Visma: stek voor hengelaars
'Ach jee, de stakker heeft last van stress'
Wrakvissen op Noordzee vereist veilige boot
Binnenland
Nieuwtje is niet
altijd blijvertje
Spijkerbroeken, biei
en het vrijdaggevoe
MAANDAG 17 MAART 1997
Nederlanders beschrijven ervaringen in risicogebieden
AMERSFOORT ERIK VAN SCHAIK
Gaat u binnenkort naar het buitenland?
Niet als toerist, maar als hulpverlener, mi
litair, journalist of voor de zaak? Bereidt u
dan voor op een slapeloze periode vol
stress. Lange werkdagen en doorwaakte
nachten wachten u. En wellicht psy-
chotrauma's als u terugkomt.
Dat is tenminste het beeld dat oprijst uit
de bundel 'Een hoofd vol herinneringen:
Werken in risicogebieden'. Twaalf Neder
landers beschrijven ervaringen in het bui
tenland én thuis na terugkeer.
Hun verhalen zijn opgetekend in op
dracht van Kontakt der Kontinenten in
Soesterberg en het Sinai-centrum in
Amersfoort, waar de afgelopen twee jaar
zo'n honderdvijftig mensen zijn getraind
die naar risicogebieden werden uitgezon-
den. De trainingen alleen waren niet vol
doende: ongeveer vijftien procent worstel
de na terugkeer met stressverschijnselen,
aanpassings- en verwerkingsproblemen.
Uit de verhalen in de bundel blijkt hoe
dat proces in elkaar steekt. Van de mari
nier in Nieuw-Guinea tot de hulpverleen
ster in Rwanda, allen kampten ze tijdens
hun verblijf in den vreemde met een per
manente spanning. Regien van der Sijp uit
Culemborg ging voor NOVIB naar Zaire.
Zij bestreed haar stress met nog meer
stress: „Ik dacht: Regien, je moet jezelf on
der controle houden. En hoe doe je dat?
Door hyperactief te zijn. Niet of nauwe
lijks slapen, alert reageren op alles wat om
je heen gebeurt. En maar doorgaan".
Alleen ex-Philips-topman Cor van der
Klugt, die in de jaren vijftig en zestig voor
zijn bedrijf in Zuid-Amerika zat, heeft
nooit last gehad van stress. „In die tijd
kregen we nog geen cursussen in omgaan
met stress", vertelt hij stoer in het boek.
„Trouwens, als je geen last hebt van zoge
naamde stress, lijkt dat allemaal een
beetje een modetrend: ach jee, de stakker
heeft last van stress."
Toch geeft Van der Klugt toe dat hij,
sinds hij bij een overval in een supermarkt
in Sao Paolo een pistool tegen zich aan
gedrukt kreeg, last heeft van blijvende
achterdocht. „Dat gevoel van: ik laat mij
niet pakken, altijd op je hoede zijn."
Soortgelijke gevoelens omschrijven ande
ren in het boek als posttraumatische
stress-stoornissen.
Zo merkte Tineke Ceelen van Memisa
na terugkeer uit Somalië, dat ze wantrou
wend werd. Ook zij had stoere verhalen
over hoe ze was bedreigd, zoals die keer
dat ze een douche invluchtte voor gewa
pende mannen. Toen ze uit het raampje
wilde klimmen keek ze in de loop van een
geweer. „Ik was volkomen rustig. Waar
loop ik de minste kans om te worden ge
raakt, vroeg ik mezelf af." Na een kwartier
kwam haar collega haar bevrijden. „Hij
drukte mij stevig tegen zich aan en zei:
'Huil maar'. Huil maar, dacht ik. Er valt
niets te huilen. Waar zijn die klootzakken?
Anders dan Van der Klugt raakte Ceelen
in een crisis. „De gedachte alleen al dat
een of andere imbeciel controle kan ne
men over mijn leven." Ze ging nu zelf ex
treem controle over haar leven uitoefenen.
