft een vaste baan
erbij. Het kon beter. Zij, stellig: „Als ik over twee
jaar iets heb opgebouwd ben ik weg.'' Ze ergeren
zich aan de vele fraaie gemeentelijke plannen, de
leegstand en het gebrek aan 'loop'. Margreet
droomt van een soort Denneweg, een chique
straat vol antiekwinkels.
De projectontwikkelaar is nog druk bezig van alles
te renoveren. Zo staat een huis tegenover hen nog
leeg. „Daar komt ook een antiekzaakje in", zegt
Margreet met dat typische ondernemersoptimis-
me. „Nee, daar komt leegstand in", werpt Jurgen
tegen. Ze verhalen hoe de buurt te hoop liep tegen
de eerste plannen van Korswagen, die zich weinig
gelegen liet aan het unieke karakter van de straat.
Zo wilde hij de 17-eeuwse Gekroonde Liefdepoort
vervangen door een bredere doorgang, waar au
to's doorheen konden. Gelukkig is dat plan verij
deld en is de poort met de mooiste naam van Lei
den nog in de oude staat. De panden eromheen
ademen de middeleeuwsfeer van de pelgrims die
hier verzamelden voor verre bedevaartsoorden.
Ondanks de economische perikelen is de Lange-
brug leuk om te wonen. Margreet houdt van het
sfeertje: „De klok die je hoort luiden, wandelen in
het park, de Chinese kindertjes van de hoek die
Nes uitlaten." Overdag vinden ze het verkeer nog
wel te doen. Alleen 's morgens en 's avonds is er
veel sluipverkeer. Hun 17de eeuwse huis is schots
en scheef, een bal rolt van de ene kant naar de an
dere, maar het is een ideaal pand voor de zaak.
Ook de muren in de gang van overbuurman R. de
Groot golven van ouderdom. Je ruikt hier de on
deraardse gewelven. De Groot: „We zijn er tijdens
de verbouwing in geweest, maar het stond na een
week al weer vol met grondwater." Hij heeft er
een prachtige collectie tegeltjes uitgehaald. Een
serie van fijnblauwe spelende kindertjes, naast
mensen die aan de galg hangen. In de Middeleeu
wen keken ze niet op een dode meer of minder.
„Die geschiedenis van dit huis betekent veel voor
me", zegt De Groot. Hij is dol op de 'Dickens'-
sfeer die met kerstmis in de straat hangt. Alleen
het onderhoud van zo'n huis. Zijn dakgoten zijn
met lagen teer ingesmeerd. „Het rot weg waar je
bijstaat, ik blijf aan het schilderen."
Het einde van de Langebrug heeft weer iets ont-
luisterends, na al die middeleeuwse pracht. Een
foeilelijk laboratorium met een volledig mislukte
compostie van rechthoeken en baksteen, vijf lege
invalidenparkeerplaatsen, drie zielige kastanjebo
men en, voor de brandweer, tien fietsklemmen.
De poëzie zit nog in de verweerde Fina-benzine-
pomp op het brandweerterrein. In 1956 was func
tioneel nog gelijk aan mooi. 'Superdiesel' staat
trots op zijn buik, de laatste tankte er 50 liters. Hij
vergat alleen het blikje smeerolie, dat staat er al
jaren te verdrogen. Bij de Langebrug zit ook venijn
in de staart: in het warme lentezonnetje slentert
een stel parkeerwachten de Langebrug op. Parke
ren alleen voor vergunninghouders. Op 50 meter
van de dienst parkeerbeheer ligt er een dagelijkse
goudader voor de gemeente.
Rubriek over straten, lanen, stegen, hofjes, grachten en vaarten in Leiden en omgeving. Bewoners
vertellen over de plezierige kanten van hun woonomgeving maar ook over grote of kleine proble
men. Vandaag de Langebrug in Leiden.
Zo chique als het Rapenburg is, zo morsig begint
daar de Langebrug. De overgang is abrupt: van
een zonnige regentengracht naar een smoezelige
straat met vuilniscontainers en studentenhuizen
met dekbedden voor de ramen. De Langebrug is
lang, daarom heet-ie ook zo. De straat loopt volle
dig parallel aan de Breestraat en verbindt de
Steenschuur met het Rapenburg. Vroeger liep hier
een gracht waarop gewelven uitkwamen die door
liepen onder de huizen. Het moet geleken hebben
op de grachtengewelven in Utrecht, maar dan veel
kleiner.
