Crash is gewoon een goede Cronenberg
Films
Pleidooi voor heel nieuwe
aanpak van filmkeuring
Na 'Big Night' staat
het water je in de mond
Grace of my Heart is mooi verteld,
nu eens grappig, dan weer melancholiek
IDERDAG 27 MAART 1997
^/IS AMSTERDAM
DESMET (020) 6273434
18.30, 20.00, 21.30; zo ma ook
13.00, 14.30: Microcosmos
21.00: Breaking the Waves
do t/m za 19.30; zo ook 14.00: In Al
le Stilte
zo t/m wo 19.00: Nénette et Boni
do t/m wo 23.00: Laws of Gravity
za 24.15: Hustler White
ma 12.00: Satantango
KRITERION 1 (020) 6231708
17.30, 22.15; di niet 22.15: Big
Night
20.00: Romeo Juliet
di 22.15: Sneak Preview
KRITERION 2
17.30: II Postino
19.30, 21.45; ma niet 21.45: Crash
ma 21.45: Out of Africa
NEDERLANDS FILMMUSEUM (020)
5891400
20.30: De Europese Avantgarde film
tot 1940
22.00: Salut Cousin!
RIALTO 1(020)6753994
19.45, 22.00; wo ook 13.30: Kolya
18.00: Chacun cherche son Chat
RIALTO2
18.00, 22.15: Buenos Aires vicever-
20.30 (beh ma), zo ook 15.30: Gab-
beh
ma 20.00: De geest van de Bijenkorf
THE MOVIES 1 (020) 6386016
17.00, 19.15, 21.45; zo ma ook
14.30: The Pillow Book
THE MOVIES 2
17.15, 22.00; zo ma ook'14.15:
Grace of My Heart
19.30; zo ma ook 14.15: Michael
Collins
THE MOVIES 3
17.30, 19.45; zo ma ook 14.15: Shi-
22.15: Fargo
THE MOVIES 4
17.00: The Portrait of a Lady
19.30: Secrets and Lies
22.00: The People vs Larry Flint
TUSCHINSKI 1 (020)6262633
12.30, 15.30, 18.30, 21.30: Star
Wars
TUSCHINSKI 2
18.00, 21.00; dodiook 12.00,
15.00: Michael Collins
TUSCHINSKI 3
18.45, 21.30; do di ook 13.15, 16.00:
Fierce Creatures
TUSCHINSKI 4
12.15, 15.15, 18.15, 21.15: Evita
TUSCHINSKI 5
18.45,21.30; do di óók 13.15,
16.00: The First Wives Club
TUSCHINSKI 6
18.45, 21.30; dodiook 13.15,
16.00: 101 Dalmatians
vrza zo ma wo 13.15, 16.00: Fierce
Creatures
DE UITKIJK (020) 6237460
16.00, 18.45, 21.30; zo ma ook
13.00: Kolya
Koele, afstandelijke maar zorgvuldig gecomponeerde, camerastijl
Over Crash, de nieuwste David Cronenberg-film, is al
veel te doen geweest. Toen de film in november in Lon
den in première zou gaan werd hij meteen getroffen door
een banvloek. Naderhand bleek de soep daar minder
heet te worden gegeten dan hij werd opgediend, maar
ondertussen hebben een hoop gekken weer de kans ge
kregen om hun wérkelijk weerzinwekkende (gebrek aan)
ideeën de wereld in te strooien. Zo zou de film alleen ver
toond mogen worden met de nodige coupures, met na
me van het slot. Zoiets staat gelijk aan de castratie van
een film. Nu de film eindelijk! ook in Nederland
wordt uitgebracht kan iedereen zijn eigen oordeel vor
men en blijkt het allemaal reuze mee te vallen: Crash is
gewoon een goede Cronenberg, zoals we dat van hem
gewend zijn.
FILM RECENSIE
STAN LAPINSKI
Crash. Te zien: Trinaon, Leiden; City 2, Kriterion, Amsterdam.
Crash, gebaseerd op het gelijk
namige boek van James Ballard
(de film volgt het boek vrij let
terlijk), vertelt het verhaal van
reclameman James Ballard (het
personage heet echt zo en
wordt gespeeld door James Sa-
der) en zijn vrouw Catherine
(Deborah Unger). Deze mensen
leven in een gestileerde omge
ving en onderhouden een al
even gestileerde seksuele ver
houding waarin het draait om
de kick. Maar een kick vraagt al
tijd om een nog grotere kick. El
ke kick kent helaas zijn grenzen,
of niet? Na een op een haartje
na fataal auto-ongeluk imet Dr.
Helen Remington (Holly
Hunter), raakt Ballard langzaam
maar zeker verzeild in een we
reld waarin de kick van de seks
en de kick van het auto-crashen
samenvallen tot één ding, waar
in geen angst en opwinding in
elkaar overlopen.
