Breitner als minnaar oud Amsterdam
Film over Flynt
wint Gouden Beer
Concertgebouworkest stelt alvast
post 'artistieke bekeuringen' in
Cultuur&Kunst
Brueghels bekrast
in Gents museum
LVP: nieuwe toegangsregeling, nieuwe voorzitter, nieuw gebouw
Massale toeloop Groninger Museum
Verhey en Moerdijk perfect du(f
DINSDAG 25 FEBRUAR11997
941
chef jan rijsdam. 071-53
Scapino in Noordwijkse scholen
noordwuk» Scapino brengt de komende weken een bezoek aan
alle Noordwijkse basisscholen om een dansvoorstelling in te stu
deren. Gedurende een dag krijgen leerlingen les in dansen, de
cors bouwen en kostuums maken. De voorstelling waaraan
wordt gewerkt heet "Kijk, een boom'. Het dansproject heeft
plaats in de periode van 28 februari tot en met 29 april. Na het
bezoek van Scapino zullen de scholen gedurende drie weken
aan de voorstelling werken. Na afloop worden de ouders uitge
nodigd om de dansvoorstelling over bomen te bezoeken.
Kaarten voor opera bij K&O
den haag Het Nationaal Operatheater Moussorgsky Sint Peters
burg voert op 14 maart de opera 'Jevgeni Onegin' op in het Lu
cent Danstheater in Den Haag. Voor deze voorstelling van
Tsjaikowsky zijn tot 7 maart kaarten verkrijgbaar bij het Uitbu
reau van K&O in Leiden. Wie reserveert kan tevens gebruik ma
ken van gratis busvervoer naar en van Den Haag.
Van Brakel wint Aletta Jacobs Prijs
hoogezandDe Dr. Aletta Jacobs Prijs 1997 van de gemeente
Hoogezand-Sappemeer is toegekend aan regisseuse Nouchka
van Brakel. Van Brakel regisseerde in 1995 de film 'Aletta Jacobs,
het hoogste streven'. De gemeente reikt de prijs eens in de twee
jaar uit aan een persoon die het gedachtengoed van de eerste
vrouwelijke arts in Nederland 'op enige wijze levend heeft ge
houden'. De prijs bestaat uit een penning en een geldbedrag van
5000 gulden.
Britse muziekprijs voor Spice Girls
londen De meidengroep Spice Girls en de rockers Manie Street
Preachers hebben gisteravond in Londen twee van de belang
rijkste popmuziekprijzen van Groot-Brittannië gekregen. 'Wan
nabe' van de Spice Girls kreeg de Brit Award voor de beste
single. Een andere Spice-hit, 'Say You'll Be There', scoorde als
beste videoclip. De Manie Street Preachers zijn voor de deskun
digen van de muziekindustrie de beste Britse groep van 1996.
Voor 'Everything Must Go' kregen ze bovendien de prijs voor het
beste album. Uit het muzikale aanbod van dance, pop en rock
van het afgelopen jaar kozen de ruim 600 deskundigen boven
dien George Michael en Gabrielle als respectievelijk beste zanger
en zangeres van het eiland.
Dieven hengelen Klimt uit museum
piacenza Onbekenden hebben een meesterwerk van de Oosten
rijkse schilder Gustav Klimt gestolen uit een museum in de
Noord-Italiaanse stad Piacenza. De politie denkt dat de dieven
door een bovenlicht een lijn naar het doek hebben laten zakken
en het daarna eenvoudigweg „opristen." In het museum voor
moderne kunst heerst al maanden chaos wegens renovatiewerk
zaamheden. De alarminstallatie werkte niet meer. Het doek van
Klimt, een vrouwenportret, was het waardevolste schilderij in
het museum.
Laura Fygi begint tournee
arnhem» Laura Fygi maakt, met een eigen band onder leiding
van Hans Vroomans, een tournee langs Nederlandse theaters.
De tour begint op vrijdag 14 maart in Musis Sacrum in Arnhem
en voert verder onder meer naar Rotterdam (Theater Zuidplein,
3 april) en Amsterdam (De Kleine Komedie, 27 en 28 april).
foto patricia steur
Een onbekende heeft zondag in
een het Museum voor Schone
Kunsten in het Belgische Gent
rijf 17de eeuwse schilderijen
ernstig beschadigd. De waarde
van de schilderijen bedraagt cir
ca drie miljoen gulden. Onder
de schilderijen bevindt zich een
doek van Pieter Brueghel.
