Toerisme
Holland Experience:
houterig en knullig
VRIENDEN
OP DE FIETS
ZATERDAG 5 APRIL 1997
quedTinburg
Quedlinburg zou een van de
bloeiendste steden van Oost-
DuiIsland moeten zijn. De klei
ne stad in Saksen-Anhalt bezit
een schat, waarop de toeristen
in drommen afkomen: het
grootste bewaard gebleven
middeleeuwse stadscentrum
van het land en - absoluut
uniek - meer dan 1.200 histori
sche vakwerkhuizen. Die be
horen niet alleen volgens de
Unesco, culturele organisatie
van de VN, behouden te blijven
voor het nageslacht. Maar de
meeste stonden na veertig jaar
DDR op instorten. Ruim 250
panden werden gerestaureerd,
toen stokte het restauratiepro
gramma, waardoor het toe
komstperspectief - ook al door
het weinig daadkrachtige ge
meentebestuur - verbleekte.
(boven) De restauratiewerkzaamheden stokken. Honderden vakwerkhuizen staan op instorten, (rechts) Gere
noveerde huizen in Quedlinburg. Zo zouden alle puien van het stadje er uit kunnen zien. foto's cpd
Dankzij deze, je zou bijna zeg
gen overdosis fortuin is de stad
een grote cultuur-historische
schatkamer geworden. Het
raadhuis is een uit de vroege
gothiek stammend juweel en op
de heuvel waarvan je over de
stad uitkijkt staat naast een in
drukwekkend slot ook een van
de mooiste Romaanse kerken
van het land. In deze kerk ligt
de eerste Duitse koning, Hein-
rich I, begraven. Duizend jaar
later, in 1936, bezocht een an
dere Heinrich, nazi-leider
Himmler, het graf van de vorst.
Himmler zag zijn zwarte
moordbrigades graag ingebed
in een eerbiedwaardige traditie
en wilde zijn toen nog beroem
dere naamgenoot postuum als
schutspatroon in zijn SS inlij
ven.
Instorten
De belangrijkste monumenten
van de stad staan echter in het
labyrint van straatjes en .steeg
jes. Het oudste vakwerkhuis bij
voorbeeld stamt uit 1350. Voor
zoveel architectonische schoon
heid kreeg de stad in 1994 van
de Unesco het predikaat
"universeel cultureel erfgoed'.
Dat was leuke publiciteit, maar
loste het grote probleem niet
op: wie betaalt de renovatie van
de huizen die op een paar uit
zonderingen na op instorten
stonden?
Omdat de restauratie van een
huis op een miljoen mark wordt
geschat, komt de totale reke
ning op ruim een miljard mark.
Dat gaat de draagkracht van een
kleine stad natuurlijk te boven
en daarom werd de volgende
verdeelsleutel gevonden. Bonn
en Saksen-Anhalt namen ieder
veertig procent voor hun reke
ning en Quedlinburg de reste
rende twintig procent. De over
eenkomst leek voor alle partijen
bevredigend, maar bleek een
clausule te bevatten die voor
Quedlinburg fataal kan worden.
Als de stad haar twintig procent
niet ophoest, verspeelt ze de
subsidies van Bonn en Saksen-
Anhalt.
Werkloosheid
Het geluk dat Quedlinburg door
de eeuwen had vergezeld en
voor rampen had behoed, heeft
haar na de Wende verlaten, te
meer daar de werkloosheid in
het oosten van Duitsland dra
matische afmetingen heeft aan
genomen. „Officieel", zegt wet
houder Langhammer, „heeft
een kleine 22 procent van de
beroepsbevolking geen werk.
Maar in werkelijkheid, als je de
mensen in tijdelijke arbeidspro
jecten en om- en bijscholings
programma's er bij optelt, kom
je gauw op een dikke veertig
procent."
Langhammer is belast met de
stadsvernieuwing, verreweg de
moeilijkste en dus ondankbaar
ste portefeuille die in het colle
ge van B&W te vergeven was.
Hij vertoont de moedeloze
openhartigheid van iemand die
de strijd eigenlijk heeft opgege
ven. „Als je zoveel werklozen
hebt, lopen je inkomsten terug.
We krijgen de begroting niet
rond, hebben geen krediet meer
en Saksen-Anhalt moet bij
springen. We staan nu tot 2001
onder curatele. We kunnen al
leen noodvoorzieningen treffen.
Ten minste 150 huizen worden
acuut bedreigd. We dichten de
gaten in de daken, timmeren de
boel dicht, zodat de huizen niet
verder vergaan. En we proberen
de twintig procent die we zelf
moeten bijdragen voor de
stadsvernieuwing, ergens an
ders, via sponsors en privé-gif-
ten te vinden. Maar dat is niet
zo makkelijk."