Het water werd gebruikt voor vervoer of voor het
spoelen van de lakens. Op een gegeven moment is
de gracht overdekt en zo ontstond een héle lange
brug. Tot in de jaren '50 liep er nog water onder
door, nu liggen er duikers.
Juist in desolate omgevingen komt poëzie tot haar
recht. En niet de officiële Leidse muurgedichten,
want die slaan het begin van de Langebrug ook
over. Nee, op een kaal hoekhuis hangt een home-
made bordje:
Gelukkig dat het licht bestaat
en dat het met me doet en praat
en dat ik weet dat ik er vandaan kom,
van het licht of hoe dat heet.
De Langebrug is hier op zijn somberst en saaist.
Het tegenovergelegen hoekhuis is zelfs volledig
verpauperd. Misschien komt het omdat niemand
naast Nexus swinghouse wil wonen, een besloten
studentendisco, correcte kleding verplicht. Maar
langzaam begint hier het karakteristieke beeld van
de Langebrug: kleine, vaak mooi opgeknapte mo
numentenpandjes,'met trap- of klokgeveltjes en
hier en daar een modern appartementje. En tja,
de Langebrug is ook een beetje een stiefkind.
Overal heerst de achterkant van de Breestraat, de
grote broer van de Langebrug. Het begint met de
bioscoop Trianon die de kroon spant met een
rechttoe-rechtaan bakstenen blinde muur. Ban
ken hebben grimmige achtergevels met deuren
zonder aanduiding of bel.
Het Hoogheemraadschap heeft een schitterende
achterkant, ze onderhouden zelfs de stoep. Alleen
wat moet dat gruwelijke puntige afweermiddel
boven hun poortje, roosteren ze daar lastige bur
gers boven? Wat heeft het Hoogheemraadschap te
verbergen met zo'n beveiliging? Winkels doen
soms een poging ook hun achterkant te exploite
ren, De Slegte heeft zelfs een echte etalage waar
nooit iemand ïh kijkt. Want er wordt gescheurd
over de langebrug, en studenten rammelen tele
fonerend voorbij op hun fietsen. Er wordt heel
weinig gelopen. 'Het heeft geen loop', zoals mid
denstanders dat noemen. De Langebrug steekje
De Langebrug is lang, daarom heet-ie ook zo.
over, via de vele stegen, maar je loopt er niet voor
de lol doorheen.
Op een stil moment valt ineens kindergehuil op
en een vaderstem. „Oh, sorry, sorry", zegt pa, met
een warme klank. „Dat ging helemaal per onge
luk." Whaa, huilt het kind op zijn arm, het blonde
moppie wrijft zich in haar ogen. Hij aait haar
troostend over haar rug. „Doet pijn!", roept zij
verontwaardigd, een teken dat het allemaal wel
meevalt. Het gehuil sterft weg als hij voorbij loopt
en dan heersen de auto's weer. Door de bakste
nen bestrating klinkt het of ze allemaal honderd
rijden.
De huizen worden wel steeds pittoresker, want
hier begint 'de Jordaan van Leiden'. Die aandui
ding was bedoeld om dit deel van Leiden aantrek
kelijk te maken voor exclusieve antiek- en snuiste
rijenzaakjes. Projectontwikkelaar Korswagen
kocht een paar jaar geleden het terrein van de
voormalige drulckerij Groen en een heel blok hui
zen aan de Langebrug en Pieterskerkchoorsteeg.
Hij knapte een aantal monumenten op en ver
kocht de bovenwoningen voor tonnen aan yup
pen. De benedenetages waren bestemd voor win
kels.
De bordjes 'Te huur' hangen er nu twee jaar, vol
gens de teleurgestelde eigenaren van het antiek
zaakje Highlands. Het zaakje zit op het enige stuk
van de Langebrug waar nog een beetje 'loop' is.
Vooral de uitstalling van de bloemenzaak ernaast
trekt de aandacht, waarvan Highlands nog
enigszins profiteert. Maar de winkels van Korswa
gen liggen net wat te ver weg of misschien zijn de
