>k
Tuinboon thuis in de siertuin
Tuinwonen op Tuinwereld '97 in Utrecht
Tuinieren
5 Vraag en
tail antwoord
_"ERDAG 1 MAART 1997
kantr
Bretó
Ï5780
^REET BUCHNER
as vi 6eeft antwoord op
11221 a' uw tu'nvraêen
Brieven naar:
npert POSTBUS 507
lijke 2003 PA HAARLEM
(lid
1464
Ifax:
^verdijk uit Haarlem ver-
CKLlt het koffiedik al jaren goed
ld r de hele tuin. Dit verdelen
erker met veej zorg gepaard: één
r 1 koffiedik wordt zorgvuldig
pahengd met 5 liter water en
2e.nfeurige mengsel wordt dan
r 22ieeld over de grond en tus-
Nl_ j de planten. Tot dan toe
DM/1 ze het allemaal prima op
ie. De vraag in de brief luidt:
iTff ik daarmee doorgaan? Het
MHvoord is simpel: wis en
ÉÉfiïrachtig, waarbij ik nog wil
Wnrierken dat ervaring uitwijst
■EEEmet name rozen dol zijn op
pvWoie. Mochten die in de tuin
da9n dan een hapje extra voor
119fe planten en bedankt voor
zijne mededeling waarmee an-
lezers vast ook wel in zee
We kennen heel wat soorten
bonen. Zo is er de pronk- en de
sla-, de stam- en de stokboon.
Er zijn witte en bruine bonen, er
zijn zelfs kidneybonen. Tot slot
is er ook nog de tuinboon. Die
hoort kennelijk thuis in de tuin
en in ons geval in de siertuin.
Gewoon achter in een border of
als windscherm rond kwetsbare
planten, desnoods als groepje
ergens apart. Bij het uitkiezen
van de goede plaats dienen we
er rekening mee te houden dat
de tuinboon van zon houdt,
goed bestand is tegen wind en
kou en vaak meer dan 70 cm
hoog wordt.
Hommels zorgen ervoor dat
de bonen bevrucht worden, ook
als het voor bijen veel te koud is
om te vliegen. Hommels zijn
net als bijen aangewezen op
nectar en stuifmeel voor de voe
ding van zichzelf en de larven.
Maar hommels zijn net iets te
fors gebouwd om door de
'hoofdingang' de bloem in te
kruipen. Geen nood, ze maken
opzij in de bloem een klein
gaatje en zuigen zo alles op wat
ze nodig hebben. Het is altijd
weer spannend om te zien hoe
ze dat doen.
Maar eer het zover is moeten
we heel wat doen. Om te begin
nen snel zaad kopen. Hoe eer
der hoe beter. De tuinboon
moet er de eerste week van
maart in. En hoeveel zaad heb
ben we nodig? Dat hangt af van
de plaats die we tot juli vrij kun
nen maken. De bonen komen
op een onderlinge afstand van 8
cm in de grond. Vóór we zaaien
moeten ze 24 uur in water we-
ken. We zetten dus net zoveel
bonen in de week als we nodig
hebben. De rest wordt bewaard
voor volgend jaar. Na het weken
gaan de bonen 5 cm diep in de
grond. Een beetje aandrukken
en wachten op de dingen die
gaan komen. Tuinbonen heb
ben grote kiemblaadjes, dus
vergissen en per ongeluk weg-
wieden is er niet bij.
Als ze ongeveer 10 cm hoog
zijn geven we ze wat extra mest,
liefst organische mest met een
hoog percentage stikstof (N).
Dat verhoogt de groeisnelheid.
Tuinbonen groeien vrij snel, ze
vormen een mooi stevig gewas
maar het is wel opletten voor
zwarte luis. Elke dag even con
troleren. In een kleine tuin kan
dat. Zijn er luizen dan wegwrij-
ven. Zodra de eerste peultjes
zichtbaar worden, gaan de top
pen uit de plant. Die zijn extra
lekker en extra kwetsbaar voor
aantasting door de zwarte blad
luis. Mochten het er toch nog
veel worden, dan flink spuiten
met water. De boon kan het
hebben, de luis niet. Blijft de
vraag wanneer we oogsten. Er
zijn liefhebbers die de jonge
peulen oogsten, koken en op
dienen met boter en bonen
kruid. maar de meeste mensen
die ik ken, houden vooral van
de boon die in de peul zit. Af
hankelijk van de ruimte die we
beschikbaar hebben voor dit
oer-Hollandse gewas, houden
we een klein of een flink maaltje
over aan onze tuinbonen. Met
dit soort gewassen gaat het in
feite niet om de grootte van de
oogst, maar om het plezier van
het kweken en bij de tuinboon
ook nog om het plezier van het
gedrag van de hommels.
