Scapino op pad met Perfect skin
Cultuur&Kunst
ij willen zo'n hondje dat
zelf de kraan opendraait'
ïf Wij
ia
Wassenaar herdenkt prins Frederik met tentoonstelling
Eerste
'Pop' van
U2 voor
700 piek
Designprijs voor leestafel voor oude en nieuwe media
Staaltje acteertechniek van Ingeborg Elzevier
Bestuur Residentie Orkest stapt op
1
BAANDAG 3 MAART 1997
11
'Koninklijke' pauw in museumpaleis
'Konii
u mnfnhaag»
i den haag» Het museum Het Palels aan het Lange Voorhout in
Den Haag heeft al een tijdje een ongenode, maar welkome gast.
Het is een pauw, die vermoedelijk afkomstig is uit de tuinen van
Paleis Huis ten Bosch, het domicilie van koningin Beatrix. Het
prachtig blauwe beest was kennelijk toe aan verandering, maar
wilde wel een beetje op stand blijven wonen. Het koos voor de
binnenplaats van het museum, 'dat tot voor enkele jaren aan de
koninklijke familie toebehoorde. De museummedewerkers heb
ben de vogel inmiddels geadopteerd en Joris genoemd. Er is
zelfs een groot hok voor hem gebouwd, voor als het koud is. Zijn
naam staat erop en zijn voer ernaast.
Johnny van Doorn-prijs voor Wilmink
arnhem» Schrijver Willem Wilmink heeft vrijdagavond de derde
Johnny van Doornprijs van de stad Arnhem ontvangen. De prijs
van 2500 gulden is bestemd voor een schrijver die door persoon
lijke optredens iets aan zijn werk toevoegt. Eerder kregen Simon
Vinkenoog en Carla Boogaards de onderscheiding.
Bende kunstvervalsers opgerold
rome» De Italiaanse politie heeft een omvangrijke bende kunst
vervalsers opgerold en honderden schilderijen in beslag geno
men die moesten doorgaan voor werk van onder meer Titiaan
en Picasso. De politie kwam de vervalsingen op het spoor na tal
loze huiszoekingen in galeries, huizen en opslagplaatsen in tien
provincies. De vervalsers kopieercjen werk van 16de- en 17de-
eeuwse meesters, alsmede van moderne schilders. De papieren
die de authenticiteit van de schilderijen moesten aantonen, wa
ren vaak ondertekend door kunstexperts die al lang waren over
leden.
Arbeidstijdenwet kost 4,5 miljoen
i De gesubsidieerde toneelgezelschappen komen 4,5
miljoen gulden tekort door de invoering van de nieuwe Arbeids-
en rusttijdenwet (ATW). De bepaling die vereist dat technisch
personeel minimaal elf uur rust, vergt 45 extra technici, zo heeft
de Vereniging van Nederlandse Toneelgezelschappen (VNT) be
cijferd. Bij de vereniging, die 90 procent van het gesubsidieerde
theater vertegenwoordigt, zijn 44 gezelschappen aangesloten.
- De cijfers hebben betrekking op de toneel- en danssector en de
Hoofdstad Operette. Gevreesd wordt dat gezelschappen voor
stellingen zullen schrappen wegens de stijgende kosten.
Disneyfïlm maakt Dalmatiërs populair
i sta£pe draait pas een week
naar de Nederlandse Club voor
gurjDalmatische Honden (NCDH)
ichan166^ de eerste merkwaardige
r vaafe^e^oon1ies gehad- ,.Er bellen
3lgenPiensen heel serieus melden
lig u$at ze biJ ons g13^ 20 n hondje
geejvillen kopen dat zelf de kraan
jyj gippen kan draaien."
^g. Femke van Tilburg van het
ParaNCDH kan er niet over uit. „Het
loeini'e^st zou die mensen door-
vekeiKerw^zen naar Bart Smit voor
een pluche speelgoedhond.
