Een onuitroeibaar fenomeen
oPORT
DONDERDAG 6 MAART 1997
IN
071 -5356464. PLV -CHEF ROB ONDERWATER, 07j
Illegaal of niet, de voetbalmakelaar opereert in een schemergebied
Het gaat op de voetbalmarkt om geld. Heel veel
geld. Dat daarbij normen vervagen, behoeft geen
betoog. Spelersvakbond WCS dacht altijd de norm
te stellen. Maar kreeg deze week de kous op de kop.
Werknemers Peter Gerards en Sigi Lens zijn volgens
voorzitter Theo van Seggelen in zeker één geval
over de schreef gegaan. Hen is de wacht aangezegd.
Ondertussen probeert de voetbalwereld de invloed
van 'illegale' voetbalmakelaars in te dammen. Hoe
zeer die strijd ook tot mislukken is gedoemd.
De branche is ver
ziekt tot op het bot.
Maar aan de bui
tenkant is het toch vooral een
wereld van schone schijn.
Maatpakken, snelle wagens,
zaktelefoons. Het behoort in
veel gevallen tot de standaard
uitrusting die de voetbalmake
laar zich met gemak kan veroor
loven.
Voor station Vlissingen zwaait
Emile Miedema - slobberjack,
spijkerbroek - het portier van
zijn tweedehands Rover open.
„Excuus, geen glimmende boli
de", grapt hij. Waarvan zou hij
die ook moeten betalen? „Ik
ben maar een gewone jongen.
Woon in een eenvoudig rijtjes
huis, rijd in een auto die ik ooit
voor twaalfduizend piek heb ge
kocht. Een diesel, dat wel. De
nemarken op en neer is toch
een behoorlijke ruk.
Met andere woorden: hij, de
door officiële agenten verguisde
Emile Miedema, wordt dus
NIET rijk in het schemergebied
van de transfermarkt. Die boze
grote wereld is trouwens niks
voor hem. „Ik voel me kruide
nier tussen de supermarkten. Ik
ben ook geen makelaar. Ik scout
op achterafveldjes in Denemar
ken. Daarnaast begeleid ik spe
lers in de sociale sfeer. Als er
één aan nazorg doet ben ik
het."
De nekharen van Ton van Da
len staan onmiddellijk overeind.
Hij is met Bob Maaskant en
Henk van Ginkel directeur van
World Soccer Consult, een door
de FIFA gesanctioneerd make
laarsbureau. „De licentierege
ling is niet voor niets ingesteld.
Er is wildgroei in deze branche.
Als ik de regels overtreed en on
heil aanricht word ik op de vin
gers getikt. Ze kunnen mijn li
centie innemen, of clubs en
spelers schadeloos stellen met
mijn borgsom. Maar als zo'n
beunhaas als Miedema buiten
het potje piest, gaat hij vrijuit.
Dat is dus oneerlijke concurren
tie'
Ondoorzichtig
Het probleem is groot, de markt
ondoorzichtig. Zo kijkt wereld
voetbalbond FIFA er eigenlijk in
grote lijnen tegenaan. Een ge
decentraliseerd beleid is het ge
volg. Mede op aandrang van de
IAFA, de bond van gelicenseer-
de makelaars, werden de ver
antwoordelijke instanties in de
diverse landen aangeschreven.
Oók de KNVB moest tot een
inventarisatie komen. Op pro
jectbasis ging Erik van der Burg,
zoon van Sparta-voorzitter Pe
ter, op onderzoek uit. „Maar dat
wil niet zeggen dat wij nu een
zwarte lijst hebben", geeft Joost
Batelaan, jurist betaald voetbal,
te kennen. „Het is de bedoeling
clubs en spelers elke keer ad
hoe te benaderen. En als blijkt
dat ze stelselmatig de FIFA-re-
glementen overtreden kun je
pas spreken van een zwarte
lijst."
