'Kunstige' verbouwing Volkenkunde
Wandschildering op bestelling
Bachkoor Holland
van grote klasse
anything Goes: boven
amateur-niveau uit
uis vaart door Leiden,
ad van Culturen 97
Cultuur&Kunst
Finale Zuidhollandse Popjacht in LVC
vidre
TERDAG 29 MAART 1997
lehangseltentoonstelling in Sassenheim
In de jaren twintig werden in Nederland regelmatig
ëhangexposities en ontwerpwedstrijden gehouden waaraan
?kende kunstenaars hun medewerking verleenden. Op de ex-
ositie 'Nieuwe behangsels van Hollandse kunstenaars' ip Sas-
>nheim zijn verschillende behangontwerpen uit deze periode
zien. De tentoonstelling wordt gehouden in het Sikkens Schil-
ersmuseum aan de Wilhelminalaan in Sassenheim en is ge-
1 op 2,12,13 en 16 april van 13.00 tot 18.00 uur.
lialezing over Dali en Miro
jPEN» Kunsthistoricus Eric Kreytz houdt maandag 7 april een
ialezing over Salvador Dali en Juan Miro en hun bijdrage aan
>t surrealisme. De lezing begint om 20.00 uur en wordt gehou-
•n in de K&O-Kapelzaal aan de Oude Vest. Kaarten zijn ver-
ijgbaar bij het UITbureau van K&O en aan de zaal.
,ulu Wang in Noordwijk
fpRDWUK Lulu Wang vertelt woensdag 9 april over haar boek
let Lelietheater' in de Openbare Bibliotheek van Noordwijk. De
zing begint om 20.15 uur en is gratis toegankelijk.
Spartacus' door Bolshoi Ballet
jn haag Het Nationaal Bolshoi Ballet van Wit-Rusland brengt
j ondag 13 april Katchaturians beroemde ballet 'Spartacus', in
et Lucent Danstheater in Den Haag. Kaarten zijn tot 7 april te
oop, bij het UITbureau van K&O aan de Oude Vest in Leiden,
ij voldoende belangstelling zet K&O gratis busvervoer in.
[ekeningen en sieraden in Huys Dever
yssLi In 't Huys Dever in Lisse zijn vanaf 5 april werken van
ïrtius Hackenberg-Buys en Ino de Groot te zien. Hackenberg-
Buys is een edelsmid die sieraden en objecten maakt van edel
metalen en edelstenen. De Groot maakt inkttekeningen die hij
nldeurt met vloeibare acrylverf. De tentoonstelling is dagelijks
van 14.00 tot 17.00 uur, behalve op maandag.
musical
iecensie maxim bezembinder
5ng Musical Amsterdam, met Tetske
Ossewaarde, Richard Remmerswaal,
e.v.a. Gezien: 28 maart 1997,
Leidse Schouwburg.
ything Goes' is een musical
irvan het verhaal ongeloof-
en soms nauwelijks te
;en is. Met een cast van 36
lurs en een orkest van 9 man
k zou men kunnen vermoe-
t het de nieuwste mega-
iical is, maar niets is minder
ir, Het door Cole Porter ge
reven stuk nadert zijn pen-
ngerechtigde leeftijd met
e schreden en zit vol met
eldvermaarde liedjes. Stich-
Musical Amsterdam be-
t zich in het grijze gebied
ien amateuristische en pro-
ionele musicalproducties.
alle medewerkers vallen in
leerste categorie en slechts
irie hoofdrolspelers kunnen
en op professionele erva-
Het is echter opvallend dat
lauwelijks kwalitatief onder
lid tussen de hoofdrolspe-
bestaat. Tetske van Osse-
rde zet een aardige Reno
eney neer, maai- is zeker
overtuigend. Ze heeft vo-
een beperkt bereik, waarbij
ivendien niet over een uit-
natascha smit
Nuis, staatssecretaris van
brengt aanstaande
asdag een werkbezoek aan
en. Hij is hiervoor uitgeno-
door de plaatselijke afde-
van D66, in het kader van
I en Stad van Culturen 97.
s i een lunch op het stadhuis
een aantal D66-leden,
ül kt de staatssecretaris een
tocht langs de verschillen-
ichtregels op Leidse gevels,
maast bezoekt hij de ten-
itelling 'Kunst met een
in het Centrum Beel-
Pe Kunst aan de Hoogland-
jerkgracht. Op deze exposi
tie staat video- en mediakunst
uit de jaren '90 centraal.