Maar goed. Wij proberen dit
soort impulsaankopen te voor-
mkomen door die mensen op de
Wachtlijst te plaatsen. We ho
pen dan maai- dat ze tegen de
fijd dat ze aan de beurt zijn het
hele plan vergeten zijn."
v aarj Ze zijn klein, speels, grappig
'amsfen lief. Met hun aandoenlijke
zwart-wit gestippelde vacht zou
iet iijje ze zo van het filmdoek willen
[hoe-plukken en mee naar huis ne-
*n demen. Alleen echte hondenha
ters smelten waarschijnlijk niet
aragevoor de puppy's die meespelen
'n Disney's nieuwste speelfilm
j'101 Dalmatiërs'.
Liefhebbers van Dalmatiërs
houden dan ook hun hart vast.
Zij zijn bang dat mensen in een
opwelling zo'n schattig hondje
aanschaffen zonder te beseffen
wat ze daarmee werkelijk in
huis halen. Want een dalmatiër-
pup is niet de makkelijkste
|hond om op te voeden. Ze wor-
end. j
den snel heel groot en zijn ener
giek, onstuimig en soms doof.
De eerste rijst-met-krenten-
pups zijn inmiddels alweer bij
de dierenasiels gedumpt. Dal
matiërs zijn slimme, maar geen
makkelijke honden om te trai
nen. En-hoe ouder je begint,
hoe moeilijker het natuurlijk
wordt.
De NCDH heeft al eerder te
maken gehad met een hausse in
de vraag naar dalmatiërpups.
Dat was aan het eind van de ja
ren zestig toen de tekenfilm 101
Dalmatiërs voor het eerst in Ne
derland uitkwam. „In een mum
van tijd is het hele ras toen in
karakter en gezondheid achter
uit gekelderd. Vooral de doof
heid, waar het ras, net als ande
re witte hondenrassen, gevoelig
voor is, ii er toen behoorlijk in
geslopen. We hebben tot hal
verwege de jaren tachtig nodig
gehad om het weer op peil te
'krijgen. Alle pups met stam
boom worden nu gekeurd op
doofheid. Als ze doof blijken, la
ten we ze inslapen. Dat lijkt zie
lig, maar een dove hond is in
deze maatschappij gewoon niet
te handhaven, een hond kan
nog beter blind zijn."
Volgens Van Tilburg stemt het
beeld dat in de film van het
DaLmatiër-ras gegeven wordt
volstrekt niet overeen met de
werkelijkheid. „Dalmatiërs zijn
best hele leuke honden, maar
zelf een kraan opendraaien is er
natuurlijk niet bij.
De gemeente Wassenaar bereidt een
grote tentoonstelling voor over prins
Frederik, de tweede zoon van koning
Willem I en Wilhelmina van Pruisen.
Frederik werd 200 jaar geleden in Ber
lijn geboren.
De broer van koning Willem II
bracht een groot deel van zijn leven
door in Huize de Paauw in Wassenaar,
het huidige raadhuis. Hij stierf er in
1881, in de kamer waar nu burgemees
ter P. Schoute kantoor houdt.
Wassenaar vindt dat er dus redenen
genoeg zijn om een expositie aan prins
Frederik te wijden. Museum Paleis Het
Loo en het Koninklijk Huisarchief heb
ben volgens een woordvoerder van de
gemeente al hun medewerking toege
zegd. De tentoonstelling, die onder
meer een zo origineel mogelijk interi
eur zal behelzen, wordt in november
geopend door een „belangrijk per-
Frederik was een ondernemend type
met een altijd smetteloos gebleven re
putatie. Op 16-jarige leeftijd vocht hij
mee in de slag bij Leipzig (1813). Hij
was toen nog in ballingschap in Duits
land. Later, nadat de Oranjes weer aan
de macht waren, zorgde hij ervoor dat
onrechtmatig naar Frankrijk verdwe
nen Nederlandse kunstwerken terug
kwamen op Nederlandse bodem. Hij
was ook actief in de Vrijmetselarij,
waar hij het al jong tot Grootmeester-
nationaal schopte.
In 1826 werd de prins commissaris-
generaal van oorlog (een soort minis
tersfunctie) en drie jaar later admiraal.