Bij het afsluiten van interna
tionale transfers is in principe
de aanwezigheid van een FIFA-
makelaar vereist. In Nederland
beschikken Ton van Dalen, Bob
Maaskant, Henk van Ginkel
(World Soccer Consult), Rob
Jansen (Sport Promotion),
Maarten de Vos (Inter Football),
Humphrey Nijman en Ger La
gendijk over een dergelijk pa
piertje. Daarnaast heeft de
WCS als spelersvakbond auto
matisch drie licenties.
De FIFA-agent moet een
waarborg van 200.000 Zwitserse
francs (ruim twee-eenhalve ton)
storten om de kans op een re
guliere overgang te vergroten.
De mazen in het net liggen bij
een andere bepaling. Want óók
de aanwezigheid van een fami
lielid in de eerste graad of een
advocaat volstaat al. Het is dus
denkbaar dat een illegale make
laar op het laatste moment va
der of moeder van de speler op
roept en zo de transactie tot een
goed einde brengt.
„We gaan geen razzia's hou
den", zegt Batelaan. Als het om
de makelaars zelf gaat, staat de
KNVB in feite machteloos. Al
leen tot de clubs en de spelers
reikt de toch wat korte arm van
de voetbalwet. „Voor het treffen
van sancties tegen hen hebben
wij een scala aan mogelijkhe
den. Het begint met een repri
mande, eventueel gevolgd door
boetes of schorsingen.
De geldstraffen - cumulatief -
kunnen oplopen tot 100.000
Zwitserse francs voor de club en
50.000 Zwitserse francs voor de
speler, die ook nog eens een
schorsing van maximaal één
jaar riskeert. Het Schotse Celtic
werd onlangs maximaal beboet
vanwege het gebruik van een
onbevoegde tussenpersoon bij
de aankoop van Alan Stubbs
van Bolton Wanderers.
Miedema op zijn beurt gaat
het fenomeen FIFA-agentschap
ter discussie stellen bij het Eu
ropese Hof. Zijn advocaat ziet
mogelijkheden, een sponsor be
taalt de proceskosten. „Die li
centie is in strijd met de WEM,
de Wet op de Economische Me
dedinging. De Europese regel
geving verbiedt kartelvorming.
En sinds het Bosman-arrest
blijkt dat betaald-voetbalorga
nisaties als bedrijven moeten
worden beschouwd, waarop de
WEM dus van toepassing is."
Bewijslast
De kneep zit 'm ook in de be
wijslast. De KNVB heeft niet de
illusie het verschijnsel illegale
makelaar uit te kunnen roeien.
„En het voeren van gesprekken
zien wij niet als overtreding",
zegt jurist Batelaan. De bezwa
ren van iemand als Miedema en
de strijd van Jean-Marc Bosman
indachtig, kun je je inderdaad
afvragen of de FIFA-reglemen-
ten wel corresponderen met het
gegeven van de vrije Europese
markt. Is dit niet een vorm van
protectionisme? Batelaan: „Als
je op de voetbalmarkt wilt ope
reren, moet je daar moeite voor
doen. Zo simpel is het. Van deze
reglementen hoort een regule
rende werking uit te gaan."
De Nederlandse spelersvak-
bond, de WCS, Iaat zich in de
zelfde bewoordingen uit. Verte
genwoordiger Ad Dieben: „Je
kunt het als een keurmerk zien.
En je hebt het hier puur over ar
beidsbemiddeling. In Neder
land hoor je daarvoor een ver
gunning van de overheid te
hebben. Die overheid zou ook
tot vervolging over kunnen
gaan. Want je overtreedt in feite
de wet. De KNVB is er een
beetje laks in. Je moet ook be
wijzen dat iemand daadwerke
lijk bij de onderhandelingen is
betrokken. Dat is hét probleem.
