Leiden
'Panorama is mijn levenswerk'
'Filmen is meer dan een camera laten draaien'
De dame van het
grofvuil zwijgt
Leiden Regio
lastbare uitlaatklep
WIJ KLADDER Nieuws en berichten uit en over de Leidse wijken,
uit de buurthuizen en van de wijkverenigingen. Persberichten en
wijkbladen kunnen worden gestuurd naar het Leidsch Dagblad,
postbus 54, 2300 AB Leiden.
WEST
DE MORS. Kinderen van 10 tot en met 14 jaar kunnen vanaf woens
dag 26 maart een cursus tekenen en schilderen volgen in buurthuis
Morschwijck aan de Topaaslaan. De cursus bestaat uit tien lessen,
die duren van 18 tot 19.30 uur. Deelname kost 75 gulden. Informa
tie: 071-5765656.
ZUID
MEERBURG In buurthuis Matilo aan de Zaanstraat beginnen eind
maart twee bloemschikcursussen. Op elke vierde woensdagavond
van de maand, te beginnen op woensdag 26 maart, en op elke
tweede dinsdag van de maand speciaal voor 55-plussers. Informa
tie is te krijgen bij het buurthuis: 071-5412515.
RUNDIJ KBUURT Volgende week kunnen kinderen weer plezier bele
ven aan de schommel op de speelplaats in de Dozystraat. Dan na
melijk wordt het speeltuig geheel vernieuwd.
ZUID-WEST Wijkvereniging Aktief houdt vanavond in haar clubge
bouw aan de Berlagestraat een bingoavond. Volgende week vrijdag
staat de algemene kaart- en sjoelavond op de agenda.
ZUID-WEST Het wijkbureau Zuid van de politie aan de Vrijheids
laan is vanaf woensdag 26 maart gesloten. De politie begint dan
met de verhuizing naar een tijdelijk onderkomen per 1 april aan de
Witte de Withlaan in Voorschoten. Ook het wijkteam in de Stevens
hof gaat van dit Voorschotense gebouwgebruik maken.In de Ste
venshof blijft wel het bureautje aan de Top Naeffstraat geopend.
De wijkteams blijven tijdens de verhuisperiode bereikbaar voor de
wijkbewoners. Wie het nummer van het bureau aan de Vrijheids
laan belt wordt automatisch doorgeschakeld naar het districtsbu
reau aan de Langegracht waarna contact wordt gelegd met de ge
vraagde politiemedewerker van het wijkteam.
BURGEMEESTERSWUK De gemeente is deze week begonnen met
het vernieuwen van het riool in de Zoeterwoudsesingel. Daarvoor
moet eerst een stuk van het asfalt worden vervangen. Men is be
gonnen aan de kant van de Fruinlaan. In totaal zal het werk onge
veer vijf weken in beslag nemen. Doorgaand autoverkeer geduren
de die periode is niet mogelijk. In de nabije omgeving van het werk
wordt dat overigens met borden aangegeven.
HAAGWEGKWARTIER De bushaltes in de Ten Katestraat, Staringka
de en Willem Klooslaan vervallen op woensdag 26 maart vanwege
het asfalteren van de Telderskade. De buslijnen 13,14,38 en 48
worden omgeleid over de Churchilllaan.
MIDDEN
PANCRAS-OOST Bewoners van Pacras-Oost en Noordrijnevest heb
ben voorrang bij de inschrijving voor de 'computerzolder' die vanaf
7 april op maandagochtend tussen 9.15 en 11.15 uur wordt gehou
den in buurthuis Pancrat. Er worden eerst vier introductielessen
gegeven. Aanmeldingen bij buurthuis Pancrat, Middelstegracht 85.
BINNENSTAD Woensdag was het nationale boomdag. In stadsdeel
Midden worden ook de komende weken nog nieuwe bomen ge
plant. De Lopsenstraat krijgt er, aan de kant van de Morsweg, drie
nieuwe bomen bij. In de Kaarsemakerstraat, Admiraal Banckaert-
weg, Zuidsingel en Evertsenstraat worden bomen vervangen.
NOORD
DE KOOI De Leidsche Vereeniging van Postzegel Verzamelaars
houdt dinsdag 25 maart haar ledenvergadering in het restaurant
van zwembad 'De Zijl'. Tijdens de bijeenkomst is tevens de grote
voorjaarsveiling, waar ruim 300 kavels worden aangeboden. De
vergadering begint om 20 uur.
