'Ik hoef niet alleen tienen'
BEZOEK
KAN LEIDEN
TOT ACUTE
LENTEKRIEBELS.
anzpalast heeft iets volkomen eigens
Jubileum Leidse Balletschool
Cultuur&Kunst
Klinkende namen
Musea willen vier miljoen extra
Tom Jones wil niet belegen zijn
ALEXANDRIUMCED
VRIJDAG 21 MAART 1997
zer
Platenbeurs in Groenoordhallen
ijiden In de meeste muziekzaken zijn ze niet meer te vinden:
platen. Voor al diegenen die nog wel een pick-up thuis hebben
staan, kan de Leidse Platen en CD Beurs een uitkomst zijn. Deze
wordt op zondag 23 maart gehouden, van 10.00 tot 16.00 uur, in
het restaurant van de Groenoordhallen. De toegang bedraagt
Pieterskerklezing over onderzoeken
jiden In de Pieterskerk wordt aanstaande zondag de Pieters-
Icerklezing gehouden. De lezing gaat dit keer over de onderzoe
ken die vorig jaar in de kerk zijn gedaan en wordt gehouden
door dr. D.J. de Vries, coördinator bouwhistorisch onderzoek bij
de Rijksdienst voor de Monumentenzorg. De lezing begint om
14.00 uur en kost f5,-. Na afloop is er een rondleiding in de kerk.
Kopland gastschrijver in Groningen
groningen Dichter Rutger Kopland is komend najaar als gast
schrijver verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG).
Hij heeft op zijn beurt de dichters Ester Jansma, Frank Koeneg
racht, K. Michel, Tonnus Oosterhoff en Martin Reints uitgeno
digd, met wie hij vanaf september een serie hoorcolleges voor
studenten zal geven. Tevens houdt hij op 6 en 13 november
openbare lezingen. Rutger Kopland is het pseudoniem van R.H.
van den Hoofdakker, tot aan zijn emeritaat vorig jaar hoogleraar
biologische psychiatrie aan dezelfde universiteit.
Nuis wil noordelijke dansgroep
ruswijk Staatssecretaris A. Nuis (D66) van cultuur heeft een
commissie ingesteld die een nieuwe dansvoorziening voor de
drie noordelijke provincies gaat voorbereiden. Nuis gaat ervan
uit dat het nieuwe gezelschap in de stad Groningen komt. Het
ministerie van OCW zal hiervoor in de periode 1997-2000 een
budget vrijmaken van ruim een miljoen per jaar. Dat is mogelijk
door het intrekken van de subsidie aan de Groningse dansgroep
Reflex na een negatieve beoordeling door de Raad voor Cultuur.
Paardekoper directeur NPO
haarlem Stan Paardekoper wordt de nieuwe algemeen direc
teur van het Noordhollands Philharmonisch Orkest NPO. Hij
[volgt daar Casper Vogel op die per 1 april afzwaait. Paardekoper
treedt uiterlijk 1 juli aan. Paardekoper (41) werd in 1990 directie-
van het Nederlands Philharmonisch Orkest/Nederlands Ka
merorkest. Bij het NPO wordt Paardekoper eindverantwoordelij
ke voor zowel het artistieke als het zakelijke beleid.
Leidse Balletschool bestaat
deze maand twaalf en een half
Het jubileum wordt 30
maart gevierd met een groot
eest in Danssalon In Casa. De
jprichter van de Leidse Ballet
school, Carol Schrijnemaekers,
haar opleiding aan de
Rotterdamse dansacademie en
d daarna verschillende sta
in omder meer New York en
Parijs. In 1984 begon Schrijne
maekers haar eigen school in
Leiden. Op de balletschool
wordt les gegeven in klassiek,
freestyle-, modern-, jazz- en
tapballet. De lessen zijn niet al
leen bedoeld voor kinderen en
volwassenen die dansen als vrij
etijdsbesteding- kiezen, maar
ook voor beroepsdansers in spe.
Aan de school is een dansgroep
verbonden, Dancecompany
Dazzle, die bestaat uit profes
sionele dansers en een selectie
van ver gevorderde leerlingen
van de school. Vier jaar geleden
opende Schrijnemaekers een
tweede studio in Leiden, de
Shape Studio, waar verschillen
de vormen van conditietraining
worden gegeven.
chef jan rijsdam. 071-5356444
Sassenheimer Bas Kaptijn, winnaar componisten wedstrijd
Bas Kaptijn uit Sassenheim is amper achttien jaar en
heeft op die jonge leeftijd met zijn 'Drie perspectieven'
de componistenwedstrijd van het Prinses Christina Con
cours gewonnen. Zijn stuk wordt door Donemus op pa
pier uitgegeven, hij mag binnen Europa geheel kosteloos
een muziekfestival bezoeken en vijf middagen met een
componist meelopen.
sassenheim pablo cabenda
Het juryrapport liegt er niet om.