Dat de üjd en de omstandighe
den tegen de gemeente werken,
ontkent niemand in Quedlin
burg. Maar daarmee is het ge
meentebestuur niet van zijn
verantwoordelijkheid ontslagen.
Gabriele Vester: „Vergeleken bij
onze buurgemeenten die in po
tentie veel minder hebben dan
wij staan we er beroerd voor.
Daar worden investeerders in
de watten gelegd. Hier worden
ze voor het hoofd gestoten. We
zouden een van de grootste toe
ristische trekpleisters van het
land kunnen en moeten zijn. Ie
dereen weet het: alleen het toe
risme kan de stad er weer boven
op brengen. Maar niemand
doet wat."
Een van de mensen die zich de
toestand in de stad aantrekt, is
Gabriele Vester, ooit psychothe
rapeute in Bonn. „Quedlinburg
zit in een beslissende fase. Het
is nu er op of er onder en hoe
dat uitpakt weet ik niet. Ik ben
van nature optimistisch, anders
waren we natuurlijk niet aan dit
avontuur begonnen, maar ik
heb er eerlijk gezegd een hard
hoofd in."
Dat avontuur begon na de Wen
de van 1989. Haar man Rein-
hard hoorde dat hij dankzij de
val van partijleider Erich
Honecker en co recht had op
een erfenis, een vakwerkhuis in
Quedlinburg. Het was een
prachtig huis in het hart van de
stad, maar ernstig verwaar
loosd. Net als de meeste andere
die de eeuwen hadden getrot
seerd, maar waarvoor vier de
cennia DDR net te veel dreig
den te worden. Gabrielle: „Het
zou miljoenen kosten om het
pand op te knappen en die had
den we niet. Toen zagen we de
mogelijkheden die de stad als
toeristische bestemming bood
en besloten er een hotel van te
maken. Impulsief, nee zo kan je
het niet noemen, want er heer
ste hier zo vlak na de Wende
echt een stemming van 'alles is
mogelijk'."
Pionieren
En dus gaven Gabriele en Rein-
hard Vester en hun drie kinde
ren hun comfortabele maar ge
zapige bestaan aan de Rijn op
en verkochten hun huis om 500
kilometer verder te pionieren in
wat in de overspannen roman
tiek van die jaren het 'Wilde
Oosten' werd genoemd. Nu mo
gen ze zich, onder de strenge
voogdij van de bank weliswaar,
de eigenaars van een schitte
rend hotel noemen in vermoe
delijk één van de mooiste ste
den van Duitsland. De meeste
van de ongeveer 25.000 inwo
ners wonen nog altijd in dezelf
de straten en soms zelfs de hui
zen, waarin hun voorouders
meer dan duizend jaar geleden
al leefden. Als door een wonder
zijn de calamiteiten van de ge
schiedenis aan de plaats voorbij
gegaan. Quedlinburg lag altijd
naast, nooit óp het slagveld.
Aan het eind van de Tweede
Wereldoorlog dreigde de stad
even in het krijgsgewoel ver
zeild te raken, maar ook toen
was het geluk met Quedlinburg.
Alleen een kerktoren werd ge
raakt door wat niet meer dan
een schampschot kan worden
genoemd.
Verkeersbureau Tsjechië
Tsjechië heeft een nieuw verkeersbureau ge
opend. Het is gevestigd in het World Trade Cen
ter, Strawinskylaan 517,1077 XX Amsterdam,
telefoon 020 - 57 53 01 4. Voor toeristische in
formatie is het kantoor op maandag geopend van
13 tot 18 uur, van dinsdag tot en met donderdag
van 9 tot 18 uur en op vrijdag van 9 tot 15 uur.
Het zag er van tevoren zo mooi uit.
Zeker voor mensen die in New York
en Berlijn gelijksoortige voorstellin
gen hadden gezien. Zo zou een gi
gantische, bij een gespecialiseerd
Engels bedrijf aangekochte, 'dijk
doorbraak' de even onvergetelijke
als onverbiddelijke uitsmijter wor
den. Tachtigduizend liter water - zo
was bedacht - zou bulderend en
schuimend de zaal instromen en de
toeschouwers de stuipen op het lijf
jagen. De werkelijkheid echter is
anders. Aan het einde van de Hol
land Experience-show, de jongste
toeristische attractie van Amster
dam, klinkt wat schamel gekletter.
Een leeglopende dakgoot maakt
meer herrie.
