'Boeing mogelijk toch neergeschoten'
Rebellen hebben bewind Mobutu op de knieën
Buitenland
Slachtpartij op het 'Eiland van de Vrede'
Passagiers
blijven weg
van Zanderij
Ook commissie-Dutroux zit met
hardnekkig 'partijkaart-syndroom'
'VS, teken verdrag
chemische wapens'
De gasdood kwam voor veel
joden mogelijk uit Frankrijk
VRIJDAG 14 MAART 1997
DGE
IRA-activiste mag baby bij zich houden
londen IRA-activiste Roisin McAliskey, dochter van de Noord-
Ierse activiste en oud-parlementslid Bernadette Devlin, mag
haar baby na de bevalling in mei bij zich in de gevangenis hou
den. Dat heeft de directie van de Holloway-gevangenis in het
nootden van Londen besloten. De 25-jarige McAlisksy zit in de
streng bewaakte gevangenis omdat Duitsland haar uitlevering
heeft gevraagd in verband met een aanslag op een Britse leger
basis bij Osnabrück, vorig jaar juli.
Toeristen schenden lijken in Argentinië
biifnos aires Reisbureaus in Argentinië organiseren uitstapjes
naar de plek in de Andes waar 25 jaar geleden een vliegtuig met
de Uruguayse rugby-ploeg aan boord neerstortte. De toeristen
deinzen er niet voor terug delen van de lijken als souvenirs mee
te nemen. Dat meldt de Argentijnse krant Pógina 12. Na het
vliegtuigongeluk in 1972 wisten de zestien overlevenden in leven
te blijven door het vlees van hun 29 dode kameraden op te eten.
Het wrak en de lijken waren tot voor kort bedekt met sneeuw en
ijs en zijn plotseling vrij komen te liggen.
Katten in Rome vluchten voor ratten
rome In Rome heerst een rattenplaag. De knaagdieren zijn niet
alleen in arme wijken te vinden, maar ook in populaire toeris
tentrekpleisters als de Piazza Navona en de om zijn restaurants
bekende wijk Trastevere. Volgens deskundigen zwerven er in de
stad „enorme exemplaren rond waarvoor zelfs katten op de
vlucht slaan". Sommige dieren worden dertig centimeter lang.
De belangrijkste oorzaak van de rattenplaag is het ontslag van
de gemeentelijke rattenvangers, drie jaar geleden. Het gemeen
tebestuur vond deze ambtenaren te duur.
Bom explodeert in winkelcentrum Parijs
parus In een winkelcentrum van Parijs is donderdag een bom
geëxplodeerd. De eigenaar van een winkel raakte gewond, de
schade bleef beperkt. De bom zat verstopt in een pakketje dat
een verf- en behangwinkel op de Parijse Linkeroever werd bin
nengegooid en tot ontploffing kwam toen de eigenaar het op
pakte om het weer naar buiten te gooien. De winkelier raakte
licht gewond aan zijn ogen en gezicht.
Ikea gaat straks hele huizen verkopen
Stockholm Ikea en het Zweedse constructiebedrijf Skanska
gaan goedkope koop- en huurappartementen bouwen. De ap
partementen zullen, als een proefproject in de Zweedse plaatsen
Huddinge, Helsingborg, Oerebro en Sundsvall slagen straks bij
Ikea te koop of te huur zijn. De maandelijkse kosten zullen on
geveer 3.000 Zweedse kronen (minder dan 800 gulden) bedra
gen, een kwart van de gemiddelde woonkosten in Zweden.
Gijzeling in Nigeria beëindigd
Lagos/parijs Nigeriaanse agenten hebben gisteren een duwboot
ontruimd waarop werkloze leden van een plaatselijke stam
woensdag voor de kust twintig buitenlanders gijzelden. Dit
meldt een woordvoerder van het Franse bedrijf ETPM dat eige
naar is van de boot. Zeventig leden van de stam hielden zestien
Fransen, drie Britten en een Amerikaan vast. De gijzelnemers
venveten het oliebedrijf dat het voornamelijk leden van een an
dere stam in dienst neemt.
