Mij is 'n te rooskleurig beeld geschetst'
Warme liefde voor rug en billen
BKR-kunstenaars
doen het goed
rlijn: 06-350 300 60
De ironische blik
van Gbor Roskó
in Galerie Zichy
Strenge 'Phaedra' blijkt goed speelbaar
Drum, bas en een intensief bosleven in het LVC
Cultuur&Kunst
arthfall: zeer herkenbaar
ft
WAARDEBON
5,- p.p.
vidre
RDAG1 MAART 1997
CHEF JAN RIJSDAM, 071 -5356444
I. Gezien 28/2 Leidse Schouw
burg.
:htvi_
ts w
schappelijk engagement
egt centraal in 'Forever and
;eenvan de Britse dansgroep
icht^. Uitgangspunt is een
Doering van één van de le-
ig 'j</an de groep, de Brazi-
ïhele Margarida Morini. Bij
ran demonstratie in de jaren
e botig tegen het regime in
stanjë zag ze hoe haar beste
aar Sin werd weggevoerd. Pas
ard^ar later, na een volkomen
fo meerde gevangenschap,
in te ze terug, gemarteld en
an Vid. Dit en andere verhalen
ar d»n verteld in 'Forever and
I en Als er iets pijnlijks onder
sejlen gebracht wordt, gaat
en. i schok door het lichaam
vaije danseres. Dit is een
er aeeld voor wat de hele
portelling kenmerkt: de dans-
inpo^ingen komen voort uit de
leale Neergegooid worden en
wil
opstaan, gekweld beven, een
vooruitschietend bekken zoals
je ziet bij een lichaam dat neer
geschoten wordt, een lichaam
dat triest vooroverknakt, zwaar
als een brekende golf. De bewe
gingen drukken weerloosheid
en onmacht uit. Ze worden ein
deloos herhaald, zoals de kwel
ling van gevangenschap en fol
tering ook eindeloos duurt. De
enige hoop geven de troostge-
baren van de danseressen.
De bewegingen zijn niet vir
tuoos of opzienbarend, maar
eenvoudig en zeer herkenbaar.
Het zijn impulsen die iedereen
in zijn lichaam kan voelen bij
een beklemmende herinnering.
Hierin ligt de kracht van de
voorstelling. Wel had ik soms
het gevoel dat de grootste ont
roering door de zeer authentiek
vertelde verhalen opgeroepen
werd en minder door de dans,
die naar de tweede plaats ver
drongen leek te worden, als een
illustratie, een onderstreping
van de gevoelens die onder
woorden gebracht werden.
Gedreven Bas van der Poll exposeert in de Paauw
BEELDENDE KUNST
RECENCIE ROOS VAN PUT
Expositie: Bas van der Poll Te zien
Een mooi lijf heeft perfecte ver
houdingen, de juiste rondingen
op de juiste plekken, niet te
veel en niet te weinig spieren.
Je treft een dergelijke schoon
heid, man of vrouw, zelden.
Soms op de sportschool of op
het strand. Een andere plek
waar je de perfecte schoonheid
tegenkomt is in de beeldende
kunst waar de menselijk figuur
op realistische wijze figureert.
De schilder of beeldhouwer
heeft het gereedschap om het
poserende model te ontdoen
van vetrandjes en de heupen
de perfecte maten te geven.
Bas van der Poll tekent voorna
melijk perfect gevormde da
mesruggen en - billen. Een en
kele keer heeft ook een man
(met goddelijke spierpartijen
op de rug en billen) geposeerd.
Door de eeuwen heen is het.
naakt voor de kunstenaar een
geliefd onderwerp geweest.
Niet alleen als object van stu
die, menselijke maten en hou
dingen, maar ook om overleve
ringen uit de klassieke mytho
logie uit te beelden. Het naakt
biedt de kunstenaar tevens de
mogelijkheid om meer abstrac
te begrippen zoals liefde, harts
tocht, begeerte, angst en een
zaamheid te schilderen. Een
mens in al zijn naaktheid kan
voor meerdere uitleg vatbaar
zijn. De ontklede mens prikkelt
de zinnen van de beschouwer,
letterlijk of figuurlijk.
Van der Poll tekent in houts
kool op een donkere onder
grond (aardebruin, donker
groen, warm rood). Al zijn mo
dellen (veelal dezelfde vrouw)
komen zeer fraai vormgegeven
op het canvas. Er is werkelijk
niets op aan te merken, wat de
weergave betreft dan. Of het
model er werkelijk zo uit ziet, is
de vraag. Alle maten en ver
houdingen kloppen. Hij voegt
niets erotisch of anderszins toe
in zijn werk. Een reden om al
snel af te haken omdat het
nogal saai is om naar de perfect
getekende studies van een
mens te kijken.
