Landelijk team voor corruptie overheid
Heroïne is verslavend, maar marihuana is schadelijker'
Binnenland
Vliegen aan een kabel
Borst: Ministerie over
vier maanden op orde
- Politici kritisch over 'gratis' e-mail
Directeur steelt vaker
dan zijn werknemers
Aantal hulpverzoeken
'blowers' stijgt sterk
VRIJDAG 21 MAART 1997
«rde Pers Diensten
Hamburger als lokkertje mag niet
biiswijk Minister Borst van Volksgezondheid heeft Groene Land
Verzekeringen op de vingers getikt. De verzekeringsmaatschap
pij had nieuwe klanten een verrassing van McDonald's in het
vooruitzicht gesteld. Uit oogpunt van volksgezondheid is de
handelwijze van het Groene Land niet te verdedigen, schrijft de
minister in antwoord op vragen van het Tweede-Kamerlid Oud-
kerk (PvdA). Zelf zou Borst zich bij het afsluiten van een ziekte
kostenverzekering niet laten leiden door een gratis Big Mac. Het
regelmatig eten van dit type voedsel is af te raden om hart- en
vaatziekten te voorkomen, schrijft de minister.
Kamerlid Crone klaagt Panorama aan
nfn haag PvdA-Kamerlid Fred Crone stapt naar de Raad voor
de Journalistiek om de handelwijze van Panorama aan de kaak
testellen. Het weekblad is volgens hem ver over de schreef ge
gaan door op zijn privé-terrein te graaien in de afvalbak, in het
kader van een onderzoek naar het milieugedrag van Nederlan
ders. Dit staat in een brief van Crone aan de hoofdredactie van
Panorama. Crone spreekt van 'vuilnisbak-journalistiek'. Een me
dewerker van Panorama meldde hem woensdag dat in zijn 'grij
ze bak' broodkorsten en stukjes worst waren aangetroffen en
wilde commentaar van het Kamerlid, aldus de brief.
Moeder rijdt verloren dochter aan
rAPELLE aan den ussELEen botsing heeft een 63-jarige vrouw uit
hooi
'ducer;
De pi
dat
Renaij
vera
ad
X'llOi:
1 pok
kbonè
:omsa
verk
en ba
le wat
Ier ra
comi
Rotterdam herenigd met haar 44-jarige dochter uit Capelle aan
den IJssel. De twee hadden elkaar acht jaar niet gesproken. De
moeder sloeg woensdag met haar auto linksaf, terwijl haar doch
ter op een motorfiets haar juist wilde inhalen. De dochter werd
met verwondingen aan haar been naar het ziekenhuis gebracht.
De moeder bleef ongedeerd. De botsing zorgde volgens de poli
tie voor een emotionele hereniging. „Zij omhelsden elkaar", al
dus een politiewoordvoerder.
Zaandammer bekent dodelijke schoten
indam De 22-jarige Zaandammer die wordt verdacht van de
moord op een eveneens 22-jarige illegaal in Nederland verblij
vende man, heeft een volledige bekentenis over zijn rol afgelegd.
Het slachtoffer werd maandagavond in het centrum van Zaan
dam doodgeschoten. Het motief voor de schietpartij ligt volgens
de politie in de relatiesfeer. De verdachte wordt vandaag voorge
leid aan de rechter-commissaris in Haarlem.
Dertig maanden cel voor kinderporno
Maastricht» De rechtbank in Maastricht heeft donderdag dertig
maanden celstraf, waarvan vier voorwaardelijk, opgelegd aan
een 35-jarige man uit Geleen. De hoofdverdachte in een kinder-
pomozaak maakte zich schuldig aan seksueel misbruik van drie
kinderen in Geleen. Ook werd hij veroordeeld wegens het op
grote schaal in voorraad hebben en verspreiden van kinderpor
no, onder meer via Internet. De man werd vorig jaar december
aangehouden, nadat een moeder van een slachtoffer aangifte bij
de politie had gedaan. Tegen de man was 38 maanden cel geëist.
Vier medeverdachten kregen lagere celstraffen.