Hij werkte in die functies keihard: vijf
tien uur per dag was geen uitzonde
ring. Hij stelde examens in om wille
keurige benoemingen in het leger te
voorkomen en stichtte, in 1826, de Ko
ninklijke Militaire Academie in Breda.
Frederiks privéleven ging niet over
rozen. Gehuwd met Louise van Prui
sen kreeg hij twee zoons en twee
dochters. Beide zoons stierven jong.
Vooral de dood van Frederik junior, op
9-jarige leeftijd, greep hem diep aan.
Hij noemde het gestorven kind „al
mijn liefde."
Ed Wubbe maakt tevens ballet over legendarische Nico
Hij gaat graag een dialoog aan met kunstenaars van an
dere disciplines. „Als je samenwerkt kom je tot meer
ideeën." Ed Wubbe, choreograaf en artistiek directeur
van Scapino Rotterdam, vormt al tien jaar lang een gou
den duo met kostuumontwerpster Pamela Homoet. Zij
samen, en beeldend kunstenaar Hans Wap, gaven vorm
aan het ballet 'Perfect skin', dat in 1993 in première ging
en al gauw de naam kreeg van meesterstuk.
werken. „Je komt op een vorm
geving uit die een decorontwer
per nooit had kunnen verzin
nen. Wap denkt puur uit zijn
beeldende fantasie.
Onbevangen
Eenzelfde ervaring had hij voor
het ballet 'Le sacre du prin-
temps', dat in november van
het vorig jaar in première ging.
Wubbe werkte daarvoor samen
met architect Herman
Kossmann, die onder andere
verantwoordelijk is voor de ten
toonstelling rond architect
Dudok in Hilversum. „Zo ie
mand heeft weer heel andere
ideeën. Mensen die niet direct
verstand hebben van theater
sluiten niets uit. Die zijn heel
onbevangen." Wubbe werkt ook
veel met live muziek en, als het
kan, met componisten.
Componisten vertelt hij, aan
de hand van voorbeelden, welke
klankkleuren hij wil horen. Of
de muziek heftig, beladen, drei
gend, ritmisch of juist heel me
lodieus moet zijn en welke
maatsoort er gebruikt dient te
worden. Veel ervaring heeft hij
daar niet mee. „Het is vrij duur
en arbeidsintensief en het blijkt
erg moeilijk te zijn om aan de
componist over te brengen wat
de bedoeling is. Mensen die
voor dans componeren willen al
gauw muziek maken die op
zichzelf prachtig is. Maar 'slech
te' muziek kan in sommige pro
ducties heel goed werken.
Neem nu de muziek (Godflesh,
LG) van mijn ballet 'Kathleen'
('92 en '94). Die zet je thuis niet
snel op, maar op het toneel
werkt die heel goed."
Heftig
Voor het ballet 'Nico' (de werk
titel) gaat Wubbe een nauwe sa
menwerking aan met de com
ponist John Cale. Het idee ont
stond na het lezen van een bio
grafie over het heftige leven van
het Duitse topmodel Christa
Paftgen, die in New York de ar-
tiestennnaam Nico aannam en
met The Velvet Underground
een album maakte. Deze plaat,
The Velvet Underground Nico
('67), wordt beschouwd als een
rotterdam leonie groen
Hélaas was dit ballet te groot
voor veel theaters. Wubbe be
werkte het dit seizoen daarom
r de kleinere zalen. Zaterdag
ieuwe vorm in pre
mière in theater De Speeldoos
in.Zaandam. Wubbe is onder
tussen bezig met een nieuw
project. In nauwe samenwer
king met popcomponist John
Cale, die ooit lid was van de le
gendarische NewYorkse under-
groundformatie The Velvet Un
derground, maakt hij een ballet
rond het leven van de al even
legendarische zangeres Nico.
Hoewel hij de oorspronkelijke
decors, waarmee de kleinere
theaters niet weg konden ko
men, moest verkleinen, en het
aantal dansers moest terug
brengen van 24 naar 16, is 'Per
fect skin' volgens Wubbe nog
net zo monumentaal als eerst.
