Televisie oorzaak
veel huisbrandjes
Binnenland
Indonesië woest over beschuldiging xtc-smokkel
Belgische meisjes herdacht
orritsma wil nog geen
lefoonverbod in auto
nelle diagnose helpt
Schizofrene patiënt
'Geheimhouden beursrapport kan
leiden tot aftreden minister Zalm'
SER verdeeld over opsparen vakantie
JA
uO
Cambuursupporter mag
zichzelf op video zien
'Surfen op Internet
moet gratis blijven'
Lterdag
15 MAART 1997
ANP Algemeen Nederlands Persbureau GPD Geassocieerde Pers Diensten
Jrote brand in Broek op Langedijk
l infk op langedijk» Een korte maar felle brand heeft gistermid-
ighet aardappelverwerkingsbedrijf Agrico in Broek op Lange-
jk totaal verwoest. De schade loopt in de miljoenen guldens,
j Agrico worden aardappels verwerkt onder andere tot chips,
e brand ontstond door onbekende oorzaak djdens onder-
Dudswerk aan een stoomapparaat waarmee de aardappels
orden bewerkt. De tweehonderd personeelsleden werkten aan-
'j, inkelijk gewoon door, maar moesten de bedrijfshal uiteindelijk
ich verlaten. foto gpd martin mooij
hH}.Plaisier volgt dominee K.Bleij op
jORN» De hervormde synode heeft gisteren unaniem de Haag
predikant dr. B. Plaisier benoemd tot secretaris-generaal van
Nederlandse Hervormde Kerk. Hij volgt per 1 juni dr. K. Blei
die met emeritaat gaat. De 50-jarige Plaisier is sinds 1987
luide! edikant in Den Haag. Sinds 1995 vormt die gemeente samen
bruik iet de gereformeerde kerk een Samen-op-Weggemeente. Plai-
er is li er werkte eerder als zendingspredikant voor de Gereformeerde
;ndingsbond in Indonesië.
De Amsterdamse politie voert een on
deugdelijk onderzoek uit naar de even
tuele betrokkenheid van personeel van
de Indonesische ambassade in Den
Haag bij de smokkel vdn xtc naar Indo
nesië. Dit zei gisteren de Indonesische
ambassadeur in Den Haag, H.E-
Soedarmanto Kadarisman, in felle be
woordingen op een speciaal belegde
persconferentie. ,,De politie verdraait
de feiten. Een halve waarheid is een
leugen." Volgens Kadarisman, die de
Nederlandse regering verwijt dat zij de
schade voor Indonesië niet heeft kun
nen beperken, zijn de diplomatieke be
trekkingen met ons land („die nu nog
goed zijn") in gevaar. De Indonesische
ambassadeur zei dat 'verborgen politiek
doelen' bestaan achter het naar de pers
lekken van onderzoeksinformatie in de
zaak. Wie het 'politieke spel' speelt, wist
Kadarisman niet, maar volgens hem
trachten 'groepen' de goede naam van
Indonesië door het slijk te halen. Het
lekken van de justitiële dossiers noem
de Soedarmanto Kadarisman
'voorwaardelijke opzet', al kon hij niet
zeggen wie er voor verantwoordelijk is.
Zowel het openbaar ministerie als het
Nederlandse ministerie van buitenland
se zaken hebben de Indonesische am
bassade) inmiddels verzekerd dat for
meel geen ambassadepersoneel als ver
dachte in de zaak wordt aangemerkt.
Een teamleider van de Amsterdamse
politie, J. Olierook, heeft de beschuldi
gingen over Indonesisch ambassade
personeel onlangs echter herhaald te
genover de rechter-commissaris. De
zaak kwam in september vorig jaar aan
het rollen bij de arrestatie van een
Boeing-piloot van de Indonesische
luchtvaartmaatschappij Garuda. De
man droeg op het lichaam ongeveer
6000 xtc-pillen toen hij zich aan boord
van zijn toestel wilde begeven. Vervol
gens beweerde een informant in het
onderzoek dat ook personeel van de
Indonesische ambassade bij de zaak
betrokken was. Zo zouden er ook veel
vrachtjes volgens deze informant '1500'
met de diplomatieke post van de am
bassade zijn weggebracht.
