Zeldzame vissen in Noord-Holland
WNF wil Nederlandse actie voor bosbehoud Europa
1 -3g
Spl
Natuur Milieu
WOENSDAG 5 MAART 1997
REDACTIE BERT DE JONG 072-5196276
Het Wereld Natuur Fonds (WNF) wil dat Neder
land het Europese voorzitterschap gebruikt om
internationaal aan te dringen op een betere be
scherming en herstel van de natuurlijke bossen in
Europa. Volgens de natuurorganisatie kan ons
land ook nationaal meer doen voor onder meer
de terugkeer van de bossen langs de rivieren.
De Britse prins Philip maakte onlangs bekend dat
ongeveer zes landen daadwerkelijke stappen heb
ben aangekondigd om voor het jaar 2000 bossen
beter te beschermen. Nederland behoort niet tot
dat zestal. Ons land heeft volgens het WNF allang
geen natuurlijk bos meer. Het huidige bomenare-
aal van 335.000 hectare is grotendeels aange
plant. De meeste bossen in Nederland kennen
weliswaar een zekere vorm van bescherming via
de Bos wet, echter slechts 18 procent heeft een
pure natuurbestemming.
Nederland streeft naar uitbreiding van het bosa-
reaal met 75.000 hectare. WNF vraagt zich af hoe
veel hiervan daadwerkelijk is bedoeld voor nieuw
natuurlijk bos. Nog los van de vraag of het moge
lijk is in ons land ruimte te tanden voor zoveel
hectare nieuw bos.
Wereldwijd wordt de internationale afspraak om
ten minste 10 procent van de bossen goed te be
schermen zelden gehaald. Een score van een
schamele 6 procent is al heel wat. In landen als
Duitsland, België en Engeland is zelfs minder dan
één procent volledig beschermd. Deze landen
scharen zich in de rij met Suriname. Dit land
heeft het hoogste percentage bos (95 procent).
Daarvan is maar 8.000 hectare formeel be
schermd.
Gif in mest
door ontwonnen
grote grazers
Ontwormingsmiddelen
voor grote grazers in na
tuurgebieden breken
moeilijk af in het milieu.
Ze blijven lang in de mest
aanwezig. Daar hebben ze
een negatief effect op vlie
gen, kevers, vogels en
zoogdieren die direct of in
direct de mest benutten.
Dit concludeert Mark
Montforts, verbonden aan
de Wetenschapswinkel
Biologie van de Universi
teit van Utrecht. Hij ver
richtte zijn studie in op
dracht van Natuurmonu
menten.
Ontworming is in de vee
houderij heel normaal. De
beschikbare middelen wor
den ook toegepast bij semi-
wilde grazers in natuurge
bieden. De middelen zijn
getest op hun giftigheid
voor vee of mensen. Maar
een brede eco-toxicologi-
sche beoordeling is er niet
uitgevoerd. Montforts ont
dekte dat de mest van gro
te grazers vooral zogeheten
'avermectines' bevat.
Eenmaal uitgepoept be
houden ze nog acht weken
hun giftige werking. Ze be
rokkenen schade aan de
insectengroepen die niet
vies zijn van mest, zoals
bepaalde vliegen- en kever-
soorten. Bovendien hoopt
de stof zich op in regen
wormen, die op hun beurt
gegeten worden door vo
gels en zoogdieren. Als
mest met restjes ontwor
mingsmiddelen uitspoelt
in het oppervlaktewater
kan dat effect hebben op
waterbeestjes.
Montforts adviseert alleen
ontwormingsmiddelen in
de natuur te gebruiken die
kort maar hevig werken.
Ook is het beter niet alle
dieren uit een kudde tege
lijk te behandelen. Gefa
seerd in groepjes is beter.
Belangrijk is ook de gra
zers niet in het broedsei-
zoen van vogels te ontwor
men. Het beste advies: ge
bruik in de natuur zo min
mogelijk ontwormings
middelen.
