Versgebrande noten voor zoete en hartige hap
Smaak
Blad als smaakmaker
en verpakkingsmateriaal
VRIJDAG 14 MAART 1997
N BEEK *072-5196258
MARTHA DE JAGER.
De geur van versgebrande no
ten is soms onweerstaanbaar en
dat kan leiden rot het ontdek
ken van een nog weinig beken
de soort, zoals de heerlijke ron
de macadamia, waarvan de
twee helften, net zoals een kik
kererwt, uitstulpen in een
puntje. Deze noot met een ste
vige beet en een cashew-achtige
smaak, komt oorspronkelijk uit
Australië en wordt nu veel ge
kweekt in Hawaii en Zuid-Afri-
ka. Ze beginnen in de smaak te
vallen en het ziet er naar uit dat
de macadamianoot in ons land
net zo populair gaat worden als
de decoratieve groene pistache-
noot. Ondanks het hoge vetge
halte van 70 procent is de
macadamia, zowel geroosterd
als rauw, lang houdbaar.
De pecan, dat letterlijk 'lastig te
kraken' betekent, bevat even
eens meer dan 70 gram vet per
100 gram en geniet wat meer
bekendheid. Een gedopte pecan
lijkt op een walnoot en de
smaak is bijna identiek, de pe
can is wat verfijnder.
In Texas is het de 'nationale'
noot geworden en men vertelt
trots welke beroemdheden er
aan verslingerd raakten. Toeris
ten kunnen een ansichtkaart
met het recept van de lekkerste
pecanpie naar de thuisblijvers
sturen. Voor ijs met caramel en
pecan kunnen we hier in de su
permarkt terecht en de noten
zijn puur, gedoopt in honing of
met cacaoboter en chocolade
poeder als truffelpecans te
koop. De 'pecankisses' maken
we door een stijfgeslagen eiwit
met suiker, vanille en grofge-
hakte pecannoten te mengen
en daarvan kleine bergjes in de
oven te laten drogen.
In de keuken van het Midden-
Oosten zijn noten altijd belang
rijk geweest. Verwerkt in hartige
schotels en het zoete gebak.
Marsepein en nougat vinden
daar hun oorsprong. De Ameri
kanen leerden van de Spaanse
zeelieden hoe ze noten in ge
rechten konden verwerken en
ontdekten daarna dat de Azte
ken in hun land al lang gemalen
zaden, pinda's en noten ge
bruikten om sausen te binden.
In de patisserie bereikt men
verfijning van gebak door de
bloem voor een groot deel of
geheel te vervangen door gema
len noten. Een worteltaart
smaakt subliem wanneer er net
zoveel gemalen hazelnoten als
geraspte wortelen in verwerkt
worden.
Ondanks de hazelaars in eigen
land worden de meeste hazel
noten geïmporteerd. Turkije le
vert 60 procent van.de wereld
productie waarvan een groot
gedeelte in de bonbons en ha
zelnootpasta's verdwijnt. In fe
bruari bloeien ook de amandel
bomen in het Zuiden. In de Al-
garve gaat het verhaal dat een
vorst voor zijn Noord-Europese
bruid de amandelbomen groot
schalig liet aanplanten. De naar
beneden dwarrelende bloesem
die als een wit tapijt de bodem
bedekt, moest het gemis aan*
sneeuw voor haar compense
ren.
In ons land behoren amande
len, cashewnoten, walnoten en
hazelnoten naast pinda's tot de
meest verkochte noten. Ze zijn
vaak gemengd met rozijnen in
de bekende studenten- of elite-
haver. Ondertussen hoeven we
niet uitgekeken te raken op de
vertrouwde pinda's, ze verschij
nen in wisselende gedaantes
om onze aandacht vast te hou
den. Borrelnootjes met een hard
gekruid laagje of juist met een
brosse 'Coating'. Wie één smaak
om de pinda niet genoeg vindt
krijgt een dubbele, bijvoorbeeld
kaas en bacon, om de 'tijgerno
ten'. De pinda, het meest gege
ten nootje, is eigenlijk geen ech
te noot maar een peulvrucht.