,,Als de grootte van de zaal in
balans is met de grootte van het
toneel, dan zie je niet dat je
naar een kleiner ballet kijkt."
Onmenselijk
'Perfect skin' maakte vier jaar
geleden naam met het voor het
ballet kenmerkende evenwicht
tussen vormgeving, muziek en
dans. Het ballet - snelle en
strakke dans in een heftig spel
tussen groep en individu - be
reikt een hoge mate van ab
stractie. „Een caleidoscoop van
gevoelens en sferen", zegt Wub
be.
Decor, kostuums en muziek
(viool- en celloconcerten van
J.S. Bach en rockmuziek van
Godmachine) zijn uitgesproken
grafisch. „De pakken in 'Perfect
skin' zijn bijna onmenselijk, bij
na een levend decor", zegt de
choreograaf over de kostuums
die Homoet ontwierp op basis
van het decorontwerp van Wap.
Wap, die de zwart-witte de
cors ontwierp, werd bij de 'ver
kleining' betrokken. Hij verving
de oorspronkelijke gigantische
achterdoeken voor draaibare
panelen waarvoor geen toneel
toren nödig is. Wubbe vond het
zeer leerzaam om een keer met
een beeldend kunstenaar te
De pakken van Perfect Skin zijn bijna onmenselijk, bijna een levend decor.
FOTO GPD/HANS GERRITSEN
van de beste popalbums aller
tijden. The Velvet Under
ground, met onder anderen
zanger/gitarist/componist Lou
Reed en John Cale, kwam des
tijds onder de hoede van pop
artkoning Andy Warhol.
John Cale gaat nu de muziek
schrijven voor het ballet 'Nico'.
Wubbe is daarvoor al een keer
in de Verenigde Staten geweest,
gaat binnenkort weer en ver
wacht Cale in de zomer een
keer bij de repetities van Scapi
no Rotterdam. „Die samenwer
king verloopt steeds hechter",
zegt Wubbe. De muziek wordt
in Nederland uitgevoerd door
'nog aan te zoeken' Nederland
se muzikanten. Het ballet gaat
in oktober in première.
Wubbe hoopt daarna een
door de Verenigde Sta
ten te maken met mogelijk een
première in New York. Cale is
volgens Wubbe geroerd doordat
een balletgezelschap uit het
kleine Nederland geïnteresseerd
is. „Hij vindt het leuk om mee
te werken en vraagt daarom
denk ik ook geen exorbitante
bedragen voor zijn composi
ties."
Het genummerde eerste ge
perste exemplaar van 'Pop',
het nieuwe album van U2,
heeft zaterdag tijdens een
veiling op de fanclubbijeen
komst in het Rotterdamse
Nighttown 700 gulden opge
bracht. Mede-organisator
Cor Simons bleek bij het op
bieden zelf het gretigst en
had dan ook het laatste
woord. „Als verwoede verza
melaar wilde ik die ene cd nu
eenmaal dolgraag hebben.
Had ik er 3000 piek voor
moeten bieden, dan had ik
het ook gedaan, dus eigenlijk
is 't een koopje," aldus de
trotse bezitter van het gehei
de collectors item.
De verkoop van de eerste
oplage van 'Pop' (2500 stuks,
in speciale verpakking) had
haar exclusiviteit enigszins
verloren door de onverwach
te beschikbaarheid van de
'nieuwe U2' in alle platen
winkels. Normaliter zou de
plaat pas vandaag mogen
worden verkocht, maar als
gevolg van voortijdige import-
werd bijna overal het sein
eerder op groen gezet.
De opheffing van het em
bargo had op de animo voor
de tweedaagse 'U2-beurs'
geen enkele invloed. Zater
dag werd Nighttown bevolkt
door zo'n 900 fans, gisteren
kwamen er nog eens 200
Inmiddels is na het eerste
optreden (18 juli) ook het
tweede U2-concert in de
Kuip (19 juli) zo goed als uit
verkocht. Niettemin is de
stormloop minder groot dan
werd aangenomen. De hoge
toegangsprijzen (75 en 85
gulden) zijn daar wellicht de
bet aan.