NS gaan vrijuit na ongeval werknemer
utrecht De Nederlandse Spoorwegen worden niet vervolgd
voor een arbeidsongeval in Hoogeveen in april 1(592. Een werk
nemer kreeg een schok toen hij de bovenleiding aan het opme
ten was. Hoewel de NS destijds niet voldeden aan de eisen van
de Arbo-wet, legde de politierechter in Utrecht geen straf op,
omdat de zaak te lang geleden plaatsvond. Daarnaast vond zo
wel de officier van justitie als de politierechter dat de NS nadien
voldoende maatregelen hebben genomen om soortgelijke onge
vallen te voorkomen.
Rijksrecherche wil onderzoeken versnellen
De rijksrecherche heeft vergevorderde plannen voor de
oprichting van een landelijk bijstandsteam dat op zeer
korte termijn kan worden ingezet voor onderzoek naar
zware vormen van corruptie onder politieagenten en ge
zagsdragers. Een snelle aanpak kan de schade voor de
carrière van een verdachte beperken mocht hij of zij on
schuldig blijken te zijn.
de rijksrecherche nog voor het
eind van het jaar met de nieuwe
opzet aan het werk gaan. De be
doeling is dat het team binnen
24 uur op de been kan worden
gebracht.
den haag anp
Het college van procureurs ge
neraal moet nog toestemming
geven voor het plan. Volgens de
woordvoerder van het OM wil
Een snel ingrijpen kan de
schade beperken die een onder
zoek van rijksrecherche kan
toebrengen aan de verdere
loopbaan van een verdachte.
Zelfs al gaat iemand na het on
derzoek volledig vrijuit, dan
blijft er vaak nog een smet han
gen, aldus de woordvoerder.
Hoe sneller wordt ingegrepen,
hoe beter die schade kan wor
den beperkt. Daarnaast maakt
de rijksrecherche zich zorgen
over de grote sommen geld die
de georganiseerde misdaad
over heeft voor het omkopen
van ambtenaren.
De rijksrecherche wil zich dan
ook meer gaan concentreren op
de grote zaken. Kleine gevallen
van corruptie, zoals het achter
over drukken van een computer
of een greep in de koffiekas, wil
de organisatie overlaten aan het
bureau intern onderzoek van de
politie zelf.
Uit het jaarverslag van de
rijksrecherche blijkt dat de
dienst vorig jaar 174 gevallen
van kleine criminaliteit onder
zocht. In totaal voerde de rijks
recherche 351 onderzoeken uit.
In 59 zaken werd onderzoek uit
gevoerd naar omkoping van
overheidsfunctionarissen.
Voorts onderzocht de dienst
24 gevallen van vuurwapenge
bruik van politie en marechaus
see waarbij een burger werd ge
raakt. Daarnaast werd de dienst
26 keer ingezet bij onderzoek
naar politieoptreden waarbij
burgers op andere wijze ge
wond raakten of in een politie
cel overleden.
Een woordvoerder van de
rijksrecherche kon niet aange
ven in hoeveel gevallen er spra
ke is geweest van verwijtbaar
gedrag van een politieagent of
burgerambtenaar. Bij de reorga
nisatie van de rijksrecherche,
die vorig jaar in gang werd ge
zet, is tot nu alleen de centrale
administratie van de onderzoe
ken geregeld. Aan de centrale
administratie van de uitkom
sten van het onderzoek, alsme
de informatie over eventuele
vervolging, wordt nog gewerkt.
'Privatisering
overheid uit de
hand gelopen'
den haag gpd
De overheid heeft de laatste ja
ren te gemakkelijk gekozen voor
privatisering van publieke ta
ken. Er is sprake van wildgroei
en van vermenging van privaat-
en publiekrecht. Te vaak wor
den stichtingen opgericht die
dan als vermomming dienen
voor de uitoefening van publie
ke taken.
Dat stelde de Nijmeegse
hoogleraar Maeijer gistermid
dag in zijn afscheidsrede. De
overheid denkt op deze manier
niet langer verantwoordelijk te
zijn voor de afgestoten taken. In
werkelijkheid is ze dat echter
wel.