„Mijn huis werd een fort, alles moest op
slot." Uiteindelijk kwam Ceelen sterker uit
haar inzinking tevoorschijn. „Somalië
heeft mij ook geleerd nog meer voor een
ander open te staan wanneer het er wer
kelijk toe doet."
'Koelbloedige Klazien', ook al zo'n stoe
re, was vier jaar geleden humanistisch
leidsvrouw van de VN-mariniers in Cam
bodja. Zij had zich om die bijnaam te ver
dienen eerst moeten 'bewijzen' tegenover
de mariniers. Toen dat lukte, door haar
koelbloedigheid tijdens een vermeende
aanval, kwamen 'de mannen' met hun
verhalen en problemen bij haar. „Zonder
dat ik het doorhad, legden al die verhalen
die ik hoorde toch een grote druk op mijn
schouders. En bij wie kan ik nu terecht,
vroeg ik me af."
Klazien van Brandwijk probeerde haar
'eigen veiligheid te creëren' door zich af
en toe terug te trekken in haar hutje. Die
kortstondige afsluiting van de werkelijk
heid moest grondig gebeuren. Ze lag op
bed en draaide het Stabat Mater. Ook
Ernst Wesselius, die massagraven bezocht
in Rwanda, zocht zijn toevlucht tot klas
sieke religieuze muziek. Hij luisterde vaak
naar de Matthaus-Passion.
Het hielp niet veel. Wesselius, officie
van justitie uit Almelo, werkte zich kapoi
tien, twaalf uur per dag, ook in de week
einden. Massagraven bekijken, overleven
den ondervragen, gevangenissen bezoe
ken waar tachtig mensen in één cel zaten
Wesselius ging 'dubbeldenken', zoals hi
het noemt: de situatie ter plekke vergelij
ken met Nederland. „Dezelfde avond
we de gevangenis bezochten kregen
een aantal krantenknipsels uit Nederland
Ik las een bericht met de kop 'Sorgdrage:
cel delen alleen in uiterste nood'. We heb
ben ons toen bescheurd van het lachen.'
Danielle Pinedo en Frank Verkuijl. Et, r
hoofd vol herinneringenWerken in
cogebieden, met een voorivoord van
nister Pronk (Uitgeverij Babylon-I^lo
Geus), 144 pagina's. Prijs:27,50gulden.
Op de Visma worden jaarlijks tientallen
nieuwe hengelsportprodukten gei"ntrodu-
ceerd. Het ene artikel is een 'blijvertje' en
gaat tot de standaarduitrusting behoren,
een andere vinding verdwijnt geruisloos uit
het zicht hoewel het vaak met veel promo
tionele kreten wordt aangeprezen.
Ditmaal staat vooral het kunstaas in de be
langstelling vanwege het binnenkort te ver
wachten verbod op het gebruik van de le
vende aasvis bij de snoek- en snoekbaars
visserij. Het wachten is op de Eerste Kamer
die de wetswijziging bekrachtigt en vervol
gens dat het verbod in de Staatscourant
wordt gepubliceerd.
In de aanloop presenteert bijvoorbeeld
Handy Fish een uitgebreid assortiment
zacht kunstaas, zoals twisters en shads in
tal van nieuwe kleuren en geuren. Vooral
dat laatste moet de aantrekkingskracht van
de vis nog eens extra verhogen. Ook het be
faamde merk Rapala is in deze sector rijk
vertegenwoordigd met onder meer de Shad
Rap Count Down.
Shimano komt met een noviteit in de klasse
van luxe spinhengels, onder de naam Ex
spinning. Carbon blanks zijn afgebouwd
met een vaste molenhouder em zeer dege
lijke geleideogen. Afhankelijk van de uitvoe
ring ligt het werpvermogen tussen de 10 en
50 gram. Een onderdeel van het kunstaas
vissen dat in opkomst is, vormt het zoge
naamde 'jerkvissen' met grote drijvende
pluggen. De eerste jerkhengels zijn op de
Visma te bewonderen.
Een niet onbelangrijk deel van de beurs
mikt op de interesse van de karpervisser.