Gewonden bij aanslagen in Belfast
Belfast Bij aanslagen in Belfast zijn gisteren drie mensen ge
wond geraakt. In de katholieke wijk Short Strand was een geza
menlijke patrouille van leger en politie doelwit van onbekende
aanvallers. Een agent en een militair liepen beenwonden op
toen een granaat naar de patrouille werd gegooid. In de katho
lieke wijk Ardoyne raakte eveneens een militair gewond bij een
granaataanslag. Hij werd onder vuur genomen in zijn gepantser
de Land Rover. De autoriteiten houden het Ierse Republikeinse
Leger (IRA) verantwoordelijk.
Bloeddonor krijgt minder snel hartaanval
londen Bloeddonors hebben minder kans op een hartaanval
dan mensen die nooit bloed afstaan. Dat blijkt uit een onder
zoek van de universtiteit van de Finse stad Kuopio, dat in de Bri
tish Medical Journal is gepubliceerd. De onderzoekers denken
dat het kleinere risico van een hartaanval het gevolg kan zijn van
vermindering van het ijzergehalte in het bloed als gevolg van de
bloedgift. Bij het onderzoek waren 2600 mannen betrokken. Van
de 153 mannen die in de laatste twee jaar bloeddonor waren ge
weest, had er slechts één een hartaanval gehad, oftewel 0,65 pro
cent. Van de overigen hadden er 226 (9,8 procent) problemen
met hun hart gekregen.
Muchtar Pakpahan heeft longkanker
jakarta De gevangen Indonesische vakbondsleider Muchtar
Pakpahan lijdt aan longkanker. Dat heeft zijn advocaat vandaag
gezegd. Pakpahan, die terechtstaat wegens 'subversie', werd za
terdag in een particulier ziekenhuis in Jakarta opgenomen. Pak
pahan, die diverse malen Nederland heeft bezocht, is de oprich
tervan de niet-erkende vakbond SBSI. Hij werd op 30 juli opge
pakt wegens staatsondermijnende activiteiten, een beschuldi
gingwaarop de doodstraf kan staan. Zijn arrestatie volgde op de
rellen in Jakarta van eind juli, .waarbij zeker vier mensen om het
leven kwamen. In 1994 werd hij tot vier jaar gevangenisstraf ver
oordeeld. Dit vonnis werd in hoger beroep vernietigd.
Schatvondst in Ecuador is nep
Quito De vondst van een miljardenschat voor de kust van
Ecuador is verzonnen. Dat blijkt uit verklaringen van de Ecua-
doraanse autoriteiten en de betrokken Noorse duiker Anton
Smith. Volgens Ecuador is er de afgelopen maanden geen ber-
gings- of onderzoeksvaartuig met moderne opsporingsappara-
tuur in de Ecuadoraanse wateren geweest. De Noorse duiker
[wilde met de vondst van zijn schat vermoedelijk geld lospeute
ren bij sponsors.
De vorig jaar bij New York neergestorte Boeing 747 van
TWA is mogelijk toch door een raket neergehaald. Dat
heeft James Kallstrom, die bij de FBI het onderzoek leidt,
gisteren gezegd.
strom voegde er aan toe dat er
tot nu toe geen bewijs is gevon-
Het is de eerste keer na de ramp den dat een raket de Boeing 747
van vorig jaar juli dat de FBI is binnengedrongen,
openlijk zegt dat de Boeing mo- Volgens de FBI-agent zijn er
gelijk is neergeschoten. Kali- echter te veel getuigenissen van
new york ap
mensen die zeggen dat zij vlak
voor de ramp een lichtflits in de
richting van het toestel hebben
gezien om de mogelijkheid uit
te sluiten dat er inderdaad een
raket is afgevuurd.
Als er een raket in het spel
was, dan is die zeker niet van de
Amerikaanse strijdkrachten af
komstig geweest, zei Kallstrom.
De FBI-agent ging daarmee in
tegen de speculaties dat de
Amerikaanse marine de Boeing
per ongeluk zou kunnen heb
ben neergeschoten.