Hij groeit onder de grond in
landen die tussen de 40 graden
noorder- en zuiderbreedte lig
gen. Het is nog steeds een goed
kope bron van koolhydraten, ei
witten, onverzadigde vetzuren,
vitamine en mineralen, die bo
vendien niet snel bederft. In de
koloniale tijd was dat al bekend,
aan boord kreeg de bemanning
ook pinda's als voedsel te eten.
Voor een bijzondere gelegen
heid is de duurdere macadamia
het proberen waard. Versge-
brand of in luchtdichte zakjes
verkrijgbaar. Gemengd met ho
ning of abrikozen- en kokosflin
ters in Australische 'repen' (na
tuurvoedingswinkels) ofgecara-
meliseerd in roomijs. De hoge
prijs hiervan zou de makers bij
Haagen-Dazs wel mogen aan
sporen wat grotere stukjes van
dit heerlijke nootje door hun ijs
te mengen.
Gerechtjes in blad gerold
MARTHA DE JAGER.
Om voedsel te verpakken ne
men we al snel een stuk folie,
vetvrij papier of een plastic zak
je. In een omgeving waar al de
ze voorzieningen minder voor
het grijpen liggen, behelpt men
zich met het blad van boom of
struik uit de omgeving en dan
kan er veel meer gebeuren.
Neem de 'Banon'-kaasjes uit de
Provence. Samen met wat bo
nenkruid worden ze zorgvuldig
verpakt in kastanjebladeren en
na een verblijf van een aantal
weken in een aardewerkpot ko
men er opvallend geurende
kaasjes tevoorschijn met een
nootachtige smaak. Zo ontdekte
men ook dat een varenblad on
misbaar is voor de rijping en
smaakontwikkeling van een
'Fougerus'-kaas. Het varenblad
is altijd te vinden in het spanen
doosje waarin deze kaas wordt
aangeboden. Even over de
Franse grens maken de boeren
in de Zwitserse Jura een winter-
kaasje gevat in een stuk naald-
bomenschors. Aanvankelijk een
noodoplossing om de uitlopen
de kaas in model te houden en
later nodig om de kenmerkende
smaak van deze 'Vacherin d'Or'
te krijgen.
In tropische landen groeit het
verpakkingsmateriaal langs de
kant van de weg. Stukken bana
nenblad doen dienst als bordje
voor een portie gado-gado met
pindasaus of men vouwt er eten
in dat geroosterd of gestoomd
de geur van het blad meekrijgt.
In een lotusblad, met een door
snee van een halve meter, kun
je ook aardig wat verpakken.
Dat gebeurt vooral in de Chine
se keuken waar men voor een
'Bedelaarskip' het beestje met
kastanjes en kool vult en in een
lotusblad gaar stooft. De betere
Chinese restaurants in ons land
serveren lotusbladpakketjes die
meestal zijn gevuld met een
mengsel van rijst, groenten,
vlees en garnalen. Zo uit de
stoommandjes komen ze op ta
fel waar ze worden opengesne
den en uitgeschept. Het blad
geeft een aromatische rook-
smaak aan de inhoud.
Zo'n pakketje van bananen- of
lotusblad is heel goed zelf te
maken met de geïmporteerde
bladeren uit de toko.
Eetbare bladeren zijn er ook
volop. Voor een paar gulden
zijn in de grotere supermarkten
potten druivenbladeren in azijn
te koop waar dolma's van ge
maakt kunnen worden. Drui
venbladrolletjes gevuld met of
zonder lamsvleesgehakt en rijst
of bulgur (gebroken tarwe),
olijfolie, muntblad, dille en pijn
boompitten. Het zal niet
meteen lukken ze zo mooi strak
op te rollen als geoefende Turk
se vrouwenhanden, maar een
OPGAVE
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal:
I. middel; 5. ijzeroxyde; 9.
drankgelegenheid; 10. vordering;
IIjongensnaam; 13. specerij;
15. laatstleden; 16. raar aan
wensel; 18. boom; 19. steenaf-
val; 20. lus; 22. oefentijd; 24.
destijds; 26. geestdrift; 27.
brander; 29. kunst van lenigheid
en kracht; 31. snavel; 33. meis
jesnaam; 36. gast; 38. elk; 40.
sierdek; 41. ik (Lat.); 42. mager;
44. akelig; 45. familielid; 46.
deel van een fiets; 48. voeg
woord; 49. boom-, 50. lof; 52.
ijverig; 53. kaartspel.