Een categorie die de laatste jaren sterk is
gegroeid. En wat voor de producent en de
taillist nog belangrijker is: veel geld aan zijn
sport spendeert. Naast hoogwaardige hen
gels met dure - ten onrechte frictionfree ge
noemde - geleideogen is er een keur aan
electronische beetverklikkers. Compleet
met led-display, verlichting en soundboxen
om rustig verderop in je tentje te worden
gewaarschuwd bij een aanbeet. In het Re
flex-programma is voor de actieve karper
visser een drietal hengels opgenomen die
vervaardigd zijn van glasvezel, een materi
aal uit de jaren zestig waarvan iedereen ver
onderstelde dat het inmiddels achterhaald
was door nieuwe materialen uit de ruimte
vaart als carbon en boron.
Werpmolenproducent Mitchell annonceert
een nieuw controlesysteem bij het opzetten
van de lijn op de spoel en belooft dat daar
mee 'het pruiken' van de lijn tot het verle
den behoort. Sensas, bekend van het lok-
voer, introduceert de Feeling-collectie met
lijnen in alle diktes en tien verschillende
soorten haken. Voor de hengelaar die pro
blemen heeft om het minuscule haakje 26
aan een lijntje van zeshonderdste millime
ter te knopen is er een speciaal kant-en
klaar lijnenboekje. Overr haken gesproken:
de Japanse producent Gamakatsu komt
met een hsaak waarbij de laatste technolo
gische hoogstandjes zijn toegepast: de G-
Hard haak.
In de sfeer van de 'randapparatuur' is er
verder de dubbelwandige, roestvrijstalen
rookoven die volgens producent Hillegers
Metaal zelfs binnenshuis(l) te gebruiken is,
een viskar met opklapbaar frame van De
Heul om de zee-uitrusting over het strand
te zeulen en een nieuwe vaste stok waaraan
de drievoudig Nederlands kampioen Eric
Goossens zijn naam verbond.
Leesvoer: alles
over de paling
Nederland telt ruwweg één miljoen sport
vissers. Een belangrijk deel daarvan leest
ook graag over zijn favoriete sport. Voor de
palingvisser/peur verscheen interessant
'leesvoer' met de publikatie van 'Het Grote
Palingboek' door Stef de Bruin. Meer dan
zestig jaar ervaring met het vangen van de
ze merkwaardigste van alle Nederlandse
vissoorten, vertrouwde hij aan het papier
toe. Variërend van het vissen met de gewo
ne hengel tot en met de peur en van het vis
sen in polderslootjes en meren tot het vis
sen op het wad en de Noordzee geeft hij de
lezer talrijke tips.
Tien sportvissers die'zich hebben toegelegd
op het vangen van grote palingen komen
aan het woord in het boek over hun record
vangsten. En aangezien de paling nog altijd
geldt als een delicatesse zijn in het boek ook
een handvol recepten voor het bereiden
van aal opgenomen.
Een overzicht van de Visma in het Rotterdamse Ahoy'-complex.
Vanaf woensdag 19 maart wordt in
het Rotterdamse zalencomplex Ahoy'
de hengelsportbeurs 'Visma 97' ge
houden. Het is de 29ste keer dat deze
beurs voor de sportvisser wordt geor
ganiseerd. De nationale beurs is tot
en met zondag 23 maart dagelijks ge
opend van 11 tot 17 uur en op werk
dagen bovendien van 19.00 tot 22.30
uur.
De tentoonstelling wordt officieel ge
opend door de voorzitter van de
grootste overkoepelende Nederlandse
hengelsportorganisatie, de NWS, J.
van Noord. Bij die gelegenheid zal
ook de jaarlijkse Beet Hengelsport -
promotieprijs worden uitgereikt.
In twee grote tentoonstellingshallen
komen vele facetten van de hengel
sport aan bod. Zo presenteren zowel
import- en productiebedrijven als een
aantal grote hengelsportzaken hun
nouveaute's op visgebied. Nieuwe
hengels, lijnen, dobbers, haken, kle
ding, landings en leefnetten, kortom
de hele uitrusting waarmee de sport
visser naar de waterkant trekt.