In dit geval niet, omdat de
werken van Van der Poll vrese
lijk goed getekend zijn vanuit
een bijna koele, continue be
studering. Maar de uiteindelij
ke uitstraling van de getekende
dames is ontzettend warm. De
liefde van de maker is zicht
baar. De tekeningen van Bas
van der Poll tonen een bijna
obsessieve fixatie voor de rug-
en bilpartij van de vrouw. Ein
deloos herhaalt hij dit gedeelte
van een menselijk figuur, elke
keer weer dagen die billen en
die rug Jiem uit om nog verder
te gaan in de perfectionering.
Moet het ophogen met wit nu
zacht of juist hard zijn? Iedere
keer weer, die rug, die billen.
De warme liefde voor de bil
len en rug van een gedreven
gek, zou je bijna denken. Ie
mand die consequent en ijzig
zijn objecten bestudeert en te
kent, net zo lang totdat de ge
tekende dame in levende lijve
van het doek stapt.
RUSWUK ANP
Kunstenaars die gebruik maak
ten van <Je Beeldende Kunste
naars Regeling (BKR) doen het
goed in het nieuwe subsidiesys
teem. Tien jaar na de afschaf
fing van de regeling blijkt dat de
voormalige BKR-kunstenaars
meer geld wegslepen aan subsi
dies dan kunstenaars die niet in
de regeling zaten.
Dat is de voornaamste con
clusie van een onderzoek van
het Instituut voor Sociaal-We
tenschappelijk Onderzoek en
Advies uit Tilburg.
Het ministerie van Onderwijs,
Cultuur en Wetenschappen gaf
opdracht tot het rapport naar
erkenning en inkomensvor
ming. Aanleiding was de vrees
dat kunstenaars na afschaffing
van de regeling buiten de nieu
we subsidieboot zouden vallen.
De BKR hield in dat kunste
naars in ruil voor een financiële
ondersteuning werk maakten
voor het Rijk. De regeling be
stond tussen 1949 en 1987. Bij
afschaffing puilden de depots
uit.
Het onderzoek leert dat ex-
BKR'ers vaker voor subsidie in
aanmerking komen dan niet
BKR'ers. Dat geldt voor finan
ciële ondersteuning bij de be
roepskosten, rijks- en museu
maankopen, en bij de rentesub
sidieregeling. Alleen bij indivi
duele subsidies doen niet-
BKR'ers het beter.
De meerderheid van de voor
malige BKR-kunstenaars (55
procent) heeft tussen 1984 en
1992 nooit geprobeerd een
rijkssubsidie te krijgen. Van de
rest die dat wel deed kreeg bijna
60 procent subsidie. Dat geldt
vooral voor de kunstenaars die
niet lang in de regeling zaten.
Kunstenaars die er in de jaren
zeventig gebruik van maakten
zijn doorgaans minder succes
vol in het huidige subsidiestel
sel.
htbi
>rkei
lepe
iatVi 1
e bi Vervolg van voorpagina
t noDteur Unger noemt de uiterst krappe laad- en los-
lat ete aan de Aalmarktkant van de Stadsgehoorzaal 'een
nddP1 groot probleem'. „Er wordt daar dikwijls vreselijk
t die)e^t- De stukken van het plafond vliegen in het rond.
arbeidsomstandigheden van de mensen die daar
ïeft ten werken deugen van geen kant, ook wettelijk niet.
'n. a£jit niet uit dat om die reden een optreden wordt af-
:eit.
e ^DEVOET/JAN RIJSDAM
n di
^n^.it Unger in over het perso-
^ie !?De Stadsgehoorzaal moet
ïn' oen met welgeteld één to-
n .ySeester. Die is genood-
soms dag en nacht te wer-
(,Neem Marco Borsato. Die
aar negen man voor de tech-
sTnee naar Leiden. Wij zijn
1 mtcht daar een net zo grote
tegenover te zetten. Dat
a ent dat we acht oproep-
ten moeten inhuren. Ook
mhet verwijderen en plaat-
Ij mcan de stoelen is meer per-
n ;1 nodig dan begroot."
1 WS vergelijkbaar verhaal
m °t Unger af over publici-
wa, schoonmaak- en energie-
V0(n. „Over al deze zaken is
iaaren te rooskleurig beeld ge-
st. Ik begrijp nu de men-
eter, die bij m'n aantreden
,jVen dat ze me niet benij-
ld v. 1
n rï.eecteur P. Unger rekent ook
8 "iletgroepen tot de tweede
°De damestoiletten bevin-
^^.ich aan de ene lange zijde
°^e grote zaal en de heren
in aan de overzijde te zijn.