Verticaal:
1. achterste; 2. getijde; 3.
vruchtennat; 4. list; 5. aaneen
schakeling; 6. nageslacht; 7.
boom; 8. elke keer; 12. evenzo;
14. onmeetbaar getal; 15. ver
bond (It.); 17. aanzwellend
(muz.)-, 19. stad in V.S.; 21.
voorzetsel; 23. voorzetsel; 25.
vulcamet; 27. nachtkleding; 28.
ruitertje; 30. olieboer; 32. appel
gebak; 34. echtgenoot; 35.
aartsbisschop (Lat. afk.); 36.
langspeelplaat; 37. schaamte;
39. bekoorlijk; 40. afhangend
deel van een kleed; 43. editie;
46. cijfer; 47. steensoort; 49.
lidwoord; 51. rooms-katholiek.
OPLOSSING
CRYPTOGRAM
lampje
o-e-a-
meerkamp
p—s-o-a—
sta-ons
os-w-
losprys
-p-i-f-
halle
Voor het rijpen van kaasjes wordt vaak bananenblad gebruikt.
zelfgekookte dolma met een
schijfje citroen is smakelijker
dan een ingeblikte.
Niet alleen in Turkije en Grie
kenland is dit een bekend hap
je. In Georgië en Armenië wor
den ze ook graag gegeten met
Bulgaarse yoghurt die bestrooid
is met kaneel. De Armeniërs ge
ven de voorkeur aan een vulling
met bulgur en er gaan wat ge-
HEINZ
droogde zuidvruchten door
heen.
Dichter bij huis hebben we al
lerlei koolsoorten en bladgroen
te waarmee mooie rolletjes te
maken zijn of waarvan een
'timbaai' gemaakt kan worden.
Wanneer de harde nerf uit een
paar witte kool- of savooien
koolbladeren is verwijderd zijn
ze verpakt in een theedoek, na
ruim een minuut in de magne
tron op vol vermogen, zacht ge
noeg om te vullen. Blancheren
kan natuurlijk ook.
Een vegetarische variatie op de
gehaktvulling is een mixpakket
met oesterzwammen, shii-take
en champignons uit de groente
afdeling of we kiezen vis voor
het Filipijnse feestgerecht 'Si-
nanglay'. Daarin wordt de vis
FOTO STUDIO WICK NATZIJL
met veel peper in Chinese kool
bladeren gevouwen en in ko
kosmelk gaar gekookt.
Van een koolblad dat is opge
rold met een platgeslagen stukje
mals vlees en wat paddestoelen
zijn na het garen mooie ringen
te snijden en een blad ijsbergsla
of witlof vormt een mooi bakje
voor een winterse salade.
TOMPOES
Heer Bommel en de Pikkin Ring
Joost zette de schaal knorrig op tafel.
„Een fraaie omelet", sprak hij. „Eie
ren noch klutswerk heb ik er aan ge
spaard. En ik noem het astrant, dat
de markies liever thuis wil eten, als ik
zo vrij mag zijn."
„Och, hij heeft mij een mooie ring
gegeven", zei heer Ollie sussend.
Maar de bediende liet zich niet aflei
den.
„Wat verbeeldt deze gast zich?" her
nam hij. „Zijn costuum hangt in ra
fels en hij lag als een landloper op
het grasveld, heer Olivier! Met uw
welnemen!"
„Ach kom", mompelde heer Bom
mel, die dromerig naar de flonkering
aan zijn vinger keek. „Ik begrijp best,
dat de markies op mijn gazon een
dutje deed. Men kan hier beter liggen
dan in zijn tuin, Joost. Dat is een wil
dernis geworden. Een kwestie van
onderhoud, denk ik. Ik voor mij be
sproei iedere avond de grasmat..."
„De gemeente maakt daar bezwaar
tegen", onderbrak de knecht op zure
toon. „We gaan ons hier te buiten
aan overmatig watergebruik. Dat zei
commissaris Bas vanmorgen tegen
me, wanneer u mij toestaat." Met de
ze woorden verwijderde hij zich en
heer Ollie liep enigszins verslagen de
tuin in.