Als de bonen geoogst zijn dan
snijden we ze af en laten de
wortels in de grond zitten. Daar
hebben zich in de loop van de
weken kleine bolletjes op ge
vormd die onderdak bieden aan
bacteriën die stikstof uit de
lucht weten te binden, een
kunstje dat maar weinig leven
de wezens kunnen. Die stikstof
blijft dan weer in de grond voor
het gewas dat we dan op de
open plekken zetten.
ILLUSTRATIE HAN VAN DER VEN
is niet de eerste keer dat ik
;en krijg over een heksen-
in het gras. In vroeger tij-
dacht men dat heksen op
jplaats zolang gedanst had-
totdat het gras minder
L Nu weten we dat een hek-
ing ontstaat als een spoor
een of andere
ontkieming komt en naar al-
anten schimmeldraden kan
-^oien: het mycelium. Aan het
i- pasinde van deze ondergrondse
mmel ontstaan dan de
nvr/thtlichamen die weer spo-
Ancj( dragen, de paddestoelen.
5924^at ^et S1"35 vaak te lijden
ft van de schimmel is het
'taitandig om de beschadigde
'a f c uit te spitten èn de grond
anvr! schimmeldraden te vervan-
sjrij door goede aarde en iets
Daarna ófwel graszoden
istinpl zaad op de kale plek. Er
inc|en op deze plaats zeker geen
ietekwe paddestoelen meer
Aleien. Dit is het antwoord
r M.W. v.d. Eist uit Hille-
De Jaarbeurs Utrecht verandert
tijdens de paasdagen in een
park met modeltuinen, een
boerderij, een markt en een tro
pische vlindertuin. Dit zijn de
onderdelen van de beurs Tuin
wereld '97. Deze heeft plaats
van 28 tot en met 31 maart.
De interesse in tuinieren en al
les wat daarmee te maken heeft
is de laatste jaren enorm toege
nomen. Langzaam maar zeker
wordt de tuin als een verlenging
van de woonkamer beschouwd.
Daardoor is een nieuw begrip
ontstaan: tuinwonen. Verleden
jaar werd deze beurs voor de
eerste keer gehouden.
De door hoveniers aangelegde
modeltuinen in diverse stijlen
geven de beurs een groen ka
rakter. De thema's variëren van
een Japanse mostuin tot een ge
le spiegeltuin. Ook zijn er een
compartimenten-tuin en een
waterval-tuin. Ze bevinden zich
alle in het hart van de Jaarbeurs.
In diverse stands kunnen be
zoekers van alles vinden over
tuinen, planten, tuindecoratie,
tuinmeubels, windlichten,
waxjassen, gietijzeren vazen en
ornamenten.
Tijdens de beurs worden diver
se workshops gegeven. Deelne
mers kunnen decoratieve paas-
creaties maken. Op de markt
zijn imkers, manden, droog
bloemen en kruiden te zien.
Daarnaast zijn er diverse kleine,
1
M
P
E
R
O
N
O
I
2
L
K
E
A
N
E
R
B
3
D
E
T
O
N
E
O
R
4
R
K
E
A
E
A
L
N
5
G
V
E
A
Z
S
E
T
6
T
R
I
O
N
K
O
D
7
K
O
R
M
A
A
E
N
8
T
N
U
H
I
E
G
B
9
B
K
R
A
E
A
N
M
10
S
D
T
A
O
N
O
M
11
F
K
A
O
S
E
N
c
12
G
I
A
N
L
E
O
P
13
R
L
E
U
N
I
D
S
14
P
Z
O
IJ
V
E
N
R
■ijkPGAVE
n di
lcHtep op elke regel de letters
ed4, die samen het woord vor-
dat overeenkomt met de
Hfchrijving. De resterende let-
0S(J vormen van boven naar be
an,den en van links naar rechts
i citaat.
rn»
izontaal:
Suit; 2. ladder; 3. bloedgever;
laarloos; 5. zwaarlijvig; 6.