,,Het stuk heeft een duidelijk ei
gen gezicht. Dat krijgt onder an
dere vorm door een originele
instrumentatie en grote gevoe
ligheid voor toonhoogte." De
Sassenheimse componist wil
best even zijn pen lenen, als hij
hem maar weer terugkrijgt. Zijn
vader interrumpeert met de
mededeling dat het zijn
'componeerpen' is, speciaal ge
kocht'om muziek te schrijven.
„Ja, dat is mijn gereedschap."
Hij zegt het met trots en het
spoortje gêne dat je wel ver
wacht bij achttienjarige compo
nisten.
Maar Bas is nog geen fulltime
muziekschrijver. Hij zit in het
laatste jaar van zijn VWO en is
op dit moment nog bezig met
schoolonderzoeken. Daarnaast
heeft hij nog tijd voor een voor
opleiding slagwerk bij het Haag
se conservatorium. Dat bete
kent een half uur marimba en
één uur pauken en snaredrum
per week en ook nog muziek-
theorielessen. Na zijn school
gaat hij twee hoofdvakken aan
het conservatorium studeren:
slagwerk en muziekregistratie.
Maar hij maakt zich niet zoveel
zorgen om zijn schoolprestaties.
,,Ik wil mezelf zo breed mogelijk
opleiden. Ik hoef echt niet zo
nodig allemaal tienen te halen."
Het gevoel voor understate
ment, waarvan hij zichzelf char
mant onbewust is, typeert hem.
Net zoals de moeite die hij zich
getroost om zichzelf zo omzich
tig mogelijk uit te drukken, zo
wel verbaal als muzikaal.
Aanleg
„Ja, het is eigenlijk niet écht
normaal. Zeker omdat ik nog
nooit les héb gehad. Maar er is
wel aanleg in de familie. Mijn
moeder was beroeps bij de
Hoofdstad Operette, mijn vader
zit bij de fanfare en mijn twee
broers speelden daar trompet
en trombone. Ik ben toen met
slagwerk begonnen.
„Op mijn twaalfde heb ik het
eerste stuk van 'Drie perspectie
ven' geschreven. Maar na de
eerste vijf maten was ik er zo
ontevreden over dat ik het heb
laten liggen. Ik wilde mezelf iets
meer verdiepen in muziek om
een echt perfect stuk neer te
zetten."
Bas nam vervolgens theorie
lessen en maakte zijn composi
tie alsnog op latere leeftijd af.
Het winnende stuk woïdt door
Kaptijn beschreven als 'drie
aaneengesloten delen'. „Elk
deel schetst de ervaring die een
zelfde fictieve persoon 'met één
bepaald iets' heeft."
„Ik heb dat met opzet zo vaag
gehouden, omdat ik niemand
wilde vastpinnen op één inter-
pratie. Het eerste deel is naïef,
impulsief en speels, het tweede
bedachtzamer met wat meer
overzicht en het derde stuk is
nuchter, als van iemand die een
situatie goed kan relativeren."
„Je zou het inderdaad kunnen
opvatten als de drie levensfa
sen, maar net zo goed als de si
tuatie in een disco. De eerste
persoon staat midden in het
dansgewoel, terwijl de tweede
misschien bij de bar staat."
Hij lacht een beetje veront
schuldigend.
„Maar ik heb er wel wat die
per dan dat over nagedacht
hoor."
Hij speelt het even voor, maar
onderbreekt zichzelf steeds met
honderden verontschuldigin
gen, omdat hij alleen maar een
piano tot zijn beschikking heeft.
„Ik kan wel even een impres
sie geven. Het was niet het
meest technische stuk in de
competitie. Maar de artistieke
waarde stak er blijkbaar aardig
bovenuit. Ik vind sowieso niet
dat de techniek van het stuk
moet overheersen. Een hele
hoop componisten zien meer
de kunst in de manier van het
componeren zelf. Ze maken op
papier mooie driehoekjes en fi
guurtjes. Iemand speelt een
noot die precies eenderde se
conde moet duren en iemand
anders speelt dan weer exact
het kwadraat daarvan. Je geeft
het een rare Griekse naam, laat
het spelen en je noemt het
kunst."