In de brochures heet het nieuwe,
vijftien miljoen gulden kostende
project van ex-journalist Henri
Remmers, de ultimate sightseeing
show. En waarom ook niet. De loca
tie aan de Jodenbreestraat - naast
het Rembrandthuis en op een
steenworp afstand van een steiger
voor rondvaartboten - leek nauwe
lijks voor verbetering vatbaar; voor
het oorspronkelijke concept van de
multi-dimensionele show gold ei
genlijk hetzelfde. Alleen is de uit
voering jammergenoeg zodanig, dat
nog maar moet worden afgewacht
of de voor een renderende bedrijfs
voering benodigde 350.000 toe
schouwers per jaar er inderdaad
zullen komen.
Vooralsnog lijkt het zo ambitieus
opgezette Holland Experience niet
onder een gelukkig gesternte te zijn
geboren. De try-out periode duurde
door allerlei technische problemen
veel te lang (meer dan een half jaar)
en je mag je afvragen of het terecht
is dat de show eind maart officieel
werd geopend, zodat er nu voor een
toegangskaartje geen tientje meer
wordt gevraagd (zoals tijdens de in-
looptijd), maar 17,50 gulden.
Vislucht
Remmers' idee was het publiek in
iets minder dan een half uur Hol-
land-in-vogelvlucht te laten zien. Of
beter gezegd misschien nog: laten
beleven. Disney in Mokum. De film
(geprojecteerd op een enorm doek)
zou niet alleen worden ondersteund
door geluid en geur, maar ook door
andere spectaculaire grapjes zoals
bijvoorbeeld trillende en schokken
de stoelen die de toeschouwers het
gevoel zouden geven, dat ze echt
vlogen, echt remden en echt reden.
Van die aangekondigde Adventure-
Fiction-Realityis vanuit de Royal
Class fauteuil helaas echter weinig -
te merken. Het filmbeeld is soms
verre van scherp, de stoelen maken
(of er nu een landing op Schiphol
wordt gemaakt of een ritje over
straat) bijna steeds dezelfde zwen
kingen en soms gebeurt dat nog se
conden te laat ook. Met andere
woorden: het komt wat knullig over
allemaal. Als er een surfer over het
toneel wappert, staat de veilingkar
met bloemen - die eerder dezelfde
route aflegde - nog duidelijk zicht
baar tussen de coulissen en de
fraaie balletbeelden - om nog maar
een voorbeeld te geven - staan in
geen verhouding tot de houterige
parade-pasjes van de namaak-bal-
lerina.
Natuurlijk, er zijn ook aardige effec
ten. Je ruikt de bloemen in de Aals-
meerse veilinghal en de penetrante
vislucht die de beelden van het pa-
lingroken een dimensie extra geven,
mag er eveneens zijn. Bij een imagi
nair bezoekje aan het strand ten
slotte, bewijst opwaaiend hoofd
haar dat het in Nederland inder
daad hard kan waaien. Maar daar
staat tegenover dat Edward Griegs
Peer Gynt Suite (in allerlei verschil
lende arrangementen) bij voor- en
tegenspoed uit de luidsprekers
dreunt. Alsof er niet wat originelers
bedacht had kunnen worden.
Holland Experience, Jodenbree
straat (ingang Waterlooplein 17),
Amsterdam, telefoon 020 -
42 22 23 3. Toegangsprijs 17,50
gulden (kinderen en senioren 15
gulden); combinatieticket voor
Holland Experience en het Rem
brandthuis samen kost 21,50 gul
den (kinderen en senioren 18,50
gulden).
i ':n
Één van de mooiste rijwielpaden in Zuid-Limburg, dat fietsers over het met mergelafgra-
vingen bedreigde Plateau van Margraten voert.
Het aantal adressen in het boekje, dat
wordt uitgegeven door de stichting 'Vrien
den op de Fiets' breidt zich steeds verder
uit. Stonden er vorig jaar nog 1170 op de
lijst, in de zojuist verschenen editie voor
1997 zijn dat er bijna 1.300, verspreid over
heel Nederland. 'Vrienden op de Fiets',
ruim tien jaar geleden opgericht door me
vrouw P. de Blécourt uit Zevenaar, biedt
donateurs van de stichting goedkope
overnachtingsmogelijkheden aan bij parti
culieren. Een donateurschap kost 12 gul
den per gezin per jaar; de kosten van lo-
foto rob van dln dobbelsteen
gies met ontbijt bij een in het ledenboekje
opgenomen adres gaan de 25 gulden per
persoon nooit te boven.
Zoals de naam al zegt, was de stichting
aanvankelijk alleen bedoeld voor fietsers,
maar tegenwoordig worden ook wande
laars als donateurs geaccepteerd. Verdere
informatie kan worden ingewonnen bij
mevrouw P. de Blécourt, Brahmsstraat 19,
6904 DA Zevenaar. Telefoon 03 16 -
52 44 48; of mevrouw J. P. Wisse, Ereprijs
hof 7, 3991 GV Houten. Telefoon 030 -
63 80 53 3.
