Feiten &Meningen
'Ik heb mijn geloof in
Mooie woorden helpen Russen niet van corruptie
Noodscenario
Renault uit de
kast gehaald
werkgroepen verloren'
VRIJDAG 7 MAART 1997
152
IDA
foto epa ol/v/s
JS
Diplomaat twijfelt over nut VN-resoluties mensenrechten
NIEUWSANALYSE
President Chirac toonde zich geschokt, en premier Juppé
drong aan op een ietsje meer menselijkheid. Maar toen Louis
Schweitzer woensdagavond de ambtswoning van Juppé uit
kwam, had hij nog steeds zijn salaris van zes cijfers. En de ruim
3.000 Belgische Renault-werknemers waren nog steeds hun
baan kwijt.
Louis Schweitzer, hoogste baas van het semi-staatsbedrijf
Renault, heeft het voorkomen van wijlen Jacques Tati, de ma
ker van komische films. Maar de film die Louis Schweitzer
thans aan het schieten is, lijkt eerder een rampenscenario te
hebben.
De ellende bij Renault is zo groot, dat de aankondiging van
een verlies over 1996 van vijf miljard francs, toch zo'n 1,6 mil
jard gulden, op 20 maart door de beurzen met een koersstijging
beloond zou worden. Iedereen gaat namelijk uit van hogere
verliezen. En voor het lopende jaar geldt: meer van hetzelfde.
Renault is niet de enige verliesgevende autoproducent in Eu
ropa, maar de problemen lijken er groter dan elders. Een plan
tot samenwerking met het Zweedse concern Volvo mislukte
enkele jaren geleden, omdat Volvo argwaan bleef koesteren te
gen de staatsbemoeienis met Renault. En sindsdien zijn eigen
lijk ook alle andere pogingen tot gezondmaking verzand.
De hele Europese autoindustrie is in moeilijkheden, omdat
er een enorme overproductie van au
to's is. De 91 autofabrieken die het Ou
de Continent rijk is, kunnen samen
ruim achttien miljoen auto's per jaar
maken. Vorig jaar werden er evenwel
nog geen dertien miljoen verkocht. Ge
volg is een moordende concurrentie
slag, die de winstmarges heeft vers
mald.
Voor Renault is het probleem van de
ingestorte automarkt in Europa des te
groter, omdat het concern zo zwaar
leunt op het Oude Continent. Het Fran
se concern verkoopt slechts dertien
procent van zijn productie in de VS en
Azië, twee snelgroeiende markten.
Schweitzer voerde de concurrentie- Louis Schweitzer,
slag met het aloude prijswapen. Vorig archieffoto ap
jaar maart lanceerde hij met veel mis
baar een campagne voor een lagere
kostprijs. Doel was gemiddeld elk voertuig voor 3.000 francs
minder te produceren, zodat de verkoopprijs 3,5 procent tot 5
procent omlaag zou kunnen.
Die verlaging van de verkoopprijs werd in oktober vorig jaar
inderdaad doorgevoerd, maar de bezuiniging van 3.000 francs
per auto werd nimmer gehaald. Het gevolg was dat de winst
marges verder versmalden, terwijl het marktaandeel niet eens
steeg. Renault zag dat aandeel in de Franse markt zelfs dalen,
tot 27 procent.
Anders dan bijvoorbeeld Peugeot slaagt Renault er ook slecht
in om zijn kosten te bewaken. De ontwikkeling van de Mégane
bijvoorbeeld, een auto die overigens wel aansloeg, kostte het
onwaarschijnlijke bedrag van veertien miljard francs.
Van de - naar schatting - ruim vijf miljard francs die Renault
vorig jaar verloor, kwam drie miljard voor rekening van de per
sonenautodivisie. Maar die divisie is niet Schweitzers enige
zorg. Ook de vrachtwagendivisie leed een massaal verlies, 700
miljoen (tegen een winst van een miljard francs het jaar daar
voor).
De overproduktie van vrachtwagens is zo schrijnend dat fa
brikanten soms 45 procent onder de catalogusprijs gaan zitten
om hun trucks te kunnen slijten. Met de overname van DAF
door het Amerikaanse Paccard, eind vorig jaar, lijkt de concur
rentie alleen nog maar erger te worden. Voor Renaults vracht
wagendivisie, de derde ter wereld, ziet de naaste toemkomst er
somber uit. Experts sluiten zelfs niet uit dat Schvteitzer uitein
delijk zal moeten besluiten de divisie te verkopen.