RDipr; 7. hijswerktuig; 8. gereed-
lap; 9. markttentje; 10. water-
np; 11. onverschrokken; 12.
ingloop; 13. insect; 14. scha-
OPLOSSING
KRUISWOORDRAADSEL
De tuin wordt steeds
meer als een verleng
stuk van de huiskamer
gebruikt.
ambachtelijke bedrijfjes aanwe
zig. Er is zelfgemaakte honing,
kaas en wijn. Op de boerderij
lopen lammetjes, kippen en
schapen rond. In de vlindertuin
kunnen bezoekers rondlopen
tussen fladderende vlinders.
Medewerkers van de Vlinder
stichting geven informatie over
het nut van vlinders in de na
tuur.
De openingstijden zijn van 10
tot 18 uur.
/K A/£0 /V STUKK/0/
OM'SP'T V&S/Z /V/MOESS-
TC/UA/ T£~ MOAK'A/.
toveren in uw eigen kweekbak met groente -
vruchten en bloemenzaden, of voorjaarsviolen
uitzoeken, het kan allemaal bij:
garden-centre
bloemendaal bv.
hoogmadeseweg leiderdorp
pAA/ *rOA/JO£ ££/2f=>£LS,
££T'A/ ANpA/V/0@OONW,
WO&T£J-'/V
0/0'N /ZAP'£S'A/.
TOMPOES
Tom Poes en de Niks
Wammes Waggel was wel even teleur
gesteld, dat hij niet langer een kunst
schilder was. Maar Terpen Tijn zette
hem in korte woorden over dit gevoel
heen. „Een vent die niks kan schilde
ren is nog niet altijd een artist", sprak
hij. „Je moet je uitgedrukte vibraties
ook aan de man kunnen brengen - en
dat was bij jou eh... dinges, makker. Je
hebt alleen maar een volksoploop om
mijn winterslaap verzameld. Nee, jij je
kraam en ik vibreren; dat is de verde
ling!" Na deze woorden nam hij af
scheid en verdween in de richting van
de stad. Wammes opende daarop be
drijvig zijn stalletje en etaleerde ae
ballonnen en de molentjes op voorde
lige wijze. „Dit is toch ook wel enig-
jes", sprak hij tot zichzelf. „En het is
veel rustiger dan schilderen. Maar ik
hoop, dat er vlug iemand komt om iets
te kopen, want ix heb reuze dorst." „Ik
heb honger", sprak heer Ollie, die op
dat moment in Bommelstein aan tafel
ging. „Wil je wel geloven, dat ik in
geen tijden voedzaam gegeten heb,
jonge vriend? Iedere hap oleef mij in
de keel steken - en wanneer ik soep at
staarde niks mij uit de vetoogjes aan."
„Excuseer, heer Olivier", zei Joost, die
met een dienblad vol schalen naderde.
„Dat was de angst voor morgen, wan
neer ik zo vrij mag zijn. Niks kan niet
kijken als men hem niet ziet. En ik heb
de soep een ietsie magerder getrok
ken, met uw welnemen." „Niks kan
wel kijken", zei Tom Poes. „Hij is
overal, maar men kan hem niet zien
en daarom..." „Begin nu niet weer",
hernam heer Bommel haastig. „Ik
weet er alles van, want ik heb over dit
onderwerp eens een heel mooie lezing
gehouden. Laten we een slokje drin
ken, want ik heb dorst. Proost, jonge
vriend. Op niks!"
SLOT
H
T
W
R
Door Jan Visser
De temperaturen zijn tussen begin januari en eind febru
ari nog nooit zo sterk gestegen dan in dit jaar. De trend
matige (lineaire) stijging bedroeg in De Bilt 15 graden.
Tot dusver waren de grootste stijgers 1908 en 1945 met
10 graden en de sterkste daler 1956 met 14 graden.
Verder is februari door het zeer zachte weer op de slot
dag uitgekomen op gemiddeld 6,2 graad en was de der
de decade van de maand (21-28 februari) de warmste
van de eeuw. Kortom een hele bijzondere winter want
begin januari hadden we het nog nooit zo koud gehad.