Wel zou een terrorist met een
Stinger-luchtdoelraket of een
soortgelijk wapen achter de
ramp kunnen zitten, aldus Kall
strom. Hij wilde niet zeggen
waai" de raket dan afgevuurd
zou kunnen. Op het moment
dat de Boeing in tweëen brak
vloog het toestel 16 kilometer
uit de kust, op een hoogte van
3.900 meter.
Pierre Salinger, de voormalige
perssecretaris van president
John Kennedy, houdt vol dat de
Amerikaanse marine de Boeing
heeft neergehaald en dat de re-
gering-Clinton de zaak in de
doofpot wil stoppen. Salinger
gaf gisteren in Parijs een rap
port vrij met radarbeelden. Kall
strom noemde de beweringen
beth shemesh Israëlische schoolmeisjes zoeken troost in
eikaars armen, nadat een Jordaanse militair zeven van hun
schoolgenootjes heeft vermoord. De slachting vond uitge
rekend plaats bij de joodse enclave Naharaim op Jordaans
gebied, ook wel het 'Eiland van de Vrede' genoemd. Deze
plaats zou het symbool moeten zijn van de nieuwe vrede
tussen Israël en Jordanië. In het weekeinde trekt het gebied
veel Israëlische toeristen, door de week vooral schoolreis
jes. De aanslag van gisteren maakte opnieuw duidelijk hoe
kwetsbaar het vredesproces tussen Israël en zijn Arabische
buren is. De Jordaanse koning Hussein verweerde zich te
gen aantijgingen van Israëlische ministers dat zijn waar
schuwingen tegen geweld mogelijk tot de aanslag hebben
geleid. Het staatshoofd waarschuwde premier Netanyahu
in een brief 'voor een grote kans op geweld' als Israël door
gaat met plannen voor een nieuwe joodse vestiging aan de
rand van Oost-Jeruzalem. Israëls ambassadeur in Neder
land, Yossi Gal, stelde op een persconferentie „dat één gek,
zo weten we, voldoende is om het vredesproces op te bla
zen". FOTO AFP YOAV LEMMER
van Salinger 'volkomen mis
plaatst'.
Het onderzoek naar de ramp
gaat nog steeds door. Deskundi
gen sluiten niet uit dat de
Boeing een bom aan boord
heeft gehad of dat er een explo
sie is geweest in een van de ker-
osinetanks. Bij de ramp kwa
men alle 230 inzittenden om.
paramaribo» anp
Sinds de Surinaamse militaire
politie en douane de drugscon
troles op de luchthaven Zand
erij hebben verscherpt, stijgt het
aantal reizigers dat een vlucht
heeft geboekt maar niet komt
opdagen. Gisteren bleven veer
tig van de ruim driehonderd
passagiers van de vlucht naar
Amsterdam weg.
Naar in politiekringen in Pa
ramaribo verluidt gaat het
waarschijnlijk om personen die
als drugskoeriers dienst doen.
Zij zouden worden afgeschrikt
door de verscherpte controle op
Schiphol en op vliegveld JA.
Pengel, zoals Zanderij officieel
heet. De straatwaarde van een
kilo cocaïne zou door de maat
regelen in Suriname met ruim
dertig procent zijn gedaald tot
tussen de zeven- en tiendui
zend Nederlandse guldens.
Reizigers die wel het vliegtuig
naar Amsterdam namen, moés
ten donderdag veel geduld heb
ben. Als gevolg van de ver
scherpte controles vertrok het
vliegtuig ruim drie uur te laat.
De strengere controle van pas
sagiers op de gecombineerde
KLM/SLM-vluchten naar Am
sterdam heeft in Paramaribo tot
irritatie geleid. Zaterdag werd
ambassadeur Evert Azimullah
teruggeroepen. President Wij-
denbosch had donderdag een
onderhoud met hem.
In het Surinaamse parlement
zei Wijdenbosch ook dat uitvoe
ring van het rechtshulpverdrag
met Nederland niet de hoogste
prioriteit geniet. Volgens hem
zijn sommige van de zeventien
rechtshulpverzoeken ook on
duidelijk.
De president sprak over de
kwestie na opmerkingen over
vermeende besluiteloosheid
van de regering om aan de Ne
derlandse verzoeken te voldoen.
brussel» anp
jeune, die de voorwaardelijke
vrijlating regelt. Dutroux werd
in 1992 vervroegd vrijgelaten op
grond van deze wet.