Het werkbezoek wordt afge
sloten met een ronde tafel-ge
sprek in sociëteit de Burcht, dat
vrij toegankelijk is. Nuis gaat
hier in discussie met wethouder
van cultuur P. Langenberg, di
recteur van het LAK-theater
Roland Heljner, John Witteman
van cultureel centrum de X en
Pim de Vroomen van kunste
naarscollectief Haagweg 4. De
discussie, die om 17.00 uur be
gint, zal zich toespitsen op het
belang voor Leiden van een
goed kunst- en cultuurbeleid en
een gevarieerd cultureel leven.
Roelof Eleveld leidt het gesprek.
chef jan rijsdam, 071 -5356444
Officieel startsein voor grootscheepse reconstructie
Van de buitenkant moet hij met zijn tengels afblijven.
Aan een monument uit 1873 mag nu eenmaal niet ge
sleuteld worden. Maar de uitdaging is er voor architect
Roy Lim niet minder om. Want hoe verander je, zonder
het karakter van het gebouw aan te tasten, een voormalig
ziekenhuis in een museum? Een museum dat ook straks,
na de eeuwwisseling, ruimschoots voldoet aan de mo
derne eisen van zijn tijd? „Daarvoor heb je," zegt Lim,
„niet zozeer architectonisch maar vooral bouwkunstig
gevoel nodig." Met de nadruk op kunstig.
leiden ad van kaam
In de week na Pasen begint
'officieel' de renovatie van het
Rijksmuseum voor Volkenkun
de in Leiden. Een klus van 65
miljoen gulden die goeddeels
door het Rijk wordt bekostigd
en die rond het jaar 2000 vol
tooid moet zijn. De bouw- en
verbouwwoede van de Leidse
musea is daarmee in volle he
vigheid losgebarsten. Want
weliswaar nadert de nieuw
bouw van het Nationaal Na
tuurhistorisch Museum zijn vol
tooiing - met de inrichting van
dit prestigieuze project aan de
Plesmanlaan zijn de conserva
tors nog zeker een jaar zoet. In
tussen maakt ook het Rijksmu
seum van Oudheden aan het
Rapenburg zich op voor een ri-
goreuze face-lift.
Bezoekersstroom
Lange hoge gangen en kleine
donkere kamers. En een prach
tige facade net binnen de Leidse
singels. Modern te noemen
voor het allereerste Academi
sche Ziekenhuis in Nederland,
zoals dat door architect H.F-
.G.N. Camp in de vorige eeuw
werd ontworpen. Bruikbaar ook
wel voor de inrichting van het
Rijksmuseum voor Volkenkun
de toen dat in 1933 daar werd
gehuisvest. Bruikbaar, maar niet
meer dan dat. Want de vochtige
kelders en de te droge zolders
bleken in de loop der tijd steeds
minder geschikt voor het con
serveren van de wereldberoem
de collectie die ruim 200.000
voorwerpen omvat. Ook op de
groeiende stroom bezoekers
was het gebouw op een gegeven
moment niet meer berekend.
Architect Lim van het bureau
OD 205 kreeg opdracht om Vol
kenkunde na 64 jaar voor eens
en voor altijd te ontdoen van
zijn ziekenhuis-verleden. Nog
maals, met dien verstande dat
hij de buitenkant met rust laat.
