Chaos en de geur van pindakaas
Opus One brengt
Mowgli van allure
Cultuur&Kunst
,AT"7erdi met veel lawaai
obra Museum eert
5-jarige Corneille
Pornogroep Rockbitch kan nog spelen ook
hristelijke
acties
kelen
imaffiche
Literaire avant-garde in
Universiteitsbibliotheek
ENSDAG 5 MAART 1997
ladjes Peter van Straaten verkocht
TFRDAMIllustrator Peter van Straaten heeft een advocaat in-
chakeld om te voorkomen dat zijn kladjes door anderen wor-
ndder(^| verkocht en tentoongesteld. Recent werden voorlopige
haal onsjes en andere probeersels uit de vuilniszakken van Van
laten gehaald en meegenomen. Van Straaten kreeg via-via
:eiiaan 2j tip dat de kladjes bij iemand aan de muur hingen. „Die had
[ekocht bij een handelaar op de Nieuwezijds Voorburgwal in
sterdam. Hij zei dat dat voor veel geld was gebeurd. Ik ben
:h in 'Alig dat er nog meer in omloop is en ik wil absoluut niet dat het
zijn gefdt verkocht en geëxposeerd. Het is allemaal half af, het ziet
3rekend(jet uit." Van Straaten zal zijn afgekeurde werk nooit meer in
em-toiszak langs de straat zetten. „Ik koop denk ik een pa-
ü^e3verSniPperaar-"
ïtharina-expo in april 's avonds open
d vol enjERDAMDe tentoonstelling Catharina, de keizerin en de
en, hilaijsten jn (je Amsterdamse Nieuwe Kerk is al door meer dan
kleine r®® belangstellenden bezocht. Verlenging van de tentoon-
i. "ling over de tsarina is niet mogelijk, maar van woensdag 2 tot
(net zaterdag 12 april zal de kerk ook 's avonds tot 22.00 uur
in zijn. Op de laatste dag, 13 april, is de kerk tot 18.00 uur
•e speel!
pe de Nf
1 door dlTHEATER
r Jules IFecENSIE AADVAN DERVEN
522014' 'Luisa Miller' van Verdi door de
andse Opera. Muzikale leiding:
E Jenkins. Regie: Werner Schroeter
en kostuums. Alberte Barsacq. So-
Terra lrKoor van de Nederlandse Opera en
'd KuhnFnc's Philharmonisch Orkest. Ge-
B/3, Muziektheater, Amsterdam,
et Spui (ilzien: 6, 9,12,15,18, 2124, 27 en
30 maart.
percentage gevaarlijke gek-
Jis onder operaregisseurs
g groter dan binnen welke
izwandp beroepsgroep ook. Zie
rde' varler Schroeter, een Duitse
Audiojen theaterregisseur, die af
if ervaree aan 0pera doet. Hij
(po Kepi*11 Verdi's 'Luisa Miller'
Iven in wijde, gecompli-
le jurken met gevaar voor
en andermans leven over
k Homeie draaitraPPen strompe-
Noch ergonomisch, noch
i/rMi/ltisch is dat een geslaagde
ising.
<und°e happen maken deel uit
1 jen groot metalen staketsel,
en. p een ontnuchterende wij-
steekt tegen de buitenspo-
teatrale gestiek in deze pro-
i e van de Nederlandse
a. Tegen al deze moeizaam
0RLEPstrueer<^e vervreemding
nie Roner ^0p staart werd vijf
m wat i|ge^e^en' toen Schroeters
^nering in première ging, al
nburg 7£en zekere weerzin aange-
a. Maar toen was 'Luisa
ed meef' 'n 8eva^ muzikaal een
1 kiasgffigende productie.
jar is bij de reprise weinig
'laats ï.frver. Voor de sensitieve te-
Ueil Shicoff is de Russische
>oei Vladimir Galoezin in
ederlanüaats gekomen. Wacht u
:hner eikussische tenoren die Itali-
rt en Saproberen te zingen. Inreis-
sin 155.^OU(jen alleen al om deze
a geweigerd moeten wor-
Dat uitgerekend Nelly Mi-
ricioiu met zo'n minnaar opge
scheept moest worden.