Geconfronteerd met deze rampspoed, stapte Louis Schweit
zer vorige week in de TGV naar België, en zette zijn 3.000 werk
nemers aldaar op straat. De aandelen van Renault stegen, daar
de sluiting in beleggersland werd gezien als een langverbeide
en hoogstnoodzakelijke sanering.
De werknemers in Vilvoorde legden het werk neer, de halve
stad nam een paar minuten stilte in acht, bij de plaatselijke
Renault-dealer ging een zwarte vlag in top, de Belgische rege
ring kondigde een proces aan, koning Albert bemoeide zich er
mee evenals de Europese Commissie. Louis Schweitzer werd in
België tot volksvijand nummer één verklaard.
Enige, maar schrale, troost was mischien dat deze week ook
in Frankrijk het verlies van 2.700 banen werd aangekondigd.
parus cees van zweeden
correspondent
„Hoe hoger je op de ambtelijke ladder
komt, des te meer geneugten vallen je
ten deel, des te pijnlijker wordt het die te
verliezen - en daardoor voer je dus nog
gehoorzamer je opdrachten uit. En wan
neer de top van de nomenklatoera is be
reikt, is alles voor handen.'' Boris Jeltsin
in 1990, een jaar voordat hij tot president
van Rusland werd gekozen, over het cor
rupte communistische systeem. Hij
zweert dat hij de simpele Boris Nikolaje-
vitsj van achter de Oeral zal blijven.
Gisteren verklaarde hij de oorlog aan de
corruptie en de daarmee onlosmakelijk
verbonden moord en doodslag op alle
niveaus. Mooie woorden. Maar heeft de
ze ex-strijder voor gerechtigheid niet al
zes jaar zoveel macht dat hij de corrup
tiedraak had kunnen verslaan? En is het
niet Jeltsin die zijn simpele flatje in Mos
kou inruilde voor meer datsja's dan zijn
voorgangers ooit hadden? En heeft hij
niet de ZIL-limousine, het kenmerk van
de communistische heersers, ingeruild
voor de lange Mercedes S-klasse, het
symbool van de nieuwe rijken?
Niemand zal ontkennen dat bij de om
vorming van een commando-economie
naar een vrije handel spaanders vallen
en dat daarbij heel wat louche figuren
binnen de kortste keren vermogens ver
dienen. Maar wat er onder Jeltsin is ge
beurd, tart elke beschrijving. Dat de cor
ruptie onder de communisten welig tier
de is een waarheid als een koe. Nog
nooit is het echter zo schaamteloos ge
beurd.
Deskundigen schatten dat zo'n veertig
procent van de hele Russische handel op
een of andere manier is verbonden met
dubieuze praktijken. Of je nu aangifte
wilt doen bij de politie van een poging
tot diefstal, of een meerderheidspakket
aandelen in een lucratieve zaak wilt ver
werven, er moet worden gesmeerd. Par
lementsleden zijn te koop. Grote con
cerns hebben hun eigen ministers of
staatssecretarissen. En wie niet li
- lees: betalen - moet voelen. Er i'
geen land ter wereld waar zoveeli
tractmoorden worden gepleegd l| 7,
Rusland. Dat er maar zo weinig wy
opgelost, ligt niet alleen aan de o)
van de speurders.
„De staat heeft de plicht ervoor tH]
dat lonen en pensioenen op tijd j
betaald", roept Jeltsin. Opnieuw!