Een aantal clubs heeft zelfs zul
ke mensen op de pay-roll'
staan. Aan het einde halen ze er
een advocaat bij, voor 1200 gul
den per uur. Zo werkt dat. Kijk
maar naar Heerenveen. Het is
algemeen bekend dat Miedema
de Deen Tomasson heeft bijge
staan."
Miedema beschouwt de
Deense voetballers bij Heeren
veen als zijn hartsvrienden. „We
doen alles samen, behalve met
elkaar het bed induiken". De
begeleiding gaat op basis van
vertrouwen en vriendschap. „Er
komt geen contract aan te pas,
ze zijn vrij te gaan en staan
waar ze willen. Ik heb ook nooit
een stuiver van ze willen heb
ben."
Zijn tips om Jon Dahl Tomas
son, Mark Nygaard, Ole Tobia-
sen en Simon Karkov te lokken
legde de Friese eredivisieclub
geen windeieren. Heerenveen
investeerde in de vier gezamen
lijk 360.000 gulden. Miedema
vermoedt dat ze nu een kapitaal
van vijftien miljoen vertegen
woordigen.
Tegenprestatie
Als tegenprestatie beloont
Heerenveen zijn scout met een
royale onkostenvergoeding.
Want hoewel Miedema's bv'tje
ook inkomsten geniet uit de
muziekbusiness en pr-activitei-
ten, moet de schoorsteen blij
ven roken. „Ik heb jarenlang al
leen maar kosten gemaakt. Hó-
ge telefoonrekeningen, ritjes
naar Denemarken, verblijfkos
ten. Ik was wel 25.000 gulden op
jaarbasis kwijt. Op een gegeven
moment dacht ik: waar zijn we
mee bezig, Emile? Waarom zou
je geen vergoeding mogen vra
gen?"
Miedema laat zich niet beta
len door Deense clubs, evenmin
door spelers. „Wat FIFA-agen-
ten ook beweren. De enige par
tij die mij betaalt is de club die
Emile Miedema-de-scout erop
uitstuurt. Mijn tarieven zijn be
kend."
Een Deense amateur is gratis,
maar via Miedema moeten ze
30.000 gulden opbrengen. Dat
geld vloeit rechtstreeks in de
clubkas van de Deense ama
teurclub. „Zo stel ik ze tevreden,
want dat kluppie raakt wel zijn
beste man kwijt. En ik wil mijn
markt niet verpesten. Ik wil dat
ze me met open armen blijven
ontvangen. Vandaar die com
pensatieregeling.
Volgens de IAFA lopen er zes
'lijntjes' naar Nederland. Illegale
makelaars hebben voor het af
sluiten van transacties gelijkge
stemde collega's uit het buiten
land nodig. Ook de WCS schat
het aantal in Nederland werkza
me illegalen op zes. Dieben: „Ze
werken met wurgcontracten,
waarbij spelers een percentage
van het contract moeten af
staan. Soms gaat het om twintig
procent van het bruto-salaris,
netto uit te keren. Echt, dan ben
je voor de rest van je leven met
huid en haar aan die makelaar
overgeleverd." Om van een ge
organiseerd netwerk te spreken
gaat Dieben veel te ver. „Ze
hebben toch maar één belang:
zo veel mogelijk gewin uit een
transfer halen."
Sinds het Bosman-arrest is de
mobiliteit in de markt alleen
maar toegenomen. Werk te
over. voor legalen én illegalen.
Dieben: „Clubs worden dood
gegooid met faxen. Als je slecht
draait, of een speler raakt zwaar
geblesseerd, dan stort iedereen
zich er op. Soms melden zich
twee makelaars met dezelfde
speler. Terwijl het formeel zo
hoort te zijn dat de makelaar ie
mand onder contract heeft."
Wedloop
Simpel is het niet. In de wed
loop van het betaalde voetbal
overheerst de angst die ene top
per over het hoofd te zien.