Hoewel Miricioiu gisteravond
zeker niet op haar best was - zij
kwam moeizaam op gang en
bleef wankel intoneren - redde
de lieveling van de VARA-mati-
nees toch veel van deze produc
tie. Dat was overigens nauwe
lijks een verdienste van de Ne
derlandse Opera. Zij debuteerde
gisteravond in het Amsterdam
se Muziektheater domweg om
dat een andere sopraan, Cristi-
na Gallardo-Domas, het op een
onbehoorlijk laat tijdstip en
zonder relevante redenen had
laten afweten.
Miricioiu kon toevallig. En
maakte veel mensen gelukkig.
Want dit verwaarloosde mees
terwerk van Verdi bevat diverse
delicate, fijnzinnige episodes,
die, mede dankzij de Roemeen
se sopraan, fraaie rustpunten
werden in een voor de rest over-
vleugje dramatiek in de parti
tuur op te duiken, of de rest van
de bezetting zette een flinke
keel op, met Galoezin als baas
boven baas. Van de productie
van 1991 waren Catherine Keen
(Federica) en Peter Rose (Graaf
Walter) overgebleven. Beide vo
calisten zijn er niet op vooruit
gegaan. Beter voldeden Barseg
Tumanyan (Wurm) en vooral
Alexandru Agache (Miller).
Dirigent Graeme Jenkins was
zeer temperamentvol in de
weer, waardoor hem wellicht
ontging dat er af en toe een wa
re janboel ontstond. Zo bleken
in Armenië, waar de ruige bas
Tumanyan vandaan komt, heel
andere ideeën over het ritme bij
Verdi te bestaan dan in Cam
bridge, waar Jenkins vandaan
komt.
„ai oo3| het eerst sinds dertig jaar
de kunstenaar Corneille
overzichtstentoonstelling,
naken p°hra Museum in Amstel-
wil hem daarmee eren ter
Lange ^enheid van zijn 75e ver
lag, op 3 juli.
^neille was één van de pio-
I Angee van de kunststroming Co-
07i - sfiet museum is van mening
de grote populariteit van
s jeilles werk zij n b elangrij ke
rpenrc n de kunsthistorie doet
'sten. Dat willen de samen-
an 7, spits van de expositie tegen-
tentoonstelling, die van 22
telt Jacf* tot en met 25 mei gaat
n de Arp, beslaat de periode vanaf
tot nu. Van die halve eeuw
'plein Uit Corneille ruim veertig
jaar in Parijs: „Ik vond het te ge
makkelijk in Nederland te blij
ven. Als je tegen Parijs kunt,
dacht ik, kun je overal terecht.
Dan kun je je meten met schil
ders van de hele wereld", zei hij
eens in een interview. Inmid
dels geniet Corneille mondiale
bekendheid.
Veel van het werk dat straks
in Amstelveen te zien is komt
uit binnen- en buitenlandse
particuliere collecties en is nog
niet eerder in Nederland te zien
geweest. Vijf Nederlandse mu
sea stonden verder bruiklenen
af aan het zelf al redelijk voor
ziene Cobra Museum. Te zien
zijn schilderijen, tekeningen,
grafieken, beelden, keramiek en
toegepaste kunst. Simon Vin
kenoog opent de tentoonstel
ling op 21 maart.
Het gouden condoom wordt
opgevangen door Pieter. Uit
Middenbeemster. Hij mag ge
durende één nummer 'backsta
ge' met Luci, het donkerharige
meisje dat de woorden 'sex sla
ve' op haar buik heeft getekend.
De act met- het gouden con
doom heet het hoogtepunt van
interactief gedrag bij de omstre
den show van de Britse porno
band Rockbitch. Maar het sa
menzijn met het seksslaafje ge
beurt achter gesloten kleedka
merdeuren. „We got together a
little", zegt de dame bij terug
komst. En Pieter, hoe was het
nou?