Schoon en helder water vereist voor leefmilieu
1.1 y.w-
Bittervooms. Zeldzaam in Noord-Holland. Deze vissoort stelt hoge eisen aan het natte milieu. I
Er komen op verschillende plaatsen in
Noord-Holland nog zeldzame vissoorten
voor, zoals bittervoom en kleine mod
derkruiper. Ook kritische soorten als
ruisvoorn, zeelt en kroeskarper kunnen
op tal van plekken aangetroffen worden.
Dit blijkt uit een inventarisatie van de in
september 1996 opgerichte Stichting
Zoetwatervissen Noord-Holland. De
speurtochten en rapporten van de stich
ting hebben tot doel waterbeheerders te
wijzen op het wel en wee van de visfau-
na, opdat er meer rekening mee wordt
gehouden.
Leden van de stichting deden afgelopen
jaar onderzoek in drie natuurgebieden
(IJdoorn, Nijenburg en Uithoorn), en in
de Schulpvaart, Egmonder binnenvaart
en de ringsloot van de Bergermeer. De
laatste drie oude wateren, gegraven in
de 16de eeuw, bestempelt de stichting
als 'vaarten met cultuurhistorische
waarde'. In totaal belandden er elf soor
ten vis in de schepnetten van de 'broe
ders in Petrus'. De vissen vertellen veel
over de kwaliteit van het natte milieu.
Aangetroffen zijn naast bittervoom en
kleine modderkruiper, zeelt, snoek,
baars, kroeskarper, riet- en blankvoorn,
kolblei, driedoornige en tiendoornige
stekelbaars. Daarvan zijn bittervoom en
kleine modderkruiper erg zeldzaam en
beschermd.
De meeste vissoorten stellen hoge eisen
aan hun leefmilieu. Het water moet bij
voorbeeld schoon zijn en helder. Met
veel waterplanten (voor de voortplan
ting) en weinig slib op de bodem. De
stichting signaleert dat dergelijke onder
waterbiotopen vandaag de dag in
Noord-Holland schaars zijn. Te veel wa
ter heeft, onder meer omdat het door
stikstof en fosfaat te voedselrijk is, on
voldoende doorzicht. Met als gevolg
weinig plantengroei. Op de bodem lig
gen bovendien dikke lagen verontrei
nigd slib, die bij opwoeien het water ex
tra troebel maken. Niet alleen voor bit-
tervoorn en kleine modderkruiper is dat
niks, ook roofvissen als snoek en baars
kunnen in dergelijk troebel sop niet
goed uit de vinnen.
Van de drie onderzochte natuurgebie
den was IJdoorn het interessantst, door
de vangst van bittervoom, baars en
snoek. De onderzoekers noemen het op
vallend dat in het water van geen van de
drie natuurgebieden kleine modderkrui
pers zijn gevonden. Natuurgebied Nijen
burg was zelfs ronduit teleurstellend,
met vrijwel uitsluitend stekelbaarsjes en
een enkele rietvoorn en zeelt, in de aan
grenzende Oosterzij- en Baafjespolder.
Met kroeskarper - ook steeds zeldzamer
wordend in Noord-Holland - zeelt, baars
en rietvoorn scoorde het nieuwe natuur
gebied Uithoorn verhoudingsgewijs erg
goed.
Interessant is dat in oude cultuurwate
ren zoals de ringsloot van de Berger-
meer (bittervoom) en de Egmonder
binnenvaart (kleine modderkruiper) wel
erg zeldzame soorten zijn aangetroffen.
De stichting pleit daarom voor handha
ving van de huidige situatie in deze an
tieke blauwe aderen, die kennelijk nog
goed genoeg zijn om de meest kritische
vertegenwoordigers van de visfauna le
venskansen te bieden.