Verwilghen trad gisteren naar
buiten om zijn frustratie te ui
ten. Hij zei „dat sommige com
missieleden kennelijk nog niet
zo ver zijn dat ze over partij-
grenzen heen kunnen kijken.
Het is pijnlijk dat te constate
ren." Verwilghen noemde geen
namen. Diverse commissiele
den gaven gaandeweg hun
werkzaamheden juist aan meer
waardering voor andere partijen
op te kunnen brengen. Zo zei
den de Vlaamse socialist Lan-
duyt en het extreem-rechtse
commissielid Annemans
(Vlaams Blok), doorgaans aarts
vijanden, onlangs veel waarde
ring voor elkaar 'als persoon' te
hebben.
Belgische partijpolitiek dreigt
toch weer de overhand te krij
gen in het onderzoek naar de
wijze waarop politie en justitie
de zaak-Dutroux hebben be
handeld. Voorzitter Mare Ver
wilghen van de -onderzoeks-
commissie-Dutroux zegt 'zwaar
teleurgesteld' te zijn over het
feit dat de commissie niet tot
eensluidende conclusies kan
komen.
Volgens hem staat oude par
tijpolitiek .aanbevelingen over
de hervorming van politie en
justitie in de weg. Voor veel Bel
gen vormt de commissie-
Dutroux de laatste hoop op een
daadwerkelijke verandering van
het vermolmde systeem, waarin
het bezit van de juiste 'par
tijkaart' sinds mensenheugenis
belangrijker is dan iemands ca
paciteiten.
De commissie-Dutroux moet
namens het parlement in kaart
brengen welke fouten zijn ge
maakt in de zedenzaak. Ook
dient zij te onderzoeken of
Dutroux en medeverdachte Ni-
houl bescherming hebben ge
noten. Daarnaast heeft de com
missie de opdracht aanbevelin
gen te doen over de hervorming
van het door politieke benoe
mingen gedomineerde justitie
apparaat.
Gisteren presenteerde de
commissie een concept-verslag,
dat nog weinig antwoorden be
vat. Zo kon ze het niet eens
worden over de personen die
fouten hebben gemaakt. Er
wordt alleen geconcludeerd dat
er 'wantoestanden' heersten.
Ook is er kritiek op de Wet-Le-
Een 5-daagse midweek, Ind. trein-
retour tussen elke willekeurige
plaats in Nederland en Almelo,
2 treintaxi-kaartjes en 2 taxiritten
lnAlmel° 515,- p.p.
prijs geldig t/m 31/12/f 7.
Geheel verzorgd, Ind. 4 overnachtingen,
alle drankjes en maaltijden, gebruik van
vele spelfacllltelten en Iedere avond
entertainment
Plussers betalen bij ons altijd minder.
Alle all-in midweek-arrangementen
van ma. t/m do. f 100,- p.p.p.n.1
Vraag vrijblijvend onze folder aaa
Preston Palace - Almelo - Tel. 0546-542121
EU-voorzitter Kok in brieven
washington hans de bruun
correspondent
Premier Wim Kok heeft in brie
ven aan president Bill Clinton
en de Amerikaanse Senaat een
dringend beroep gedaan om het
in de VS omstreden verdrag te
gen chemische wapens goed te
keuren. In zijn rol als fungerend
EU-voorzitter stelt Kok dat on
dertekening door de VS de ge
loofwaardigheid en de effectivi
teit van het verdrag sterk zal
vergroten.
President Clinton is sterk
voorstander van het verdrag,
dat al door meer dan honderd
landen is ondertekend. Maar
een grote groep senatoren heeft
er ernstige bezwaren tegen. Die
groep wordt geleid door de oer
conservatieve Republikeinse
senator Jesse Helms, die voor
zitter is van de commissie bui
tenlandse zaken en zonder
wiens instemming het verdrag
nooit ter goedkeuring aan de
voltallige Senaat kan worden
voorgelegd.
