Oeigoeren zetten Peking op stelten
icht gaat niet uit boven Bonn
Kenyanen geloven nog altijd heilig
in zelfgebrouwen anti-aids middeltjes
Buitenland
Kinderverkrachting neemt
fors toe in Zuid-Afrika
Verhuizing Bondsdag
kost 20 miljard mark
DINSDAG 18 MAART 1997
'Vonk van het moederland' eist met bommen onafhankelijkheid op van China
De recente bomaanslagen in China zijn niet het werk van
Oeigoeren die in ballingschap in het buitenland leven.
De daders zouden in eerste instantie moeten worden ge
zocht onder radicale leden van het Oeigoeren-verzet bin-
oëp nen de grenzen van de Chinese Volksrepubliek. Ruim
een week geleden raakten in Peking tien mensen gewond
door een explosie in een bus die door een drukke winkel
straat reed. Volgens het Chinese Dagblad voor Xianjang
wordt door de Oeigoeren op dit moment geprobeerd sta
tingen te organiseren op scholen en in fabrieken.
UMATY'GPD-AP
onafhankelijkheidsstrij
ders die een zelfstandige staat
willen vestigen in het noord
westen van China hebben on-
hun krachten verenigd in
verzetsgroep 'Vonk van het
jMoederland'. Dit is in het afge
lopen weekeinde duidelijk ge
worden na een reeks gesprek-
atjf ken met Oeigoerse ballingen in
de hoofdstad Almaty (het vroe
gere Alma Ata) van Kazakstan
dat aan China grenst. Oeigoeren
zijn moslims die een Turks dia-
„Geen enkele organisatie van
Oeigoeren in Almaty heeft de
verantwoordelijkheid opgeëist
voor de aanslagen op bussen in
,uu ina", benadrukt Kakhraman
Kozhamberdi. Hij leidt de enige
la(j officieel geregistreerde Oeigoe-
ten-organisatie in Almaty, de
p Regionale Oeigoeren Associatie.
Hij staat ook aan het hoofd van
de Verenigde Raad van Oeigoe
ren waarin zich vorige maand
naast zijn vereniging, nog twee
andere belangengroeperingen
lebben verenigd. „De organisa-
van Oeigoeren die buiten
China actief zijn, onder meer in
Kazakstan, Turkije en Duits
land, zien mogelijkheden om in
China op een vreedzame ma
nier het zelfbeschikkingsrecht
van de Oeigoeren af te dwin-
en", zegt hij.
Oeigoer die de bom in Pe-
wat de Chinezen zien als
Politie ziet slechts topje van ijsberg
het 'hart van de natie' - heeft
geplaatst, heeft daarmee de bij
naam verworven van 'Tijger van
Lop Nor'. Hij is daarmee ver
noemd naar de plaats in de
noordwestelijke Chinese pro
vincie Xinjiang waar het meren
deel van de 8,5 miljoen Oeigoe
ren woont. Vorige maand gin
gen kort na elkaar drie bommen
af in bussen in de hoofdstad
van Xinjiang, Urumqi. Daarbij
kwamen negentien mensen om.
Deze aanslagen en hevige rellen
twee weken daarvoor in de
grensstad Yining, die op vijftig
kilometer van de grens met Ka
zakstan ligt, zijn een reactie op
langdurige onderdrukking van
de Oeigoeren door de Chinese
autoriteiten.
De voorzitter van de Organi
satie voor de Bevrijding van
Oeigoerstan, Ashir Vakhidi, ont
kent met klem dat zijn organi
satie de verantwoordelijkheid
heeft opgeëist voor de bommen
in Urumqi. ,,Ik heb op de radio
over de bommen gehoord,
maar ik heb er absoluut niets
mee te maken. Ik geloof er niet
in dat geweld de oplossing is",
zegt de voormalige kolonel in
het Russische leger. Ook Modan
Mukhlisi van het Revolutionaire
Front van Oost-Turkestan zegt
niets van een claim voor de ex
plosies te weten.
„De Oeigoeren in China voe
ren een strijd tegen de Chine
zen met militaire middelen. De
organisaties van Oeigoeren in
PRETORIA ANP
De politie houdt auto's aan vlak nadat een bom in een openbare bus is ontploft.
het buitenland zijn helemaal
anders. Ze onderhouden con
tacten en werken een ideologie
uit", is zijn verweer.