Een karwei dat Lim wel is toe
vertrouwd. Eerder al deed hij in
het hartje van de Leidse bin
nenstad ervaring op met een
soortgelijk project. Namelijk
met de verbouwing van het
voormalige Caeciliagasthuis tot
Museum Boerhaave.
In de nieuwe opzet zullen bij
Volkenkunde wanden verdwij
nen en gaan hele vloeren eruit.
Grote, overzichtelijke tentoon
stellingszalen komen in de
plaats van de kleine, geschakel
de kamers met de vitrineka^tjes.
Waar eens de collegezalen van
de Leidde universiteit lagen,
komt nu de tentoonstellings
vleugel, alsmede de vaste pre
sentatie van de afdelingen 'Ja
pan' en 'Indonesië'. Als straks in
2000 de verbouwing compleet,
is kan de bezoeker 'het lint om
de aarde volgen'. In de gemo
derniseerde versie van het mu
seum betekent dat een flinke
Het Boerhaave-gebouw wordt in zijn oude luister hersteld waarna het personeel van Volkenkunde er zijn intrek zal nemen.
wandeling langs de continen-
Oase
Volkenkunde, op een steenworp
afstand van het nieuwe Leidse
station, moet in het jaar 2000
een 'oase' zijn in het centrum
van de stad. Mede om dat te be
reiken neemt landschapsarchi
tecte Ank Bleeker het museum
terrein stevig onder handen. In
het singelpark komen beelden
van kunstenaars uit de diverse
verzamelgebieden. Ze fungeren
als voorboden van wat de be
zoeker binnen te wachten staat.
Bezoekers die tijdens de ver
bouwing overigens gewoon wel
kom zijn. Want het museum
blijft open.
Niet alleen het museum en de
tuin, maar ook de belendende
percelen als het Boerhaave-ge
bouw, de wereldwinkel en het
voormalige paviljoen voor be
smettelijke ziekten krijgen een
opknapbeurt. Met name het
Boerhaave-gebouw, in 1882
door de architect Van Lokhorst
ontworpen als pathologisch la
boratorium, wordt in zijn volle
glorie hersteld. Bij het bombar
dement op het spoorwegempla
cement in 1944 sloeg een ver
dwaald projectiel de erker aan
de kant van de Steenstraat vol
ledig weg. Dat gat is nooit gere
pareerd.
Dat gaat nu wel gebeuren.
Volgend voorjaar moet de re
constructie gereed zijn, waarna
het personeel zijn intrek in het
Boerhaave-gebouw kan nemen.
De vroegere wereldwinkel alias
politiepost aan het begin van
het terrein wordt ingericht als
kassa en krijgt net als het hoofd
gebouw een glazen aanbouw.
Het paviljoen voor besmette
lijke ziekten wordt omgetoverd
tot een restaurant voor bezoe
kers. Als dat is gebeurd, is de
metamorfose van ziekenhuis tot
museum compleet.
straling beschikt die haar tot
een natuurlijke hoofdrolspeel
ster zou kwalificieren. Richard
Remmerswaal zingt uitstekend
en kan heel lief lachen, maar
dat lijkt dan ook meteen de li
miet van zijn acteerkwaliteiten
te zijn. Jan Polak als de gangster
Moonface Martin weet echter
op alle fronten te overtuigen'.
Claudia de Graaf en Deidre van
der Wolk hebben dan misschien
niet een profesionele musical
op hun c.v. staan, maar dat zou
in de nabije toekomst nog wel
eens kunnen veranderen.
De aankleding is evenmin al
lerminst amateuristisch te noe
men, het decor is goed gekopi
eerd van de New Yorkse revival
van 1987 en zeer functioneel.
De kostuums doen niet onder
voor producties met veel grote
re budgetten.