Kok wijst er in zijn brief op
dat ondertekening door de VS
de druk op de Russische Fede
ratie om het verdrag te onderte
kenen, zal vergroten. Helms en
een groot aantal senatoren me
nen dat het verdrag niet kan
worden gecontroleerd en dat
buitenlanders op grond van het
verdrag de kans krijgen Ameri
kaanse chemische industrie te
inspecteren.
nairobi frans van den houdt
correspondent
De Zaïrese rebellenleider Laurent Kabila is een
machtsfactor van belang geworden. In korte tijd heeft
hij het 32-jarige regime van Mobutu Sese Seko volle
dig vernederd. Zijn strijders hebben al een vijfde van
Zaïre in handen en staan op het punt de derde stad
van het land, Kisangani, in te nemen. De regering in
Kinshasa ziet zich gedwongen hem nu heel serieus te
nemen.
Het was eind oktober vorig jaar toen Kabila (58) zijn
eerste ontmoeting had met de internationale pers. In
Uvira, zijn eerste belangrijke verovering, zat hij wat
schuchter op een bank. „Ik zit hier al dagen op jullie
te wachten, maar niemand kwam", meldde hij verle
gen. Hij leek de pers harder nodig te hebben dan om
gekeerd. Op timide toon kondigde hij aan dat zijn eer
ste militaire successen in Oost-Zaïre slechts het begin
waren. Het uiteindelijke doel was omverwerping van
het Mobutu-regime.
De Westerse journalisten schoten nog net niet in de
'ach, en de meesten deden het verhaal schouderopha
lend af als grootspraak. Toen ze later die dag hoorden
dat bij Gisenyi en Goma flink gevochten was, konden
ze hun teleurstelling nauwelijks nog de baas. Zaten ze
hun tijd te verdoen met een onbetekenende dromer,
terwijl het daar gebeurde.
Hoe anders is het nu, slechts vier maanden later. Zelf
verzekerd paradeert Kabila voor duizenden nieuwe
rekruten. Hij spreekt in krachtige taal over zijn plan
nen voor Zaïre en dwingt Kinshasa steeds verder op
de knieën, terwijl de wereldpers aan zijn lippen hangt
om elke uitspraak over vredesoverleg en een wapen
stilstand razendsnel op te tekenen.
De opmars van Kabila's rebellen gaat onverminderd
door en met de op handen zijnde verovering van Ki
sangani, de belangrijkste stad in het oosten, kan nie
mand meer om hem heen. De rebellen hebben het
corrupte gedrag van het Zaïrese leger snel doen verge
ten en steun verworven onder een groot deel van de
bevolking. Met het leger zijn ook de afpersing en om
koperij verdwenen. Handelaren en winkeliers worden
met rust gelaten en kunnen eindelijk ongestoord za
ken doen. Die factor draagt in belangrijke mate bij
aan het succes van Kabila.
De positie van de rebellen is verder verstevigd doordat
ze vanuit het oosten niet alleen verder west- en
noordwaarts, maar ook zuidwaarts zijn getrokken en
de economisch zeer belangrijke provincie Shaba kon
den binnendringen. Hun laatste overwinning daar is
Kongolo, in het centrum van Zaïres koper- en kobalt-
winning. Koper levert ruim 60 procent van 's lands ex
port en brengt jaarlijks miljarden op.
Slagen de rebellen erin door te stoten naar de provin
cie Kasai, dan komen ook de diamantmijnen binnen
handbereik. Dan beschikken ze over enorme financië
le bronnen, die zowel door Kabila als Kinshasa wor
den beschouwd als bepalend voor het verdere verloop
van de oorlog. Naast de verovering van Kisangani is
dat ongetwijfeld wat Kabila wil bereiken voordat hij
serieus gaat praten met Kinshasa.
Met de belangrijkste troeven in handen is het'Kabila
die het sterkst staat aan de onderhandelingstafel en
ook het tijdstip van overleg kan bepalen. Vergeten is
de eerdere weigering van het bewind om met de re
bellen te gaan praten. Nu zelfs buitenlandse huurlin
gen het tij niet hebben kunnen keren, zit er voor de
regering niets anders op dan elk aanbod om over een
vredesregeling te gaan praten met beide handen aan
te grijpen.