OVERLEDEN Kunstschilder
Piet Roovers is vrijdag in zijn
woonplaats Rotterdam overle
den. Hij is 72 jaar geworden.
Roovers behoorde tot de ab
stract-expressionisten. Zijn
overlijden komt op een mo
ment dat in de Rotterdamse ga
lerie Duo Duo een overzicht van
zijn werk hangt. Deze expositie
duurt tot 9 maart. De kunste
naar zelf heeft de tentoonstel
ling wegens zijn ziekte niet kun
nen bezoeken.
1 Schilderijen uit
rBelvedere naar
Van Gogh Museum
amsterdam/wenen
Het Van Gogh Museum in Am
sterdam krijgt dit voorjaar zestig
T schilderijen te leen uit het Bel-
f vedere-paleis in Wenen. Ze ma-
- ken de helft uit van de tentoon
stelling 'Wenen 1900, portret en
interieur'. Die is van 21 maart
tot en met 15 juni in het Van
Gogh te zien.
Het Van Gogh kreeg de bruik-
lenen als antwoord op de me-
dewerking aan de tentoonstel
ling 'Op zoek naar de Gouden
i Eeuw1 in 1986 in het Belvedere.
Wenen 1900 geeft een beeld
van de Weense kunst en toege
paste kunst tussen 1870 en
1918, een hectische periode. Te
zien zijn werken van onder an-
deren Gustav Klimt, Egon
Schiele en Otto Wagner. Het
Van Gogh Museum organiseert
1 Wenen 1900 samen met de ös-
terreichische Galerie, die de col
lectie in het Belvedere beheert.
leiden In het LVC werd gisteren een beurs voor heavy metal liefhebbers gehouden. Op de 'Metalmarket'
ging allerhande metalmerchandising grif van de hand. FOTO LOEK ZUYDERDUIN
rotterdam anp
Een leestafel voor oude en nieu
we media heeft zaterdag de
Designprijs Rotterdam 1997 ge
kregen. De leestafel is een ont
werp van Caroline Nevejan en
Marleen Stikker van de Maat
schappij voor Oude en Nieuwe
Media. Aan de prijs is een geld
bedrag van 40.000 gulden ver
bonden. De 28 genomineerde
voorwerpen zijn tentoongesteld
in de Kunsthal in Rotterdam
waar de jury van deskundigen
koos voor de leestafel. Die biedt
aan één kant de mogelijkheid
om 'gewoon' een krant te lezen
ingebouwd beeldscherm te in
ternetten. Kinderen kunnen bo
vendien onder de tafel op een
eigeji beeldschermpje een com
puterspelletje spelen.
Nieuw
De jury noemde de leestafel
„een plek om langzaam, in het
eigen tempo, vertrouwd te ra
ken met een nieuwe manier van
communiceren die alleen maar
belangrijker zal worden.
De bezoekers van de Design-
prijstentoonstelling lieten hun
keuze op een ander ontwerp
vallen; de knotted chair, een
stoel van geknoopt kunsttof
touwwerk, van Marcel Wanders.
„Mooi en lelijk tegelijk, ouder
wets en modern tegelijk", om
schreef een bezoeker de reden
voor zijn keuze.
De tentooonstelling düurt
nog tot en met 16 maart.
recensie wunand zeilstra
'Amanda en de widowmaker' van Walter
den Broeck. Solovoorstelling door In-
Monologen op toneel hebben
iets gekunstelds. Theater moét
het immers van dialogen heb
ben. Zelfs solistencabaret is
hierop geen lutzondering: het
publiek fungeert in dat geval
als gesprekspartner. Het aardi
ge van de monoloog van de
Vlaming Walter van den Broeck'
is de plezierige gesprekstoon
die eveneens hét publiek in de
rol van gesprekspartner plaatst.
Een vrouw die enkele dagen
geleden haar man verloren
heeft, stort haar hart bij ons uit.