Oeigoerse gesprekspartners in
Almaty waar 300.000 Oeigoeren
wonen, beschuldigen over het
algemeen de Chinese geheime
dienst ervan opzettelijk verkeer
de informatie ovér de verant
woordelijken voor de bomaan
slagen de wereld in te sturen.
„De Chinese autoriteiten willen
het beeld scheppen dat Oeigoe
ren terroristen zijn. Op die ma
nier rechtvaardigen dat ze dat
ze met geweld worden onder
drukt", verklaart onder andere
een Oeigoerse schrijver.
Het Oeigoers verzet tegen de
Chinezen, dat al gevoerd wordt
sinds de machtsovername door
de communisten in 1949, is in
de laatste vijf jaar radicaler ge
worden. Sinds hevige rellen in
1990 is het leven van de Oeigoe
ren in Xinjiang aan steeds meer
beperkingen onderworpen ge
maakt. Ook hebben de Chine
zen die in aantal snel toene
men, steeds meer voorrechten
gekregen.
De autoriteiten in China ge
bruiken grof geweld om de Oei
goeren onder de duim te hou
den. Er zijn in het afgelopen
jaar duizenden Oeigoeren gear
resteerd in het kader van een
anti-misdaad campagne. Op
foto epa
scholen, universiteiten en in het
bestuur worden Oeigoeren ge
discrimineerd in het voordeel
van Chinezen. Ook religieuze
activiteiten zijn aan beperkin
gen onderhevig.
De reactie van de Oeigoeren
wordt gewelddadiger. Vorig jaar
alleen al zijn volgens verzets
kringen 700.000 verzetsdaden in
Xinjiang uitgevoerd, zoals sabo
tage van spoorlijnen en elektri
citeitsvoorzieningen.
Kinderverkrachting is de snelst
stijgende vorm van misdaad in
Zuid-Afrika. Volgens onlangs
gepubliceerde statistieken van
de politie telt het land inmid
dels het grootste aantal ver
krachtingen ter wereld.
In Zuid-Afrika werden vorig
jaar 141 ver
krachtingen per
honderdduizend
vrouwen geregi
streerd, twee
keer zoveel als
bijvoorbeeld in
de Verenigde
Staten. Maar
liefst 38 procent
van het totale
aantal heeft be
trekking op kin
deren. „Er is een
oorlog aan de
gang tegen vrou
wen en kinderen", zegt Marilyn
Donaldson, psychologe in Jo
hannesburg die slachtoffers van
verkrachting behandelt. „Het
lijkt erop dat vooral kinderen de
dupe worden van de onzeker
heid en het geweld in deze
overgangsperiode.
In 1996 registreerde de politie
het dramatische aantal van
13.859 kinderverkrachtingen.
Overheidsfunctionarissen zijn
ervan overtuigd dat dit slechts
een klein deel is van het werke
lijke aantal seksuele misdrijven
tegen kinderen. In veel gevallen
wordt geen aangifte gedaan uit
onwetendheid, schaamte en
angst bij de betrokkenen.
Politiewoordvoerders geven
toe dat er ook sprake is van
laksheid, onderbezetting, rom
melige registratie en een bu
reaucratische chaos sinds Zuid-
Kinderen dupe van
de gewelddadige
overgangsperiode
Afrika in 1994 de grote stap
maakte van een blanke minder
heidsregering naar een demo
cratie. Deze week kondigde de
regering tijdens de begrotings
behandeling aan dat het budget
voor de politie met 14,4 procent
omhoog gaat, een besluit dat
met applaus werd ontvangen.
De politie rekent op meer per
soneel en middelen. Hoewel
volgens veilig
heidsminister
Syney Mufama-
di aan de toe
name van het
totale aantal ge
weldsdelicten
een halt is toe
geroepen, blijkt
ook uit zijn cij
fers dat het
aantal ver
krachtingen
van vrouwen en
kinderen blijft
toenemen. Het
zijn vooral arme zwarte krotten
wijken zoals Diepsloot en Ze
venfontein, slechts een paar ki
lometer van de rijke buitenwij
ken van Johannesburg waar
kinderen het slachoffer worden
van verkrachting en seksueel
geweld. Duizend kinderen in
deze buurten gaan niet naar
school, blijven de hele dag in de
wijk rondhangen en vallen ten
prooi aan werkloze mannen die
hun frustraties op een gruwelij
ke manier botvieren.