Februari heeft overigens de extreme droogte van januari
enigszins gecompenseerd. Gemiddeld over het land viel
er meer dan 80 mm tegen normaal nog geen 50. Onze
streken bleven, op grond van de eerste cijfers, wat ach
ter. Valkenburg bij Leiden kwam op 66 en Schiphol op
72 mm. Zeer opmerkelijk was dat er vrijwel nergens een
vlok sneeuw werd gezien. In de afgelopen 25 jaar is dat
niet eerder voorgekomen dat de sprokkelmaand sneeuw
loos bleef.
Dit weekeinde wordt het zachte weer gecontinueerd.
Vanmiddag is het maximaal zo'n 11 graden. Het is van
daag ook droog en de zon laat zich geregeld zien. De
wind waait uit het zuidwesten en is matig van sterkte.
Vanavond wordt aan de kust evenwel een krachtige tot
harde wind verwacht. Morgen komt er nog meer wind.
Aan de voorzijde van een naderend front wakkert de
wind over land aan tot vrij krachtig of krachtig, langs de
kust tot hard of stormachtig. De zondag begint droog
met misschien nog een flets zonnetje, 's middags is het
bewolkt en later gaat het regenen. De temperaturen lo
pen op tot 11-12 graden. Na het weekeinde enkele dro
ge dagen en iets minder zacht.
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Noorwegen:
Zaterdag toenemende be
wolking gevolgd door re
gen. Vooral in het zuid
westen veel regen en
stormachtige wind. Zon
dag wat opklaringen en in
het noorden kans op een
winterse bui. Maxima in
het zuiden rond 7 graden,
elders +3.
Zaterdag opklaringen en
geregeld zon Zondag toe
nemende wind en bewol
king gevolgd door regen
Maxima zaterdag op de
meeste plaatsen rond 6
graden, zondag in het zui
den hoger
Oenemarken:
Zaterdag aardig wat zon,
maar soms ook wolkenvel
den. Zondag meer bewol
king en aantrekkende
wind. In de loop van de dag perioden
met regen. Maximumtemperatuur rond
9 graden.
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Zaterdag van het westen uit veel bewol
king en perioden met regen. In het zuid
oosten eerst nog zon. Zondag van het
noordwesten uit opklaringen en zon,
maar ook een enkele bui, in de bergen
mogelijk een maartse bui. Van tijd tot
tijd veel wind. Maxima rond 12 graden,
zondag in Schotland lager.
België en Luxemburg:
Zaterdag in het oosten nog wat regen,
elders opklaringen. Zondag van het wes
ten uit toenemende bewolking en later
van tijd tot tijd wat regen. Maxima op
veel plaatsen rond 12 graden, in de Ar
dennen plaatselijk boven 15 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Zaterdag in het oosten wolken en vrijwel
overal droog. Verder geregeld zon. Zon
dag in de loop van de dag van het wes
ten uit toenemende bewolking en moge
lijk wat regen. Maxima ongeveer 14 gra
den, in het oosten in bewolkte gebieden
wat lager.
Portugal:
Perioden met zon. Droog. Vooral zondag
in het noorden ook enkele wolken. Maxi
ma op meerdere plaatsen ruim boven de
20 graden.
Madeira:
Naast zon soms ook wolkenvelden. Over
wegend droog. Middagtemperatuur rond
20 graden.
Spanje:
Vrij zonnig en droog. Maxima op de
meeste plaatsen ruim boven de 20 gra-
Canarische Eilanden:
Flink wat zon, af en toe ook wolken
Droog. Maxima ongeveer 23 graden.
Marokko:
Westkust: flink wat zon, af en toe wat
bewolking. Droog. Middagtemperatuur
uiteenlopend van ongeveer 20 in het
noorden tot ruim 25 graden in het zui-
Tunesië:
Flinke zonnige perioden, zondag in het
noorden soms ook wolken. Maxima in
het noorden net onder de 20 graden, in
het zuiden ruim erboven.
Zuid-Frankrijk:
Fraai weer met flink wat zon, alleen in
het oosten zaterdag wat wolken. Mid-
dagtemperaturen tussen 15 en 20 gra
den.