Verder zijn er visverenigingen en ge
specialiseerde clubs, bijvoorbeeld
voor vlieg-, meerval- en snoekvissers,
aanwezig alsmede overkoepelende
organisaties als de Nederlandse Ver
eniging van Sportvissersfederaties
(NWS) en de Organisatie ter Verbete
ring van de Binnenvisserij (OVB). De
laatste organisatie houdt zich bijvoor
beeld bezig met het uitzetten van de
vis, opleidingen voor het beheren van
viswater en in het algemeen met
voorlichting over sportvisserijzaken.
Zij geven informatie over de nieuwste
ontwikkelingen rondom de visakte.
De beursbezoeker kan ook zelf activi
teiten ontplooien. Zoals het deelne
men aan werpwedstrijden op de cas-
tingbaan of plaats nemen in een spe
ciale haaienstoel om - gesimuleerd -
te ervaren welke krachten er nodig
zijn om een haai te drillen. Bovendien
is er een karpervijver aangelegd en is
er een activiteitenplein waar lezingen
worden gehouden.
Belangrijk onderdeel van 'Visma '97'
vormt ook het vistoerisme, zowel in
binnen- als buitenland. Zo zijn op de
beurs aanwezig bungalowparken die
speciaal zijn ingericht voor de hengel
sport en reisbureau's die zich hebben
toegelegd op het organiseren van bij
zondere visreizen. Dat kan variëren
van een meervalvakantie aan de
Spaanse rivier de Ebro, een verblijf in
een vis- en duikcentrum aan de Rode
Zee tot een exotische vissafari naar
Mauretanië of Senegal.
Tot slot wordt een flink deel van de
expositieruimte in beslag genomen
door visboten. Van een simpel roei
bootje van enkele honderden guldens
tot een zeewaardig jacht van enkele
tonnen. De toegangsprijs voor de Vis
ma bedraagt 15,00 per persoon en
12,50 voor 65-plussers. Kinderen tot
en met 12 jaar betalen acht gulden. Er
zijn ook speciale gezinskaarten ver
krijgbaar.
Vissen in de buurt van scheepswrak
ken op de Noordzee wordt steeds po
pulairder. Bekend feit is dat zich
rondom deze vergane schepen veel
vis bevindt dat vanwege de obstakels
met gewone netten moeilijk te van
gen is. De hengel is daarvoor bij uit
stek geschikt.
De meeste wrakken voor de kust wor
den inmiddels zo intensief bevist dat
er nog maar weinig te halen valt. Van
daar dat er soms opgestoomd wordt
naar stekken die 40 tot 50 zeemijl uit
de kust liggen. Dat stelt hoge eisen
aan de visboot. Een bedrijf dat zich al
jaren specialiseert in dat type boten is
Poelgeest Fishingboats in Oegstgeest.
Op de visma is het paradepaardje van
dit bedrijf: de nieuwe Offshore 808 te
zien. Een luxe visboot met een 230 pk
Volvo aan boord waarmee via een
heckdrive een snelheid van meer dan
50 kilometer per uur kan worden be
reikt. Het visdek is 3.90 bij 2.60 meter
en in de kajuit is plaats voor zes per
sonen. Onder de zelflozende kuip-
vloer liggen twee visbunnen en een
bergruimte. Poelgeest levert de 3200
kg zware gewapend polyesterboot als
casco zonder motor voor iet boven de
45.000 gulden. Geheel vaarklaar in
clusief de motor betaalt u ruim een
ton meer.
Ook volledig zeewaardig is de splin
ternieuwe visboot 'Guernsey Star',
een Nederlands ontwerp dat wordt
gebouwd op de Aqua Star-werf op
De nieuwe Offshore
Guernsey. De 250 pk dieselmotor
maakt het mogelijk de oversteek te
maken naar visrijke gebieden voor de
Britse kust.