De Zuid-Afrikaanse politie is
inmiddels begonnen achttien
honderd agenten een speciale
training te geven om het gigan
tische probleem van kinderver
krachting het hoofd te bieden.
Politiebronnen geven echter toe
dat het nog geruime tijd zal du
ren voordat deze nieuwe aan
pak vruchten afwerpt.
1Wieg van de democratie' maakt zich op voor vertrek Duitse regering
tONN-BERLIJN FRIEDER REIMOLP
loewel in Bonn nog steeds ge-
|romd wordt, is de verhuizing
iinde regering naar Berlijn niet
egen te houden. In de hoofd-
li itad in het oosten van Duits-
i' wd wordt rond de klok ge-
verkt om bestaande kantoren
verbouwen, terwijl op veel
ilaatsen nieuwbouw uit de
pond wordt gestampt om de
troom uit Bonn te kunnemver-
ferken. Bonn zal niet leeg-
iloeden, maar een stad met een
rote aantrekkingskracht blij-
en, zo verzekeren de politici
ndertussen. De grote verhui-
naar Berlijn begint nu echt
ichtbij te komen. Parlement en
egering willen in 1999 uit de
erhuisdozen zijn. Tot die tijd is
erlijn een grote bouwput, waar
eel aannemers hun graantje
toberen mee te pikken. De
ouwactiviteiten getuigen van
eel vertrouwen in de toekom-
economische trekkracht
m de hoofdstad. Tegenslagen
pde korte termijn zijn ingecal-
Jeerd. Zo staat momenteel
óm een miljoen van de be-
tfiikbare 13,6 miljoen vierkan-
meter bureauruimte leeg. De
»mst van regering en parle-
lent zal veel kantoren vullen,
hopen de makelaars. Volgens
lexander Rainoff, voorzitter
de Duitse Makelaarsbond,
t nu weliswaar een over-
hot, maar stijgt de vraag op
en duur dusdanig dat alles
otdt verhuurd. De prijzen lo-
en dan zo op dat er weer een
euwe bouwgolf komt, doceert
linoff. Hij wijst er op dat het
el tvvaalf jaar kan duren voor-
n die piek er is. Op de korte
miijn zit er geen rek in de
tfkt. Tegen het einde van
®8zou de huidige leegstands-
ote van acht procent wel
ns kunnen verslechteren tot
Mien prqcent, denken ex-
ds. Makelaars bedenken nu
ïi stunts om de bureaus
dl maar verhuurd te krijgen,
zijn er aanbiedingen waarbij
i bedrijf kantoorruimte een
jaar voor niets kan huren,
sommige glaspaleizen wor-
i kantoren omgebouwd tot
'ningen. Dat brengt weliswaar
ftzo veel op, maar het is be-
dan totale leegstand. De
mvmanie in Berlijn is omge-
idoor een sfeer van prestige,
opent aan de Pariser Platz
jaar het legendarische
ndhotel Adlon opnieuw de
Ufen. Hn aan de Friedrich-
is het luxe Parijse waren-
js Galeries Lafayette geves:
I Rainoff zegt dat het voor
n deel een gok is op welke
a<s ondernemers het best
i winkel of hotel kunnen
Men. Sommige makelaars
^en dat de Friedrichstrasse
duurste straat van Berlijn
Bonn raakt de Bondsdag definitief kwijt. Het nieuwe Bonn wil zich nu vooral gaan presenteren als cultuur- en
congresstad in plaats van regeringscentrum. archieffoto dpa
De verhuizing van de Duitse
regering naar Berlijn zal in
1999 afgerond zijn, maar een
precies tijdstip is niet bekend.