Volgens een woordvoerder
van het museum werden de
schilderen bewerkt met een
scherp voorwerp. Kostbaarste
stuk is 'De bruiloftsdans' van
Pieter Brueghel de Jonge. Ver
der betreft het 'De kreeftenris-
sers' en 'Landschap met struis
vogels' van Roeland Savery, een
'Landschap met zicht op Avig
non' van Jacques Fouquier en
een 'Studie van aapjes, een hert
en andere dieren' van Jan Bru
eghel.
De museumdirectie denkt dat
de schilderijen hersteld kunnen
worden. Het karwei zal ver
scheidene maanden in beslag
nemen. Van de dader of daders
ontbreekt elk spoor.
leiden wim koevoet
Het bouwplan voor Muziekhuis Ml23 aan de
Middelstegracht wordt in het derde kwartaal van
dit jaar werkelijkheid. De voorzitter van de Leidse
Vereniging van Popmuzikanten (LVP) is daar vrij
wel zeker van.
Toch zal hij zijn, naar het verlossende woord
smachtende, achterban morgenavond tijdens de
ledenvergadering weinig tot niets kunnen vertel
len. Volgens De Koning is de kwestie nog niet
'uitonderhandeld' met het gemeentebestuur en
de aannemer. Bovendien is hij bang dat als hij
voortijdige berichten de wereld instuurt, ontwik
kelingen in gang worden gezet die ten koste van
het project gaan.
Tot voor kort zag het er slecht uit voor het
bouwplan en daarmee voor popgroepen uit Lei
den en omgeving. Vlak voor de aanbesteding
bleek het plan van 1.2 miljoen gulden op een
aantal essentiële onderdelen niet te kloppen.
Voor aanpassingen was nog eens een half miljoen
gulden nodig.
Het project voorziet in een fikse uitbreiding van
het aantal oefencabines en in een nieuwe con
certzaal met ruimte voor zo'n 200 toeschouwers.
Aan dergelijke faciliteiten is in Leiden groot ge
brek nu door aangescherpte regels op het gebied
van geluidshinder de mogelijkheden om op te
treden en te oefenen zeer beperkt zijn.
Dat De Koning nu zegt 'bijna zeker' van zijn
zaak te zijn, impliceert dat de oplossing van het
financiële probleem nabij is. Cultuurwethouder
P. Langenberg liet zich eerder in vergelijkbare be
woordingen uit. Volgens hem staat ook vast dat
de afdeling lichte muziek van de streekmuziek-
school in het Muziekhuis trekt. Door de eisen die
de streekmuziekschool aan het plan stelde, pakt
het duurder uit dan verwacht. De muziekschool
is niet bij machte om een hogere huur te betalen.
De ontbrekende rijf ton zullen dan ook hoogst
waarschijnlijk door de gemeente en het l
fonds worden opgebracht.
Tijdens de ledenvergadering van de LVP z<
vereniging tevens een nieuw bestuur krijgen
Koning levert na drie jaar de voorzittershame
De huidige penningmeester, Martin van Oo:
volgt hem op. Verder wordt morgenavond
besluit genomen over een nieuw systeem var
treegelden. De LVP wil dat ook niet-leden cor
ten kunnen bijwonen in het Muziekhuis,
voorstel is om niet-leden behalve de reguliere
treegelden ook de prijs van een lidmaatschap
een maand in rekening te brengen, het z<
naamde Paradisomodel.
Breitner maakte deze foto van de Dam met paardentrams in 1896 of 1897. Links staat nog het 'Monument
Van den Volksgeest' ter herdenking van de Tiendaagse Veldtocht tegen België in 1830. Het nimmer populaire
beeld stond in de volksmond bekend als 'Naatje op de Dam' en werd in 1914 verwijderd in verband met de
herinrichting van het plein. foto breitner
Tussen 1894 en 1898 heeft Breitner een groep zorgvuldig gecomponeerde foto's van gevels aan de Oude
Zijds Achterburgwal gemaakt. Dit voorbeeld toont zijn scherpe blik voor de schoonheid van de architectui1
van de gevels met houten uitbouwseltjes die hoog uit het water oprijzen. foto BREt
Halverwege de vorige eeuw telde Amsterdam nog
224.000 inwoners. Toen de schilder George Hendrik
Breitner er in 1886 kwam wonen was dat aantal meer
dan verdubbeld en maakte de hoofdstad een periode van
koortsachtige bouwactiviteiten door. De gepassioneerde
fotograaf die Breitner ook was heeft die explosieve groei
gretig in beeld gebracht.
amsterdam francoise ledeboer
De expositie van 263 onbeken
de glasnegatieven in het Am
sterdamse Gemeentearchief
toont Breitner nu vooral als
minnaar van een verstilde eeu
wenoude schoonheid die op het
punt stond voorgoed te verdwij
nen.
