Duitse arbeiders
vrezen voor baan
Overleg met rebellen in zuiden Albanië beschadiging'
Zwitserland hield Hitier op de been
Buitenland
testand in Kisangani om
Rwandezen te verwijderen
Rellen tijdens betoging
Papoea-Nieuw-Guinea
Helsinki zal vooral
intenties opleveren
WOENSDAG 19 MAART 1997
der
Duitse soldaten jagen op buitenlanders
bonn» De Duitse minister van defensie, Rühe, heeft de 'strengst
mogelijke straffen' aangekondigd tegen de dienstplichtige mili
tairen die maandagavond in Detmold drie buitenlanders heb
ben mishandeld. De tien soldaten maakten met honkbalknup
pels, messen en scheppen jacht op een groepje Turken en Italia
nen, van wie de meesten wisten te ontkomen. Drie van hen wer
den echter in elkaar geslagen. De soldaten waren in uniform, ge
maskerd en zouden nazistische leuzen hebben gescandeerd.
Negen van hen zijn inmiddels opgepakt.
Acties aan Poolse grens beëindigd
warschau De Poolse douanebeambten hebben vanmorgen
hun stiptheidsacties, bedoeld om een hoger salaris af te dwin
gen, beëindigd. Door de acties ontstonden files vrachtwagens
van vijftig tot zestig kilometer voor de grensovergangen, waarin
tientallen Nederlandse wagens zijn te vinden. Afgelopen nacht
werden de meeste salariseisen ingewilligd.
Amnesty-campagne voor vluchtelingen
ionden» Bij het begin van een wereldwijde campagne voor
vluchtelingen heeft de mensenrechtenorganisatie Amnesty In
ternational gisteren een beroep gedaan op regeringen om hun
internationale verplichtingen ter berscherming van vluchtelin
gen na te komen. Met name de West-Europese landen werden
opgeroepen geen Bosnische oorlogsvluchtelingen meer tegen
hun wil terug te sturen, zoals Duitslane en Zwitserland doen. De
wereld telt op het ogenblik meer dan vijftien miljoen vluchtelin-
aldus Amnesty. Nog eens twintig miljoen mensen zijn in ei
land uit hun huizen verdreven.
In coma verkrachte vrouw overleden
Rochester Een 30-jarige Amerikaanse die terwijl ze in coma lag
verkracht werd en later in dezelfde staat een kind ter wereld
bracht, is afgelopen weekeinde in een verpleegtehuis in het
Amerikaanse Rochester overleden. De vrouw, die in 1985 na een
auto-ongeluk in coma was geraakt, werd in 1995 verkracht door
een verpleeghulp. De 53-jarige dader werd in februari schuldig
bevonden en de strafmaat zal op 27 maart worden bepaald. De
katholieke familie van de vrouw verzette zich tegen een abortus.
Zo kwam de baby in maart vorig jaar ter wereld. Het jongetje
vierde dinsdag zijn eerste verjaardag.
Dieselolie uit lekke tanker in Rijn
bonn» Uit een lekgeslagen tanker is gisteravond 25.000 liter die
selolie in de Rijn gestroomd. Het schip raakte lek nadat het tus
sen Bonn en Königswinter aan de grond liep. Het gaf in de tank
er was na een uur gedicht. Uit voorzorg werden alle drinkwater-
leidingbedrijven die water uit de Rijn halen, ook de Nederland
se, door gewaarschuwd.
Protest in Oekraïne tegen uitblijven loon
kiev» Oekraïense nationalisten en communisten hebben giste
ren in de hoofdstad Kiev en elders geprotesteerd om uitbetaling
van achterstallige lonen te eisen. Nationalisten eisten bovendien
een versnelling van economische hervormingen. De communis
ten zijn daarjuist fel tegen. Zij brachten in het hele land 85.000
man op de been voor demonstraties.
Venetië zet snelvaarders op video
venetiëVenetië heeft een nieuw wapen gevonden tegen snel
vaarders: de videocamera. Deze week werden camera's boven
het f anal Grande, de grootste gracht van Venetië, gehangen. Zo
kan de politie registreren of watertaxi's, motorboten en andere
vaartuigen de snelheidslimiet overtreden. Taxi's mogen zeven
kilometer per uur, motorboten slechts vijf om te voorkomen dat
er deining wordt veroorzaakt die kades of gebouwen kan be
schadigen.