Daar waar soorten van helder, planten
rijk water het moeilijk hebben of ont
breken kunnen herstelmaatregelen
worden getroffen. Zoals baggeren en
aanleg van pias-dras oevers, ter verbe
tering van de paaimogelijkheden. In
grijpen in de visstand is in veel gevallen
eveneens nodig, in de vorm van het
wegvangen van bodemwoelende soor
ten (blankvoorn, kolblei, brasem). Het
eindresultaat zal zijn: helder water,
meer waterplanten, en een evenwichti
ger visstand met veel roofvis.
OPGAVE
OPLOSSING
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal:
1. hevig, elektrische eenheid; 2.
kostbare stof; 3. eindigen; 4. in
houdsmaat, vlaktemaat, vogel-
produkt; 5. levenslucht, maat
staf; 6. onheilsgodin, eikeschors;
7. vogel, soort Franse kaas; 8.
lidwoord, wees gegroet, doctor;
9. aantekening; 10. tijdelijk ge
bruiken; 11. lofdicht, oogholte.
Verticaal:
1. loofboom, sterrenbeeld, op
deze manier; 2. destijds; 3. ve
nijn, roem, Spaanse uitroep; 4.
brandende gaskolom, vleesge
recht a.e. stokje; 5. zanggroèp,
vogel; 6. toegankelijk, onnozel;
7. vreemde munt, grondsoort,
deel v.e. fuik; 8. zeenimf; 9. mu
zieknoot, bijenhouder, spil.
SLEUTELWOORD
Horizontaal:
1. tekenaap; 2. executie; 3. non
netje; 4. tutterig; 5. adequaat; 6.
koksmuts; 7. elevator; 8. land
bouw.
De woorden op de eerste en der
de verticale regel zijn: TENTA
KEL en KENTEKEN. Het sleutel
woord luidt: GASTURBINE.
TOMPOES
Heer Bommel en de Pikkin Ring
De markies nam het sieraad, dat de
dwerg hem overreikte, verrast aan.
Het was een fraai bewerkte gouden
ring waarin een fonkelende steen ge
vat was.
,,Parbleu!" sprak hij getroffen. ,,Een
fraai geschenk, amice! Héél mooi,
werkelijk. De Pikkin-ring, zei u?"
„Dat zei ik", verklaarde het manne
tje, handenwringend, „Gerond en
uitgeslepeh door Pikkin zelf en de
vatting is gehard in de vuren van de
grote Dralpoen." „Aha", prevelde de
edelman. Hij stak het kostbare voor
werp aan de middenvinger en maak
te een sierlijke beweging met de
hand, zodat de steen flonkerde.
„Mijn dank", hernam hij. „En wat nu
de weg betreft..." „De weg kun je
krijgen!" riep het ventje. Zijn hou
ding was plotseling weer veranderd
en de manier waarop hij de ander
beloerde had iets dreigends. „Alles
kan je krijgen!" schreeuwde hij. „Met
deze ring krijg je alles wat je hebben
wilt. Alles, dus je snertweg ook! Maar
zullen we eens kijken wat je liever
hebben wilt; de weg of mijn schat
ten?" De heer de Cantecler trok de
wenkbrauwen op. Het fraaie ge
schenk weerhield hem om de ander
op zijn plaats te zetten; daarom keer
de hij zich om en liep zwijgend naar
de uitgang. Onder het voortgaan kon
hij echter niet laten uit de ooghoeken
een blik op de kisten te werpen. Het
goud en de juwelen wierpen felle
lichtvonken door de grot en de edel
man kon een lichte zucht niet weer
houden. „Snuisterijen..." mompelde
hij. Op dat moment klonk er een hol
gerommel door de spelonk. De kof
fers en de kruiken die hij passeerde
begonnen te schuiven; ze verloren
hun evenwicht en voordat de mar
kies ter zijde had kunnen springen
lag hij reeds bedolven onder de
schatten.