MERENWUK Speeltuinvereniging Merendroom is op zoek naar be
drijven die de speeltuin willen sponsoren of een speeltoestel willen
adopteren. De speeltuin gaat dit jaar uitbreiden maar de financiën
zijn nog niet helemaal rond. Het speeltuinbestuur heeft ook een
grote loterij georganiseerd. Loten zijn bij de speeltuin te koop voor
de prijs van 2,50 gulden.
MERENWUK Kringloopwinkel In Uit is op zoek naar vrijwilligers,
die als chauffeur of bijrijder mee willen helpen in de busdienst. Be
langstellenden kunnen zich melden in de winkel aan het Ekster
pad, dinsdag tot en met vrijdag van 12.30 tot 16.30 uur, of telefo
nisch: 5210451.
yjDAG 21 MAART 1997
inze redacteur Jan Preenen pendelt dagelijks tussen Leiden
;fntraal en Haarlem. Met enige regelmaat bericht hij over de
■mlgemakken van die reis en vertelt hij over zijn avonturen.
Leiden Centraal is uiterst gastvrij voor innemende
personen. Je wordt volgestopt met koffie, thee, bier,
pizza's en hamburgers tegen wegwerpprijzen. Je
zou wel gek zijn als je daar geen gebruik van zou
maken. Althans als je alle wervende teksten mag ge
loven. Zodra eten en drinken je dwingen tot een
gang naar het toilet blijkt van de vriendelijkheid in
het Leidse station echter niet veel meer over. Dan
wordt zomaar een gulden op de 'spotprijzen' ge-
de le
Zelfs in de stationsrestauratie is op die manier de
daalder maar een gulden waard en wordt het toilet
een wel erg kostbare uitiaatklep voor de menselijke
f',oe^:en- ^ot voor k-ort kon je vanuit de geprivatiseerde restau-
itie naar de wc's van de Nederlandse Spoorwegen. Zolang je
jar maar een gulden voor over had. Omdat er nogal wat klach-
NBG ji over kwamen, is besloten de opening tussen restauratie en
nietten af te sluiten met een' laken.
J Jeen het pictogram met mannetje, vrouwtje en de letters wc
irinneren nog aan de oude situatie, maar verder moet je het
uitzoeken. „Ja hoor, u kunt bij ons naar het toilet", krijg je
sargeloze bezoeker in de restauratie te horen. Als je door-
igt, kom je er echter achter dat 'bij ons' niet letterlijk moet
ct. lilorden opgevat, tenzij je nog enige maanden de tijd hebt. „We
vai an zelf toiletten maken." Dat is prettig om te weten, maar een
etje onpraktische mededeling als de nood erg hoog is geste-
„O, juist ja, dan kunt u nu het beste hier naar buiten lopen
an meteen linksaf de toiletten van NS binnengaan."
?n overweeg ik de trein te pakken naar Haarlem. Met mijn
1S' 1 irtrajectkaart kost me dat niets extra en in Haarlem kan ik
or^e ^a've Priïs terecht in een toilet dat wél tot de restauratie
hoort. In een omgeving bovendien waar je nog ouderwetse
te ne zedigheid aantreft. Met aan het begin het damestoilet en als je
mpla igs het tafeltje van de mevrouw van de retirade loopt, het he-
'n vai itoilet. „Komt u maar verder in mijn huiskamer", krijg ik stee-
;t te horen als ik daar van het toilet gebruik maak. „Het spijt
ïdat u sinds enkele maanden vijftig cent moet betalen. Het is
ijd dertig cent geweest, maar m'n gasten zeiden steeds: hoe
lp. nhet zo goedkoop? Daarom hebben we de prijs maar ver-
ogd." Zo iemand gun je zelfs een gulden.