woorden, maar miljoenen wacht! haa
maanden op hun paar roebels. ET
hen dan kwalijk te nemen dat zebiste
'die daar boven' op hun manier [je za
ren rond te komen? Wie kan de w
man, getrouwd en vader van twe^ded
ren, met een salaris van ongeveeirlid
honderd gulden, echt aan de schlnerl
nagelen als hij een paar extra bei D
gen uitdeelt en de roebels in zijnj m<
steekt? peu
Specialisten schrikken er niet von hi
patiënten die zijn verzekerd, rekikt a
uit te schrijven voor behandeling wet
helemaal niet hebben plaatsgehad n
waarna het verschil tussen arts ejÜe
tiënt kan worden verdeeld. Op scjeng,
moet extra worden betaald voort afs
ningen die volgens de wet gratispeli
„Het geduld van het volk raakt optet i
roept Jeltsin nu. Maar met die coper
ring is hij geen stap dichterbij eeJgoe
sing. Hoe wil Jeltsin het corruptePro\
dat Rusland is ooit droogleggen aper
tot op het allerhoogste niveau de[ Pk
tie is doorgedrongen? De presidehcui
1990: „Zo lang wij er zo miserabeP he
moedig voor staan, kan ik geen spbe
door mijn keel krijgen en mij daa'g er
eens te goed doen aan kaviaar. IlPen
geen geïmporteerde supergenee^dse
len slikken omdat ik weet dat dePet 1
vrouw zelfs geen aspirientje voon wet
kind heeft. Omdat het een schanfd vj
lsch(
moskou hans hoogenduk Pno'
correspondent
Wat voor nut heeft het dat de
Verenigde Naties resoluties te
gen schendingen van de men
senrechten uitvaardigen als die
niet uitvoerbaar zijn. Dat vraagt
de Nederlandse diplomaat
P. van Wulfften-Palthe zich af.
Vooral de recente dood van vier
VN-waarnemers in Rwanda
bracht de vice-ambassadeur bij
de VN aan het twijfelen over het
nut van de resoluties. Maandag
begint in Genève de 53ste zit
ting van de VN-mensenrechten-
commissie.
De sfeer in de diverse brand
haarden wordt volgens de di
plomaat steeds grimmiger. Hij
vindt de risico's waaraan VN-
medewerkers bloot staan, voor
al in de Grote Meren-regio in
Midden-Afrika, een enorm pro
bleem. „In Burundi waren vorig
jaar niet voor niets slechts vijf
mensenrechtenrapporteurs ge
stationeerd. Nu zijn dat er tien.
Maar zij kunnen de hoofdstad
Bujumbura niet uit om elders
de situatie in kaart te brengen.
Te gevaarlijk."
Nu Nederland EU-voorzitter is,
dient Van Wulfften-Palthe na
mens de unie resolutie-voor
stellen in die VN-lidstaten met
een slechte reputatie op het ge
bied van de mensenrechten aan
de schandpaal nagelen. Op de
lijst staan onder meer Nigeria,
China, Myanmar, Iran en Irak.
Opmerkelijk is het ontbreken
van Turkije en Indonesië. „We
hebben een schifting moeten
maken Demensenrerhtensim-
atie in Turkije wordt door indi
viduele Europese landen aan de
orde gesteld."
Voor de situatie in het door
Indonesië geannexeerde Oost-
Timor zal de vice-ambassadeur
een zogenoemde voorzittersver
klaring voorstellen. Op die ma
nier kunnen bijvoorbeeld ook
landen met veel economische
belangen, toch anoniem enige
kritiek op Indonesië uiten.
Van Wulfften-Palthe ergert zich
vooral aan regeringen die aan
bevelingen van de mensenrech
tencommissie aan de laars lap
pen. Zoals China. „Peking ver
toont obstinaat gedrag. On
danks toezeggingen is er weinig
tot niets veranderd. Ze her
schrijven weliswaar wetboeken,
maar dit gaat echt te langzaam.
Peking meent dat de Chinese
mensenrechten niet bespreek
baar zijn in de commissie. Voor
een permanent lid van de VN-
Veiligheidsraad vind ik dit een
nogal merkwaardige opvatting."
Ook de houding van Nigeria,
dat anderhalfjaar geleden de
Ogoni-activist Ken Saro Wiwa
en acht medestanders terecht-
stelde, irriteert Van Wulfften-
Palthe. „In een resolutie dron
gen we vorig jaar aan twee rap
porteurs toe te laten om onder
meer de situatie in gevangenis
sen in kaart te brengen." Pas na
bijna een jaar moeizaam onder
handelen gaf Lagos enkele we
ken geleden het groene licht.
„Maar de VN-rapporteurs zitten
er nop ste <is nipf dp ïnrnndi-
ging is inmiddels weer ingetrok
ken. Er zijn opnieuw proble
men."