H
W
R
Door Jan Visser
De komende nacht trekt een wat actievere neerslagzo
ne over ons land maar daarna trekken krachtige hoge-
drukgebieden opnieuw de macht naar zich toe. Deze
ontwikkeling houdt in dat het gedurende een langere
periode rustig, overwegend droog en dikwijls zonnig
weer zal zijn. Bovendien handhaven de temperaturen
zich op het niveau van de grasmaand april met waar
den tussen 11 en 15 graden. Alleen dichtbij zee is het
bij een aanlandig windje soms wat minder zacht. De
kracht van de luchtdrukmaxima is opvallend.
Morgen trekt een hoog van 1035 hPa over ons land
naar het oosten, tijdens het weekeinde kiest een vol
gend luchtdrukmaximum van wel 1040 hPa positie in
de buurt van Nederland. Het fraaie weer van dezer da
gen heeft tot gevolg dat de natuur steeds meer lente
signalen afgeeft. Uit Vogelenzang werd bericht dat de
eerste citroenvlinder is gesignaleerd en hier en daar
zijn ook hommels waargenomen. Na regen in de nacht
gaat het donderdag overdag weer opklaren. De tempe
raturen lopen daarbij op tot omstreeks 10 graden en de
meest zwakke wind waait uit richtingen tussen noord
en west.
Op vrijdag wordt met een zuidelijke stroming lucht
aangevoerd waarin het gemakkelijk een graad of 13
kan worden. Gisteren berichtte ik u omtrent de grote
nachtelijke temperatuurverschillen. Deze zijn overdag
nog veel groter geworden. Aan de achterzijde van een
noordwaarts trekkend warmtefront drong zachte en
vochtige lucht het zuiden van Nederland binnen. Door
föhnwerking over de Ardennen kon het kwik in het
Maasdal daardoor tot 17,9 graad oplopen ofwel 's
lands hoogste temperatuur van dit jaar. Bij ons raakte
het na een zonnige ochtend bewolkt en plaatselijk viel
een spatje regen. Veel warmteffontbewolking loste 's
middags echter op en dankzij een aflandige wind (oost
tot zuidoost) was Bloemendaal het warmst met 12,2
graden: een winst van ruim 4 graden ten opzichte van
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
Noorwegen:
Aanhoudend onbestendig,
vooral langs de kust, met
regen- of sneeuwbuien en
soms veel wind. In het
oosten nu en dan zon.
Maxima van iets boven nul
in het noorden tot rond 7
graden in het zuidwesten.
Zweden:
Vandaag opklaringen.
Morgen tijdelijk meer be
wolking en hier en daar re
gen, in het noorden ook
sneeuw. Middagtempera-
tu.ur uiteenlopend van
plus 2 graden in Lapland
tot 8 in het zuiden.
Denemarken:
Vandaag eerst nog af en
toe zon. Later meer bewol
king en morgen kans op
wat regen. Later op de dag
opnieuw opklaringen. Mid-
dagtemperatuur ongeveer
7 graden.
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Vandaag van het westen uit regen, in de
Schotse Hooglanden ook sneeuw. Mor
gen zonnige perioden maar eerst hier en
mist en in het noordwesten opnieuw re
gen. Vandaag maxima rond 11 graden,
morgen iets lager.
België en Luxemburg:
Wolkenvelden en af en toe regen of mot
regen. Morgen in de loop van de dag van
het noordwesten uit opklaringen. Van-
daagmiddag temperatuur rond 12 gra
den; Morgen net iets frisser.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Eerst meest bewolkt en nu en dan regen
of motregen. Morgen later op de dag van
het noorwesten uit flinke opklaringen.
Maxima op vandaag rond 13 graden,
morgen iets lager.
Portugal:
Vrij zonnig. Maxima aan zee rond 20
graden.
Madeira:
Perioden met zon en droog. Middagtem-
peratuur rond 21 graden.
Spanje:
Droog en op de meeste plaatsen flink
wat zon. Middagtemperatuur op de
meeste plaatsen 20 graden of meer, in
het zuiden lokaal 25.
Canarische Eilanden:
Flinke zonnige perioden en droog. Maxi
ma tussen 23 en 28 graden.
Marokko:
Westkust: zonnig. Middagtemperatuur
vlak aan zee 20 graden of iets hoger.