Russische minister wil generaals ontslaan
moskou Minder dan twee weken nadat de Russische president
Boris Jeltsin veranderingen in de Russische strijdkrachten beval,
heeft minister van defensie Igor Rodionov gisteren laten door
schemeren dat binnenkort enkele hoge militairen de laan uit
worden gestuurd. Rodionov zei dat de president al met de ont
slagen heeft ingestemd. De ontslagen hebben „betrekking op
enkele generaals die hun beroep niet naar behoren uitvoeren of
die betrokken zijn bij activiteiten die niet in overeenstemming
zijn met hun plichten".
We willen geen vluchtelingen in Zaïre'
COMA/KINSHASA AP-AFP-RTR-ANP
Hulpverleners krijgen een week
de tijd om Rwandese vluchte-
uit het oosten van Zaïre
Ie repatriëren. Rebellenleider
Laurent Kabila wil dat de Rwan
dezen niet langer in Zaïre van
voedsel worden voorzien. „We
willen geen vluchtelingen meer
ons land", zei hij tegen ver-
iggevers in de Oost-Zaïese
stad Goma.
Om dat te bereiken zullen de
rebellen in Kisangani een week
lang de wapens neerleggen, zo
beloofde Kabila gisteren. De
enige hulp die de vluchtelingen
nodig hebben is assistentie bij
bun temgkeer naar Rwanda, zei
hij-
Hulporganisaties hebben nog
niet gereageerd op het voorstel
van Kabila. De rebellen zouden
Steun voor ontslagen legerleider
LgjjT MORESBY Rtr-AFP-DPA-AP
PLO eist zitting
Veiligheidsraad
JERUZALEM DPA-AFP-RTR-ANP
De Palestijnse Bevrijdingsor
ganisatie (PLO) heeft een
onmiddellijke "zitting van de
Veiligheidsraad geëist wegens
de omstreden bouw van Israë
lische nederzettingen in het
Arabische Oost-Jeruzalem.
Vanmorgen gingen Israëlische
bulldozers voor de tweede dag
aan de slag op de heuvel Har
Horna bij Jeruzalem, waar
6500 woningen moeten ko
men. Israel negeert daarmee
wereldwijde protesten. De PLO
eist dat de Veiligheidsraad zich
in een resolutie uitspreekt te
gen de Israëlische bouwactivi
teit in Oost-Jeruzalem. De
Raad buigt zich vandaag over
de oproep. De Algemene Ver
gadering van de VN riep vorige
week op tot het stoppen van de
bouwwerkzaamheden, maar
een VN-oproep is niet bindend.
Het Israëlische leger is in
staat van paraatheid gebracht.
Gisteren deden zich in de om
geving van Har Homa enkele
schermutselingen voor, waar
bij geen slachtoffers vielen. De
Palestijnse president Arafat
heeft de bevolking opgeroepen
zich van geweld te onthouden,
maar de radicaal-islamitische
Ham as-beweging vroeg de Pa-
lestijnen om een 'permanente
intifada' uit protest tegen de
Israëlische bouwplannen.
Protest tegen overname staalconcern Thyssen door Krupp
De werknemers van de Duitse staalconcerns Krupp-
Hoesch en Thyssen zijn gisteren massaal de straat opge
gaan om te protesteren tegen het voornemen van Krupp
om Thyssen over te nemen. Gevreesd wordt dat Krupp
tienduizenden arbeidsplaatsen zal schrappen na de over
name. Gistermiddag werd bekend dat Kiupp per aandeel
Thyssen 435 mark wil betalen, zo'n 25 procent meer dan
de slotkoers van maandag. De totale overnamesom komt
op 13,8 miljard mark te liggen.
BONN ANP-GPD-DPA-Rtr
De plannen van Krupp zijn op
heftig verzet gestuit. Thyssen-
topman Vogel, de onderne
mingsraad, de raad van com
missarissen en de regering van
de deelstaat Noordrijn-Westfa-
len hebben aangekondigd met
'alle wettelijke middelen' de
'vijandige overname' aan te
vechten. OR-voorzitter Bomgen
dreigde met stakingen, ook bij
Krupp.