„Wat een dwaasheid van de gemeen
te", prevelde hij, aan zijn ring draai
end.
„Overmatig watergebruik! En dat ter
wijl Rommeldam een hele rivier tot
zijn beschikking heeft! Krenterigheid
en ambtenarij, dat is het! Wanneer ik
hier zoveel water had..." Een snel
aanzwellend gedruis deed hem uit
zijn gedachten opschrikken - en toen
hij verrast omkeek zag hij een felle
waterstroom op zich afkomen.
H
W
DOOR JAN VISSER
In het noorden van Europa is de winter weer helemaal terug van
geweest. Het vriest er de komende tijd volop en opmerkelijk is he:j
dikke sneeuwtapijt in delen van Lapland. Op sommige Finse stat
waar het de afgelopen dagen zwaar heeft gesneeuwd, ligt thans
een meter sneeuw. Het ziet er niet naar uit dat de kou een serj.eui
bedreiging-vormt voor onze streken. Toch is het minder vanzelfsi
kend geworden dat de zeer zachte luchtmassa's het opnieuw vooi|
zeggen krijgen. Zondag kan een groot deel van het land zelfs eveij
de kou geraken.
Voor het noordoosten verwachten de computers van de Duitse
dienst zondagochtend zowaar enkele graden vorst. Na het weekf
wordt de kou weer teruggedrongen. Dat gebeurt onder invloed
storing die op dinsdag de Noordzee oversteekt. Aan de achterzijt
van de storing boeken de koude luchtmassa's echter opnieuw ten
winst. Zou dan toch de spreuk 'Nooit is maart zo zoet, of 't sneeu,
op de boer zijn hoed' bewaarheid worden?
Morgen is het nog zacht met middagtemperaturen omstreeks IO^roa
den. Het weerbeeld wordt gekenmerkt door meestentijds vrij veel
wolking met vooral later op de dag kans op enige regen. De wind'
eerst uit het westen. Tijdens de avonduren ruimt de wind aan defeat)
terzijde van een storing naar noordoost tot oost. Gisteren was het
wolkt in Duitsland, België en Engeland maar bij ons een verrasse: ren
mooie dag. De zon scheen tot ver in de middag en de temperaturt clu;
stegen tot ruim boven de 10 graden. ting
Schiphol rapporteerde 12,9 graden en in het midden van het lant der
werd het 15-16 graden. Vlak aan zee bleef het door de aanlandig-^aan
wind frisser en in de loop van de middag trok met een aantrekker: dat
wind wederom een mistgebied het land op. Mijn medewerker in Egi"!
mendaal rapporteerde in vijf minuten een temperatuurdaling van
naar 7 graden en een tot 200 meter teruglopend zicht.
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
vrijdag.
Noorwegen:
Zowel zon als wolken
velden en langs de
westkust enkele win
terse buien. Maxima
van -4 graden in het
noorden tot +6 langs
de zuidkust.
Zweden:
Vandaag in het zuiden
bewolkt en plaatselijk
regen. Verder droog en
flink wat zon. Kouder,
met morgen middag-
temperaturen van -5
graden in het noorden
tot +5 rond Malmo.
Denemarken:
Vandaag bewolkt en
van tijd tot tijd regen.
Morgen aanvankelijk
droog en wat zon. Mid-
dagtemperatuur rond 7 graden.
Engeland, Schotland, Wales en Ier
land:
In Zuid-Engeland meest droog en
geregeld zon. Elders wolkenvelden
en vooral in de westelijke kustge
bieden soms regen. Middagtempe-
ratuur ongeveer 13 graden, in
Schotland en Engeland vaak wat
lager.
België en Luxemburg:
Zowel wolkenvelden als zon en mo
gelijk wat regen. Middagtempera-
tuur vaak iets boven de 10 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Vooral in het noorden en oosten
kans op regen. Elders naast wolken
ook zon. Middagtemperatuur rond
13 graden.
Portugal:
Zonnig. Middagtemperatuur vlak
aan zee ongeveer 22 graden.
Madeira:
Flink wat zon bij een middagtem
peratuur van 22 graden.
