BSE in Nederland verbaast deskundigen
Frankrijk, land van verstikkende wetten en regels
Feiten &Meningen
Overval
Paars-2 of niet, veranderen zal er niet vees
kin
ZATERDAG 22 MAART 1997
Vorige week dinsdag was ik, zoals u mis
schien gezien zult hebben, te gast bij Sonja
om over mijn boek met 46 bijbeloverden
kingen te spreken. Nog was de uitzending
niet afgelopen of ik werd, terwijl ik aan de
bar met een glaasje Spa stond bij te komen
van de schrik dat ik mij had verslikt in een
ijsblokje, aangesproken door een beminne
lijke jongeman die mij vroeg of ik misschien
nog even rijd had enkele vragen te beant
woorden. „Het is voor het programma Tijd
sein van de EO", zei hij, „de cameraploeg is
onderweg, over tien minuutjes staat alles
opgesteld en dan is het zo gebeurd".
In mijn argeloosheid zei ik, ofschoon ik er
totaal niets voor voelde en ook al wist dat
die tien minuutjes al gauw een half uur zou
blijken: „Nou vooruit dan maar". Even later
dook al de man op die het interview zou
houden, een stevig,
W8SÊB vlezig, weldoor-
voed, typisch Hol
lands praalgraf van
jr aardappelen en vet
te jus. Ook hij leek
de beminnelijkheid
zelve. Toen het in
terview begon,
bleek hij regelrechte
beledigingen echter
niet te schuwen. Als
schrijver, zo be
weerde hij, had
Maarten 't Hart he
lemaal afgedaan,
het was lang gele
den dat er een boek
was verschenen. Was dit boekje met bij
beloverdenkingen soms een krampachtige
poging om toch nog weer wat aandacht te
trekken? Hij bleef vervolgens eindeloos
doorzeuren over de snit van de broek van
een ouderling in Diever. Ik zou in mijn
boekje die streepjesbroek niet waarheidsge
trouw hebben beschreven.
Toen ik de dag daarop het programma
Tijdsein aanschouwde, bleek al snel waar
om die broek zo'n prominente plaats had
ingenomen in het interview. De EO had
zelfs de moeite genomen om naar Diever te
reizen teneinde aldaar onderzoek te doen
naar de broek van de ouderling. En zie, de
snit van die broek was heel anders geweest
dan ik had aangegeven!
Merkwaardig dat zo'n EO je op zo'n on
dergeschikt, totaal onbelangrijk punt on
deruit probeert te halen! Ze reppen met
geen woord over al die eigenaardige, onop
losbare tegenstrijdigheden die ik uit de bij
bel heb opgedoken en die ik in mijn boek
'Wie God verlaat heeft niets te vrezen' heb
behandeld, maar ze concentreren zich op
de broek van een ouderling te Diever. Ze
halen bovendien een neef van mij voor de
camera die verklaart dat zijn en mijn op
voeding helemaal niet zo streng is geweest.
En dat terwijl er in mijn boek hoegenaamd
niets over die strenge opvoeding staat! En
aan mijn moeder had de EO zelfs de uit
spraak weten te ontlokken dat ze mettertijd
mijn boekje zou verbranden. (Ze heeft het
inmiddels ongeschonden aan mij terugge
geven).
In het interview dat mij zo onverhoeds na
Sonja was afgedwongen was bovendien zo
ongelofelijk driftig gemonteerd dat het leek
alsof men mij duchtig in het nauw had we
ten te brengen. Terwijl toch het Negende
Gebod zoals ze bij de EO horen te weten
luidt: 'Gij zult geen valse getuigenis spre
ken'.
De VARA heeft inmiddels een brandbrief
naar de EO gestuurd dat het hoogst onfat
soenlijk is om iemand direct na een live-uit
zending zo onverhoeds op z'n dak te vallen
met een cameraploeg. Natuurlijk, het is
ronduit onbeschoft, maar, denk ik dan, in
Iran zou je bij zo'n EOverval meteen geste
nigd worden. Hier blijft 't gelukkig beperkt
tot een zielige poging om je met valse getui
genis in diskrediet te brengen.