„Je mocht alles met haar
doen", zegt Pieter. Maai' heeft
hij nou seks gehad? „Het is
maar hoe je seks omschrijft",
kntwoordt hij. „In Amsterdam
is seks weer iets heel anders dan
in Almelo." Waarmee Pieter uit
Middenbeemster de commotie
rond Rockbitch kernachtig sa
menvatte. In Almelo immers
hoeft Rockbitch van de burge
meester niet meer terug te ko
men. In Leeuwarden moeten
we, na vragen van christelijk
rechts in de gemeenteraad, nog
maar zien of de vergunning
voor het concert van 10 april
loskomt. En intussen staan de
media bol van het fenomeen
Rockbitch. Een hele prestatie
voor een groep waarvan vrijwel
niemand nog muziek gehoord
heeft.
Het SBS 6-programma 'De
nachtrijder' haalde de groep
voor de camera (uitzending:
vrijdag 7 maart, 23.00 uur). In
de onooglijke zaal van jonge
rencentrum Het Drieluik in
Zaandam, een plek die pas
daags voor het concert bekend
gemaakt werd. Desondanks wa
ren er toch nog tweehonderd
kaarten verkocht. Honderd ge
nodigden, onder wie onevenre
dig veel persvertegenwoordi
gers, maakten de zaal vol.
De bassiste is en blijft geheel
gekleed èn kan spelen. De gita
rist houdt eveneens zijn kleren
aan, Drumster, gitariste en toet-
seniste verschijnen topless. De
zangeres net niet, en de blauwe
lichaamsbeschildering staat
haar beeldig. Het sekssloofje
van daarnet voegt zich al snel
bij de groep, gekleed in een
spannend leren tuigje en verder
niets.
De muziek valt niet tegen.
Een theatraal soort hardrock,
waarin het puike funky baswerk
verwijst naar de Red Hot Chili
Peppers die ooit, geheel in stijl,
slechts gekleed in een sok op
traden. We hebben het echt wel
minder gehoord. Maar laten we
eerlijk zijn, daar komen we niet
voor.
In het begin lijkt er nog niet
zoveel aan de hand. De dames
schudden wat met hun borsten
en maken, al spelend, sugges
tieve bewegingen. Dan gaat het
ineens van „She likes to fistfuck,
up to her wrist". En dat zullen
we weten. Een huishoudhand-
schoen wordt ingesmeerd met
glijmiddel en vervolgens op on
reglementaire wijze gehanteerd.
De handschoen verdwijnt na
gebruik de zaal in.
Dan wordt het feest op het
podium. De dames lebberen el
kaar af, er wordt wat met een
zweepje gemept. De gitariste,
met Luci de enige die haar li
chaam geheel en al ontbloot,
stelt de zangeres bloot aan een
potje spetterende Serrano-seks,
hetgeen niet goed afloopt voor
haar blauwe kleurtje.
De act met het gouden con
doom daargelaten, valt het met
de omstreden publiekspartici
patie erg mee. Een jongen
springt het toneel op en de kle
renkasten aan weerszijden van
het podium willen wel ingrij
pen, maar de dames verwelko
men de vermetele 'met open ar
men'. Leuker nog is een type
die een kunstpenis op zijn voor
hoofd heeft gebonden, een
vondst waarvan de gitariste
dankbaar gebruik maakt. Ze
houdt het nog geen nummer
vol.
Dit is dus Rockbitch, de band
waar Leeuwarden in het bijzon
der zich nu al twee weken druk
over maakt. Een show met por
nografische trekken, zeker.
Maar de dames houden het
vooral gezellig onder elkaar, de
heren vervullen slechts een fi
gurantenrol. Echt shockerend is
de show nergens, echt opwin
dend in de seksuele zin des
woords evenmin. Het is gewoon
een bijzonder amusante show
op bijzonder amusante muziek.
Dat staat Leeuwarden te wach
ten, niet meer en, als de ge
meente verder niet dwarsligt,
niet minder.
Het beste van Wim T. Schippers in het Centraal Museum
THEATER
RECENSIE MAARTEN BAANDERS
Voorstelling: Opus One's Jungle Book.