Het is de allerminst gestileer
de wereld van fotograaf Vaug-
han (Elias Koteas) en verkeers
slachtoffer Gabrielle (Rosanna
Arquette), een seksbom met
prothesen, en als zodanig een
nieuwe Cronenberg-ikoon. In
de loop van de film sleept
Ballard ook Helen Remington
en zijn eigen Catherine mee in
deze Danteske omgeving, en
ontstaan er allerlei seksuele
'cross-overs' (met name tussen
Ballard en Gabrielle en tussen
Catherine en de griezelige
Vaughan), bij voorkeur in roe
keloos hard rijdende auto's. De
enige grens aan deze kick is de
dood. Hoe het afloopt hou ik
voor me, het slot van de film is
in Nederland gehandhaafd.
Zoals altijd hanteert Cronen
berg hier een koele, afstandelij
ke maar zorgvuldig gecompo
neerde, camerastijl. Je ziet die
mensen hun kicks uitleven,
maar door de afstand die Cro
nenberg schept, ga je zelf niet
'Crash' gaat over mensen die leven in een gestileerde omgeving en die een al even gestileerde seksuele verhouding onderhouden waarin het draait
om de kick.
mee in die kick, het is hun kick,
niet die van de toeschouwer.
Door die afstand krijg je de ge
legenheid je in te leven in die
mensen, wat als je zat te kicken
nooit had gekund. Zonder die
afstand zou 'je de toestand
waarin die mensen zich bevin
den niet kunnen overzien. Dit is
een oude dramawet die door
Aristoteles reeds in de derde
eeuw voor Christus te boek
werd gesteld. Wat dat betreft
blijkt Cronenberg dus een ou
derwets goede regisseur te zijn.
De woede van die moraalrid
ders in Londen (en wie weet
ook hier) komt voort uit blind
heid voor de stijl van de film.
Dat soort mensen zou je willen
verbieden ooit nog naar een
film te gaan, al was het Bambi.
Noordpoolfilm zonder Kim
van Kooten in hoofdrol
Zonder de aanvankelijk als
hoofdrolspeelster aangekon
digde Kim van Kooten zijn
vorige week op Spitsbergen
de opnamen gestart voor de
speelfilm Waar Blijft Het
Licht. Het betreft een Neder
lands-Belgisch-Duits-Noorse
co-productie, op basis van de
gelijknamige autobiografische
roman van Heieen van der
Laan.
Verteld wordt over een jon
ge Nederlandse vrouw die een
barre winter doorbrengt in
het gezelschap van een Noor
se pelsjager. Regisseur is de
Belg Stijn Coninx tDaensdie
werkt naar een script van Jean
van de Velde. Producent is
Paul Voorthuysen die eerder
Mijn Vader Woont In Rio en
De vrouwelijke hoofdrol
wordt gespeeld door Frances-
ca Vanthierens. Eerder was
Kim van Kooten aangekon
digd als hoofdrolspeelster,
maar drie maanden voor aan
vang van de opnamen heeft
ze zich teruggetrokken. De
overmaat aan publiciteit na
haar hoofdrol in Zusje is haar
te veel geworden. Van Kooten
wil voorlopig niet meer acte
ren en zich concentreren op
het schrijven van scripts.
Waar Blijft Het Licht zal om
streeks kerstmis in de biosco
pen terechtkomen.
UTRECHT PIETER VAN LIEROP/GPD
Het kabinetsplan om nog dit
voorjaar met een voorstel te ko
men tot afschaffing van de Ne
derlandse Filmkeuring (NFK), is
bij het met opheffing bedreigde
instituut slecht gevallen. Het ka
binet wil het audiovisuele be
drijfsleven een mandaat geven
om zelf leeftijdsadvisering te
gaan toepassen, maar de NFK
beveelt aan de taakstelling te
verbreden binnen een nieuwe
organisatie: het Nederlands In
stituut voor .Classificatie van
Beeldschermproducenten.
In een deze week verstuurde
brief aan de leden van de Twee
de Kamer stelt het bestuur van
de Nederlandse Filmkeuring dat
het kabinetsvoornemen niet ge
tuigt van realiteitszin en boven
dien niet strookt met de inten
ties van het ook door Nederland
in 1995 geratificeerde Verdrag
inzake de Rechten van het Kind.
Volgens de Filmkeuring is in
middels uit wetenschappelijk
onderzoek gebleken dat kinde
ren en jongeren schade oplopen
door het zien van beeldscherm-
geweld, zoals toename van
angst en afstomping voor het
effect van geweld.