Van Zeist Watersport brengt op de
Visma een serie aluminium visboten
van Amerikaanse makelij. Voordeel
van deze lichtgewicht boten is dat ze
gemakkelijk trailerbaar zijn. De Syl-
vain Sport Troller - leverbaar in een
14 en 16 voets-versie - is voorzien van
een verhoogd visplatform en opberg
ruimte in de punt van de boot. Ook
uit de VS zijn de platbodem visboten
van Carolina Skiff. De geringe diep
gang maakt het mogelijk elke visplek
te bereiken: voor het vissen in een ho
ge golfslag zijn ze minder geschikt.
De vrijdag is voor 'dommeklussen
NIEUWEGEIN GERRY VAN DER LIT
Het tintelende gevoel dat
hoort bij de laatste werkdag
van de week. Het is vrijdag,
bijna weekeinde. Vrijdag be
gint niemand meer aan een
grote, lastige klus. De colle
ga's maken meer grappen, de
zon schijnt helderder, ieder
een is aardiger. Helaas, het
vrolijke vrijdaggevoel is niet
meer voor iedereen wegge
legd. Vrijdag wordt vaker een
rommeldag. Omdat we kor
ter en flexibeler gaan wer
ken.
Vrijdag-bollendag. Alle colle
ga's zijn binnen, er wordt ge
zamenlijk gelunched met Ita
liaanse bollen, de week wordt
geëvalueerd en om vijf uur
drinken ze een biertje in de
keuken. Vrijdag is de dag van
het 'miep-miep-gevoel', zegt
Frank Amersfoort grijnzend.
Dan loopt desnoods iemand
op zijn handen door de gang.
Beetje dollen.
Hij is consultant bij Busi
ness Objects in Nieuwegein,
een jong bedrijf dat 'beslis
singsondersteunende softwa
re' verkoopt. Van maandag tot
en met donderdag is de code
pak-met-strop. Dan is het
doodstil in de gangen, zijn de
kamers leeg, want iedereen is
bij klanten. Een enkele con
sultant zit verdiept in zijn
werk over een computer ge
bogen. Donkerblauwe broek,
wit overhemd, jasje aan een
hanger. Op vrijdag is het spij
kerbroeken troef en laten de
vrouwen de make-up in de
tas. Ze zijn toch onder elkaar.
'casual-day'
De uit Amerika afkomstige
vrijdag als 'casual-day'de dag
waarop alle werknemers hun
nette kloffie thuislaten en in
hun vrijetijdskleren naar de
baas gaan, is in Nederland
nog maar mondjesmaat door
gedrongen. Sommige grote
internationale bedrijven,
vooral in de informatica en
communicatie, doen er aan
mee.
Bij AT&T Unisource in
Hoofddorp is 'dress-down-fri-
day' al jaren gemeengoed: ook
de directeur trekt op vrijdag
een trui aan. AT&T-woord-
voerder Cees Steijger is die
dag de enige in een pak met
een strop. „Het zal mij niet
overkomen dat Breekijzer
voor de deur staat en ik als of
ficieel woordvoerder in mijn
coltrui op de televisie kom. Ik
doe hooguit op vrijdag een
iets frivolere stropdas om."
Personeelswerker Kees van
Ham gaat in zijn eentje 'non
chalant' op vrijdag. Hij werkt
sinds een paar jaar bij uitge
verij Wegener in Houten, waar
werknemers er op vrijdag
even netjes uitzien als de an
dere dagen van de week.
Dress-down kende Van Ham
van zijn vorige werkgevers,
onder meer Henkell in Nieu
wegein. „Deze opkomende
trend gaat hier bij Wegener
geheel aan iedereen voorbij.
Ik houd er aan vast. Het
maakt de vrijdag speciaal als
laatste werkdag, je leeft naar
het weekeinde toe. Eigenlijk
hoort daar na afloop een bier
tje bij, maar dat krijg ik hier
helemaal niet van de grond."