Wat sinds 1994 wel vaststaat
zijn de verhuiskosten: twintig
miljard mark. Na het besluit
uit 1991 dat de regering naar
de nieuwe hoofdstad Berlijn
zou verhuizen gaf de toenma
lige president Richard von
Weizsaecker drie jaar later het
goede voorbeeld door zijn in
trek te nemen in het slot Belle-
vue in het Berlijnse stadsdeel
Tiergarten. Tussen 1998 en
2000 willen regering, Bonds
dag en Bondsraad volgen. Van
de zestien ministeries blijven
er zes in Bonn. Het gaat om
defensie, landbouw, weten
schap, gezondheid, milieu en
ontwikkelingssamenwerking.
Deze departementen krijgen
in Berlijn nevenkantoren. Be
halve ministeries worden uit
Bonn en andere steden ook
overheidsdiensten en recht
banken verplaatst. Sommige
diensten worden van Berlijn
naar Oost-Duitse deelstaten
overgebracht, terwijl Bonn ter
compensatie van de weggeval
len regeringsactiviteiten de
nodige federale diensten bin
nen de gemeente houdt. Bij
het geschuif met departemen
ten en overheidsdiensten zijn
in totaal 27.000 werknemers
betrokken. De regering houdt
23 mei 1999 aan als informele
datum voor de verhuizing. Op
die dag wordt in de Rijksdag
namelijk een nieuwe president
gekozen.
wordt, maar Rainoff gelooft
daar niet meer in. „De Kudamm
zal weer opbloeien", zegt hij
over de Kurfuerstendamm,
waar huurspeculaties na de val
van de Berlijnse muur veel win
kels, bureaus en restaurants
verdreven. De straat zal volgens
Rainoff opnieuw worden inge
richt en een grote trekker wor
den. Vanuit Bonn wordt argwa
nend gekeken naar al die dure
en luxueuze projecten in Ber
lijn, vooral nu de verhuizing zo
dichtbij is. Natuurlijk hebben de
Bonners altijd geweten dat het
eens zover zou komen, want de
eerste bondskanselier Konrad
Adenauer zei al dat Duitsland
ooit herenigd zou zijn met Ber
lijn als hoofdstad. In 1949 werd
Bonn en niet Frankfurt de
hoofdstad van de Bondsrepu
bliek omdat Adenauer in het
nabijgelegen Rhoendorf woon
de, zo wil de overlevering. Waar
Frankfurt uitgroeide tot een fi
nanciële metropool, bleef het
universiteitsstadje Bonn veel
beperkter van omvang. Bonn
hoeft echter niet helemaal te
wanhopen, want de stad houdt
in de toekomst zes ministeries.
Daarnaast worden zestien grote
overheidsdiensten in Bonn ge
vestigd. Bonn heeft sinds het
jaar tien voor Christus, toen de
Romeinen het gebied tussen het
Zevengebergte en de Keulse
Bocht gingen bevolken, veel
veranderingen gekend en zal
ook de uittocht van de federale
regering overleven, zegt burge
meester Baerbel Dieckmann.
„In Bonn gaat het licht niet uit.
Onze belangrijkste taak is de
toekomst van Bonn en de regio
vorm te geven", aldus Dieck
mann. Het 'nieuwe Bonn' wil
zich voornamelijk als congres-
en cultuurstad presenteren. De
stad aan de Rijn herbergt inte
ressante musea, waarvan het op
initiatief van bondskanselier
Helmut Kohl gestichte 'Haus
der Geschichte' het drukst be
zocht wordt. Het museum geeft
een indruk van de geschiedenis
van de Bondsrepubliek. Bonn
gaat verder prat op het geboor
tehuis van Beethoven, waar ho
ge bezoekers als de Britse ko
ningin Elizabeth zijn geweest.
Een tijdloze attractie blijft het
huis van Adenauer in Rhoen
dorf, dat voor ppbliek is open
gesteld. Waar Berlijn zich profi
leert als de nieuwe hoofdstad,
klopt Bonn zich trots op de
borst als de 'wieg van de demo
cratie'. Uiteindelijk zullen
plakkaten met leuzen als 'Ver
huizen is onzin', die steeds weer
in Bonn opduiken, vergeten
zijn, voorspelt Dieckmann.
Bonn zal zijn nieuwe plaats in
de geschiedenis wel vinden.
NAIROBI FRANS VAN DEN HOUDT
CORRESPONDENT
De één zegt het wondermiddel
tegen aids te hebben uitgevon
den, de ander is jaloers en ver
biedt het vervolgens en weer.