Producent /regisseur Hans
Hamstra weet zijn groep zeer
zeker boven het amateur-ni
veau uit te trekken. Dat de
dansjes dan wat oubollig zijn en
het verhaal zelf de snelheid van
een paardentram heeft, zijn dan
overkomenlijke bezwaren. En
dat de vertaling op momenten
dat het echt te ingewikkeld
werd, overgaat op het Engels is
alleen maar een voordeel. In de
orginele taal zijn de liedjes toch
het mooist.
Overleden: Benno Premsela
De vormgever, binnenhuisarchitect en voor
vechter van de homorechten Benno Premsela is
donderdag op 76-jarige overleden. Hij leed aan
buikvlieskanker.
Premsela is gisteren al gecremeerd. Dat de
plechtigheid zo snel plaatshad, was op eigen
verzoek. Premsela wilde zijn naaste vrienden zo
de kans geven in alle rust afscheid te nemen,
zonder publiciteit.
Twee weken geleden gaf Premsela nog een in
terview aan De Volkskrant: „Ik zie doodgaan als
een avontuur. Binnenkort, of weet-ik-veel wan
neer, staan mij dus allemaal onbekende dingen
te wachten. Dat is toch spannend? Een stervens
proces moetje op dezelfde wijze ondergaan
waarop je hebt geleefd. Positief. Zonder dikdoe
nerij. Met een zekere nonchalance. Voor 1920
ben ik er heel lang niet geweest - en straks zal ik
er heel lang niet meer zijn. Dit was Benno Prem
sela, een eenmalige flits in de kosmos."
De joodse Benno Premsela overleefde de Twee
de Wereldoorlog door onder te duiken. Doordat
hij de jodenvervolging had overleefd, zo vertelde
Premsela vaak, had hij na de oorlog het gevoel
dat niets hem meer kon deren. Dat maakte hem
sterk als homo in een tijd dat homoseksualiteit
nog veroordeeld werd. Hij trad toe tot het jonge
COC en zou uiteindelijk voorzitter worden.
Voor de oorlog was Premsela aan de Amster
damse Nieuwe Kunstschool begonnen met de
studie van binnenhuisarchitect. Hij kreeg er les
van Alexander Bodon en Paul Citroen. Na de
oorlog kwam hij in dienst van de Bijenkorf, voor
welk bedrijf hij stoffen ontwierp en showrooms
inrichtte. In 1963 zette hij samen met Jan Vonk
zijn eigen ontwerpersbedrijf op. Hij werd steeds
belangrijker in de kunstwereld. Beroemd wer
den zijn zogenoemde Lotek-lamp in een kubus
vorm van ijzerdraad en het katoenen lusjestapijt
waarmee de firma Van Besouw wereldwijd suc
ces oogstte. Premsela belandde door zijn brede
belangstelling in talloze besturen. Zo was hij
voorzitter van de Stichting Fonds voor Beelden
de Kunst en van de afdeling Dans van de Raad
voor de Kunst. In 1995 ontving hij uit handen
van prins Bernhard de Zilveren Anjer voor zijn
bijdrage aan de Nederlandse cultuur. Ook was
hij officier in de Orde van Oranje-Nassau.
leiden pablo cabenda
De eindstrijd van de 'Zuidhollandse Popjacht'
wordt op zaterdag 5 april gehouden in het Leids
Vrijetijds Centrum. In de voorrondes van het con
cours zijn uit 14 bands zes voor de finale uitver
koren. Onder hen de Leidse formatie Jimmyhat
en het Lissese Smoking Saucers.
De Popunie behartigt de belangen van pop
bands in Zuid-Holland en organiseert de Pop-
jacht met als doel talentvolle bands een promo
tioneel steuntje in de rug te geven. Aan de
eindstrijd in het LVC nemen behalve Jimmyhat
en Smoking Saucers deel: Downslide uit Gorin-
chem, Davey uit Rotterdam, Suburbs uit Den
Haag en Plunger uit Bodegraven. De winnaar zal
Zuid-Holland vertegenwoordigen op het jaarlijk
se nationale popconcours 'Grote Prijs van Neder
land' dat in september van dit jaar wordt gehou
den.