™^en plasje gaan zodoende
a ^wandelingenvooraf.
P'i de politiek heeft niemand
neer over deze zaken. Lo-
ren
gisch, want met een tweede zaal
kun je scoren en met een wc
niet. Of ik ben misleid? Dat niet,
maar ik dacht wel dat over alle
dingen die ik heb genoemd al
lang besluiten waren gevallen."
Unger wil op korte termijn
weten welke kant het stadsbe
stuur op gaat met de Stadsge
hoorzaal want ze is nu al bezig
met de programmering van het
seizoen 1997-1998. Uit voor
zorg, zegt de directeur, doet ze
nu nog rustig aan.
Voor Ungér staat vast dat er
niet alleen meer geld nodig is
voor aanpassingen in het ge
bouw maar ook voor de pro
grammering. Volgens de direc
teur 'zit het grootste probleem'
in de klassieke muziek, nog al
tijd de hoofdmoot in de Stads
gehoorzaal. „Op de klassieke
muziek komen kenners af en
die nemen geen genoegen met
middelmatige gezelschappen.
Daar komen ze niet voor naar
de Stadsgehoorzaal. Die groep
heeft er een reis naar Den Haag
of Amsterdam voor over om
naar een kwaliteitsorkest te luis
teren."
Unger voorspelt dat de reactie
van de gemeenteraad op haar
boodschap zal zijn: „Moet u
maar meer publiek trekken". De
♦tegenwerping van de directeur:
„Ik heb de geschatte bezoekcij
fers gehaald in de periode tus
sen de heropening in oktober
1996 en het begin van dit jaar."
Daarmee heeft ze ook zichzelf
verrast. „Toen ik hier kwam,
was de Stadsgehoorzaal nog één
grote bouwplaats. Het publiek
kon onmogelijk denken dat het
daar straks lekker naar toe zou
gaan."
„We konden ook niet terug
vallen op een traditie want voor
de Stadsgehoorzaal werd in
haar vorige bestaan geen pro
grammering bedacht: ze werd
gewoon verhuurd aan eenieder
die dat wilde. Aanvankelijk
stuitten we bij de verkoop van
abonnementen dan ook op een
afwachtende houding. Maar
sinds we open zijn is er een run
op de kassa."
Volgens Unger heeft de Stads
gehoorzaal in 1996 met de eigen
programmering zo'n 17.000 be
zoekers over de drempel weten
te krijgen en met andere activi
teiten ruim 24.000. De gemid
delde bezetting van de grote
zaal (750-825 stoelen) bij klas
sieke concerten is 41 procent. In
de sector populair is 66 procent
gescoord. Het totale gemiddel
de van de grote zaal is 55 pro
cent. „Als dat volgend jaar 60
procent is, ben ik tevreden",
zegt Unger. Voor pianisten en
koffieconcerten liep de kleine
zaal gemiddeld voor 40 procent
vol.
Unger wil niet dat haar Stads
gehoorzaal wordt vergeleken
met de Schouwburg die gemid
deld voor 90 procent is gevuld.
„Dit is een bedrijf in opbouw.
Bovendien is de Schouwburg
geen concertzaal. Er is in heel
het land geen concertzaal te
vinden die de 90 procent haalt."
PARKEERTERREIN GR0EN00RDHALLEN
Van do. m maart t/m zon. m maart
GEHEEL NIEUW CIRCUSPROGRAMMA
Tegen inlevering van deze bon
bij de balie van het Leidsch Dagblad
kunt u voor slechts
naar de voorstelling van
donderdag 6 maart 19.30 uur
Voor de overige voorstellingen geeft deze bon
een korting van 5,- p.p. op de stallesplaatsen
□3333333^12
Leidsch Dagblad
DONDERDAG 6 MAART
19.30 UUR
VRIJDAG 7 MAART
16.30 EN 20.00 UUR
ZATERDAG 8 MAART
15.00 EN 19.30 UUR
ZONDAG 9 MAART
13.00 EN 16.30 UUR
f Niet geldig in combinatie met andere acties
BEELDENDE KUNST
RECENSIE SANDRA SMALLENBURG
Tentoonstelling: Gbor Roskó Te zien:
t/m 15 maart, wo. t/m vr. 13-18 uur,
za. 13-17 uur, Galerie Zichy, Steenstraat
De Hongaarse kunstenaar
Gbor Roskó tekent de dingen
die hij om zich heen ziet. De
tails die toevallig op zijn net
vlies verschijnen kunnen on
derwerp worden van een teke
ning of aquarel. Dat hij niet al
tijd gelukkig is met datgene
wat hij ziet, blijkt uit de grim
mige ondertoon die uit zijn
werk spreekt. Tuinboontje§
hebben stoomboten als in
houd, boomblaadjes krijgen
de vorm van straaljagers en
mensen zijn gedegradeerd tot
maiskolven.