Fietsen in Oostenrijk
Bij het Landesverband für Tourismus in Oberös-
terreich verscheen zojuist een fietsbrochure met
daarin informatie over het zich steeds verder uit
breidende rijwielpadennet in de Oostenrijkse
provincie. Tevens verstrekt het boekwerkje gege
vens over mountainbiken. Bij dezelfde organisa
tie kwamen ook folders uit met inlichtingen over
onder meer vissen, tennissen, wandelen en kur-
arrangementen.
10), OBERÖSTERREICH INFO, TELEFOON
Pannenkoeken
Zoals gewoonlijk omstreeks deze periode kwam
de nieuwe uitgave van het boekje 'Pannenkoeken
in Gelderland' uit. In de alweer negentiende edi
tie van de brochure staan gegevens vermeld van
29 Gelderse pannenkoekenrestaurants, met
daarbij uiteraard hun specialiteiten. Het gratis
boekje kan worden opgevraagd bij het Gelders
Bureau voor Toerisme, telefoon 026 -
33 32 03 3.
Maritieme collectie
Bijna vijftig privé-verzamelingen, die te maken
hebben met varen en alles wat daarbij hoort,
worden tot en met 14 september tentoongesteld
in het Maritiem Museum aan de Leuvehaven te
Rotterdam. Met andere woorden: een uitgebreide
collectie stropdassen met scheepjes, maar ook
een verzameling gyrokompassen; servies en ser
vetten van de schepen van de Rotterdamsche
Lloyd, maar ook kartonnen bouwplaten van vuur
torens. Uniek is de verzameling van mevrouw De
Ruyter de Wildt, die leven en werken van haar
roemrijke voorvader Michiel de Ruyter tot onder
werp heeft.
REDACTIE ROB VAN DEN DOBBELSH
I C H T E N
Kaaspakhuis
Ook deze zomer kan het buitenmuseum van het
Zuiderzeemuseum te Enkhuizen (open tot 26 ok
tober) weer pronken met een nieuwtje. 'Het Witte
Kaaspakhuis', een jaar of vijftien geleden op
spectaculaire wijze vanuit Landsmeer naar het
museum overgebracht, is opnieuw ingericht. Dit
maal op de wijze waarop Lucas Goede (telg uit
een befaamd kaashandelaars-geslacht) dat aan
het begin van deze eeuw had gedaan. Verder bor
duurt het museum door op het zes jaar terug ge-
introduceerde 'living history-concept'. Zo wordt
er de komende maanden in het Kollummer
schooltje elke zaterdag en zondag op vooroorlog
se wijze aardrijkskundeles gegeven met de Zui
derzeewerken als thema.
Wandelbeurs
De Amsterdamse Beurs van Berlage aan het
Damrak biedt morgen, 6 april onderdak aan de
Wandelmarkt. Het is voor het negende achter
eenvolgende jaar dat deze bijeenkomst wordt ge
organiseerd. Het thema dit jaar is 'Natuur en
Cultuur'. Allerlei onderwerpen komen aan bod:
van de Pelgrimsroute tot kleine Nederlandse bin-
nenpaadjes; van uitrusting tot kaarten. Boven
dien is op elk gebied een deskundige aanwezig.
De beurs is geopend van 11 tot 17 uur.
Nep-vondsten
De bezoekers van het Goois Museum aan de
Kerkbrink 6 te Hilversum mogen zich van 12
april tot en met 29 juni verbazen over het onfat
soenlijk hoge aantal archeologische nep-
vondsten die in de loop der tijden in Nederland
werden gedaan. Onder de titel 'List en Bedrog'
wordt op de expositie onder meer uitgelegd wie
de vervalsers waren en welke motieven ze had
den. Ook komt de wijze waarop bedriegers wer
den ontmaskerd, uitgebreid aan de orde.
TELEFOON 035 - 62 92 82 6.
Bloeiende boomgaarden
De VW Limburg organiseert dit voorjaar meer
daagse fiets- en wandeltochten door de bloeien
de boomgaarden van onder meer het Zuid-Lim
burgse Mergelland en de Belgische regio's Voe
ren en Haspengauw. Het rijwieltraject begint en
eindigt in Epen; de voettocht in Margraten. On
derweg wordt overnacht in eenvoudige, maar ge-
zellige familiehotels en de bagage wordt nage
bracht.
Wandelend tussen de boomgaarden van het
Limburgse Mergelland.