OVERLEDEN - De Zwitserse
schrijfster en fotografe Ella
Maillart is op 94-jarige leeftijd
overleden. Zij heeft vooral be
kendheid gelaegen door haar
boeken over haar reizen door
de Sovjet-Unie, China, India en
Afghanistan. Als haar belang
rijkste boek wordt Oasis inter-
dits (Verbonden oases) be
schouwd, het verslag van een
reis naar India door Tibet.
muziek
Vader en zoon 'fleuren' uitzendbureau op
leiden «natascha smit
Tot voor kort kon kunstenaar
Peter de Ru nog niet rustig kof
fie drinken bij zijn kunstwerk.
De waterlelies waren geen echte
waterlelies en het panorama
was niet af. Maar nu zit hij wel
rustig. „De sfeer die het panora
ma uitstraalt is goed. De strijd is
gestreden", aldus De Ru.
Peter de Ru (46) maakte sa
men met zijn zoon Sven de Ru
(24) een wandschildering in het
splinternieuwe bedrijfsrestau
rant van het Leidse uitzendbu
reau Luba. Een maand lang wa
ren ze vijf dagen per week, acht
uur per dag bezig met dit Hol
landse weidelandschap van 2,5
bij 14 meter. Het werd een fan
tasielandschap, zij het zeer her
kenbaar: met koeien die zich
koesteren in de zon, een zeil
boot die over een meer glijdt en
een meeuw die het rustige tafe-
Toch is dit werk niet typerend
voor beide kunstenaars. Ze
richtten samen het bedrijf
Kunst Ko op dat in opdracht
kunst maakt voor bedrijven en
particulieren. Peter de Ru: „Niet
alleen landschappen, maar van
alles. Abstract, figuratief, de op
drachtgever zegt het maar. Een
eigen, vaste stijl hebben we niet.
Het is juist een uitdaging om
voor elk project een andere stijl
te gebruiken."
De directeur van Luba, Rob
Mantel, vroeg hen een figuratief
weidelandschap te maken, met
water, een dijk en koeien. „Dat
maken wij dan, maar wel op
onze eigen manier", benadrukt
Sven de Ru. Ze wilden er geen
gewone decoratie van maken,
maar een echt schilderij. Om
Vader en zoon leggen de laatste hand aan het panorama. De strijd is bijna gestreden, foto dickhogewoning
recensie li dy van der spek
De Matthaus Passion door het Bachkoor
Holland o.l.v. Charles de Wolff, m.m.v.
Caroline Stam, sopraan, Sylvia Schlüter,
alt/mezzo, Peter Bartels, tenor-evangelist,
Ludwig Grabmeier, bas-Christuspartij,
Kenzo Ishii, tenor, Charles van Tassel, bas,
het Haags Matrozenkoor en het Residen
tie Orkest Gehoord 28/2 in de Pieterskerk
te Leiden.
Het lijkt erop dat het Bachkoor
Holland elk jaar weer z'n accen
ten in de Matthaus Passion ver
legt. Deze Passie stond in het
teken van de beschouwelijk
heid, van meditatie. En er was
nog iets dat opviel: de zeer aler
te directie en de totale betrok
kenheid op koor, solisten en or
kest van Charles de Wolff. Er
was niets dat hem ontging, elke
koorpartij, solostem of instru
ment dirigeerde hij intens.
Zo extravert als Monica Frim-
mer vorig jaar zong, zo hele
maal naar de mensen toegezon
gen, zo introvert zingt de so
praan Caroline Stam. Haar ijle,
heel jeugdige vibratieloze stem
geluid was in 'Aus Liebe will
mein Heiland sterben' zo trans
parant, zo delicaat dat het je de
adem benam. 'Von einer Sünde
weiss er nichts, nichts gaf
meer reden tot denken dan een
preek van een uur.