Mallorca en Ibiza:
Vrij zonnig. Droog Maxima rond de 20
graden.
Italië:
Flinke perioden met zon en droog. Zater
dag in het zuiden nog bewolking maar
weinig of geen neerslag. Maxima tussen
12 en 16 graden.
Corsica en Sardinië:
Flink wat zon. Zondag wat wolken. Over
wegend droog. Maxima op de meeste
plaatsen rond 18 graden.
Malta:
Geleidelijk meer zon en overwegend
droog weer. Maxima oplopend tot onge
veer 16 graden.
Griekenland eri Kreta:
Zaterdag in het zuiden en oosten nog
veel bewolking en buien. Van het noor
den uit overgang naar droger en wat zon
niger weer. Maxima tussen 10 en 15
graden.
Turkije en Cyprus:
Op beide dagen vrij veel bewolking van
plaatselijk veel regen. Rond Cyprus ook
wat zon. Middagtemperatuur van bijna
10 graden rond de Dardanellen tot 16
op Cyprus.
Duitsland:
Zaterdag flinke perioden met zon en bij
na overal droog. Zondag een aantrek
kende wind, in het zuiden nog lang zon
en droog weer, elders vanuit het westen
toenemende kans op regen. Vooral zon
dag zacht weer met maxima rond 13
graden, in Zuid-Duitsland op meerdere
plaatsen boven de 15.
Zwitserland:
Veel zon, maar zaterdag aan de noord
flank van de Alpen geruime tijd bewol
king en kans op wat regen, hogerop in
de bergen wat sneeuw Zacht weer met
op zondag temperatuur op 2000 meter
enkele graden boven nul. In de dalen
maxima zondag ruim boven de 10 gra-
Oostenrijk:
Veel zon, maar zaterdag aan de noord
flank van de Alpen geruime tijd bewol
king en kans op wat regen, hogerop in
de bergen wat sneeuw. Met name zon
dag temperatuur op 2000 meter enkele
graden boven nul.
Polen:
Zaterdag vanuit het westen opklaringen
en droog weer Zondag later op de dag
eveneens vanuit het westen regen en
flink wat wind. Middagtemperatuur za
terdag rond 5 graden, zondag op veel
plaatsen rond 10.
Tsjechië en Slowakije:
Zaterdag enige tijd bewolkt en plaatse
lijk regen. Daarna opklaringen, in de
loop van zondag in Tsjechie opnieuw be
wolking maar tot de avond droog. Maxi
ma zaterdag rond 6 graden, zondag be
duidend zachter.
Hongarije:
Zaterdag wellicht een spat regen. Zon
dag droog en flink wat zon. Middagtem
peratuur eerst rond 10 graden, zondag
ruim erboven.
ZONDAG 2 MAART 1997
Zon- en maanstanden
Zon op 07.24 Zon onder 18 19
Maan op 01.55 Maan onder 11.09
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 08.29 20.59 08.02 20.32
Laag 04.16 16.34 03.57 16.15
MAANDAG 3 MAART 1997
Zon- en maanstanden
Zon op 07 21 Zon onder 18.21
Maan op 02.57 Maan onder 11.58
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 09.46 22.26 09.19 «21.59
Laag 05.05 17.35 04 46 17.16
Weerrapporten 28 februari 19 uur:
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Den Helder
Rotterdam
Maastricht
Barcelona
Boedapest
Bordeaux
Cyprus
Dublin
Frankfurt
Genève
Helsinki
Innsbruck
Istanbul
Kopenhagen
Las Palmas
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mal o ca
Malta
*8 13 6 00
14 7 0.0
15 5 0.0
regenbui
half bew.
7 0.0
16 6 0.0 I
11 5 0.1 -I
17 10 0.1 i
16 8 00 I
9 0 0.0 j
24 5 0.0 I
r. 1 10 0 1.0 I
o 1 15 -2 0.0
licht bew
half bew
licht bew.
Buenos Aires f
Johannesburg r
Los Angeles c
New Orleans 2
New York i
Tel Aviv c
39 26 0.0 I
22 14 0.0 1
26 12 00
25 16 29.0
17 9 00
24 13 0.0
15 7 0.0
21 8 0.0