TOM JANSSEN
Frankrijk is het land van de achtduizend wet
ten en de tachtigduizend richtlijnen. Het is een
land waar het personeel zijn directeur gijzelt
en die directeur, zoals ooit bij Disneyland Eu
rope, de vakbondsleider. Elke dag breken er
stakingen uit, meestal om doorbetaling van de
vorige te eisen. Maar ja, de directeuren hebben
de vakbonden die ze verdienen; ze komen alle
maal van dezelfde eliteschool, gepokt en gema
zeld in de arrogantie. Dat is het beeld van
Frankrijk dat uit de krantenkolommen opwelt.
Maar klopt het ook?
„Natuurlijk heeft Frankrijk duizend keer meer
schandalen dan Nederland", zegt Louis Philips,
terwijl er een declarabele biefstuk in zijn keel
glijdt. „Maar je moet de corruptie hier niet over
drijven. Als je in Nederland gaat eten en je vraagt
om een bonnetje voor je werkgever krijg je er au
tomatisch één met het dubbele bedrag. Dat heb
ik hier nog nooit meegemaakt."
Als directeur van het accountantsbureau ABC
verdient Louis Philips zijn boterham met ac-
countantswerk voor in Frankrijk gevestigde, bui
tenlandse ondernemingen. De problemen waar
die bedrijven voor staan, zo zegt hij, zijn soms
aanzienlijk. Maar die problemen worden meer
veroorzaakt door de bureaucratie dan de corrup
tie. „Als een Amerikaans bedrijf hier een filiaal
vestigt, kan het vaak niet direct een Amerikaan
als directeur aanstellen", zegt Louis Philips. „Die
Amerikaan mag volgens de Franse wet pas direc
teur worden als hij een werkvergunning heeft.
Dat laatste kan zes maanden duren, gedurende
welke periode een Fransman directeur moet
zijn." Voor Europese bedrijven gelden die regels
niet, maar er blijven genoeg andere regeltjes
over. De Nederlandse advocaat Weyer van het in
Parijs gevestigde advocatenbureau Nauta Dutilh,
dat ook gespecialiseerd is in hulp aan buiten
landse bedrijven, heeft aardig wat buitenlanders
in een tranendal zien belanden. „Neem de Ne
derlandse bloemenexporteur", zegt Weyer. „Hij
neemt hier een mannetje aan die zijn bloemen
verkoopt. Het loopt prima, en na een jaar blijkt
er een omzet van een paar miljoen francs te zijn
gemaakt: Hij besluit in Frankrijk een BVtje op te
richten. Maar dan ontdekt hij hoe duur dat is.
De registratiekosten van zo'n BV kunnen hier
oplopen tot twaalf procent van de omzet."
Dat is nog niet alles. Hij moet zijn verkoper op
de loonlijst zetten, een salaris geven. Volgens
welke CAO? „Er zijn hier duizenden CAO's", zegt
accountant Philips. „Dat is een van de grote pro
blemen. Je hebt CAO's die landelijk worden toe
gepast, je hebt regionale CAO's. En die CAO
kunnen de vreemdste bepalingen bevatten."
Alleen al het maken van een salarisstrook, wat
Louis Philips doet voor zijn buitenlandse cliën
ten, kan 'beestachtig' ingewikkeld zijn. „Ik schat
dat dat hier duizend tot tweeduizend francs per
jaar kost, tegen nog geen tientje in Nederland."
Dan is Frankrijk ook het land van de belastingen.
Philips heeft zelf een kantoor van honderd vier
kante meter in Clichy, een buitenwijk van Parijs.
De kale huur: 200.000 francs per jaar „plus extra
belastingen maakt 360.000 francs", rekent Phi
lips, „bijna vijf maal zo veel als in Amsterdam
voor zo'n pand."
Veel buitenlanders verslikken zich in die dure
Franse bureaucratie. „In Nederland denken
ze: In Frankrijk bestaan een hoop regeltjes, maar
geen hond die zich eraan houdt", zegt advocaat
Wijer. „Het tegendeel is waar. Frankrijk is een
ongelooflijk formalistisch land, waar je wordt ge
acht je aan de wet te houden. Doe je dat niet,
dan krijg je het grootst mogelijke gedonder."
Maar de afgelopen jaren is de verandering tocl iei
ingeslopen. Weyer: „Eén van de grootste probi [la
men voor buitenlanders hier was, en is d jd
taal. Je vestigt je in een dorp, en je moet metd
burgemeester gaan praten om medewerking j l(jt
krijgen. Welnu, je komt hier steeds meer mens jdi
tegen die Engels spreken. Laatst stuitte ik zelfs
op een heldere geest die wist te melden dat Ai
sterdam in Nederland lag."