„Die manier van componeren
daar heb ik niet zoveel mee.
Maar ik mag het natuurlijk niet
afkeuren. De kunst moet in het
luisteren liggen. Ik hou ook van
house. Dat is ab-so-luut niet a-
muzikaal. Het gaat niet om de
manier hoe het tot stand komt.
Het is, ja hoe zeg je dat? Ik denk
dat voor mij de kunst meer ligt
in het tot uitdrukking brengen
van mijn persoonlijke gevoel in
de muziek. Dat is voor mij com
poneren."
Hij laat het nog even rond
gaan in zijn hoofd, besluit dat
het klopt en zakt weer tevreden
weg in de bank.
De in Leiden woonachtige direc
teur van de Alphense Kunstuit
leen, Loes van Campen, liet zich
vorige maand door deze krant
interviewen. Haar ontviel de uit
spraak: 'Met al
le respect hoor,
maar tussen de
Leidse kunste
naars zitten
niet bepaald
klinkende na
men'. Wel va
ker hebben tijd
genoten zich
verkeken op het
niveau van
Leidse kunste
naars. In de
eerste decennia
van deze eeuw
bijvoorbeeld,
gold Leiden als
artistiek dood.
Kijken we nu
terug op deze
periode, dan
zien we dat de
gemeente Lei
den de architect
Dudok in
dienst had en
in 1917 De Stijl in Leiden werd
opgericht. Er is deze eeuw geen
Nederlandse vernieuwende be
weging die zich qua internatio
nale allure en invloed kan me
ten met De Stijl. Het felle licht
op de prestaties van deze avant
garde verduisterde evenwel lang
het zicht op de traditionele
kunstuitingen van tijdgenoten.
Tot die Leidse tijdgenoten beho
ren de schilders die nu tot de
Leidse School worden gerekend.
Vorig jaar november besteed
de het Leidsch Dagblad in een
miniserie aandacht aan de
meest prominente vertegen
woordigers van de Leidse School:
Floris Verster (1861 - 1927),
Chris van der Windt (1877 -
1952), Willem Hendrik van der
Nat (1864 - 1929), Arendjan van
Driesten (1878 - 1969) en Menso
Kamerlingli Onnes (1860 -
1925). Lezers van het Leidsch
Dagblad konden de inderdaad
mooie kalender 1997 van de
Leidse School voor 21,50 gulden
bij de krant bestellen. (Leden
van de Vereniging van belang
stellenden in de Lakenhal be
taalden slechts fl. 12,50). Op de
vijfwekelijkse veiling van het
nog jonge Veilinghuis Onder de
Boompjes (Nieuwstraat 38) ko
men geregeld stukken van de
Leidse School onder de hamer.
Voor gewone mensen zijn de
prijzen zeker nog betaalbaar.
De Stichting Kunstkring
Groenoord heeft al enige fraaie
monografiën over Leidse schil
ders uitgegeven. De laatste gaat
over Chris van der Windt, ge
schreven
door Els-
bet h Veld-
pape. Na
het boek,
komt nu de
tentoonstel
ling. Van 21
maart tot
26 mei a.s.
zijn in de
Lakenhal
ongeveer ze
ventig van
de beste
werken van
Chris van
der Windt
te zien. De
tentoonstel
ling past in
de herwaar-
dering van
de Leidse
School.
Woonden
Theo van
Doesburg, de oprichter van De
Stijl, en Chris van der Windt al
leen maar toevallig enige tijd in
dezelfde stad Wie van Does-
burgs jonge werk in de Lakenhal
ziet, kan zich best voorstellen
dat Van Doesburg zich tot een
representant van de Leidse
School had kunnen ontwikke
len. Hebben van Doesburg en
van der Windt elkaar in de zeker
toen kleine stad ooit ontmoet en
kenden zij eikaars werk? Had
den zij gemeenschappelijke
Leidse netwerken, bijvoorbeeld
via de familie Kamerlingh On
nes? Wat is er toch veel onbe
kend over deze zo interessante
periode'.'. In elk geval komen de
Leidse avantgarde en traditione
le schilders uit het eerste deel
van deze eeuw in de Lakenhal
samen: alleen al hierom is de
Lakenhal onmisbaar voor de
Leidse cultuur.