In zijn rede noemde hij de
slechts in naam geprivatiseerde
Verzekeringskamer. De over
heid beschikt immers nog over
een overwegende invloed op
het beheer van deze stichting.
De Staat is dan ook verantwoor
delijk wanneer de kamer on
rechtmatig handelt bij het ver
vullen van haar toezichthou
dende taak.
Dergelijke constructies, waar
bij de overheid een overwegen
de invloed houdt, zijn overigens
niet langer mogelijk. Volgens
een recente circulaire mag de
overheid geen openbaar gezag
meer overdragen, ook niet naar
instellingen als de Verzekerings
kamer.
den haag gpd
Hl HAAG-BRUSSEL» ANP
Het voornemen van PTT Telecom om al haar
'anten gratis een elektronische postbus te geven
1 ift geleid tot vragen in de Tweede Kamer en
Europarlement. Volgens PvdA en D66 zou de
TT andere Internet-aanbieders oneerlijke con-
urrentie kunnen aandoen.
maakte de PTT Telecom bekend iede-
telefoonabonnee gratis toegang geven tot een
10 ieuw computernetwerk, waarlangs zij e-mail
linnen sturen. Dat moet de overgang naar het
itemet stimuleren. Wie het Internet op wil,
iet daarvoor wel nog een abonnement nemen
een van de Internetaanbieders. PTT Telecom
eeft echter een belang in een van deze zoge-
öemde Internet-providers, Planet Internet-
u JtVorld Access.
Kamerlid Roethof (D66) is verheugd over wat
GEU i
1
a \rts ziet helemaal niets in gebruik van hennep als medicijn
JTtERt
zij beschouwt als een doorbraak naar het ont
staan van de elektronische snelweg, maar vindt
wel dat minister Jorritsma van verkeer moet be
kijken of de stap niet in strijd is met wetgeving op
het gebied van telecommunicatie.
Europarlementariër Van Dijk van Groen Links
wil verder dat de Europese Commissie nagaat of
het Internet-plan niet in strijd is met Europese
mededingingsregels. „De PTT probeert volgens
mij nog snel een slaatje te slaan uit haar mono
poliepositie, voordat later dit jaar de markt voor
telefonie wordt geliberaliseerd", aldus Van Dijk.
Met hun vragen scharen de politici zich achter
de Internet-aanbieders, die de PTT ook niet graag
op hun terrein zien komen. De vereniging van In
ternet-providers NLIP overweegt een klacht in te
dienen bij minister Wijers van Economische Za
ken en de Europese Commissie, het dagelijks be
stuur van de Europese Unie.
„Over vier maanden loopt mijn
ministerie op rolletjes." Die be
lofte deed minister Borst van
volksgezondheid, welzijn en
sport (VWS) gisteren in de
Tweede Kamer. Zij reageerde
hiermee op berichten over 'ont
reddering' op haar departe
ment. Een van de gevolgen
daarvan is een chaotische uit
voering van de thuiszorg, waar
over de Kamer haar en staatsse
cretaris Terpstra gisteren kapit
telde.
Borst geeft toe dat het vertrek
van topambtenaren en een re
organisatie voor problemen
hebben gezorgd op VWS. Het
departement heeft het volgens
de minister flink te verduren ge
had sinds zij aantrad in 1994.
Van de ene op de andere dag
werd het onderdeel cultuur bij
het toenmalige ministerie van
welzijn, volksgezondheid en
cultuur (WVC) weggeplukt.
„Dat bleek zo demotiverend dat
vier topambtenaren vlak na el
kaar zijn vertrokken."
Inmiddels is er een nieuwe
top en gaat het volgens Borst de
goede kant op. „Ik ben absoluut
niet bezorgd. Vorig jaar eindig
de mijn ministerie nog als derde
bij een onderzoek naar de best
functionerende departemen
ten." In de zomer zal alles weer
gesmeerd lopen, daarvan is ze
overtuigd.