;tijd dringt echter. In die mate dat ik mezelf in dit geval niet
2 Jod -er 'droog' zie overkomen. Daarvoor is de reistijd tussen Lei-
nen Haarlem, iets meer dan een kwartier, te lang. En in de
inzie ik mezelf ook niet naar het toilet gaan. Het is net als in
n vliegtuig. Je wordt zo heen en weer geschud dat je direct
jaa ut doorvliegen naar de stomerij.
a einde raad besluit ik dan toch maar terug te vallen op het
van idse NS-toilet. Ik kan het echter na afloop niet nalaten te kla-
oover de hoge prijs. „U bent niet de enige hoor meneer. Er
prof, i men hier vier a vijfhonderd mensen per dag. Tachtig procent
ms idt het te duur. Er is één voordeel. Zwervers en junks zie je
Dods
irniet."
geme duidelijk is, het of zij dan wél de trein naar Haarlem pakken,
org
gN PREENEN
Voorhoutse kunstschilder Leo van den Ende staat voor 'gigantische klus'
LEIDEN HERMAN JOUSTRA
In wezen is het heel simpel. Je draait het nummer van de zoge
heten grofvuillijn (5226533), je vertelt dat je thuis met een berg
grofvuil zit en je krijgt te horen op welke dagje die troep buiten
mag zetten. Simpel, dat werkt altijd. Nou ja, bijna altijd. Gisteren
lukte dat ineens niet meer. En vandaag was het al niet anders.
De reden? „Een kapotte computer", zegt voorlichter Fons
Delemarre. „Er zit normaal gesproken een dame aan de tele
foon, maar die kon de gegevens niet in het systeem invoeren."
Het had dus weinig zin voor die dame om te blijven zitten. Daar
om draaide er vandaag een bandje.
De kapotte computer is echt een probleem, volgens Delemar
re. Het nummer van de grofvuillijn wordt vaak gedraaid: „Tus
sen de honderd en tweehonderd keer per dag." En nu maar dui
men dat de computer kan worden gemaakt en maandag weer
gewoon aan het werk gaat. Anders kan dat apparaat zelf bij het
grofvuil.
Leidse Video en Smalfilm Liga viert jubileum
Alle filmers opgelet! Legt u even uw video
camera terzijde en luister goed. „Filmen is
meer dan een cameraatje laten draaien. Als
je filmt ben je regisseur, licht-, geluids- en
montagetechnicus, en scriptschrijver." Wij
ze woorden van een kenner. Ze zijn name
lijk van Joop Ramb, voorzitter van de Leidse
Video en Smalfilm Liga (LVSL), een vereni
ging die morgen haar 55-jarige jubilieum
viert.
De 66-jarige LeiderdorperTcent het klappen
van de zweep en vindt het jubileum een
prima gelegenheid eens wat uitvoeriger in
te gaan op de kunst van het filmen. Opdat
de vereniging, die thans 25 leden telt, mo
gelijk weer wat groeit. Aan zijn enthousias
me zal het niet liggen. En evenmin aan het
enthousiasme van zijn kompanen Pint Per-
quin (62), die zaterdag de voorzittershamer
van hem overneemt, en Emile Timan (79),
één van de oprichters van de vereniging en
jarenlang voorzitter.
Tsja, waarom eigenlijk een vereniging voor
amateurfilmers? Een mens kan immers ook
gewoon thuis knutselen met zijn came
raatje. „Natuurlijk kan dat." Ramb knikt.
Maar niet omdat hij het er totaal mee eens
is. „Met filmopnames kun je namelijk zo
veel meer doen. Als je in staat bent in een
paar minuten iets te vertéllen met je film,
dan doe je het heel goed." Perquin: „Weet
je wat het is? De kennis is aanwezig bij onze
vereniging. Men kan er iets leren. Dat is
- toch heerlijk? Ik ben zelf nu twee jaar lid
van de club. Mijn doel destijds: ik had wel
allerlei opnames, maar daar wilde ik ook
echt een film van maken. Zo is het met de
meeste video's: het zijn beelden achterel
kaar, maar verder niks. Ze zijn eigenlijk
voor iedereen onaanvaardbaar. Ook voor
jezelf als je eerlijk bent."
De ervaren Timan beaamt dat met graagte:
„Het maakt echt heel veel uit hoe je het
doet hoor! Voorbeeld: ik zie op de regionale
televisie een reportage over de taptoq, Eén
cameraman filmde aan de linkerkant van
de Breestraat, de andere camermaman aan
de rechterkant. Ja, als je dan de beelden van
die twee afwisselt, gaat het beeld
heen en weer. Dat is onrustig. Dat
hoort niet. Kijk maar naar een voet
balwedstrijd. Alle camera's staan aan
één kant van het veld. Maar ja, ik
moet er wel eerlijk bijzeggen dat ik
nooit rustig naar televisie kan kijken.