Gezien: 4/3, Leidse Schouwburg.
In 1894 schreef Rudyard Kipling
'The Jungle Book'. Dit boek gaat
over de in de jungle opgroeien
de jongen Mowgli. 'The Jungle
Book' maakte de schrijver, een
in India geboren Engelsman,
ongekend populair. De boy-
scout-beweging is onder meer
op dit verhaal gebaseerd. Later
werd het diverse malen bewerkt
en verfilmd.
De nieuwste bewerking is die
van Opus One danstheater, een
voorstelling waarin op uiterst
vakkundige wijze dans en musi
cal met elkaar worden verbon
den. 'Opus One's Jungle Book'
is bedoeld voor een publiek van
acht jaar en ouder en het
spreekt dat publiek op heel veel
manieren aan. Mowgli is een
wezen met vele kanten. Hij is
kwetsbaar, afhankelijk van de
bescherming van de dieren. Hij
gromt, maar toch zou je die bij
na naakte, langharige jongen
willen koesteren. Maar hij is ook
een held, die zijn vijanden (die
ren en mensen) overwint. Hij
eindigt als 'de heer van de
jungle', iemand die thuis hoort
in verre dromen en verheven
mythen, maar tegelijk blijft hij
een mens met zijn verlangen
naar menselijke liefde.
Deze Mowgli wordt prachtig
neergezet door Frans Schraven,
maar eigenlijk kan hetzelfde
ook van de andere rollen gezegd
worden. Met suggestieve mu
ziek, pakkende liedjes en helde
re, toegankelijke dansbewegin
gen wordt het verhaal spannend
verteld. De dans is wild en rit
misch als de dieren de toneel
vloer bevolken. Met humor en
een prettig soort overdrijving
worden de dierenmanieren na
gedaan. Erg grappig is het als
het mensenkind Mowgli zijn
best doet net als de viervoeters
te lopen. Hij komt natuurlijk
prima vooruit, maar wel met
een aandoénlijk hobbelend pas
je.
Behalve 'dierlijke' dans laat
Opus One ook de verfijnde be
wegingen van oosterse danse
ressen en krachtige, afgemeten
mannendans zien in de passa
ges die over de mensenwereld
gaan.
De wederwaardigheden van
Mowgli zijn tamelijk lang en in
gewikkeld. Daarom is het goed
dat een verteller het publiek
door het verhaal leidt. James
Hutchinson vervult deze taak
op een grappige, onderhouden
de manier. De taal die hij ge
bruikt is een beetje ouderwets
Mowgli is een wezen met vele kanten. Hij is kwetsbaar, maar hij is ook
een held. foto wim roefs
en plechtig. Mede daardoor hoort bij een verhaal dat in de
wordt de allure opgeroepen die koloniale tijd geschreven is.
Harry Hoogstraten. Een dichter
met een bescheiden naam. Niet
iemand die echt veel aan de
weg heeft getimmerd, hoewel
zijn gedichten zeker niet slecht
zijn. Af en toe kwam je eens
werk van hem tegen in een lite
rair tijdschrift of zag je hem op
een of ander literair festival. In
de tentoonstelling 'Rondom
P78, literaire underground,
1966-1995', die tot en met 30
april is te zien in de Leidse uni
versiteitsbibliotheek, blijkt op
eens dat Hoogstraten als een
spin in het web van de interna
tionale avant-garde heeft geze
ten en kunstenaars heeft ge
kend als Franco Beltrametti en
Tom Raworth, dat hij literaire
giganten als Cioran, William
Burroughs en Raymond Carver
heeft ontmoet, kortom: dat hij
dikke mik is geweest met schrij
vers en dichters van betekenis.
Hoogstraten verzorgt sinds
1967 de contacten voor One
World Poetry, 'het baldadige
broertje van Poetry Internatio
nal', zoals Onno Kosters dat
noemt in catalogus bij deze ex
positie. De epistolaire weerslag
van deze contacten met wereld
beroemde kunstenaars vormt
de hoofdmoot van deze ten
toonstelling. Uit de brieven
wordt duidelijk dat het eerste
contact dat Hoogstraten legde
al snel omsloeg in een warme
vriendschap.