Of de fusie kan worden tegen
gehouden is hoogst twijfelach
tig. De tegenstanders kunnen
alleen hopen op een veto van
de Europese Commissie als
blijkt dat het nieuwe concern te
groot en machtig wordt voor de
Duitse concurrentie.
De boze Thyssen-arbeiders
trokken gisteren naar het
hoofdkwartier van Krupp in Es
sen om tekst en uitleg te eisen
van Krupp-topman Cromme
over diens 'wilde-westen-me-
thodes'. Cromme werd met eie
ren en fruit bekogeld, toen hij
probeerde de demonstranten
tot kalmte te manen. Hij had
moeite zich verstaanbaar te ma
ken, maar noemde berichten
over het verlies van 30.000 ba
nen 'paniekzaaierij'. „Er zijn
geen plannen om fabrieken te
sluiten. Het bedrijf wil alleen
zijn capaciteiten beter gebrui
ken", aldus Cromme.
Gevreesd wordt dat de 'fusie
met het pistool op de borst' het
door hoge werkloosheid geteis
terde Ruhrgebied opnieuw tien
duizenden banen gaat kosten.
Vorige week werd bekend dat
bij de sanering van de mijn
bouw, de andere pijler van het
oudste en verkalkte industriege
bied van Duitsland, minstens
40.000 banen verloren zullen
gaan. Thyssen heeft nu nog
111.000 werknemers; het aan
zienlijk kleinere Krupp bijna
50.000 minder.
Na het bekend worden van de
overname-plannen werd op de
beurs van Frankfurt de handel
in aandelen van beide staalreu-
zen opgeschort.
Onafhankelijke deskundigen
erkennen de noodzaak tot een
bundeling van de krachten in
de Duitse staalindustrie. Thys-
sen-Krupp zou na British Steel
en het Franse Usinor Sacilor het
derde staalconcern in Europa
worden en alleen zo met succes
de strijd tegen de internationale
concurrentie kunnen aanbin
den.
HELSINKI HANS HOOGENDUK
CORRESPONDENT
De standpunten zijn bekend, de
ring in de Finse hoofdstad Hel
sinki is vrij voor de twee gladia
toren. Aan de ene kant de Ame
rikaanse president Bill Clinton,
lichtelijk gehandicapt door zijn
operatie. Aan de andere kant de
Russische president Boris Jelt
sin, die na een door fysieke
kwalen gedwongen afwezigheid
van bijna acht maanden, wil la
ten zien dat hij weer helemaal
de oude is. Over de top in Hel
sinki zei hij eerder al dat dit de
'hardste wordt sinds ik in 1991
tot president werd gekozen'.
Zijn Amerikaanse collega
Clinton heeft ook niet onder
stoelen of banken gestoken dat
het een pittige ontmoeting zal
worden. Zijn belangrijkste taak
is de sceptische Jeltsin ervan te
overtuigen dat de uitbreidings
plannen van de NAVO Europa
zullen stabiliseren en in geen
geval een bedreiging vormen
voor Rusland. Beide staats
lieden dienen ook rekening te
houden met een deels zeer arg
wanend thuisfront. De inzet in
Helsinki is hoog: een nieuw vei
ligheidssysteem voor het Euro
pa van de 21ste eeuw, waarvan
de uitbreiding van de NAVO het
Niet alle vluchtpogingen slagen. Hier keren Albanezen terug na problemen met hun vluchtboot.
FOTO REUTERS
eerste zichtbare teken zal zijn.
De NAVO wil in juli Polen,
Tsjechië en Hongarije als lid
toelaten. De Russen vrezen dat
het Westen hun land wil isole
ren. Inmiddels heeft het Krem
lin wel begrepen dat Rusland de
NAVO-plannen niet kan tegen
houden. Daarom probeert Jelt
sin zoveel mogelijk concessies
uit het vuur te slepen. Hij ver
langt bijvoorbeeld dat er geen
kernwapens en troepen op het
grondgebied van de nieuwe le
den komen en hij wil de garan
tie dat ex-Sovjetunie-landen
nooit lid van de NAVO worden.
Het westen heeft voor Rus
land een gunstiger verdeling
van de Europese troepensterkte
in de aanbieding en eventueel
een lidmaatschap van de G7, de
prestigieuze club van de groot
ste industrielanden.