Ik vraag vaak na afloop van een pro
gramma aan mijn vrouw: 'Wat heb ik
nu eigenlijk gezien?' Dan ben ik te
veel beziggeweest met het kijken
naar de techniek van het filmen."
Ach, dat is Timan eigen, verzucht
Filmen is ook monteren. Emile Timan, Joop Ramb en Pim Perquin (vlnr) aan het werk.
Ramb, die meteen een eigen anekdote op
dist waarin de vroegere voorzitter een
hoofdrol speelt. „Stel je eens voor. We wa
ren eens in een grote zaak voor filmappara
tuur in Zoetermeer. Was een verkoper bezig
met een grootbeeldprojector. Zegt meneer
Timan meteen: 'jullie kunnen er geen barst
van.' En hij begon meteen de kleuren iets
anders af te stellen. Dat zie je toch wel vaak
hoor: mensen die de prachtigste apparatuur
verkopen maar niet van de hoed of de rand
weten. In onze vereniging is die kennis wel
aanwezig."
Dat zal morgen blijken, wanneer de vereni
ging in het verenigingsgebouw Aktief aan
de Berlagestraat haar 55-jarig jubileum
viert. Met, hoe kan het ook anders, een ju
bileumfilm. Daarin is elk lid te zien. Én bur
gemeester Goekoop speelt een gastrolletje.
„Hij is echt fantastisch", zegt Perquin. „Hij
geeft extra cachet aan de film."
Daarbij kunnen wij ons wel iets voorstellen.
Die film lijkt een prima lokkertje voor nieu
we leden. Trouwens, is dat niet erg duur, el
ke week maar weer bezig zijn met filmen?.
Welnee, zeggen de heren bijna in koor. Het
lidmaatschap bedraagt 80 gulden per jaar.
Natuurlijk kosten apparatuur en banden
ook wel het een en ander, maar: „Het is de
bedoeling dat we gebruik gaan maken van
eikaars apparatuur.
Bovendien was het vroeger nog een stuk
duurder, zegt Timan: „Een filmpje van vier
minuten kostte toen vijf gulden. Ik had een
salaris van 65 gulden per maand. Kun je na
gaan hoe duur het dus ^igenlijk was. Zeker
als je bedenkt dat sommige stukken die je
filmde niet goed genoeg waren en afvielen."
Ramb: „Maar niet alleen de film was duur.
Ook de filmprojector, de plakpers, de came
ra. Maar zeer weinig mensen waren in staat
om dat allemaal te betalen."
Perquin: „Filmen vroeger? Prins Bernhard
deed het, om het zo maar eens te zeggen.
En daar hield het dan mee op." Ramb: „Kijk
maar naar de eerste lijst van leden: dokter
die-en-die, professor zus-en-zo." Timan:
„Nou, ik behoorde niet tot de gegoede bur
gerij hoor. Ik was gewoon bevlogen." Ramb:
„Toen de video kwam, begonnen veel meer
mensen ineens te filmen. Ergens ook wel lo
gisch. De videobanden zijn relatief een stuk
goedkoper, omdat je hele stukken achterel
kaar kunt opnemen. De camera's zijn ge
makkelijk te bedienen. En je kunt de opna
mes gemakkelijk vertonen op je eigen tele
visie."
Toch heeft dat ook zijn nadelen, oreert
Ramb. „Men raakte overvoerd. Iedereen
was aan het filmen geslagen en filmde wer
kelijk alles. Ja, dan schrok je natuurlijk als je
buurman weer langskwam met een nieuwe
opname: 'Kijk eens wat ik nou weer heb op
genomen.' Dat is niet het enige: mensen
hadden het idee dat ze geen lid hoefden te
zijn van een club. Iedereen dacht dat-ie kon
filmen."
U weet inmiddels dat daar geen bal van
klopt.
'Mijn levenswerk'
noemt Leo van den
Ende de opdracht
om het eerste bollen-
panorama ter wereld
te schilderen. De
Voorhoutse kunst
schilder gaat het ver
gezicht van de Bol
lenstreek tijdens Pa
norama Tulip Land
op een doek van 63 x
4 meter gestalte ge
ven. „Ik kan een aar
dig schilderijtje ma
ken, maar nu moet ik
met de billen bloot.
Iedereen staat straks
op mijn vingers te
kijken. Maar daar
ben ik niet bang
voor. Dit wordt mijn
visitekaartje", zegt hij
niet zonder enige
trots.