Vooral met Franco Beltramet
ti, een Zwitsers-Italiaans kun
stenaar (1937-1995), raakte
Hoogstraten goed bevriend. Net
als hijzelf maakte Beltrametti
vele reizen en verbleef hij vaak
lange tijd in het buitenland. In
december 1995. vlak na Beltra-
metti's dood, schrijft Hoogstra
ten een ontroerend gedicht voor
zijn vriend, in het engels, zoals
veel van zijn gedichten. Het ein
digt met de eenvoudige regels:
'Travel we did./All over the pla-
ce.//Franco Beltrametti, he was
my friend./I liked him very
much.//Why don't you all go
home.'
Zonder zichzelf vooraf aan te
kondigen ging Hoogstraten in
april 1985 langs bij de knorrige
filosoof Emile Cioran, de auteur
van het belangwekkende boek
'Het ongeluk geboren te wor
den'. Later ontmoette Cioran
Hoogstraten bij Maison Descar
tes in Amsterdam en als reactie
daarop schreef hij aan Hoog
straten: 'Mijn reis naar Amster
dam was erg aangenaam (sic).
Ik zou het niet erg vinden om
naar een dergelijke plaats te
worden verbannen.' Cioran
schrijft voorts dat hij in Frank
rijk geen vrienden heeft omdat
de Fransen 'iedereen haten'.
Uit de expositie blijkt de grote
belezenheid van Hoogstraten
en zijn talent om contacten te
leggen met kunstenaars die niet
iedereen aan hun deur wilden
hebben.
fracties van CDA, SGP,
en GPV in de Tweede
ter willen dat minister
(drager van Justitie het
nbaar Ministerie op-
fit geeft om op te treden
Si het affiche waarmee
EN ^me wor<fr gemaakt voor
film 'The people versus
rijk yFlint'
ilgens de vier christelijke
ties is dit affiche buiten-
oon grof en godslaster-
In schriftelijke vragen
gen ze bij Sorgdrager aan
laatregelen.
i de^oet a®c^e l&at een groten
van tcls blote vrouw zien met
den op haar slip de
'fdrolspeler in de houding
leen gekruisigde.
De dames schudden wat met hun borsten en maken, al spelend, suggestieve bewegingen.
foto gpd/phil nijhuis
Emile Fallaux kreeg in 1991 in z'n 48ste levensjaar een Nipkowschijf voor zijn hele TV-
oeuvre, maar in zijn dankwoord liet hij doorschemeren niet blij te zijn met de om
schrijving van dq prijs. „Een prijs voor het hele oeuvre, klinkt zo definitief; of je zojuist
bent overleden," zei Fallaux. De fout die de Nipkowjury destijds maakte, wordt nu weer
gemaakt door het Centraal Museum in Utrecht. Daar loopt nu een expositie over het
werk van Wim T. Schippers onder de titel 'Het beste van Wim T. Schippers'.
Van Oekel 'reeds', fragment uit het TV-werk van Wim T. Schippers. foto archief
1963 in de buurt van Petten wa
ter naar de zee droeg en een
dertig jaar oudere Schippers die
daar met genoegdoening op te
rugkijkt („Dat was een mooie
poëtische daad"). Ook is er de
Wim T. Schippers die gecon
fronteerd wordt met Jeroen
Brouwers' opvatting over hem.
„Hij vindt jou een pies-en-
poepkunstenaar. Wat vind je
daar nou van?" Schippers: „Dat
vind ik een domme opmerking.
Het zijn ingrediënten die er nu
eenmaal bijhoren en die ik niet
uit de weg ga. Maar ik ben er
niet constant mee bezig. Mag ik
van deze gelegenheid gebruik
maken om te zeggen wat ik van
Jeroen Brouwers vind? Een flap
drol; een bombastische flapdrol!
En er is ook nog de Wim T.