Om de grote turbae massaal
en massief te zingen, daar- is
niet zoveel studie en inspiratie
voor nodig, maar om zo totaal
verstild te verhalen als Bach
koor Holland, alsof de dingen in
een waas aan je voorbijgaan,
dat is van de grootste klasse en
grijpt harder naar de strot. Zo
was 'Ach, meine Sünden haben
dich geschlagen' er een van:
niks de joden, maar MIJN zon
den! Ook al die koren die als
een groot kristalhelder blok op
je afkomen, maar ook weer on
middellijk ophouden te be
staan, waren oneindig mooi.
'Lasst Ihn, haltet, bindet nicht'
en het werkelijk lichtflitsende
'Wer ist's, wer ist's..'
Het Residentie Orkest speelde
zonder meer heel goed. Toch
miste ik voor de pauze elke be
vlogenheid. In het tweede deel
kwam er duidelijk verandering
ten goede. Beide eerste violen
overtuigden in hun solo's, het
plenum speelde intenser.
Na Caroline Stam imponeer
de meer dan ooit Charles van
Tassel in de bas-aria's. Van
Tassels warme maar toch altijd
heldere, open baritonstem lijkt
me een nieuwe bijzondere sen
satie in de rol van de 33-jarige
Jezus (volgend jaar?). Sylvia
Schlüter blijft elk jaar aan kracht
en overtuiging winnen. Kenzo
Ischi paste beter dan vorig jaar
in deze uitvoering, zijn aria's
hebben niettegenstaande de
sterk golvende'vibratie een op
rechte bewogenheid. Ludwig
Grabmeier in de Christuspartij
deed niets af maar voegde ook
niets toe aan de Wolffs buiten
gewoon verinnerlijkte Matthaus
Passion.
dat in dit specifieke geval te be
reiken gebruikten ze behang
met glasvezel, waardoor een
structuur ontstond zoals bij lin
nen, en werkten ze met een
groot aantal lagen acrylverf.
„Op die manier krijg je diepte in
je werk", aldus Sven de Ru. Ook
ideeën over kunst en artistiek
klikt het tussen de twee. Toch
was het eigenlijk, tot voor kort,
nooit bij hen opgekomen om
samen te werken. Sven de Ru
volgde zijn opleiding aan de Ko
ninklijke Academie van Beel
dende Kunsten, de grafische af-
vonden de kunstenaars het 1 deling. Daarna had hij een aan
mooier niet één muur voor hun
werk te gebruiken, maar twee.
Waardoor een ruimtelijker ge
heel zou ontstaan.
Vader en zoon vullen elkaar
wat dat betreft goed aan, vinden
ze zelf. Ze hebben dezelfde
tal baantjes bij grafische bedrij
ven. Vijf jaar geleden begon hij
zijn vader, een autodidact die al
twintig jaar fulltime met kunst
bezig is, te helpen met het in
richten van exposities. Nu wer
ken ze elke dag samen. Aan hun
vrije werk en aan projecten
zoals die bij uitzendbureau
Luba.
En dat bevalt goed. Ondanks
dat ze nu een eigen bedrijf heb
ben en in opdracht werken,
krijgt hun creativiteit ruim
baan, vinden ze zelf. Ook bij de
wandschildering voor het uit
zendbureau, die ze mochten
maken zoals ze het zelf wilden.
Voor Peter de Ru is ,dat essen
tieel: „Je moet natuurlijk wel
geld verdienen, maar daar moet
je niet alles aan opofferen. Vrij
heid is veel belangrijker."
Spiegelwanden
Spiegels op maat
Spiegels met lijst
VORMGEVER VAN
Glazen meubelen
GLAS EN SPIEGEL
Vitrines
Tafels volgens model
Motlefstralen
Hardglazen deuren
Volmolengracht 4
Alles uit eiaen atelier
2312 PH Leiden (NL)
Telefoon 071 -5218055