De NFK vindt dat zelfregule
ring door het bedrijfsleven geen
goede manier is om de belan
gen van kinderen optimaal te
behartigen, omdat men als eer
ste doel altijd gericht is op het
maken en maximaliseren van
winst. Het nieuw op te richten
Nederlands Instituut voor de
Classificatie van Beeldscherm
producten (NICB) zou zich be
zig moeten gaan houden met
alle terreinen waarop 'beeld-
schermgeweld' zich kan voor
doen: bioscoopfilm, televisie, vi
deo, videospelletjes, internet,
CD-i en CD-rom.
Film met smaakmakende werking
Reis door Amerikaanse lichte-muziek-geschiedenis
FILM RECENSIE
STAN LAPINSKI
Big Night. Te zieri: Babyion 2, Den Haag.
Alfa 3, Kriterion 3, Amsterdam.
De meeste films zijn bij uitstek
geschikt voor na het eten. Het is
de normale gang van zaken: u
eet, wast af en gaat de stad in
om een film te pakken. Maar
heel af en toe zit er opeens een
tussen die men het best kan be
kijken vóór het avondmaal. Big
Night van Stanley Tucci en
Campbell Scott bij voorbeeld.
Als die film is afgelopen staat
het water u in de mond en zit er
weinig anders op dan een Itali
aans restaurant op te zoeken
(en niet zo'n willekeurige
pizzahut, maar een góede die
wat kost) om daar af te ronden
wat de film in werking heeft ge
zet.
Stanley Tucci was tot nog toe
bekend van aardige kleine rol
len in over het algemeen aardi
ge films en van zijn vertolking
van Richard Cross in de tv-serie
Murder One. Voor Big Night
schreef hij, voor het eerst, zelf
het scenario, en deed hij vervol
gens de gedeelde regie met
Campbell Scott dit laatste
vanwege het feit dat hij tevens
een van de beide hoofdrollen
voor zijn rekening neemt. Hij
speelt Secondo, de jongere
broer van Primo (Tony Sha-
loub). Nummer Een en Num
mer Twee dus.
Samen drijven ze een Itali
aans restaurant in New Jersey
(tegenover New York) in de ja
ren vijftig. Primo houdt de klas
sieke Italiaanse keuken in ere,
Secondo doet de bedrijfsvoering
en heeft allang in de gaten dat
het faillissement nakende is,
htm tent loopt voor geen meter.
Die Amerikanen hebben ge
woon geen smaak. Met een ze
kere jalouzie ziet hij hoe het
hun concurrent Pascal (Ian
Holm) aan de overkant van de
straat voor de wind gaat. Deze
Italiaan draait zijn hand er niet
voor om, zijn cliëntèle gehakt
ballen met ketchup voor te zet
ten als ze dit wenst. Secondo
wou dat Primo een klein beetje
van Pascal had, maar Primo
pleegt nog liever zelfmoord.
Secondo heeft sowieso wat
van een scharrelaar, ook met
vrouwen. Hij heeft een leuk
vriendinnetje (Minnie Driver)
maar doet het ondertussen ook
met het liefje van Pascal (Isabel
la Rosselini). Primo daarente
gen begint, als hij bij zijn in stil
te beminde bloemiste Ann
(Allison Janney) in de buurt
komt, ogenblikkelijk te struike
len, ook over zijn woorden.
Pascal blijkt de kwaadste niet.
Hij stelt voor dat Primo een keer
goed uitpakt voor iedereen die
ze maar kunnen uitnodigen,
dan zal hij zorgen dat 'zijn goe
de vriend' Louis Prima (die van
Buona Sera) hun restaurant
aandoet. En Primo pakt uit, in
vijf zes gangen die we allemaal
uitgebreid in beeld krijgen.
Maar hoe ze ook wachten, geen
Louis Prima (Pascal blijkt toch
kwader dan we even dachten).
Het restaurant kunnen ze slui
ten, maar Primo heeft het culi
naire kunstwerk van zijn leven
volbracht en bovendien, al ko
kend, Ann zijn liefde durven be
kennen.
De smaakmakende werking
van de film wordt veroorzaakt
door de liefde waarmee alle cu
linaire handelingen en lekker
nijen in beeld zijn gebracht,
door de liefde en het geduld. Als
er een omeletje wordt gebakken
krijg je dat in extenso te zien, in
reële tijd, zonder dat erin ge
monteerd is: de acteur bakt
werkelijk een ei en doet niet
maar alsof. Toch zou het niet
werken als de personages je niet
zouden raken. Maar dat doen
ze, wat had je anders gedacht
met zo'n cast. Je leeft je graag in
deze mensen in, met al hun on
hebbelijkheden. Zo komt het
dat je hen niet alleen werkelijk
ziet koken, maar dat je in ge
dachten stiekem met hen mee
kookt, beter dan je ooit dacht te
kunnen. Dat is de truc van deze
film. Ik wou maar dat ze het re
cept van Primo in de handel
brachten.