Frank Arnesert, manager voet
balzaken van PSV, spreekt van
een dilemma: „De makelaars
komen nu van*overal. Uit Rus-^
land, uit Colombia, noem maar
op. Voor ons zijn ze allemaal
even belangrijk. De situatie is
ook zo veranderd. Vroeger had
je hooguit drie buitenlanders
per club. Tegenwoordig heeft
Deportivo la Coruna in Spanje
zeventien a achttien buitenlan
ders in de selectie. De markt is
veel en veel groter geworden.
Dat is natuurlijk goud geld voor
die mensen. Je merkt ook dat de
verhouding tussen de make
laars onderling meer gespannen
is geworden."
Arnesen, die ooit zelf onder
handelde over zijn overgang
van Ajax naar Valencia, kent de
dagelijkse praktijk. Haaien zijn
er genoeg, weet hij. „Maar ze
moeten wel weten hoe ver ze
met PSV kunnen gaan. Aan het
afketsen van sommige transfers
houd je een nare smaak over."
De Eindhovenaren houden zich
aan de regeltjes. Maar zijn zich
evenzeer bewust van de speel
ruimte. „Alleen bij de aan- en
verkoop heb je een FIFA-agent
nodig. Maar iemand kan ook
z'n vader meebrengen.
Met een FIFA-agent hoort een
speler voor een internationale
transfer beter af te zijn dan met
een illegaal. „Maar dat wil niet
zeggen dat al die FIFA-agenten
van die nette jongens zijn. Ik
vind zelf dat de controle op hen
groter zou moeten zijn", zegt
Dieben van de WCS.
Misschien heeft niemand
'schone' handen. Deze week
raakten Peter Gerards en Sigi
Lens van de WCS, die voor ne
gentig procent van de Neder
landse profs bemiddelt, zelf in
opspraak. De werknemers heb
ben zich geprobeerd te verrij
ken aan zeker één transfer, ten
koste van de betrokken speler,
zo bracht voorzitter mr. Theo
van Seggelen naar buiten. En
dat druist tegen de eigen regels
van de vakbond in. Die spreken
van een kosteloze bemiddeling
binnenlands. Daarbuiten horen
alleen de daadwerkelijk ge
maakte kosten slechts bij de
clubs in rekening te worden ge
bracht, met inbegrip van een
uurloon volgens de orde van
advocaten (tussen de 200 en
600 gulden per uur).
Lens en Gerards is inmiddels
de wacht aangezegd. De reputa
tie, die de WCS dacht te heb
ben, kreeg een fikse knauw. De
spelersorganisatie beweerde al
tijd voor 'een fractie' te werken.
Spelers (Dieben: „Ze laten zich
vaak gek maken") zouden 'olie
dom' zijn door met anderen in
zee te gaan. De waarheid was
deze week een tikkeltje anders
in het geval van Gerards en
Lens. „Ze hebben blijkbaar de
verleiding niet kunnen weer
staan", zei Van Seggelen.
Volgens Miedema biedt een
FIFA-licentie geen enkele ga
rantie op betrouwbaarheid.
„Hoezo keurmerk? Dezelfde lie
den die met een busje Joegosla-
ven de velden in Nederland en
België afstroopten, hebben nu
een licentie. De borg is 200.000
Zwitserse francs. Die kun je al
leen ophoesten wanneer je over
ruggen van spelers een bom
duiten hebt verdiend".
Hij noemt een voorbeeld.
„Toen ik René Petersen voor
Sint Truiden had gescout moest
er bij de transactie een FIFA-
agent aan te pas komen. Een
Belg, zijn naam noem ik maar
niet. In het vooroverleg zei die:
Miedemai weet je hoe we dit
gaan aanpakken? We vragen
150.000 gulden van Sint Trui
den. Petersen krijgt 30.000, zijn
Deense club 20.000 en wij delen
de overgebleven ton. Dat durfde
een man met een FIFA-licentie
voor te stellen!"