De politiechef Olierook herhaalde de
ze beweringen enkele weken geleden
opnieuw onder ede tegenover de rech
ter-commissaris. Het verslag hiervan
lekte uit zoals ook in eerdere stadia met
documenten gebeurde. Zowel de Am
sterdamse politie als het openbaar mi
nisterie ontkennen dat zij de gegevens
naar buiten brachten. Ze wijzen beide
op de mogelijkheid dat dit via de advo
caten van de piloot is gebeurd. Ook zij
waren bij het verhoor aanwezig; Van
Kleef en Meijering ontkennen hun
eventuele betrokkenheid bij het lekken.
De ambassadeur zei gisteren dat de
informant '1500' inmiddels niet meer in
het onderzoek wordt gebruikt omdat
deze zelf ook als verdachte in de zaak is.
„Wat de man zei werd ook niet gestaafd
door enig bewijs." Bovendien legde de
ambassadeur omstandig uit dat het
personeel van Garuda niets met de di
plomatieke post te maken heeft. „Die
wordt door drie stafleden op de ambas
sade verzorgd en verzegeld, en gaat via
de gewone grondservice van Schiphol
rechtstreek het bagageruim in. En niet
de cockpit via de piloot, zoals wordt be
weerd."
Hoge winst voor
Wolters KI uwer
Wolters Kluwer heeft in 1996 de
nettowinst zien stijgen van 452
miljoen tot 479 miljoen gulden.
Een jaar geleden hield het uit
geversconcern nog rekening
met een nulgroei, maar in au
gustus zag de situatie er al beter
uit. De laatste maanden van
1996 blijken boven verwachting
goed te zijn verlopen. Zowel be
tere bedrijfsresultaten als gun
stiger valutakoersen zorgden
voor de winstgroei. De omzet
ging vorig jaar van 2,9 miljard
naar 4,3 miljard. De winst per
aandeel steeg in 1996 van 6,70
naar 7,03 gulden. Voor de aan
deelhouders had Wolters Klu
wer dan ook goed nieuws. Het
bedrijf gaat meer dividend uit
keren.
Fabrikanten moeten betere voorlichting geven
)rugscontroles bij Nederlandse grens
iosendaal Op verschillende plaatsen in het zuiden van Neder-
j ViV1' nd, in België en Frankrijk heeft de politie gisteravond grote
e? jntroleacties op drugs en de handel daarin gehouden. De ac-
;s vormden de eerste in een reeks van vele. Ze vloeien voort uit
ilangs gemaakte afspraken tussen de drie landen om het
rugstoerisme aan banden te leggen. De controles spitsten zich
0 joral toe op het drugstoerisme op de snelwegen en in treinen.
--adv:
it del
Russt
n andjp
laat
SM
lister Jorritsma van verkeer
het gebruik van draagbare
ifoons in auto's vooralsnog
verbieden. De Stichting
tenschappelijk Onderzoek
keersveiligheid (SWOV) gaat
haar eerst alle onderzoe
inventariseren die gaan
!r bellen in de auto in relatie
verkeersveiligheid,
at heeft Jorritsma gisteren
de Tweede Kamer geschre-
Ze beantwoordt vragen van
lA'er Valk over de uitkom
een recent Canadees
jjjlerzoek. Uit deze studie
;t dat een automobilist die
:ns het rijden telefoneert,
evenveel risico op een ongeluk
loopt als een dronken chauf
feur. De kans op een ongeval is
bovendien vijf kegr groter dan
een bestuurder die niet belt.
Een draagbare of ingebouwde
tefefoon maakt geen verschil,
aldus de onderzoekers. Volgens
Jorritsma staat nergens in het
Canadese onderzoek dat een al
gemeen verbod op het gebruik
van draagbare telefoons in de
auto het 'probleem oplost'.