Ondertussen moeten de be
windsvrouwen van VWS alle
zeilen bijzetten om de thuiszorg
snel op orde te krijgen. Forse
kritiek uitten de partijen op de
chaos die daar heerst door aller
lei begin dit jaar overhaast inge
voerde maatregelen. „We heb
ben ons verkeken op de inge
wikkelde veranderingen. Als we
het konden overdoen, dan zou
den we het anders aanpakken",
zei Borst. Samen met Terpstra
trok ze het boetekleed aan.
Voor zolang de problemen
niet zijn opgelost, heeft de Ka
mer gisteren om een aantal
dringende verbeteringen ge
vraagd. Zo vinden alle partijen
dat patiënten die net uit het zie
kenhuis komen geen eigen bij
drage van acht gulden per dag
hoeven te betalen. Die wil Borst,
in tegenstelling tot eerdere uit
spraken, toch invoeren.
den haag gpd
ede» Vliegende terreinwagens scheerden gisteren
rakelings over de boomtoppen langs de Ederheide.
De Luchtmobiele brigade en de Tactische Helicopter
Groep van de Koninklijke Luchtmacht liet de bewo
ners van Ede zien wat een hefschroefvliegtuig zoal
vermag. De wagens werden aan kabels van de grond
getild dooreen spectaculaire Chinook-helicopter,
een machine met twee hefschroeven.
foto anp hans steinmeier
IDAM» JOYCE DE BRUIJN
- lennep is in Nederland een gedoogd
jg i notmiddel. Op dit moment speelt
ilfs de discussie of het als geneesmid-
'3 tl moet worden erkend. Want mari-
uana zou onder meer doeltreffend
wken tegen symptomen van de oog-
itkte glaucoom, multiple sclerose en
?en misselijkheid als gevolg van be
maling en chemotherapie.
'deze discussie heeft zich een stevige
lo-hennep lobby ontwikkeld, waarin
tUs medici zich hebben uitgesproken
nor toepassing van medicinale hasj.
'echts een enkeling laat zich horen in
toet tegen de heersende opvatting
''marihuana weinig kwaad kan.
mor de Rotterdamse huisarts in ruste
tel Gunning is het een uitgemaakte
lak. Marihuana mag nooit beschik-
ör komen als medicijn. „Ken je dat
--del on nog? Dat was een uit
eend slaapmiddel. Maar je kreeg er
êlkindertjes zonder armen en benen -
Ie kunt marihuana niet als ge-
êsmiddel gaan voorschrijven. Het is
raarlijk", zo waarschuwt hij met
mn. Gunning baseert zich op Ameri-
janse literatuur. Maar de boeken Ma
nila Alert van Peggy Mann en Phy-
tyathology of illicit Drugs van G. G.
ihas en C. Latour bevestigen wat hij
langer wist uit ervaring. Een blowtje
lang niet zo onschuldig als altijd
mdt beweerd. Marihuana tast bij fre-
*nt gebruik de hersenen en het
anmerg aan. De rook ervan is bo
adien kankerverwekkender dan die
tabak, weet de arts. En ook bij de
aeeskrachtige werking zet Gunning
ögtekens. „Er is nog nooit bewezen
'het als pijnstiller werkt."
fning heeft redenen voor zijn kruis-
[ht tegen softdrugs. „In 1958 ging ik
'arts in Marokko werken. Ik ben er
totaal acht jaar geweest. Toen ik
tat aankwam kreeg ik een boekje in
De Alkmaarse huisarts Jan Wiese steekt er nog maar eens een op. Hij is een van de grote pleitbezorgers voor het gebruik van mari
huana als medicijn. Tot woede en verdriet van de Rotterdamse arts in ruste Gunning. foto anp herman pieterse
mijn handen gedrukt met ziektebeel
den die daar veel voorkomen en hier
in het westen niet. Een daarvan was
cannabisme, verslaving aan kief zoals
hasj daar heet. Cannabisme kwam
vooral veel voor in het zuiden. Ik zat in
het noorden, dus ik had er niet veel
mee te maken. Totdat ik in aanraking
kwam met enkele hasj-gebruikers. Ik
had hen leren kennen als normale
mensen, maar ze waren in korte tijd
helemaal veranderd.