Maar alles bij elkaar zal deze
top waarschijnlijk geen grote
doorbraak opleveren. Vermoe
delijk zullen beide staatshoof
den verklaren dat ze het in prin
cipe over de noodzaak van de
nieuwe veiligheidsstructuur
eens zijn. De details worden
dan door experts uitgewerkt en
als zij daar niet in slagen is dat
hun schuld en niet die van de
presidenten, want die waren het
immers 'in principe' eens.
Priebke mag
gevangenis uit
ROME Rtr-AP
De voormalige SS-kapitein
Erich Priebke (83) mag de ge
vangenis verlaten. Hij mag on
der huisarrest wachten op zijn
tweede berechting voor oor
logsmisdaden in Italië. Dat
heeft een Italiaanse militaire
rechtbank in Rome gisteren be
sloten, aldus procureur Antoni-
no Intelisano. Een tribunaal in
Napels verwierp gisteren het
verzoek van een andere oud
nazi, Karl Hass (84), om uit
huisarrest te worden ontslagen.
Priebke had om gezondheids
redenen om uitstel van het
voorarrest gevraagd. Hass en
Priebke moeten zich vanaf 14
april verantwoorden voor de
rechter. Priebke heeft toegege
ven dat hij in 1944 heeft deelge
nomen aan de executie van 335
deels joodse burgers van Rome
als vergelding voor een bom
aanslag door een Italiaanse ver
zetsgroep.
Vorig jaar werd Priebke, die in
1995 door Argentinië was uitge
leverd, schuldig bevonden,
maar ontslagen van rechtsver
volging. Dat vonnis leidde tot
enorme woede onder nabe
staanden van de slachtoffers en
ex-verzetsstrijders en bij joodse
organisaties in Italië. Het werd
in cassatie vernietigd.
Clinton boos
over 'politieke
al zijn begonnen de vluchtelin
gen uit het gebied weg te krij
gen. VN-organisaties hebben
volgens een woordvoerder geen
toestemming gekregen om de
luchtbrug met hulpgoederen te
herstellen naar Kisangani.
Kabila's beslissing wordt
waarschijnlijk ingegeven door
het feit dat er veel Zaïrese Tut
si's meestrijden aan zijn zijde.
De Rwandese vluchtelingen zijn
Hutu's die naar Zaïre kwamen
na de genocide van 1994 die
aan zeker een half miljoen Tut
si's het leven kostte en die op
poten werd gezet door de Hutu-
regering van Rwanda. De Tutsi's
die het nu voor het zeggen heb
ben in de Rwandese regering
worden ervan beschuldigd de
rebellen van Kabila te onder
steunen.
WASHINOTON HAN<; nF RRIIIIW
TIRANA-BRINDISIGPD-Rtr-DPA-AFP
De Albanese premier Fino gaat naar verwachting van
daag naar het zuiden van het land om te overleggen
met de opstandelingen. De rebellen hebben als ultima
tum gesteld dat president Sali Berisha voor morgen
moet aftreden. Berisha is dat niet van planp. Intussen
proberen duizenden Albanezen hun land te verlaten,
veelal tegen betaling van vijftig a honderd dollar per
persoon per boot richting Italië.
Albanië: heeft de EU-missie die momenteel in Alba
nië verblijft om voedsel en medische ondersteuning ge
vraagd. De delegatie heeft als opdracht de autoriteiten
te helpen het bestuurlijk gezag te herstellen.
Premier Fino werd vorige week benoemd tot pre
mier. Hij reist vandaag vermoedelijk naar Gjirokaster,
een bolwerk van de rebellen die Berisha verantwoorde
lijk stellen voor het faillissement van de piramidespel
len die tienduizenden Albanezen bankroet hebben ge
maakt. De 34-jarige premier was tot vorige week burge
meester van Gjirokaster.
De plaatselijke opstandelingenleider Agim Ghozita,
een voormalige legergeneraal, zei dinsdag dat als Be
risha niet aftreedt, een rebellencomité zelf een presi
dentiële raad zal vormen die de plaats van de president
moet innemen. Ghozita onderstreepte dat de rebellen
een politieke en geen militaire oplossing nastreven van
de crisis die Albanië sinds drie weken in. zijn greep
heeft. Het Hoge Commissariaat voor de Vluchtelingen
van de Verenigde Naties (UNHCR) maakte gisteren be
kend dat de afgelopen weken negenduizend Albanezen
naar- Italië zijn gevlucht. Griekenland ving 3.500 Alba
nezen op. De Italianen treffen op de meestal slechte
schepen uit Albanië ook in de steek gelaten kinderen
aan. Zondag is op een boot een baby van vier maanden
aangetroffen.