Jorritsma zegt de Kamer wel
toe dat zij bereid is naar maat
regelen te kijken als straks
mocht blijken dat er een sterke
relatie bestaat tussen de ver
keersveiligheid en het bellen in
de auto.
jrsfoort gpd
izofrene patiënten kunnen
worden geholpen, als hun
|te eerder wordt herkend,
lige behandeling met medi-
en betekent dat mensen die
ers in een instelling moeten
:den verpleegd, thuis kun-
blijven wonen,
lie conclusie is gisteren ge-
';en op een studiemiddag
schizofrenie in het psychi-
»ch centrum Zon en Schild
lersfoort. Artsen en hulp-
leners bespraken daar de re-
iten van diverse projecten
'orig jaar zijn georganiseerd
jet kader van het 'jaar van de
jzofrenie'.
ir is in 1996 op veel fronten
gewerkt aan het kweken
meer begrip voor de ziek-
aldus Rob van Tuin, organi-
ir van de studiemiddag. Vol-
hem weten nog altijd veel
ïsen niet wat schizofrenie is.
de ouders van schizofrene
leren ontbreekt de kennis
nodig is om de symptomen
erkennen en tijdig actie te
ernemen.
Schizofrenie is een ziekte van
de hersenen, waarbij de patiën
ten last hebben van waandenk
beelden. Ze denken stemmen te
horen, gedragen zich verward
en kunnen zich op school of op
hun werk niet concentreren. De
ziekte is op zichzelf ongenees
lijk. De symptomen kunnen wel
met behulp van medicijnen on
der controle worden gehouden.
Geschat wordt dat 130.000
mensen in Nederland lijden aan
schizofrenie, één op elke hon
derd inwoners. In meer dan de
helft van de gevallen openbaart
de ziekte zich voor het eerst in
de leeftijd van vijftien tot vijfen
twintig jaar. „Juist in die perio
de wordt de diagnose schizofre
nie nog te weinig gesteld. Ter
wijl dat het geschikte moment
is om aan de slag te gaan",
meent Van Tuin.
Omdat de patiënten zelf
meestal de ernst van hun ziekte
niet inzien, is het volgens hem
belangrijk dat de ouders, maar
ook de huisarts dat wel doen.
„Onbegrip vanuit de omgeving
van de patiënten werkt extra
belastend", zegt Van Tuin.
den haag-brussel» Terwijl in Den Haag gistermiddag een herdenking werd gehouden voor de slachtof
fers van de Belgische zedenmisdrijven, pleitte Paul Marchal vooreen nieuwe witte mars in België. Mar-
chal, vader van het door Mare Dutroux vermoorde meisje An, wil daarmee de leden van de speciale on-
derzoekscommissie-Dutroux onder druk zetten hun onderlinge geschillen op te geven en tot eensluiden
de conclusies te komen. Een mogelijke nieuwe mars zou volgens Marchal nu niet tegen justitie maar te
gen de politiek gericht zijn. Donderdag klaagde voorzitter Verwilghen van de commissie-Dutroux dat het
'partijpolitieke monster' in België weer de kop heeft opgestoken. Verscheidene commissieleden zouden
bij het opstellen van adviezen over de hervorming van politie en justitie niet over partijgrenzen willen kij
ken. Een teleurgestelde Verwilghen vreest nu dat het bij de slappe conclusies zal blijven die woensdag al
naar buiten kwamen. In Den Haag werd door de deelnemers aan de herdenking een krans gelegd voor de
Belgische ambassade ter nagedachtenis van het vermoorde meisje Loubna. foto anp bas rutten
De meeste branden in woningen ontstaan doordat televi
sietoestellen spontaan ontbranden. Dat gebeurt vooral
als de toestellen langdurig op de stand-by-positie staan.
Tweede oorzaak van woningbranden zijn wasmachines
en -drogers die in brand vliegen. Pas op de derde plaats
komen branden rond het fornuis en als vierde het roken
van een sigaret in bed of een smeulende sigaret in een
asbak of prullenbak.
rijswuk«anp gionale Brandweer), dat op
dracht had gegeven voor het
onderzoek, moeten fabrikanten
van dergelijke elektronische ap
paraten in hun brochures bete
re voorlichting geven over de
brandgevaren ervan. Volgens B.
Verhallen, hoofd bureau van het
CCRB, gebeurt dat nu nog niet
of te weinig.
Zo is volgens hem weinig
mensen bekend dat de kans op
Dat staat in een onderzoek van
het Cibra, het opleidingsinsti
tuut van de brandweer, naar
woningbranden. Ruim de helft
van de ongeveer honderd men
sen die jaarlijks door branden
omkomen, overlijden door een
brand in huis.
Volgens het CCRB (College
van Commandanten van de Re-
defecten en daarmee ontbran
ding toenemen als televisies
langdurig op 'stand-by' staan.