Een ander blijkt resistent te zijn
tegen de voor zowat iedereen
dodelijke ziekte. Aids, kortom,
houdt de gemoederen, media
en politiek in Kenya nog altijd
in alle hevigheid bezig. Onder
tussen verspreidt de ziekte zich,
alle miljoenen verslindende
campagnes ten spijt, nog altijd
als een lopend vuurtje door
Oost-Afrika.
Kenya's controversiële anti-
aids drug Pearl Omega, deze
week verboden door de Keny-
aanse overheid, kan Mary
Wambui weinig deren. Beter ge
zegd, ze is in geen enkel aids-
medicijn geïnteresseerd. Toch is
ze prostituee, zit al ruim tien
jaar in het vak, heeft vaak
seksueel contact zonder con
doom en behoort in een land
waar aids zich razendsnel ver
spreidt dus tot de groep met de
hoogste risico's. Deze zelfde
Mary Wambui zou echter wel
eens van onschatbare waarde
kunnen zijn voor de ontwikke
ling van een vaccin tegen de do
delijke ziekte. Zij is namelijk
een van de zestig Kenyaanse
wouwen die immuun blijken
voor aids.
„Toen een condoom tijdens
seks knapte", zegt Wambui la
chend, „dat was het moment
dat ik dacht, bekijk het maar
met die dingen. Sindsdien heb
ik niet meer op het gebruik van
een condoom aangedrongen. Af
en toe komt een klant er zelf
mee aan, maar de meesten
doen het liever zonder. Als je in
dit soort belabberde omstandig
heden leeft, maakt het op een
bepaald moment allemaal niks
meer uit. Je probeert je zo goed
mogelijk in leven te houden,
maar als dat leven vanwege een
ziekte ineens ophoudt, so what?
Majengo is de sloppenwijk
van Nairobi waar vijf jaar gele
den aan het licht kwam dat
mensen een immuniteit kun
nen bezitten voor aids. Een Ca
nadees/Amerikaans onder
zoeksteam was hier neergestre
ken om de effecten te onder
zoeken van HIV op prostituees.
Prostituees in deze sloppenwijk
hebben iedere dag tussen de vijf
en tien klanten, hebben vaak
seksueel contact zonder con
doom. Ze lopen een zeer grote
kans HIV te krijgen daar zo'n
dertig procent van hun klanten
het virus bij zich dragen. Meer
dan negentig propent raakte
ook besmet met het virus. Een
aantal vrouwen bleek echter re
sistent.
„Commerciële sekswerkers
die gemiddeld 1.500 verschil
Een aidspatiënt in Afrika. De ziekte verspreidt zich nog steeds als een
lopend vuurtje.
lende contacten per jaar heb
ben en na drie jaar nog geen
HIV hebben, verklaren wij resis
tent," zegt de Ierse wetenschap
per Dennis Jackson van de Uni
versiteit van Manitoba en nu
werkzaam voor het HIV-project
in Nairobi. „Tot nu toe zijn 63
vrouwen resistent gebleken.
De genen van deze vrouwen
worden nu onderzocht om de
reden van die resistentie te be
palen. „We gaan er van uit dat
hun genen voor een natuurlijke
resistentie tegen HIV zorgen.
Prostituees uit een bepaalde fa
milie vleken namelijk allemaal
immuun te zijn. Wat we nu ver
der onderzoeken, is hoe dat sys
teem precies werkt. Als we dat
weten kunnen we gaan werken
aan middelen om HIV-infectie
te bestrijden en te voorkomen.
Het is realistisch te veronder
stellen dat we uiteindelijk een
vaccin tegen aids kunnen ont
wikkelen. Het valt alleen met
geen mogelijkheid te zeggen
hoe lang dat nog duurt", aldus
Jackson.
Veel Kenyanen raken onder
tussen nog steeds besmet. De
officiële cijfers melden op dit
moment ruim 1.2 miljoen HIV-
patiënten en bijna 100.000
mensen met aids. Maar hulp
verleners in het veld schatten de
werkelijke aantallen veel hoger.