Niet voor niets noemt Roskó
kunstenaars als Goya, Dau-
mier en Hogarth als zijn voor
beelden: ook zij verbeelden in
hun werk onderwerpen uit het
dagelijks leven op onver
bloemde mtmier. Maar waar
in de tekeningen van Daumier
de harde realiteit van bijvoor
beeld armoede centraal stond,
ligt bij Roskó de nadruk op de
ironie en de dwaasheid van
het leven. Mensen en dieren
kruipen over de grond, liggen
in verwrongen houdingen of
staan op hun kop.
Roskó was al enkele malen
eerder te gast bij galerie Zichy
en viel toen ook al op met zijn
indringende, haast surrealisti
sche tekeningen. Ditmaal is er
gekozen voor een kleine, sobe
re tentoonstelling. De pente
keningen zijn op aanvraag te
bezichtigen en staan ook afge
beeld in een catalogus, de
aquarellen zijn achter eenvou
dige glasplaten aan de wanden
van de expositieruimte beves
tigd. Hieronder bevinden zich
enkele zeer indringende, fraai
uitgewerkte portretten.
Het grote gemis op deze
tentoonstelling is het gebrek
aan toelichting. De kunstenaar
geeft zijn werk geen titels en
ook jaartallen zijn achterwege
gelaten. Zowel in de catalogus
als in de expositieruimte ont
breekt elke achtergrondinfor
matie over de kunstenaar. Al
leen het gastenboek verraadt
de cryptische titel van de ten
toonstelling: 'Plantenleven, ge
heimzinnig?'. De toeschouwer
wordt hierdoor volledig op
zichzelf teruggeworpen en is
vrij om de werken op zijn ei
gen manier te interpreteren.
Muziekmaatregel
volgens Nuis
'in de roos'
THEATER
RECENSIE WUNAND ZEILSTRA
'Phaedra' van Jean Racine door het Thea
ter van het Oosten Spel: Hugo Maerten,
Margreet Blanken, Thomas de Bres, Mar
leen Stoltz, Nanette Edens, Mathieu Güth-
schmidt en Heike Wisse Regie: Mark Tim
mer. Gezien: 28/2, LAKtheater Leiden Al
daar nog te zien: vanavond.
Het LAK met een andere zaal
opstelling: jammer dat het wei
nig gebeurt, want het levert ex
tra mogelijkheden op. Het The
ater van het Oosten speelt over
dwars door de zaal, het publiek
zit aan weerskanten van het
speelvlak. De trappen van de
publiekstribune doen nu dienst
als de treden van een koninklijk
paleis.
De spelers kunnen het lang
gerekte speelvlak op waardige
wijze betreden of verlaten. Van
wezenlijk belang is dat, omdat
er naast dit opkomen en afgaan
van enige dramatische hande
ling nauwelijks sprake is. Er zijn
slechts woorden, woorden en
woorden. Verbale list en bedrog
stapelen zich op om uiteindelijk
genadeloos te worden ontmas
kerd.
'Phaedra' houdt zich aan de
strenge regels van een klassieke
tragedie. Het Theater van het
Oosten wenst die gestrengheid
zo veel mogelijk te respecteren.
En eigenlijk blijkt dat nog altijd
goed speelbaar, al vergt het van
de toeschouwer ruim twee uur
lang geconcentreerde aandacht.
Steeds opnieuw na iedere dia
loog tussen de hoofdpersonen
neemt het stuk een andere en
steeds noodlottiger wending.
Afgezien van een enkele stem
verheffing bij een dramatisch
bericht of ontboezeming blijft
het spreektempo rustig, zodat
ook de soms complexe zins
wendingen begrijpelijk zijn. Er
wordt gespeeld vanuit een soort
verheven houding. Aldus wordt
het verhaal enigszins boven de
alledaagse werkelijkheid uitge
tild zonder in de valkuil van ge
kunsteldheid te trappen.
Dit consequente spel van het
ensemble is de vereiste concen
tratie van de toeschouwer
waard.