Indien de Lakenhal eindelijk
haar uitbreiding krijgt, kan aan
Chris van der Windt en andere
klinkende namen van de Leidse
school permanent de aandacht
gegeven worden, die zij verdie
nen. Aansluitend zouden de be
volking en directeuren van
Kunstuitlenen kennis moeten
kunnen maken met eigentijds
werk van hedendaagse Leidse
kunstenaars. Wie goed oplet, zal
dan bekende en vertrouwde na
men tegenkomen.
zoetermeer anp
Acht belangrijke musea voor moderne kunst wil
len dat staatssecretaris A. Nuis (D66) van cultuur
jaarlijks vier miljoen gulden extra ter beschikking
stelt voor nieuwe aankopen. Ze stellen dat hun
aankoopbudget achterblijft bij dat van de buiten
landse collega's en ze vrezen dat ze hun interna
tionale positie verliezen. Het gaat om het Bon-
nefantenmuseum in Maastricht, het Haags Ge
meentemuseum, het Groninger Museum, het
Centraal Museum in Utrecht, het Van Abbemuse-
um in Eindhoven, het Kröller-Müller in Otterlo,
Boijmans van Beuningen in Rotterdam en het
Stedelijk in Amsterdam. Onder aanvoering van
Stedelijk-Museumdirecteur Rudi Fuchs schrijven
de directeuren Nuis dat .hun aankoopbudgetten
geen gelijke tred houden met de prijsstijgingen
op de internationale kunstmarkt. „Terwijl de
overheid de museumdirecties vraagt in toene
mende mate marktgericht te denken, wordt die
koppeling door de overheid niet gemaakt als het
de prijzen van de werken op de internationale
markt betreft", klaagt Fuchs.
Nuis heeft vorig jaar december gezegd de aan
koopbudgetten van de musea opnieuw te zullen
bezien. De museumdirecteuren willen nu wei
eens boter bij de vis.
band. Gehoord: 20/03, Ahoy', Rotterdam
Tom Jones moet als gevorderde
vijftiger zowaar nog gaan op
passen niet te vervreemden van
zijn trouwe achterban. Zelf mag
de zingende lady-killer uit Zuid-
Wales dan nog steeds de puf
hebben om te proberen met
zijn tijd mee te gaan, het gros
van zijn fans zit daar niet echt
meer op te wachten. Meest tref
fend voorbeeld van het onder
linge verwijderingsgevaar was
gisteravond in Ahoy' de eerste
toegift: zijn dolle versie van
Lenny Kravitz' 'Are You Gonna
Go My Way' was voor menigeen
het sein om af te haken.
Van het in de jaren zestig en
zeventig gecultiveerde imago
'typisch Las Vegas' zal Tiger
Tom wel nooit meer afkomen.
Maai dat wil nog niet zeggen
dat hij zich daarbij wenst neer
te leggen. Integendeel, het uit
gebreide pretpakket dat Jones
(geboren Woodward) bij zijn
rentree in het dit keer halfvolle
Rotterdamse sportpaleis in pet
to had, stond ver van zijn glit
ter-en glamourperiode. Geen
decor, een sobere lichtshow,
een tienkoppige no-nonsense-
band en bij de living legend
himself opvallend weinig be
hoefte aan sexy grollen en grap
pen. In plaats daarvan twee
keer ongeveer eén uur lang een
gedreven entertainer die zijn
gehoor bovenal met z'n muzi
kale wapens wilde veroveren en
niet meer als de belegen Mr.
Macho of Showbizz.
Zijn start was zeker niet zo
veelbelovend, want het eerste
kwartier had het er alle schijn
van dat zijn unieke stembanden
oververmoeid waren. Maar bij
de eerste echte meezinger 'Deli
lah' klonken ze wonderwel in
eens gesmeerd. Waarna de
voormalige metselaarsknecht
ook de rest van de avond weer
als vanouds op imponerende
wijze vocaal bleek te kunnen
uithalen.
Hoe gêmakkelijk het nog al
tijd voor hem is om met zijn
even krachtige als karakteristie
ke strot een eigen stempel op
elk lied te drukken werd vooral
duidelijk tijdens 'Walking In
Memphis', oorspronkelijk van
Mare Cohn, maar vorig jaar be
kender gezongen door Cher.
Verder vergat Tom Jones - rede
lijk afgetraind en voorzien van
een zwartere krullenbol dan
twee jaar geleden - natuurlijk
niet om zijn grootste hits
('Green Green Grass Of Home',
'What's New Pussycat', 'Help
Yourself, 'It's not Unusal') op te
lepelen. De liefhebbers van zijn
klassieke repertoire (lees: de
veelal volrijpe dames) kwamen
dus nog behoorlijk aan hun
trekken, maar zullen toch de
ouderwetse onderbroekenlol en
de bronstige knuffelbeer bij de
ze 'nieuwe Tom Jones' hebben
gemist.
itemming. Dankzij dc
Kom langs en u bent meteen in lente;
schitterende voorjaarscollectics van ruim
vijftig woonspecialisten onder één dak
WOONMALL
DE GROOTSTE WOONBELEVENIS VAN NEDERLAND.
theater
recensie maarten baanders
ipalast' door Pumpenhaus/Man Act.