Volgens het ministerie van ge-
archieffoto gpd eveline renaud
zondheid hebben in sommige
ziekenhuizen de helft van de
patiënten aids en gaan in het
hele land iedere dag 111 men
sen dood aan de ziekte. Klinie
ken in Nairobi melden dat der
tig procent van de zwangere
vrouwen die bij hen komen
voor controle het HIV-virus on
der de leden hebben. Kenya telt
verder ruim 70.000 seropositie
ve kinderen van vijf jaar of jon
ger en zeker 400.000 zogenaam
de aids-wezen.
„Zou jij zo maar even uit de
auto stappen om een hongerige
leeuw te gaan aaien? Nee? Vrij
dan ook niet zonder condoom,
want dat is nog dodelijker." Ad
vertenties in kranten en op de
radio roepen dagelijks op tot
maatregelen die de verspreiding
van aids moeten tegengaan.
Miljoenen guldens worden be
steed aan voorlichtingscampag
nes, seminars, condooms (In
Kenya werden er vorig jaar elf
miljoen gratis verstrekt) en me
dicijnen om de aan aids gerela
teerde infecties te bestrijden.
Het aantal patiënten blijft ech
ter stijgen en stijgen. Want het
enige echte probate middel te
gen aids, een andere levenshou
ding of beter gezegd aangepast
seksueel gedrag, vindt nog maar
weinig aftrek. „Mannen zijn ge
wend het vaak met veel ver
schillende vrouwen te doen en
zijn maar moeilijk van dat ge
drag af te brengen", meent een
Westerse deskundige. „Het
hoort bij hun cultuur er meer
dan een vrouw op na te hou
den. Mannen die in de stad
werken waar het leven duur is
kunnen zich dat niet veroorlo
ven en houden het bij eenmali
ge vriendinnen, maar wel veel.
En condooms gebruiken ze lie
ver niet."
Kenyaanse onderzoekers zit
ten ondertussen niet stil en ont
wikkelen het ene na het andere
wondermiddel tegen de dodelij
ke ziekte. Een paar jaar geleden
was er Kemron, een op inter
feron gebaseerd middel dat in
ternationaal echter geen erken
ning wist te verwerven. Vorig
jaar haalde professor Arthur
Obel het wereldnieuws met zijn
Pearl Omega, opnieuw een me
dicijn dat aids zou kunnen ge
nezen. Het vloeibare, op krui
den gebaseerde medicijn heeft
sindsdien de gemoederen danig
beziggehouden in Kenya. Obel
weigerde het geheim achter de
drug prijs te geven aan de medi
sche wereld in Kenya (waardoor
het ook niet wetenschappelijk
getest kon worden) en bleef be
weren dat ruim dertig procent
van zijn patiënten van seroposi
tief, seronegatief werden en niet
langer werden geplaagd door
diarree, huiduitslag, gebrek aan
eetlust en zweren. „Aids gene
zen kan ik niet. Alleen God ge
neest ziekten. Het enige wat ik
kan doen is helpen om de ver
dere ontwikkeling van het HIV-
virus in een patiënt te stoppen".
Volgens Obel hebben de afgelo
pen jaren 40.000 Kenyanen en
27.000 buitenlanders het deze
week verboden Pearl Omega ge
bruikt.
Armlastige Kenyanen blijven
echter in hun naaste omgeving
naar middeltjes en geneeswij
zen sporen. Vlakbij het Centraal
Station van Nairobi bijvoor
beeld. Medicijnman Akatsa -
beroemd vanwege zijn genezing
van zo'n beetje alles waar de
mensheid ooit aan geleden
heeft als we zijn reclamebord
moeten geloven - heeft hier op
een tafel vele potjes met niet al
te fris ogende brouwseltjes uit
gestald. „Een middeltje tegen
aids alstublieft", vraag ik zonder
blikken of blozen. Hij pakt een
flesje met bruinig water en zegt
dat het het laatste van de tien is
die hij vanmorgen nog had'.
Vervolgens legt hij uit dat ik drie
keer per dag een flinke slok
moet nemen en waagt om 100
shilling (vier gulden). Ik betaal
en loop weg. Onderin het flesje
ontwaar ik een uitgedroogde sa
lamander en wat uitwerpselen
van het beestje. De verzuchting
door professionele aidswerkers
dat hun werk zo moeilijk is in
Kenya, begrijp ik nu des te be-