Van Wulfften-Palthe zal op de
zitting van de commissie op
nieuw zijn best doen waarbor
gen te krijgen voor de rechten
van het kind. Een paar jaar gele
den, nog ver voor de affaire-
Dutroux, wilde hij een werk
groep die zich zou buigen over
de seksuele exploitatie van kin
deren. Toen zijn initiatief kans
loos bleek, verliet hij boos de
vergaderzaal. „Ik heb mijn ge
loof in werkgroepen verloren. Er
is nu een groep die zich moet
gaan bezighouden met de rech
ten en normstelling voor men
senrechtenactivisten. Het zal
me hoogst verbazen als er iets
uitkomt."
In de drie jaar dat de Ecua-
doraan Ayala-Lasso het men-
senrechtencentrum leidde, is er
volgens de Nederlander veel ge
loofwaardigheid verloren ge
gaan. Lasso keert nu terug naar
Quito waar hij minister van bui
tenlandse zaken wordt. Van
Wulfften-Palthe hoopt op een
leidsman met meer capacitei
ten. „We moeten iemand heb
ben die de mensenrechtenstrijd
nieuw leven inblaast. Ik denk
aan Oscar Arias, de Nobelprijs
winnaar en oud-president van
Costa Rica, of Cory Aquino van
de Filipijnen. Dat zijn mensen
die zoiets heel goed kunnen."
genéve mo lagarde
anp
Jeltsin tijdrt ns zijn rede in het Russische parlemert. foto epa
sw! 33
De in het wit geklede Nabela, het zusje van Loubna, samen met de ouders van andere vermoorde en vermiste kinderen op weg om de pers te woord te staan.
Er was destijds een verdachte, die tussen 1982 en
1984 al drie keer was aangehouden wegens hard
handige seksuele handtastelijkheden met minderja
rige jongens. Er werd destijds ook vergeefs huiszoe
king gedaan in het garagebedrijf van de vader van
de verdachte. De nummerplaat van een auto, waar
in een klasgenootje Loubna had gezien, werd slor
dig nagetrokken. Op verklaringen van buurtbewo
ners, dat ze toentertijd kindergeschreeuw in de ga
rage hadden gehoord, werd niet ingegaan.
Afgelopen woensdag werd bij een nieuwe huiszoe
king op hetzelfde adres in de Brusselse wijk Elsene
in de kelder onder de garage een metalen koffer
ontdekt met daarin het stoffelijk overschot van
Loubna. Dezelfde verdachte van '92 is opnieuw
aangehouden.
Zou er een overtreffende trap bestaan in het Belgi
sche drama van de verdwenen en vermoorde kin
deren, dan zou de schrijnende zaak van de verdwe
nen Loubna er een goede kandidaat voor zijn. Vier
jaar lang werden de ouders van Loubna door politie
en justitie vrijwel geheel aan hun lot overgelaten.
Het onderzoek werd al anderhalve maand na de
verdwijning zo goed als gestaakt.
Pas toen in augustus vorig jaar de zaak-Dutroux
losbarstte en kort na elkaar de stoffelijke resten
werden gevonden van de meisjes Julie en Mélissa
en An en Eefje kwam ook het piepdunne dossier
van Loubna weer boven tafel. Tot dan toe had va
der Ben Aïssa zo ongeveer in zijn eentje de speur
tocht naar zijn verdwenen dochtertje moeten doen.
Niet veel meer dan een uur na de verdwijning van
Loubna ging hij nog diezelfde middag samen met
een oudere dochter, de dan 14-jarige Nabela, naar
het politiebureau om aangifte te doen. Nabela kan
beter met het Frans uit de voeten dan haar vader.
Ze moesten bijna een uur wachten voordat iemand
hen wilde aanhoren, 's Avonds liet de politie weten
dat een telefonische ronde langs de ziekenhuizen in
Brussel niets had opgeleverd.
In de eerste dagen na de verdwijning liep vader Ben
Aïssa kris kras door Brussel te zoeken, in parken en
stations. Hij ging bij vrienden en bekenden langs
met steeds weer dezelfde vraag: weten jullie iets
over Loubna? Toen hij enkele dagen later, weer in
het gezelschap van Nabela, tegen de wens van de
politie in bij de rijkswacht aanklopte, bleken ze daar
van een vermissing in Elsene niets te weten. „Mis
schien vergeten door te geven", werd gemompeld.