Uiterlijke kenmerken en gedragspatro
nen bij hasjgebruikers herkent Gun
ning op de spreekwoordelijke kilome
ter afstand. ,,Er slordig uit zien, een in
gezakte houding, vergeetachtig zijn en
onverschillig. En hasjgebruikers kun
nen niet meer zo hard werken als vroe
ger. Ik ken ook een voorbeeld van een
aardige jongen die door de hasj ge
welddadig werd. Die mishandelde zijn
ouders."
In Marokko is alcohol bij islamitische
wet streng verboden, vandaar dat
cannabis er een populair roesmiddel
is. Ook in Egypte lurkte men graag aan
de hasjpijp. „Egypte heeft in 1925 bij
na gesmeekt bij de Volkenbond om
een totaal verbod op marihuana", al-
dus Gunning.
Toen hij uit Marokko terugkeerde, be
gon blowen nét populair te worden in
Nederland. „Je had hier even later dat
feest in het Kralingse Bos. Iedereen
was juichend over die 'ideale drug'.
Dus toen ben ik er over gaan schrijven.
Ik wilde waarschuwen dat men het
niet zomaar moest gebruiken
Een onderschatte werking van hennep
is de aanslag die het pleegt op het af
weersysteem. De werkzame stof te
trahydrocannabinol (the) hoopt zich
bij langdurig gebruik op in vetrijke
weefsels, zoals de hersenen, de testi
kels en het beenmerg waar witte
bloedlichaampjes worden gemaakt.
Het goedje verwoest het erfelijk mate
riaal van die witte bloedlichaampjes,
die op hun beurt essentieel zijn in de
bestrijding van infecties en ziekten.
Gunning slaat een van zijn boeken op
en wijst op sprekende zwart-wit foto's.
„Kijk, dit is een bloedlichaampje van
een aapje dat geen marihuana binnen
heeft. Dit is van een aapje dat het zes
maanden lang twee keer per week
heeft gekregen, en dit aapje kreeg het
vijf dagen per week." De verschillen
zijn duidelijk. Het witte bloedlichaam
pje van het laatste aapje vertoont on
gezond ogende afwijkingen.
De voorbeelden die Gunning toont
een map met publicaties uit medische
tijdschriften die zijn mening stoelen,
plaatjes van aangetaste longen, her-
sen- en zenuwcellen tot aan celkernen
met een afgenomen aantal chromoso
men toe zijn duidelijk. Van een
blow kun je maar beter afblijven. Gun
ning stelt het zelfs sterker. „Marihuana
is gevaarlijker dan heroïne. Heroïne is
dan wel enorm verslavend, het doet
het lichaam minder schade aan. Het
verdwijnt na een dag uit het lichaam,
terwijl the heel lang blijft zitten."
Blijft de vraag waarom in Nederland
hasj zo ingeburgerd is geraakt en dat
de goegemeente, onder wie gerenom
meerde medici, beweert dat het roken
van hasj weinig kwaad kan. „Ik weet
het niet. Ik weet één ding. De drugsbe
weging heeft geen gebrek aan geld. Die
kan zelfs de hele economie in de war
schoppen. Ik heb eens een lezing ge
houden voor het Nederlands Instituut
voor Alcohol en Drugs en de Vereni
ging voor Psychiatrie en Druggebruik.
En dan is het antwoord: so what?Tja,
dan houdt het voor mij op."
De bedragen die werknemers
van Nederlandse bedrijven ste
len van hun werkgever worden
steeds hoger. Het aantal geval
len van diefstal neemt echter
nauwelijks toe, zo blijkt uit een
onderzoek van accountants
kantoor KPMG. In veel geval
len zijn het de directeuren die
zich schuldig maken aan de
fraude.
Het gemiddelde fraudebe
drag steeg het afgelopen jaar
tot 42 mille, tegen gemiddeld
36.500 gulden in 1995. De ver
wachting van de bedrijfsdirec
ties dat zij in de toekomst veel
vaker te maken zullen krijgen
met frauderende medewerkers,
lijkt daardoor niet gestaafd. De
directeuren verwachten zo'n
stijging 'als gevolg van de ver
vaging van normen en waar
den in de samenleving.'