Bij de Amersfoortse vesti
ging van printerproducent
Hewlett Packard dragen de
witte-boorden-medewerkers
ook elke dag dezelfde repre
sentatieve kleding. Maar dat
bedrijf kent wel een vaste vrij
dagborrel. Om vijf uur krijgt al
het personeel een peptalk van
de directeur, bij een biertje.
Ook bij softwarebedrijf Raet in
Nieuwegein is de outfit elke
dag van de week hetzelfde.
„Maar de sfeer op vrijdag is
ze enl
ïer
:UB ml
Ml
n' Gl
anders en losser", zegt woo
voerder René Grul.
echt van die vrijdagmiddk^
klusjes, een beetje van
domme werk. Als ik toch
temet op moet, doe ik
vrijdag. En veel collega'
ginnen op vrijdag al om
uur, zodat ze een paar
eerder naar huis ki
weekeinde vieren.
minder files
Personeel gaat eerder i
huis op vrijdag. Dat is één
de oorzaken van minder
De vrijdagmiddagfile
namelijk niet om vijf uiin
gewoonlijk, maar al om<;
uur 's middags. Bovem
blijven meer mensen de*^
dag thuis. De landelijke
keersdienst
meldt dat op vrijdagen
45 procent minder auto's n r
de weg zijn. De woordvoe ;ta*
van de verkeersdienst
vrijdag werken we lekkei
veel minder gestresst',
dat veel mensen hun aft-
opnemen op vrijdag.
Niemand in Nedeil
heeft onderzoek gedaan i
de favoriete atv-dag, maai
de losse pols zegt iedereen
vrijdag het meest popula
als vrije dag. Ook voor n ]W(
sen die in deeltijd weii [etv
Sommige bedrijven verpl ]S
ten hun medewerkers ze
vrijdag de atv-i
men. Allemaal tegelijk,
keer per maand. „Dat i
zich raar," vindt Nelly Al
burg van de ambtenaren!)
Abva-Kabo. „Het weekei
verlengen kun je immers
op maandag."
Koen Breedveld, Katho!
Universiteit Brabant (Kül j
Tilburg, bestudeert afwijk
arbeidstijden. Hij heeft
wel een verklaring
„Mensen die op vrijdag
hebben, willen de kop vrij
ken van alle rompslomf
schoon aan het weekeinde
ginnen. De vrijdag is eeni
meidag geworden voor
kende mensen. De was t
gedaan, de boodschap
klusjes om het huis, het
voor het weekeinde wordi
braden, voor de kinderen
zorgd. Het is zo'n dag var
les wat, een knurft-dag. Zi
dag en zondag blijven
weekeindedagen; die zijn
het gezin en voor gezamf|Ie
ke activiteiten."
Altenburg van de Abva
bo wijst er op dat ook die
ciale vrije-vrijdag-romme )r
zal verdwijnen. „Als dee! |e
werkers in de toekomst
volwaardige plaats op df
beidsmarkt krijgen, zulle
vrije dagen steeds meer
de week worden gespreid.
crèches
Dat de vrijdag de popula ente
vrije doordeweeksedag
blijkt ook uit de bezetting
de crèches. De vrijdagen
vergeleken met de dinsda eren
gemiddeld een derde mi )uUI
bezet, zocht Rina de Groö
Zij is woordvoerder vat
SKON, een landelijke org
satie die vooral crèchep !0ek
sen aan bedrijven verkoop aal
Veel werkende ouders
gen op vrijdag zelf voor
kinderen, of werken thuis one
de Katholieke Univer mde
Brabant in Tilburg worde eigej
vrijdag geen personeels! 'n
jes meer gegeven,
Breedveld. „Wegens ge
aan personeel." Bij het
(Instituut Toegepaste Soc
gie) in Nijmegen verschiji
vrijdag, maar de helft var. huic
werknemers, vertelt v/t js.
voerder Ronald Jas. ,%erb
zorg op vrijdag ook voor
zoontje van een jaar. ft
helemaal geen feestelijk
daggevoel. Op vrijdag ft
het altijd hartstikke druk.
len
i ken
Jkk
hij.