Italië heeft inmiddels al tweehonderd Albanezen te
ruggestuurd die 'een gevaar zijn voor de veiligheid'. Het
gaat vermoedelijk om onlangs tijdens de ongeregeldhe
den vrijgelaten gedetineerden.
ministers zouden aftreden we
gens hun plan om huurlingen in
te zetten op het eiland Bougain
ville, waar al jarenlang een be-
vrijdingsstrijd woedt.
Singirok verklaarde zijn ont
slag te aanvaarden, maar hij zit
nog steeds in zijn kazerne. Pre
mier Chan heeft inmiddels de
vrijlating gelast van de veertig
Zuid-Afrikaanse en Britse huur
lingen die door de opstandige
militairen worden vastgehou
den. De officier die door Singi
rok is belast met de bewaking
van de huurlingen zei woensdag
echter dat deze buitenlanders
het land uit gezet zullen worden
naar een bestemming van hun
keuze, maar dat niet zal worden
getolereerd dat zij weer worden
ingezet en de rol van het leger
ondermijnen.
Parlementariër Jean Ziegler onderbouwt boek met Duitse documenten
GENÉVE BOB KROON
CORRESPONDENT
In nauwelijks zes maanden tijd is het vijf
tig jaar lang gekoesterde imago van een
neutrale staat die dankzij haar weerbaar
heid de Tweede Wereldoorlog ontsprong,
veranderd in dat van een broeinest van
collaborateurs die zich via het nationale
bankwezen verrijkten aan de Holocaust en
het geroofde nazi-goud uit de bezette ge
bieden. Aan dat beeld wordt deze week
iets toegevoetd: een onthutsend boek van
de Zwitserse parlementariër en professor
in de sociologie Jean Ziegler. In 'Zwitser
land, het Goud en de Doden' betoogt
Ziegler dat de Duitse oorlogseconomie
zonder de Zwitserse steun al in 1943 ineen
zou zijn gestort, waarmee de Tweede We
reldoorlog 'minstens met één of twee jaar
zou zijn verkort en tienduizenden zo niet
honderdduizenden mensenlevens zouden
zijn gered'.
Zieglers machtige uitgever Bertelsmann
in München heeft een aantal documenten
uit de Hitlertijd bemachtigd waarmee de
ze stelling wordt onderbouwd. In zijn
werkkamer op de Geneefse Universiteit
toont Ziegler een memorandum van zes
pagina's van Karl Clodius, de kabinetschef
van het nazi-ministerie van buitenlandse
zaken, aan zijn baas Joachim von Ribben-
trop. Dit document dateert van 3 juni
1943 en bepleit een welwillende opstelling
tegenover Zwitserland in het toen lopende
economische overleg.
Clodius vat de mening van het presidi
um van de Deutsche Reichsbank, Hitler's
minister van economische zaken Walther
Funk en kopstukken uit de wapenindus
trie in de volgende bewoordingen samen:
'Zwitserland is ons enige deviezenkanaal.
Als het omwisselen van goud in conver
teerbare valuta stokt, loopt onze oorlogs
economie binnen twee maanden vast
door gebrek aan technisch hoogwaardige
componenten voor de productie van tanks
en vuurleidingssystemen. Ook zou de le
verantie van 470.000 ton steenkool per
maand aan Italië via Zwitserland met de
helft moeten worden verminderd. De
Führer heeft eerder gezegd naar een
vriendschappelijke regeling met Zwitser
land te streven en wij adviseren U de
Führer niet tot andere gedachten te bren
gen'.