ïanda ^Zien 'n *-e'^se Schouwburg,
eilijkfi
oe8e^ Het is moeilijk te definiëren wat
looszj ;o0r soort theater 'Tanzpalast'
en in- Pumpenhaus Münster en
s voor- Man ACt uit Cardiff is. Er wordt
:oe8» jedanst, geacteerd en er is veel
en vai niiziek, maar het is geen dans-
gebied oorstelling, geen toneel en ook
l^11 muziektheater: het is iets
Tijblo» rolkomen eigens. 'Tanzpalast'
49; eeft
via de modes die het
lischza agaansleven tussen 1950 en
versla; bepaalden een visie op de
3ijwoi aoorlogse jongerencultuur,
vendu iet js een voorstelling die alle
zodan generaties een prettige herken
en1111' ing en een wervelende, onder-
iefstatt mudende avond geeft. De rode
Ilea 01 Iraad is een kelner in een Dans-
ndigne galeis, die al die vergankelijke
;snede j0(jes meemaakt als een toe
wens et (houwer, eeuwig maar niet on-
ethodi genaakbaar. Hij blijft versteld
üaan van wat er allemaal op de
lansvloerkomt.
- Prachtig worden de vlotte ro
mantiek en elegantie van de ja-
#n '50 opgeroepen. Er wordt
t nieuwsgierigheid over de
d van de oude vormelijkheid
n gekeken. De kalme sfeer
intieme paardansen wordt
rbroken. De ledematen
los. Drugs en protestleu-
luiden de jaren '60 in. Alles
omvergeschreeuwd. De
jes maken plaats voor de
psgeest. Maar naast alle
'jkheid is er ook een verfris
te, naïeve ernst: het is geen
als iemand neergeschoten
Tanzpalast: kledingmerken verdelen de mensen in groepen met ieder hun eigen levensstijl
Deze ernst slaat flink toe in de verschijnen portretten van RAF-
jaren '70. Dit tijdperk levert de terroristen en de jongeren schij-
indrukwekkendste scène op. Er nen op het mistige toneel met
de Vries, de
burgdirec
teur. maakte
gisteravond
op de bühne
palast'
zaklantaarns in eikaars gezicht.
Het is een ijzersterk effect. De
lichtbundels prikken pijnlijk
door de wolken heen, wijzen ie
dereen aan en geven de mensen
een verblindende individuali
teit. Zo'n beladen sfeer kan niet
lang duren. De ongecompli
ceerde muziek van Abba lost de
virtuoze, schelle rock van Deep
Purple af. De onheilspellend
wijzende lichtbundels maken
plaats voor wijzende vingers die
speels bewogen worden bij de
luchtige, oppervlakkige dans.
De jaren '80 komen met har
dere ritmes, waarbij onderkoeld
en met betekenisvolle blikken
gedanst wordt. Kledingmerken
verdelen de mensen in groepen
met ieder hun eigen levensstijl.
Maar er is ook een ruwe tegen
beweging met grof gedrag en
gescheurde kleren. IJzeren be
wegingsimpulsen beheersen de
dansmode van deze groep.
De jaren '90 worden pessi-
FOTO MATTHIAS ZÖLLE
mistisch weergegeven. De ein
deloos doordreunende muziek
werkt verdovend en er lijkt
soms maar weinig beweging in
de dansende jeugd te krijgen.
De kelner uit zijn ontsteltenis
prachtig door onophoudelijk
met een hamer op een steen te
slaan.
Aan het slot verschijnt een
klein meisje op het toneel, een
rol waarvoor de directeur van
de Leidse Schouwburg zijn
dochter heeft uitgeleend. Ze
zoekt sereen haar weg en maakt
een radslag om de beweeglijk
heid in haar lichaam alvast op
gang te brengen. Het is een
prachtig, ontroerend beeld dat
aangeeft dat er nog veel moois
te verwachten is voor de toe
komst. Iets nieuws, hoe onuit
puttelijk de fantasie van de vori
ge generaties ook al geweest is!
Pumpenhaus en Man Act zijn
inderdaad onuitputtelijk in het
weergeven van al deze rijkdom.