„Daardoor is er blijvend een ho
ge spanning in het toestel. Men
sen moeten die stand alleen ge
bruiken voor korte periodes en
als zij zelf in de huiskamer zijn",
zegt Verhallen.
Ook is nauwelijks gemeen
goed dat mensen eens per jaar
hun tv-toestel van huisstof ont
doen. Gebeurt dat niet, dan
hoopt het stof zich op waarna
de kans op defecten eveneens
toeneemt. Ook wasmachines en
-drogers kunnen in brand vlie
gen. Dat kan gebeuren als on
verhoeds kledingstukken buiten
de trommel terechtkomen. Die
komen in het draaiende deel
klem te zitten waardoor brand
kan ontstaan.
de Haagse rechtbank belangrijke gegevens uit het
rapport geheim te houden. Zij beroepen zich op
(inter-) nationale wetten en afspraken met buiten
landse beurzen.
Advocaat J. de Wijkerslooth stelde echter dat
het rapport aan de Tweede Kamer toekomt. „De
minister moet informeren over zaken waar hij
verantwoordelijk voor is. Als de kamer stelselma
tig informatie wordt onthouden, zou parlemen
taire controle niet meer mogelijk zijn. Zij zou het
vertrouwen in de minister kunnen opzeggen."
De Wijkerslooth vindt dan ook dat de rechter
de eis van de beurs niet kan toewijzen vanwege
de mogelijke politieke gevolgen, te weten een
mogelijk aftreden van minister Zalm. „Een zelf
standige rol van de rechter in het constitutionele
proces met deze mogelijke uitkomst ligt weinig
voor de hand."
Eerder deze week openbaarde Zalm al de eerste
helft van het beladen rapport. De rest wil hij, na
dat personen, banken en ondernemingen ano
niem zijn gemaakt, ook aan de kamer geven. Voor
de beurzen speelt tevens een rol dat het rapport
voedsel kan geven aan hoge claims tegen de
beurs, wegens schade als gevolg van de gebrekki
ge controle.
De president van de Haagse rechtbank doet op
26 maart uitspraak.
De effectenbeurs wil haar stoepje schoon hou
den. Dat is de enige reden om het rapport over
haar falend toezicht in 1993, rond bankroet en
fraude bij twee commissionairshuizen, tegen te
houden. Als minister Zalm de Tweede Kamer niet
goed over het toezicht mag informeren zou hij
misschien zelfs moeten aftreden.
Vrij vertaald bestreed de landsadvocaat in een
kort geding gisteren met deze woorden de eis van
de beurs dat minister Zalm de 'onthutsende' be
vindingen uit het bewuste rapport niet aan de
Tweede Kamer stuurt. De Kamer heeft echter na
drukkelijk inzage (en openbaarmaking) gevraagd.
Zij vieest dat de controle van de beurs op Nusse
Brink Commissionairs en Regio Efïekt ernstig te
kortschoot. De minister kwam van de week al tot
dezelfde slotsom.
Het gaat allemaal om een onderzoek naar de
wijze waarop de twee commissionairshuizen ten
onder zijn gegaan. De Effectenbeurs lijkt deze
kwesties niet helemaal adequaat te hebben aan
gepakt. En daarom heeft minister Zalm de Stich
ting Toezicht Effectenverkeer een onderzoek la
ten houden naar de kwaliteit van de controle
door de Vereniging voor de Effectenhandel (Vv-
dE) en haai' Controlebureau. De Amsterdam Ex
changes (AEX) maar ook de VvdE proberen nu via
den haag anp
De Sociaal-Economische Raad
(SER) is verdeeld over de moge
lijkheden om vakantiedagen ge
durende meerdere jaren op te
sparen voor een langere periode
van verlof. Een meerderheid
van de werkgevers- en werkne
mersorganisaties vindt dat va
kantierechten pas na vijf jaar
moeten vervallen. De land
bouwondernemers (LTO) en de
kleinere bedrijven (MKB-Neder-
land) vinden twee jaar echter
Dat blijkt uit een ontwerpad
vies dat een commissie uit de
SER heeft opgesteld. Het advies
voor minister Melkert van soci
ale zaken wordt op 21 maart de
finitief vastgesteld. De organisa
ties die pleiten voor een lange
verjaringstermijn, menen dat
dat het beste past in het streven
om betaalde arbeid te combine
ren met scholing en zorgtaken.