HILVERSUM ANP
Spiegelwanden
s op maat
s met lijst
Glazen meubelen
I Vitrines
I Tafels volgens model
I Motiefstralen
I Hardglazen deuren
I Alles uit eigen atelier
VORMGEVER VAN
GLAS EN SPIEGEL
Volmolengracht 4
2312 PH Leiden (NL)
Telefoon 071-5218055
Staatssecretaris Nuis (cultuur)
vindt zijn omstreden maatregel
dat orkesten 7 procent Neder
landse muziek moeten spelen
'in de roos'. Hij leidt de juist
heid van het nieuwe wetje af uit
de 'automatische' negatieve re
acties, zei hij gisteren in het tv-
programma Middageditie.
„Daaruit blijkt dat mensen niet
de creatieve wil hebben zoiets
moeilijks te realiserenaldus
Nuis. Hij zei daarom blij te zijn
dat hij de knuppel in het hoen
derhok heeft gegooid. Orkesten
die niet meewerken, moeten re
kening houden met een korting
op hun subsidie. Voor het Ko
ninklijk Concertgebouworkest
bij voorbeeld, dat komend sei
zoen 1,3 procent aan Neder
landse muziek ten gehore
brengt, zou dat neerkomen op
een korting van 3,5 ton.
LEIDEN PABLO CABENDA
Live 'jungle' spelen moet een duivels
karwei zijn. Het moordende tempo van
de voortdenderende breakbeats is fysiek
alleen nog maar op te brengen door een
drumwonder dat het Duracel-konijntje
ver achter zich laat. En zo'n drumwon
der moet waarschijnlijk nog geboren
worden. De hemel zij dank voor digitalia
waarop allerlei ritmes, baslijntjes, samp
les en al hetgene dat essentieel is voor
de 'groove' vastgelegd kan worden.
'Theremin', winnaar van de 'Beste Li
ve House-act', onderdeel van de Grote
Prijs van Nederland '96, maakt daar dan
ook dankbaar gebruik van. Vanavond
spelen de Theremin-technofreaks Refu-
G en Nemo live op de jungleparty in het
LVC. Een set waarbij de ritmes al elek
tronisch zijn opgeslagen en de basmelo
dieën en lijntjes samen met allerlei mu
zikale decoraties en raps live door de
muzikanten in de lucht worden geslin
gerd. Refu-G heeft wat navraag verricht
maar volgens hem is Theremin in Ne
derland de enige groep die zich op deze
wijze in de jungle begeeft.
„In het begin hadden ze misschien
een beetje moeite om ons ergens in te
delen. Bij de finale van de Grote Prijs za
ten we in de eerste instantie in de hip
hop groep in de Melkweg en later pas
hebben ze ons verhuisd naar het house-
gebeuren in Paradiso. Vraag me ook niet
wat voor muziek we nou precies maken.
Ik noem het maar gewoon jungle. Er zijn
mensen die na het optreden naar ons
toe komen en zeggen dat we aan tech-
step doen. Wat het is? Ik weet het niet.
Het zal wel een soort kruising zijn tussen
hardstep en techno, maar ik heb er zelf
nooit van gehoord."
L-Dopa, LVC-dj en en op vrijdag mu
zikaal ceremoniemeester in de hoofdste
delijke Roxy is één van de dj's die op de
jungleparty zal draaien. Hij wil ons wel
een beetje wegwijs maken in het oer
woud van genres en subgenres die
jungle heet.
„Jungle is nu een soort verzamelterm.
In de loop der jaren zijn er diverse stijlen
uitgekristalliseerd die variëren van don
ker en zwaar tot licht en jazzy. Techstep
valt een beetje onder de darkcore. Don
ker met een beetje metaalachtig geluid.
Ik noem het Joy Division-jungle. Hard
step is gewoon de stevige variant spe
ciaal gemaakt voor de dansvloer en
drum bass is heel soulful met een
beetje een Bristolgeluid. Ik heb een vrij
brede smaak maar mijn voorkeur gaat
wel uit naar de hardstep b. boy achtige
dingen of old-school-hardcore."
„We zullen het niet te moeilijk maken.
De meeste mensen in Leiden maken er
toch pas kennis mee. Maar ze zijn er vol
gens mij klaar voor.
Dat werd eigenlijk ook een beetje tijd,
als wordt bedacht dat het genre al heel
wat jaartjes meegaat. Klaarblijkelijk gaat
Leiden nu pas helemaal voor vijf uur ex
treem intensieve lichamelijke oefening
op de plaats die de verrichtingen van de
meest Spartaanse steps-aerobics klas
verre overtreft. Vochtverlies uit elke po
rie begeleid door overweldigende hoe
veelheden drum en bas.
maart