Getalsmatig is die trend niet
te zien in het onderzoek van
KPMG. De directies zelf lijken
weinig kordaat op te treden te
gen de door hen gesignaleerde
normvervaging: slechts 32 pro
cent stapt naar de politie en
minder dan de helft ontslaat de
schuldige medewerker.
Mogelijk komt dat doordat
het in veel gevallen de directie
leden zélf zijn die hebben ge
fraudeerd. Na inkopers die te
duur inkopen staan 'direc
tiefraude met privéleveringen'
en 'directiefraude met declara
ties' op twee en drie in de
'fraude top vijf van KPMG.
Uit de cijfers blijkt dat grote
ondernemingen vaker te kam
pen hebben met stelende, ver
duisterende en frauderende
werknemers dan kleine. Van de
bedrijven met meer dan hon
derd werknemers is bijna de
helft het slachtoffer van dieven
in de eigen gelederen. Bij de
kleinere bedrijven is dat veel
minder, waardoor het gemid
delde uitkomt op ongeveer een
kwart.
Naast valse declaraties en te
duur inkopen worden ook on
terechte ziekmeldingen mee
geteld, net als het expres be
schadigen van spullen om die
vervolgens tegen een vrienden
prijsje te verkopen.
Te veel vertrouwen in de
werknemers en te weinig con
trole zijn volgens KPMG schuld
van het frauduleuze gedrag.
KPMG signaleert dat banken
en verzekeraars 'slechts' bij één
van elke drie nieuwe werkne
mers de antecedenten natrekt.
Ondanks het lage aangifte-per
centage vindt KPMG dat steeds
minder bedrijven de eigen pro
blemen toedekken.
utrecht» gpd
De Consultatiebureaus voor Al
cohol en Drugs (CAD) hebben
in de afgelopen jaren te maken
gekregen met bijna een verdub
beling van het aantal problema
tische cannabisgebruikers. Vol
gens de meest recent cijfers be
stond in 1995 vijf procent van
het cliëntenbestand van CAD's
uit softdrugsgebruikers. In 1993
was dat nog drie procent.
„Deze trend heeft zich vorig
jaar doorgezet en zal ook de ko
mende jaren blijven stijgen",
verwacht hoofd van de afdeling
verslaving en middelengebruik
Sprui het Trimbos-instituut, de
landelijke instelling voor versla
vingszorg.
In 1993 stonden bij de CAD's
1.749 mensen ingeschreven
vanwege problematisch soft-
drugsgebruik, in 1995 was dit
aantal gestegen tot 2.456. Psy
chiatrische ziekenhuizen, gewo
ne ziekenhuizen en verslavings
klinieken namen in 1995 324
personen op wegens gebruik
van cannabis, onder wie 237
'echte'softdrugsverslaafden.
De cijfers van het Trimbos-in
stituut zijn opvallend, gezien
het standpunt van het kabinet
in 1995. In dat jaar werden de
risico's van het consumeren van
softdrugs als 'niet onaanvaard
baar' beoordeeld. Onderzoek
ster Spruit zegt dat er rekening
mee moet worden gehouden
dat cannabisgebruikers in toe
nemende mate een beroep zul
len doen op de hulpverlening.
Gezien het aantal mensen dat
softdrugs consumeert ge
schat wordt 675.000valt het
aantal problematische gebrui
kers mee. De problemen doen
zich vooral voor bij specifieke
groepen, zoals chronische spij
belaars en zwerfjongeren, die
meerdere malen per dag een
joint opsteken. Het gebruik van
cannabis onder jongeren neemt
jaarlijks toe.
Volgens het Trimbos-instiuut
is de stijging van het cannabis
gebruik onder jongeren niet al
leen te wijten aan de aanwezig
heid van coffeeshops. Slechts
een derde van de verkoop van
hasj en marihuana geschiedt via
die winkels, de rest wordt via
kennissen, handelaren en tele
fonische verkoop aangeschaft.