Schippers die het goed voor
heeft met de wereld. „Hang een
slab om de wereldbol." En voor
al die mensen die zijn uitingen
niet begrijpen, heeft-ie maar
één antwoord: „Jammer, maar
ik ga het verder niet uitleggen."
'Het beste van Wim T. Schip
pers', expositie in Centraal
Museum Utrecht, t/m 27 april.
Bijbehorende catalogus: f
39,95.
ten'. En dat zal niet op de tradi
tionele wijze gebeuren. Schip
pers heeft al in een interview
met De Groene Amsterdammer
laten weten dat het meer ge
sprekken worden dan inter
views. En als je met Wim T.
Schippers in gesprek raakt dan
weetje nooit waar het eindigt.
Pindakaas
De geur van pindakaas komt je
tegemoet als je de expositie
ruimte van 'Het beste van Wim
T. Schippers' binnenloopt. Het
bijbehorende lawaai van opge
wonden stemmen en vallend
huishoudmateriaal komt uit mi-
nispeakers aan de wand. Dan
wordt de geur van pindakaas
verklaard; in de eerste zaal ligt
een remake van het 'Peanutbut-
ter Platform' uit 1962. Dit keer
zonder opstaande rand, maar
op dezelfde hoogte als het
vloerkleed, hetgeen meerdere
bezoekers in verwarring heeft
gebracht nadat ze er per onge
luk, maar ongegeneerd door
heen stampten.
Zijn wanddecoraties en ande
re objecten (zo staat er ook de
gedeukte en opnieuw gespoten
Parijse taxi) stralen de ondeu
gendheid van de kunstenaar uit:
creatief met een beetje chaos en
altijd opgewekt. Wim T. Schip
pers' kunst is nooit zwaar op de
hand, heeft nauwelijks een
boodschap en heeft altijd iets
grappigs. Die kunst brengt de
kijker hooguit in verwarring. En
als die Schippers ter verant
woording roept met: „Is dat nou
kunst?", dan antwoordt hij stee
vast: „Dat heb ik nooit be
weerd."
En daarmee zijn we aanbe
land bij het culturele onderdeel
waarmee Wim T. Schippers het
meest geruchtmakend was. De
taal. Al zijn TV-werken waren
grotendeels gebaseerd op mis
verstanden. Dialogen gingen
met letterlijke betekenissen en
dubbelzinnigheden op de loop.
De ontstane verwarring zorgde
vervolgens weer voor de hem zo
geliefde chaos. Het is dan ook
prettig toeven in de televisie
zaal. Naast twee tot knusse
huiskamertjes omgebouwde
viewingruimtes (compleet met
zitzakken), is er de zaal waar op
een groot videocentrum non
stop fragmenten uit zijn TV-
werk voorbijtrekken.
'De Fred Haché Show' (vooral
de derde waarin een weg door
de huiskamer van Haché wordt
aangelegd omdat die nu een
maal daar gepland is, blijft een
juweeltje), 'Van Oekels Disco-
hoek' ('Reeds'), 'Waldolala'
(Luv), 'De Ondergang van de
Onan', 'Zuurkool met vette jus'
(Dolf Brouwers op z'n best) en
de latere series als 'Op zoek
naar Yolarida' en 'We zijn weer
thuis'. Daartussendoor zijn
fragmenten te zien van theater
programma's als 'Going to the
dogs' en van TV-interviews door
en met Schippers.
Zo is daar nog één keer een
piepjonge Jan Cremer in New
York, een jeugdige Wim T.
Schippers die op 6 december
Wim T. Schippers is niet dood.
En Wim T. Schippers is al hele
maal niet van zins om met wer
ken te stoppen. Zolang de 54-ja-
rige kunstenaar wanorde kan
scheppen met 'onzin'-objecten
en hersenspinsels in deze op
rolletjes lopende welvaarts
maatschappij, zal niets hem
daarvan weerhouden. Nog
maar een paar maandjes slapen
en Schippers is weer vijf zon
dagavonden lang het middel
punt op Nederland 3. Dan pre
senteert hij het succesvolle
VPRO-programma 'Zomergas-
In 1963 droeg Wim T. Schippers
water naar de zee. foto gpd