Ook Louis Philips meent dat het de goede kad
op gaat. „Vroeger hadden we problemen bij h
terugvorderen van BTW voor cliënten. Heledi
siers verdwenen, of je moest maanden wacl
omdat de kas van de plaatselijke belastingauti
teiten net even leeg was. Je moest altijd bries
sturen. Maar nu bellen ze je soms eigener be
ging op als er een probleem is."
De accountant veegt zijn mond af, en zegt: J
geet niet dat Frankrijk een land is waar het vï
jaar geleden nog voorkwam dat cliënten zelfs
hun geld niet de grens over kregen."
N
PARUS CEES VAN ZWEEDEN
Zoektocht naar besmettingshaard begonnen
De consument hoeft
niet te vrezen voor
BSE-vlees in de win
kel, zegt de woord
voerster van het Pro
ductschap voor Vee en
Vlees. Elk geslacht dier
is gekeurd door een
onafhankelijke dieren
arts» Maar de vraag
hoe de gekke-koeien-
ziekte in Nederland te
recht is gekomen, blijft
vooralsnog onbeant
woord.
Aangenomen wordt dat het
eten van besmet veevoer - voe
der vermengd met diermeel - de
oorzaak is. Er zijn ook aanwij
zingen dat de ziekte kan wor
den overgedragen van koe op
kalf. De ziekte heeft namelijk
een vrij lange incubatietijd. De
infectie doet zich op jonge leef
tijd van het kalf voor, maar de
eerste symptonen komen pas
drie tot zes jaar later. Volgens
directeur Wensing van het Insti
tuut voor diergezondheid ID-
DLO is het zeer de vraag of een
dier al besmettelijk is voor de
eerste symptomen zich voor
doen. De ziekte kan alleen wor
den vastgesteld door een ver
dachte koe te slachten en de
kop te onderzoeken in een la
boratorium.
Vorig jaar nog verzekerden
landbouwdeskundigen dat de
Hollandse koeien niet met BSE
(Bovine Spongiforme Encefali-
tis) besmet konden worden. De
ze bewering kwam terwijl de
ziekte in Groot-Brittannië een
hoogtepunt bereikte. De vrees
bestaat dat de gekke-koeien-
ziekte via het eten van vlees bij
mensen de dodelijke hersen
ziekte Creutzfeldt-Jakob veroor
zaakt. Wetenschappelijk staat
een dergelijke overdracht echter
nog niet vast.
BSE werd in Engeland voor het
eerst in 1986 geconstateerd. De
ziekte leidt tot dol gedrag bij de
besmette dieren en spierver-
lamming. De koeien liepen de
Enkele van de 64.000 Britse kalveren in Nederland die geslacht werden toen de gekke-koeienziekte in Groot-Brittannië uitbrak.
ziekte op via veevoeder dat was
vermengd met slachtafval van
schapen. Niet voorzien was dat
de bij deze dieren gevreesde
scrapie overdraagbaar was op
de koeien in de vorm van BSE.
Inmiddels is er in Engeland bij
ruim 160.000 koeien BSE ge
constateerd. Al vanaf 1988 werd
er gewaarschuwd dat de ziekte
op mensen zou kunnen over
slaan. Het advies van de medici
om de veestapel te slachten,
werd in de wind geslagen. De
onrust bleef echter. In 1990
boycotten al 23 landen buiten
Europa Brits rundvlees.
Vorig jaar brak de paniek pas
echt uit nadat Britse onderzoe
kers bij tien mensen het syn
droom van Creutzfeldt-Jakob
vaststelden. Deze dodelijke her
senziekte is zeer zeldzaam en
openbaart zich pas na tien tot
vijftien jaar. De onderzoekers
vermoedden dat de ziekte was
veroorzaakt door de consump
tie van met BSE besmet vlees.
Daarop volgde een totaal ex
portverbod van Britse runderen
en rundvlees, tot groot onge
noegen van de regering-Major.
Nederland nam drastische
voorzorgsmaatregelen en liet
64.000 kalveren vernietigen.
Ook in andere Europese landen
werden slachtprogramma's op
gezet. Onlangs bekritiseerde de
Europese Unie de Britten om
dat zij hun beloften voor massa
le vernietiging van kalveren niet
nakomen.