Waar Kabila nu voor dient te waken, is dat hij het spel
niet alleen speelt, maar er ook de Zaïrese oppositie
partijen bij betrekt. De populaire Unie voor Democra
tie en Sociale Vooruitgang (UDPS) bijvoorbeeld is niet
van plan zich zomaar uit te laten rangeren. „Wij steu
nen Kabila, maar als hij denkt dat hij de oppositielei
ders kan negeren, dan heeft hij het mis. Dan kan hij
nog op fikse tegenstand rekenen", zo waarschuwt een
UDPS-woordvoerder.
In dat geval doemt het spookbeeld op van een chaos a
la Liberia en Somalië. En wie zit daar op te wachten?
Per slot van rekening willen alle partijen hetzelfde:
weg met Mobutu, vrije en eerlijke verkiezingen en
echte democratie. Het is te hopen dat de persoonlijke
ambities van Kabila en en de oppositie in goede ba
nen kunnen worden geleid. En de zieke Mobutu? Hij
mag wel blijven als symbolisch staatshoofd, heeft Ka
bila zich eens laten ontvallen. „Zijn levensdagen zijn
toch geteld."
parus cees van zweeden
correspondent
Frankrijk heeft tijdens de Twee
de Wereldoorlog enorme hoe
veelheden van het gas Zyklon-B
naar Duitsland geëxporteerd.
Dat heeft de Franse historica
Annie Lacroix-Riz onthuld. Zy
klon-B werd onder meer in
Auschwitz gebruikt om joden te
vergassen.
Lacroix-Riz stelde vorig jaar al
de banden tussen de Franse
chemische industrie en nazi-
Duitsland aan de kaak, maar
toen stuitte zij op scepsis en
weerstand. Een universiteits
blad weigerde zelfs haar artikel
af te drukken. „Er zijn in Frank
rijk nog heel veel taboes", aldus
de historica.
Maar ook het serieuze dag
blad Le Monde omschreef haar
aantijgingen vorig jaar als 'meer
dan een hypothese, maar min
der dan een bewijs'. Deze w<?ek
zei Lacroix-Riz echter de harde
bewijzen voor haar beschuldi
ging in officiële archieven te
hebben gevonden.
Het Zyklon-B werd geprodu
ceerd door een dochter van het
Franse concern Ugine, in een
fabriek ten noorden van Parijs.
„Het staat nu vast dat het gas
naar Duitsland ging en dat het
bedoeld was voor militair ge
bruik", aldus de historica. „Het
is alleen nog niet helemaal be
wezen dat het van daaruit door
ging naar Auschwitz."
Annie Lacroix-Riz, die doceert
aan de universiteit van Toulou
se, vond haar bewijzen in de
'Majestic-Archieven'. Deze ar
chieven, die tot voor kort nog
geheim waren, bevatten vele
duizenden documenten uit het
Majestic Hotel in Parijs, ooit het
Duitse hoofdkwartier.
„Een collega vond bij toeval
een staatje van de Zyldon B-
produktie in de Noord-Franse
fabriek in het jaar 1941", zei La
croix-Riz. „Daaruit bleek dat in
dat jaar één ton van het gas was
geproduceerd. Ik vond vervol
gens een productiestaatje uit
1944, waaruit bleek dat er in dat
jaar elke méénd 37 ton Zyklon-
B werd gemaakt. In drie jaar
was de productie met een factor
400 toegenomen."
Om de productiecapaciteit te
vergroten, werkte Ugine ook sa
men met het Duitse Degesch,
een volle dochter van Zyklon-B-
producent IG Farben. Voor Lac
roix-Riz is dat een aanwijzing
dat het Franse gas in Auschwitz
gebruikt kan zijn. Gashouders
die in het kamp werden gevon
den, droegen veelal de naam
'Degesch'.
„In 1942 vertienvoudigden de
Duitsers hun kapitaal in de
Franse fabriek", aldus de histo
rica. „En in 1944 verdubbelden
ze nog eens hun deelname." De
joodse directeuren van Ugine
waren toen al ontslagen. Een
van hen, Raymond Berr, zou la
ter in Auschwitz met Zyklon-B
wórden vergast.