De SER is er voorts voorstan
der van dat werknemers hun
vakantiedagen die uitgaan bo
ven het wettelijk minimale aan
tal van twintig moeten kunnen
afkopen. Uit het advies blijkt te
vens dat werknemers een grote
re invloed moeten krijgen bij
het vaststellen van de periode
van hun vakantie.
NLIMITED
Dining set uit India Massief hout
met karakteristiek metaalbeslag.
Tafels in diverse maten. Speciale
set-aanbieding: tafel (180 x 90 cm)
4 stoelen van 2095.- Nu 1895.-
India sideboard Zesdeurs dressoir
met open rasterdeurtjes, laden en metaal
beslag. B178 x H80 x D45 cm. Nu 1495.-
Meevaller voor
sociale fondsen
amsterdam anp
De sociale fondsen hebben een
meevaller van 385 miljoen gul
den onder handbereik nu de
verkoop van de GAK-kantoren
rond is. Alleen toezichthouder
CTSV kan roet in het eten gooi
en als het de transactie afkeurt.
Dit bevestigt een woordvoerder
van GAK Nederland.
Het verzelfstandigde admini
stratiekantoor koopt voor 385
miljoen gulden de kantoorpan
den. Die waren nog eigendom
van de vereniging GAK, een ver
eniging van alle bedrijfsvereni
gingen.
Het bestuur van de vereniging
heeft besloten de opbrengst van
de verkoop in de fondsen terug
te laten vloeien. „Het is geld van
de aangesloten bedrijfsvereni
gingen. Daar hoort het dus
thuis", aldus een bestuurder
van de vereniging GAK.
De fondsen voor de Ziekte
wet-, WAO- en WW-uitkeringen
hebben een tekort van 5,5 mil
jard, waarvan twee miljard
structureel. De storting door de
vereniging GAK is een eenmali
ge meevaller.
GAK Nederland ontstond om
dat de politiek wilde dat de so
ciale partners minder invloed
zouden krijgen op de uitvoering
van sociale verzekeringen. GAK
Nederland voert de werkne
mersverzekeringen uit voor der
tien bedrijfsverenigingen. Die
bleven als vereniging GAK eige
naar van de panden.
Een supporter die een stadion
verbod krijgt opgelegd, moet
zich hiertegen kunnen verwe
ren. Hij heeft het recht om de
video-opnamen waarop de be
slissing is gebaseerd te zien. Dit
bepaalde de president van de
rechtbank in Leeuwarden giste
ren in een tussenuitspraak van
een kort geding.
Een supporter van Cambuur
was naar de rechter gestapt om
zijn stadionverbod van vijf jaar
aan te vechten. De voetbalclub
legde hem deze straf op wegens
zijn agressieve en uitdagende
gedrag tijdens de wedstrijd van
zijn club tegen TOP Oss. Cam
buur baseerde de beslissing op
videobeelden van het suppor
tersvak waar de ongeregeldhe
den uitbraken.
De supporter stelde echter
niets met de rellen te maken te
hebben. De videobeelden zou
den duidelijkheid kunnen ver
schaffen. Cambuur weigerde de
supporter naar de opnamen te
laten kijken. Daarop stapte de
voetbalfan naar de rechter.
De rechtbankpresident heeft
nu bepaald dat de beelden als
nog getoond moeten worden
zodat de supporter zich behoor
lijk kan verdedigen. De beelden
zullen tijdens een zitting op 26
maart worden getoond. Op die
dag vechten nog drie andere
supporters hun stadionverbod
aan.
Surfen op Internet moet in prin
cipe vrij blijven van rechtstreek
se auteursrechtelijke aanspra
ken. Wel is het mogelijk voor
het verblijf op het wereldwijde
netwek indirecte betaling te vra
gen, bij voorbeeld via abonne
menten, royalty- en toegangs
heffingen. Dat concludeert Dirk
Visser in een proefschrift waar
op hij op dinsdag promoveert
aan de Rijksuniversiteit Leiden.
Visser is universitair docent bij
de afdeling auteur- en informa
tierecht in Leiden en advocaat
in Amsterdam. Visser meent dat
het begrip copyright niet langer
voldoet.