Spanje:
In het algemeen zonnig. Middag
temperatuur tussen de 20 en 25
graden.
Canarische Eilanden:
Zonnig. Maxima tussen 25 en 30
graden.
Marokko:
Westkust: zonnig bij temperaturen
van 25 tot 30 graden.
Tunesië:
Eerst zon. Morgen weer wat' wol
kenvelden en toenemende kans op
een regen- of onweersbui. Maxi
mumtemperatuur vlak aan zee 20
graden of iets lager.
Zuid-Frankrijk:
Perioden met zon, maar aan de
voet van de Pyreneeen soms hard
nekkige wolkenvelden en mogelijk
wat regen. Een aantrekkende
Mistral. Minder zacht, met op mor
gen maxima van 13 tot lokaal 19
graden.
Mallorca en Ibiza:
Flink wat zon en een aantrekkende
wind. Middagtemperatuur iets on
der de 20 graden.
Italië:
Naast zon geleidelijk ook wat meer
wolkenvelden. Droog. Middagtem
peratuur tussen 15 en 20 graden.
Corsica en Sardinië:
Flink wat zon, morgen ook kans op
een bui. Wat meer wind. Middag
temperatuur ongeveer 16 graden.
Malta:
Zon, maar soms ook wolkenvelden.
Een kleine kans op een regen- of
onweersbui. Middagtemperatuur
ongeveer 17 graden.
Griekenland en Kreta:
Flinke zonnige perioden. Middag
temperatuur tussen 13 en 18 gra
den.
Turkije en Cyprus:
Flink wat zon, maar op Cyprus ook
stapelwolken en kans op een re
gen- of onweersbui. Maxima tussen
14 graden op de Daraanellen en
20 op Cyprus.
Duitsland:
Vandaag in' het zuiden nog zon.
Verder wolkenvelden en kans op re
gen. Middagtemperatuur in het al
gemeen iets boven de 10 graden.
Zwitserland:
Aan de noordkant van de Alpen
Steeds meer bewolking en vanaf
vandaagmiddag kans op regen, bo
ven de 1500 meter sneeuw. Aan
de zuidflank aanhoudende kans op
zon. Middagtemperatuur morgen
ZATERDAG 15 MAART 1997
Zon- en maanstanden
Zon op 06.54 Zon onder
Maan op 10.40 Maan ondepce
Waterstand
Umuiden Katwijk
Hoog 08.05 20.34 07.38»
Laag 03.45 16.36 03.26»
Weerrapporten 14 maart 07 u
station weer wind
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Vlissingen
Maastricht
Aberdeen
Athene
Berlin
Boedapest
Bordeaux
Cyprus
Dublin
Frankfurt
Genève
Helsinki
Istanbul
Klagenfurt
Kopenhagen
Las Palmas
Luxemburg
mistbanken w.s 0
Rome mistbank»
Split onbew.
Stockholm onbew.
Warschau regen
Zurich mistbank»
Bangkok half bew.
Buenos Aires onbew.
Casablanca half bew
Johannesburg mist
Los Angeles onbew.
New Orleans onbew.
New York zwaar bev
half bew.
van 12 graden in het noor;
17 in Locarno.
Oostenrijk:
Aan de noordkant van de Alfiitvt
wolkt en toenemende kans bel,-
gen of sneeuw. In Karinth Coi
houdend zonnig. Maxima UWl
graden rond Wenen tot 15
zuidflank van de Alpen.
Polen:
Eerst bewolkt en kans
Morgen vanuit het noorden
ringen. Maxima morgen t
en 10 graden.
Tsjechië en Slowakije:
Geleidelijk meer bewolkingl
toenemende kans op rege-
dagtemperatuur op steed-
plaatsen rond 10 graden.
Hongarije:
Eerst flink wat zon. Morge;
bewolking en misschien
Middagtemperatuur ongemva
graden. Jghi
mii
til hni
eist
slijt
ker
tel
I voor allerlei gerechten gebruikt.
FOTO STUDIO WICK NATZIJL
Noten worden al sinds de oudheid
ATC/A/ t/*F ME EEM PAA/Z PISZ7EL-
SG0ZVES STU/ZEAS WAAVT CE
S. P. K-MAA//VAC ZE AS/£T MEEP