De tentoonstelling
Panorama Tulip
Land is sinds don
derdag open voor
publiek. Bezoekers
kunnen in een oude
bollenschuur aan de
Jacoba van Beieren-
weg in Voorhout
kennis maken met
allerlei aspecten van
het bollenvak. De
hoofdattractie wordt
gevormd door drie
panorama's van de
Bollenstreek. Een van
deze enorme doeken
wordt tijdens de ten
toonstelling, die twee
maanden duurt, ge
schilderd door Van
den Ende.
Landschappen en
stillevens (bloemen)
zijn de specialiteiten
van de 58-jarige Van
den Ende, aanhanger
van de Leidsche
school. In 1973
maakte hij kennis en
raakte bevriend met
Alex Rosemeier, de
laatste exponent van die school.
„Voor het schilderen van land
schappen en stillevens heb ik
gewoon aanleg. Ik kan bijvoor
beeld helemaal geen portret
schilderen. Dat komt bij mij
nooit af. Ik ben ook erg kritisch.
In het begin gooide ik vijf van
de zes schilderijen die ik maak
te de prullenbak in. Nu nog één
op de vier. Als ik een schilderij
klaar heb, zet ik het twee weken
Leo van den Ende in zijn element, „ledereen staat straks op mijn vingers te kijken. Maar
daar ben ik niet bang voor."
weg. Als ik er dan weer naar kijk
moet dat me van binnen een
goed gevoel geven. Dan is het
klaar. Je probeert meer te berei
ken dan je kunt. Dat is de juiste
instelling", vindt Van den Ende.
Gemiddeld maakt hij 30 tot 40
schilderijen per jaar.
„Ik hou van figuratieve ofwel
ambachtelijke schilderijen. Dat
is herkenbare kunst, het tegen
overgestelde van abstracte.
FOTO DICKHOGEWONING
Voor dat laatste heb ik weinig
waardering. Iedereen kan dat
maken en dan is er nog de vraag
wie het beoordeelt. Het voor
deel van herkenbare kunst is
dat je kunt zien of het goed ge
schilderd is. En dit werk ver
koopt. Hier in Nederland en
overal in de wereld. Toen ik aan
Nagasaki Holland Village in Ja
pan verkocht, kon ik meteen 66
schilderijen kwijt. Ik schilder
waar ik zelf zin in heb.
Voldoe niet aan op
drachten. Ik ben een
echte Voorhouter, een
dwarsdrijver. Doe geen
enkele concessie aan de
commercie. Hoewel ik
als kunstschilder wel
commercieel kan zijn in
het zaken doen."
Hij blijkt van de ver
koop van zijn schilderij
en goed te kunnen le
ven. Kent geen twijfels
en is naar eigen zeggen
op het hoogtepunt van
zijn loopbaan aangeko
men. Het bollenpanora-
ma moet een waardig
sluitstuk van zijn schil
derkunst worden. „Ik
maak dat doek in twee
fasen. De beurs Tulip
Land duurt twee maan
den. Ik schat dat ik tien
maanden nodig heb
voor het eerste deel.
Dus reken daar al vast
maar vijf jaar voor.
Van den Ende tracht in
zijn eentje op het doek
de werktekening,
schaal 1 op 10, raffelde
hij in drie maanden af
naast bloeiende bol
lenvelden van elk dorp
in de Bollenstreek een
markant gebouw of
punt in het panorama
op te nemen. Voorhout,
Rijnsburg, Wassenaar,
Katwijk, Noordwijk,
Noordwijkerhout, Vo
gelenzang, Heemstede
en De Ziïk behoren tot
het eerste project. Voor
de tweede helft van het
vergezicht zijn dat Ben-
nebroek, Hillegom, Lis-
se, Sassenheim en War
mond.
Hij heeft laat zich niet
inspireren door Panora
ma Mesdag in Den
Haag. „Nee, want het
wiel hoef je niet voor dc
tweede keer uit te vin
den. Dat van Mesdag is
twee keer zo lang en
drie keer zo hoog. Waar
ik wel naar gekeken heb is de
constructie van het doek en de
ophanging. Want dat moet goed
geregeld zijn. Anders begin je al
verkeerd."
Als het panorama eens klaar
is, weet Van den Ende er wel
raad mee. „Het is het enige pa
norama dat mobiel is en kan
dus ook elders worden tentoon
gesteld. Vanuit Japan is er al in
teresse getoond."