Petersen belandde alsnog bij
Sint Truiden. Maar, verzekert
Miedema, onder zijn voorwaar
den. .Als makelaar en scout uit
eindelijk 20.000 gulden te ver
delen hebben, lijkt me dat bil
lijk".
Tarieven
Wat Van Dalen betreft moet
Miedema zich niet roomser
voordoen dan de paus. „Ik heb
zijn tarieven gezien. Nou, ik
verzeker je dat die hoger liggen
dan van de doorsnee FIFA-
agent. Miedema bemiddelt en
adviseert, dat is zo klaar als een
mi
pst
klontje. Dus moet zo'nLy
uit het circuit worden
Alleen dan maken we d
enigszins zuiver."
Van Dalen zegt de truij fo
mee Miedema zich zotste
nen te doorzien. „Hij iskDl
bij de werkelijke transalp
ten schot te blijven. Dair"
bijvoorbeeld de Deens!
makelaar Mathiesen a$ïü!
schuiven. Maar of Mathi
zuiver op de graat is? I te
heeft hem op de korrei Ts
hij geregeld als dekman rc
geert voor de Noor Rune 'ti'
Hauge is namelijk zijn g-
kwijt, die heeft die ex-i ec
George Graham van
steekpenningen betaald, ht
Miedema daarentegep
Mathiesen als één van re
trouwbaarsten uit het
„Hij is een dikke vrie|sc
Hauge, dus die steuneiWj
door dik en dun. En wa ge
en Graham hebben mis| Z
in dit wereldje niet uit 'd
lijk, hoor. Ik ken trair|en
spelers alleen op proefpk*
als ze eerst een envelop 111
Zo niet, dan wordt zo'n e
bij voorbaat afgetest. Iif g
zijn deze praktijken zelP
ring en inslag. Er lop 'e
boeven rond." ld
Ook Van Dalen deufd
volgens Miedema. „Vai'n
leurt achter onze rug ofde
bene met Jon Dahl To ni'
bij Manchester United.c
chen ons rot. Jon laat 1
wet niet voorschrijven. 31
zijn belangen behartigt
Athole Still, een kantoorPn'
den. Still heeft mij bena te-
ik werk nu met ze san rd
scout in Denemarken nP
speciale adviseur van >P'
Iers". or'
en
Oogappel w
Een jaar geleden al voelori
dema aankomen dat eri:n]
oogappel geleurd zou eë
;,We hebben dus maat_
getroffen, een netwerk.-
bouwd. Jon heeft een a v.
in Denemarken, Net r~
Spanje en Engeland. En Dn
met Still hebben we ook
ken met een FIFA-age en
in Spanje. Uitsluitend la
ze kanalen kunnen cli l\
van hun interesse blijk
Elke andere makelaar si
tenspel." dag
„Kennelijk is dat een 1lro'
lag voor de heren. Wij zij !no
ker van dat Jon al bij t
ropese clubs is aangt jjj
Hijzelf noch Heerenvee :wo
daar iets van. De makela 'd;
ken geld. Jon is aantrt
Hij is pas 20 en heeft e dho
miteerde transfersom va !l»
miljoen gulden bij tus ld;
vertrek. Maar Jon voelt i dag
lemaal nog niet rijp vot
als Barcelona en Unit
denkt dat hij daar op d
terecht komt. Als hij al -rdi
uit Heerenveen, dan nt
subtopper in Engeland o yH.
je. Elk ander land sluit Jo fc
Het zal Van Dalen et r B
zijn. „Kan mij dat schele |a'
me heus niet met de z ist
masson bemoeien, tenz J-
zitter Riemer van der Ve rj
Heerenveen me daaro
vragen. Het enige wat ik <s.
daan is Alex Fergus p
manager van United, tij
ken Alex al zeventien j
zo'n kennis me vraagt 3C
men van goeie Nede jj£
spitsen te faxen, dan doi eik
Kijk, als je van alles het K,v-
denkt, dan ben je een
mens, hè." fde