De vader liet zelf affiches maken. Hij scharrelde
geld bij elkaar om een beloning van 25.000 gulden
te kunnen uitloven voor tips. Eind '92 kwam de po
litie nog één keer langs, met de vraag of de familie
zelf nog nieuws over Loubna had gehoord. Daarna
gebeurde er niets meer.
Inmiddels kent heel België de familie Ben Aïssa,
niet in de laatste plaats door het optreden van de
nu 18-jarige Nabela, die vorig jaar haar eindexamen
deed en thans geschiedenis studeert. Zij was het die
met een megafoon in de hand een woedende me
nigte kalmeerde, die zich vorig jaar herfst bij het
Brusselse Paleis van Justitie had verzameld, waar de
gewraakte onderzoeksrechter Connerotte net te ho
ren had gekregen dat hij het onderzoek in de zaak-
Dutroux niet langer mocht leiden.
De Ben Aïssa's zijn een toonbeeld van tolerantie.
Nooit hebben ze willen geloven dat aan de verdwij
ning van Loubna zo weinig werd gedaan, omdat ze
'toch maar' van migrantenouders afstamde. „Wij
hebben nooit problemen gehad met racisme", ver
klaarden vader en dochter Ben Aïssa nog begin dit
jaar tegenover het weekblad Knack. „Ons dossier is
niet anders behandeld dan de andere verdwijnin
gen. Kijk wat er gebeurde met de andere families.
Zijn die ouders in het begin beter opgevangen?
Nee, dus."
Ze zijn ook niet boos geworden toen de naam
Loubna bleek te ontbreken op het grote bord met
namen van verdwenen kinderen dat stond opge
steld aan het einde van de 'Witte Mars', waarmee
begin oktober meer dan 300.000 Belgen hun ver
ontwaardiging uitten over het slecht functioneren
de politie- en justitieapparaat. „Loubna was toch in
de harten van 300.000 mensen", zei Nabela later.
„Dat is veel belangrijker dan zo'n kleine nalatig
heid."
Ook hebben ze 'België' nooit de verdwijning van
Loubna verweten. „Als je twintig jaar hier woont",
zei vader Ben Aïssa in Knack, „ga je niet meer den
ken in termen van hier of ginder. Thuis, dat is Bel
gië. Je zegt dan niet: wanneer we hier niet waren
komen wonen, was het niet gebeurd. Als het moet,
gebeurt een ramp toch, of je in België woont, in
China of op de Noordpool."
brussel aly knol
correspondent
ensi
ïhtin
De 34-jarige Patrick Derochetteaas
woensdag in Brussel werd geanens
teerd na de vondst van het stofljerde
overschot van Loubna Ben Aïsstorte
gisteren formeel in staat van ber
diging gesteld. Hem worden vocL
verkrachting, vrijheidsberoving!'"*
opsluiting van een kind ten Iast^CHE|
legd. De werkelijke doodsoorzarxi
Loubna moet nog worden vastgjj^e|
Derochette werd gisteren van
naar Neufchateau overgebracht^^
het onderzoeksteam van de zaaj^ VT
Dutroux zetelt. Ook zijn oudersj_ yQ
een broer zijn in Neufchateau a
hoord in verband met de dood v
Loubna. Ze werden, net als desb
verdachten in de zaak-DutrouxJo£
een woedende menigte opgewaï
Voor de Belgen betekent deze mFECH
zaak een dramatische herhaling^st
de gebeurtenissen van vorig jaap da
mer. Net als toen worden ook n/ee j;
stoep voor het huis van de oudd°eP
Brussel en de stoep voor de garfrsiti
onder bloemen bedekt En net jPonl
toen klinken ook nu weer zwar^vei
wijten aan het adres van politie'
justitie. )or
„Dit is toch eigenlijk een schande?" De televisiepresentator, die gisteren met de Belgische minister De Clerck
(justitie) sprak, kon zijn woede niet meer inhouden. Hij kon er met zijn verstand niet bij dat zóveel was misgegaan
in het onderzoek naar de verdwijning van het 9-jarige Marokkaanse meisje Loubna Ben Aïssa op de middag van de
vijfde augustus 1992.