Inmiddels is in vele Europese
landen BSE bij de veestapel
aangetroffen. Zo hebben naast
Engeland ook Frankrijk, Zwit
serland, Denemarken, Duits
land, Spanje en Portugal met
gekke koeien te maken gehad.
En nu dus ook in het Overijssel
se Wilp.
Landbouwdeskundigen verze
keren dat het Nederlandse vee
geen voer heeft gekregen dat is
vermengd met dierlijk slachtaf
val. Die besmettingshaard zou
dus zijn uitgesloten. OokÉ
Nederlandse zieke koe nie:
komstig van een Britse m« "J
wat de besmetting zou kur
verklaren. Het ministerieu
landbouw zet nu alles opdnc"
om de ware besmettingsha j;
zo snel mogelijk te vinden
DEN HAAG MARC PEEPERKORN
In politiek Den Haag bestaat niet zoiets als
logica. Dat Wim Kok nu successen boekt
met zijn sociaal-liberale coalitieregering en
het CDA nog steeds in de put zit, wil niet
zeggen dat Paars-II vanzelfsprekend is. Als
PvdA en WD zetels winnen bij de verkie
zingen in 1998 - wat je zou kunnen verta
len als steun aan paars - hóeft voortzetting
van de blauw-rode combinatie niet het lo
gische resultaat te zijn. Het kan wel. En
veel politici zouden het ook graag willen,
gezien het gespeculeer over Paars-II met of
zonder D66.
Over dik dertien maanden worden er
weer Kamerverkiezingen gehouden. In de
aanloop daar naartoe, maken partijen zich
op voor het gevecht om de gunst van de
kiezer. Er worden partijprogramma's ge
maakt met voornemens die de burger
moeten aanspreken. Lijsten met kandida
ten, waaruit we onze ideale volksvertegen
woordiger kunnen kiezen. Verkiezings
campagnes met spotjes - schrijf een brief
aan Wim Kok - bijeenkomsten in zaaltjes,
spraakmakende interviews of debatten.
De strijd om de macht - wie mag straks
met wie regeren - concentreert zich tussen
de vier grote partijen: PvdA, WD, CDA en
D66. Vier middenpartijen waarvan sinds
de totstandkoming van 'paars' vast staat
dat ze onderling in te ruilen zijn voor een
ander. Ze moeten het voor een groot deel
hebben van dezelfde groep gematigde -
maar deels zwevende of wisselvallige - kie
zers. De grote vier streven naar gezondma
king van de staatsfinanciën, geloven - de
een wat meer dan de ander - in de heilza-
Wim Ypk
me werking van de markt en hebben zich
alle vier ingezet om de sociale zekerheid te
moderniseren. Hun probleem het komen
de jaar wordt vooral om uit te leggen aan
de burger wat er eigenlijk nog te kiezen
valt.
Onlangs verscheen er een boekje van de
Teldersstichting (het wetenschappelijk bu-
reau van de WD) over de betekent
toekomst van de samenwerking tusst:
beralen en sociaal-democraten. Daarii
peert adjunct-directeur Becker van de
ardi Beekman Stichting (PvdA) de stij!
regeren die met paars zijn intrede heel
daan als a-politiek. De huidige c®]
vindt hij eerder een weerspiegeling vï
politieke fantasieloosheid dan een
liberaal project.
Voor die karakterisering valt heelg
zeggen. Het paarse kabinet is een zakf
binet, een groep vakministers die sa
een klus moet klaren en - nog - niet zo -J
zuurd is als de vorige regeringsploeg
paarse coalitie is een geslaagde soda
berale ruilhandel. 1
De politieke cultuur is ondanks rp Jj
beloften niet veranderd. Alle zaken dif
regeld hadden kunnen worden zonde
CDA zijn niet aangepakt: euthanasie. n
heid van onderwijs, het middenveld
kostwinnersvoordeel, het drugsbeleid-
leen de winkels mogen vaker op zond!
in de avonduren open. Paars heeft nie
leid tot dé grote verandering, maar
door waar Lubbers ophield. Alleen z
de economie mee.
Tot dusverre is 'paars' qua vernieif
een teleurstelling gebleken. Maar nog!
riger is de gedachte dat de vier grote Jü
en zo dicht op elkaar blijven zitten, da
niet zoveel uitmaakt wie er in welkei
binatie van drie regeert, omdat de vers
len uiteindelijk niet zo groot zullen zij
ANS BOUWMANS