Minnie Driver in Big Night
FILM RECENSIE
STAN LAPINSKI
Grace of my Heart. Te zien: Cinecentre
Pierrot, The Movies 2, Amsterdam:
Grace of My Heart heet de nieu
we film van regisseur-scenariste
Allison Anders. Net als in haar
vorige films, Gas Food Lodging
en Mi Vida Loca, is de hoofrol
weggelegd voor een vrouw, al
leen speelt het verhaal nu niet
in een realistisch heden, maar
in de tot onze fantasie spreken
de jaren vijftig en zestig. Grace
of My Heart vertelt het verhaal
van Denise Waverly (Illeana
Douglas) die als song-schrijfster
een carrière doorloopt in de le
gendarische liedjesfabriek van
de Brill Building in New York.
We volgen haar van de doo-
wop-dagen van eind jaren vijftig
tot in het psychedelische tijd
perk van de Beach Boys, precies
de hoogtijdagen van het Brill-
fenomeen.
De figuur van Denise Waverly
is niet gebaseerd op een histori
sche figuur. Deze Denise heeft
in werkelijkheid- nooit bestaan,
maar ze had kunnen bestaan.
Allison Anders heeft voor het
Denise-karakter geput uit de rij
ke verzameling anekdotes die
over de Brill Building de ronde
doen. Bij Brill werden tal van
carrières gelanceerd en geknakt,
er kwamen huwelijken tot stand
die weer uitmondden in een
scheiding, er werden vele hon
derden hits gescoord en even-
zovele dromen gesmoord.
Anders heeft links en rechts
tal van Brill-anekdotes bij elkaar
geharkt en ze herschreven tot
gebeurtenisen in het leven van
haar Denise. Denise trouwt met
haar existentialistisch getinte
collega Howard Caszatt (Eric
Stoltz), ze zijn gelukkig, schrij-
'Grace of My Fleart' vertelt het verhaal van Denise Waverly (Illeana Douglas) die als song-schrijfster een car
rière doorloopt in de legendarische liedjesfabriek van de Brill Building in New York.
ven samen songs, krijgen een
kind, totdat ze hem betrapt met
een vreemde meid in bed. Maar
Denise krijg je niet kapot. Ze
krabbelt overeind en wordt ver
liefd op de getrouwde radioman
John Murray (Bruce Davison)
totdat die hem smeert. En an
dermaal krabbelt ze overeind en
gaat samenwonen met Jay Phil
lips (Matt Dillon) die met zijn
band The Riptides vooruitstre
vende jaren-zeventig-muziek
maakt tot hij zelfmoord
pleegt, en Denise niet meer
overeind lijkt te kunnen krabbe
len.
Wie thuis is in de Brill-ge-
schiedenis kan waarschijnlijk al
deze figuren en gebeurtenisen
herleiden tot de anekdote die
eraan ten grondslag ligt. Zo is
het niet moeilijk om in Jay Phil
lips en The Riptides een alter
ego van de Beach Boys te ont
dekken. Wie er helemaal niets
vanaf weet, maakt gewoon een
mooi vertelde, nu eens grappi
ge, dan weer melancholieke,
reis mee door de Amerikaanse
lichte-muziek-geschiedenis
aan de hand van Denise en haar
enige constante tegenspeler,
haar warrige impresario Joel
Millner (ongelooflijk goed ge
speeld door John Turturro). Joel
is de enige die niet uit is op seks
met haar. Hij maakt haar. Hij
verzint voor haar de naam De
nise Waverly (van huisuit heet
ze Edna Buxton). Hij plaveidt
voor haar het pad van song
schrijfster. Als hij failliet gaat
bekent hij haar dat zij hèm ge
maakt heeft. Maar op het eind
is hij het die haar uit de put
haalt en haar dwingt nu einde
lijk eens te doen wat hij haar al
die jaren heeft afgeraden: zelf
haar song te zingen.
Anders heeft de film opgezet
als een musical. Ze heeft grote
namen bereid gevonden een
song te schrijven, geheel in stijl,
en daar haar scènes omheen
gebouwd. Hoogtepunt is het zes
minuten durende door Elvis
Costello en Burt Bacharach ge
schreven slotlied God Give Me
Strength.
US DEN HAAG
is in verschillende bioscopen te zien.
tel. 070-
2.
16:30,
za. zo. ma. ook
Star Wars al., dag. 13.40,
19.00,21.40.
dag. 12.40,
21.25.
12 jr., dag. 16.10,
do. di. ook 13.50.
Creatures al., dag. 16.40,
22.00; do. vr. di. ook 14.20.
16jr.dag. 13.00, 15.40,