Volgens Ziegler, sinds jaar en dag een
gezworen vijand van het Zwitserse
bankwezen, komt hiermee het 'banditis
me' van. de toenmalige bankiers zon
neklaar aan het licht Maar was dit niet de
prijs die het volledig geïsoleerde Zwitser
land moest betalen om Hitier buiten de
deur te houden? „Misschien", zegt Ziegler,
„maar dan hadden ze hier na de oorlog
met de billen bloot gemoeten, zoals elders
in het naoorlogse Europa. Het zogenaamd
neutrale Zwitserland hield Hitiers oorlogs
machine draaiende en leverde 30.000
joodse vluchtelingen over aan de SS door
ze de toegang de weigeren. In dat opzicht
waren we dus niet beter dan het Frankrijk
van Vichy. Maar de premier van het
Vichy-regime, Pierre Laval, werd na de
oorlog gefusilleerd. In Nederland werd af
gerekend met NSB-leiders als Anton Mus-
sert. Bij ons gingen de boosdoeners vijftig
jaar lang glorieus vrijuit."
Volgens Ziegler is het tegenwoordige
Zwitserse bankwezen geen haar beter dan
vijftig jaar terug. „Toen waren we de ban
kiers van Hitier, tegenwoordig hebben we
Mobutu, Saddam Hussein en meer van
dat soort Derde-Wereld plunderaars tot
klant. Aan dat tuig hebben we onze wel
vaart te danken. Er is maar één oplossing:
opheffing van het bankgeheim." Ziegler
verwacht evenals bij zijn vorige boeken
over het witwassen van drugsgeld weer de
nodige pfocessen, Maar daar zit hij niet
mee. Al eerder heeft men getracht hem
zijn parlementaire onschendbaarheid te
ontnemen en zelfs in zijn eigen socialisti
sche partij wordt hij niet altijd serieus ge
nomen.
Betogers eisen
asiel voor Sison
in Nederland
MANILLA «AFP-ANP
Linkse betogers in Manilla heb
ben gisteren geëist dat de Ne
derlandse regering politiek asiel
verleent aan de Filipijnse com
munistische .leider Jose Maria
Sison. „De voortdurende weige
ring van de Nederlandse rege
ring asiel te verlenen aan Sison
en zijn familieleden bedreigt de
vredesbesprekingen", zei de
groep Nieuwe Nationale Allian
tie.
Aanhangers van de groepe
ring hielden een demonstratie
voor het Nederlandse consulaat
in de Filipijnse hoofdstad. De
Filipijnse regering en het com
munistische Nationaal Demo
cratisch Front van de Filipijnen
begonnen dinsdag vredesbe
sprekingen in Breukelen.
De Nederlandse justitie zou
gisteren uitspraak doen in het
beroep dat Sison heeft aangete
kend in verband met de weige
ring hem politiek asiel te ver
strekken. Sison woont in Neder
land sinds 1987, toen de rege-
ring-Aquino besloot zijn pas
poort in te trekken.
WASHINGTON HANS DE BRUIJN
CORRESPONDENT
De Amerikaanse president Clin
ton is boos over de manier
waarop de Republikeinse meer
derheid in de Senaat zijn kandi
daat voor de leiding van de CIA
heeft behandeld. De vroegere
nationale veiligheidsadviseur
Anthoy Lake trok zich maandag
plotseling terug. De huidige on
derdirecteur van de CIA, George
Tenet, lijkt nu Clintons belang
rijkste kandidaat.
Lake was de reeks eindeloze
partijdige en persoonlijke aan
vallen door de Republikeinen in
de Senaatscommissie voor de
inlichtingendiensten, die zijn
benoeming moest goedkeuren,
zat. Hij beklaagde zich maan
dag over 'het politieke circus' in
de Senaat, dat volgens hem
minder geïnteresseerd is in het
voeren van beleid dan in het
beschadigen van mensen.
Voorzitter Richard Shelby van
de Senaatscommissie wees de
kritiek van de hand en zei nu
eenmaal grote twijfels te heb
ben of Lake wel de geschikte
man voor de toppositie bij de
CIA was.
Kamer ontevreden
over Surinamebrief
De argumenten van minister
Van Mierlo van buitenlandse
zaken zijn voor de Tweede Ka
mer te mager om zonder meer
vast te blijven houden aan het
rechtshulpverdrag met Surina
me. In een brief aan de Kamer
pleitte Van Mierlo maandag
voor handhaving van het
rechtshulpverdrag. Hij zei nog
steeds hoop te koesteren dat de
Surinaamse regering bereid is
mee te werken aan de rechts
hulpverzoeken die Nederland
heeft gedaan. Vandaag be
spreekt de Tweede Kamer de
brief van Van Mierlo.