In een mum van tijd weet In
geborg Elzevier onze interesse
voor dit verhaal te wekken, Ze
heeft de tekst van Van den
Broeck helemaal in zich opge
nomen. Wars van elk vertel- of
(erger nog) declamatietoontje
doet ze haar verhaal alsof het
4 ook echt haar verhaak is. Deze
monoloog heeft dan ook niets
gekunstelds meer. Je moet wel
heel wat acteertechniek in huis
hebben, wanneer je dat met
een anderhalf uur durend re
laas weet te bereiken.
Trouwjurk
Op toneel staat een vrouw in
een net iets te krappe trouw
jurk. Geen wonder, want die
jurk is vijfentwintig jaar oud.
Waarom ze nou juist in die kle
ding naai- een officiële receptie
wil gaan, zegt ze niet recht
streeks. Wel komen we het een
en ander over de relatie met
haar man te weten die, zelf
zeer ontrouw, tegenover haar
zeer jaloers is. Die jurk is een
soort wapen in de strijd die hu
welijk heet.
Op de dag van de receptie
gaat er van alles mis en uitein
delijk zal deze vrouw in trouw
jurk niet naar een receptie
gaan maar naar de crematie
van haar man. „Mama, zei
mijn oudste dochter voor we
naar het crematoriiun vertrok
ken, zou je echt niet iets gepas-
ters aantrekken dan je trouw
jurk? Nee, zei ik. Nee, in geen
geval." Naar deze triomfantelij
ke ontknoping werkt Ingeborg
Elzevier meesterlijk toe.
Op aanbeveling adviseurs
Elizabeth Taylor
na attaque terug
in het ziekenhuis
los angeles
Het bestuur van het Residentie
Orkest treedt eind van dit sei
zoen af. Het volgt daarmee de
aanbeveling van twee adviseurs,
die het bestuur zelf had inge
huurd om zijn functioneren te
beoordelen nadat er een ver
trouwenscrisis was onstaan tus-
sen een meerderheid van het
orkest en de meeste bestuursle
den.
Het bestuur bestaat uit twaalf
leden. De opstellers van het ad
vies, oud-bestuurslid mr. M.D.
van Wolferen en organisatiead
viseur M. Verschuijl, stellen een
kleiner en vooral slagvaardiger
bestuur voor. Dat komt er met
ingang van komend seizoen.
Achtergrond van de vertrou
wenscrisis is het dreigende fail
lissement van de Dr. Anton Phi-
lipszaa1, de zaal van het Resi
dentie Orkest. De Philipszaal
kampt sinds 1995 met miljoen
entekorten. In oktober vorig
jaar werd ingestemd ryet een
noodplan dat moest voorkomen
dat de zaal het orkest in zijn fi
nanciële val zou meeslepen. Het
Residentie Orkest heeft 86 pro
cent van de aandelen van de
Philipszaal in handen. Kern van
het plan was dat zaal en orkest
financieel en tot op directieni
veau vap elkaar zouden worden
losgekoppeld. Op dit moment
zijn de onderhandelingen met
de gemeente Den Haag en met
eventuele sponsors over een
oplossing van de financiële cri
sis nog gaande. Het huidige be
stuur wil die nog afronden. Ook
wil het nog de scheiding tussen
zaal en orkest totstandbrengen.
Daarbij zal ondanks verzet bij
veel orkestleden directeur Her
man van den Akker weer zoals
een aantal jaren geleden uitslui
tend directeur van het orkest
worden. Gabriël Oostvogel, de
adjunct-directeur die zich voor
namelijk met de Philipszaal be
zighoudt, zou dan directeur van
de zaal worden
Elizabeth Taylor is getroffen
door een attaque en is weer op
genomen in het Cedars-Sinai
Medical Centre in Los Angeles,
waar zij op 20 februari een opé
ratie onderging om een
goedaardige hersentumor te la
ten verwijderen. De actrice, die
donderdag 65 jaar is geworden,
kreeg zaterdag in haar huis in
Bel Air een beroerte en werd
meteen naar het ziekenhuis
overgebracht waaruit zij woens
dag was ontslagen. Volgens
haar woordvoerster maakt Tay
lor het goed en is er geen reden
voor ongerustheid, omdat
„attaques niet ongebruikelijk
zijn na een hersenoperatie."