Tunesië:
Flink wat zon. Droog. Maxima aan zee
rond 20graden.
Zuid-Frankrijk:
Vandaag zonnige perioden, morgen
meer bewolking. Waarschijnlijk droog.
Minder hoge maxima; Morgen meest
tussen 12 en 18 graden.
Mallorca en Ibiza:
Flinke perioden met zon en droog. Maxi
ma op vandaag rond 20 graden, daarna
iets lager.
Italië:
Zonnige perioden maar met name in het
noordoosten ook wolkenvelden. Droog.
Middagtemperatuur meest tussen 13 en
Polen:
Vandaag geregeld z
i kleine kans op e
bewolking en mogelijk wat rt
Maxima rond 10 graden, in het od
eerst iets lager. I
Tsjechië en Slowakije: p;
Vandaag flink wat zon. Morgen varl
westen uit bewolking en later misstAm
wat regen. Middagtemperatuur ron^
graden. K
Hongarije:
Vooral vandaag zonnige perioPP
Droog. Middagtemperatuur rond lty'
irt)
;el
Spi
daj
Corsica en Sardinië:
Perioden met zon en droog. Maxima
rond 16 graden.
Malta:
Veel zon en droog. Middagtemperatuur
rond 18 graden.
Griekenland en Kreta:
Perioden met zon en droog. Rond de
Egeische Zee soms veel wind. Maxima
tussen 12 en 17 graden.
Turkije en Cyprus:
Geregeld zon en droog. Op Cyprus is la
ter een enkele regen- of onweersbui niet
helemaal uitgesloten. Maxima van 12
graden rond de Dardanellen tot rond 17
op Cyprus.
Duitsland:
Vandaag geregeld zon maar later toene
mende bewolking en morgen kans op re
gen, vooral in het noorden en westen.
Middagtemperatuur vandaag uiteenlo
pend van rond 11 in het noorden tot 15
of meer in het zuiden. Morgen lagere
Zwitserland:
Wolkenvelden en vooral in het noord
westen kans op wat regen. Middagtem-
peratuu r vandaag rond 13 graden; Mor
gen in het noorden en westen frisser.
Temperatuur op 2000 meter dalend tot
ongeveer -4 graden op morgen.
Oostenrijk:
Vandaag geregeld zon. Morgen meer be
wolking en vooral in Tirol en het Salz-
burgerland kans op wat regen of
sneeuw. Maxima vandaag rond 13 gra
den; Morgen in het noorden wat lager.
Temperatuur op 2000 meter hoogte
rond het vriespunt.
DONDERDAG 6 MAART 1997 ng<
Zon- en maanstanden en
Zon op 07.15 Zon onder Ifer
Maan op 05.30 Maan onder lLm
Waterstand jen
IJmuiden Katwijk 5n
Hoog 00.59 13.25 00.32 lfcn
Laag 09.05 22.05 08.46 2\
Weerrapporten 05 maart 07 uur:
|d(
station weer wind temp
Amsterdam zwaar bew
De Bilt zwaar bew.
Deelen zwaar bew.
Eelde grondmist
Den Helder
Rotterdam
Tweote
Maastricht
Athene
Berlijn
Bordeaux
Cyprus
Dublin
Frankfurt
Helsinki
Innsbruck
Istanbul
Klagenfurt
Kopenhagen
Las Palmas
Locarno
Londen
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
Malta
ar bew ver 1 11 4|Qi
ar bew. wnw5 12 8'
tbew. z3 8 -1ÏR;
ar bew wzw7 12 7L|0
bew. z3 15 lOfL
24 12
19 6P
11 8pa.
14 82 to
fa hl
Split
Stockholm
Warschau
Wenen
Bangkok
Casablanca
Johannesburg
New Orleans
New York
Tokyo
zzw3 10
halt bew. v
9 3|0|
37 24D SI
20 14 bm
20 12h K.
life er
5bht«
-3b Di