Hoe de glasnegatieven met
Amsterdamse stadsgezichten
van Breitner (1857-1923) in het
archief terecht zijn gekomen,
viel niet meer te achterhalen.
De registratie van binnengeko
men materiaal gebeurde in
vroeger tijden nu eenmaal niet
zo zorgvuldig als tegenwoordig.
Ze moeten er in elk geval tien
tallen jaren anoniem hebben
gelegen tot chef fotodienst Do-
riann Kransberg er in 1995 bij
toeval op stuitte tussen de
400.000 negatieven die ze onder
haar beheer heeft.
Conservator Anneke van Veen
en de kunsthistorici Rieta
Bergsma en Tineke Ruiter bo
gen zich over de inventarisatie
van de vondst en kwamen al
gauw tot de conclusie dat Breit
ner niet alleen de nonchalante
snapshot-fotograaf van dynami
sche straattaferelen is geweest.
Met handcamera's heeft Breit
ner inderdaad veel van dat soort
foto's gemaakt. Een paar schil
derijen en een aquarel op deze
expositie bevestigen nu op
nieuw wat al bekend was: de
kunstenaar heeft die beelden
vol voorbijsnellende langgerok-
te dames en heren met bolhoe
den later in zijn atelier veelvul
dig als geheugensteun gebruikt.
Wat de onderzoekers echter
verbaasde was dat ze tussen de
glasnegatieven ook een groot
aantal opnamen met een for
maat van 13 bij 18 centimeter
aantroffen. Dat betekende dat
Breitner op zijn wandelingen
door de stad ook op pad is ge
gaan met een zware camera en-
een statief. Daarmee maakte hij
zorgvuldige composities van de
nog onaangetaste schoonheid
van onder meer de grachten
gordel, Jordaan, Dam en Rokin.
Deze foto's documenteren een
Amsterdam dat het schaamrood
op de kelken brengt over de he
dendaagse visuele vervuiling
van auto's, graffiti en schreeu
werige gevelreclames.
Van het onderzoek naar de
glasnegatieven is een mooi
vormgegeven catalogus uitgege
ven waarin naast alle foto's ook
een zorgvuldige beeldbesc)
ving staat. Het Gemeenteard
verzorgde bovendien een K
dig boekje waarmee een v<
deling door Breitners Airri
dam kan worden gemaakt.
De expositie met Amsterda)
stadsgezichten van G.H. Br
ner in het Gemeen tearcE
Amsterdam (Amsteldijk e
Amsterdam) duurt t/m -
april. Openingstijden: nu
dag t/m zondag 11.00-Ij)
uur. De catalogus (Uitger
THOTH) telt 184 pagina's,
365 illustraties en kost 4^
gulden. E
berlun rtr
De Amerikaanse film 'The
People vs Larry Flynt' heeft gis
teren in Berlijn de Gouden Beer
gewonnen. De rolprent over de
Amerikaanse pornografiekoning
Flynt kreeg de prijs voor de bes
te film op het 47e filmfestival
van Berlijn.
De omstreden film van regis
seur Milos Forman streefde
hiermee de gedoodverfde favo
riet, 'The English Patiënt', voor
bij. De 64-jarige Forman, oor
spronkelijk van Tsjechische af
komst, maakte in het verleden
onder meer de films 'Amadeus'
en 'Valmont'.
'The English Patiënt', met
twaalf nominaties veruit favo
riet voor de Oscar-uitreikingen
op 24 maart, haalde wel de Zil
veren Beer voor beste actrice
binnen. De jury onderscheidde
Juliet Binoche voor haar rol van
de verpleegster Hanna. Beste
acteur werd Leonardo di Caprio
voor zijn rol in Shakespeare's
'Romeo Juliet' van de Austra
liër Baz Luhrmann.
De Zilveren Beer voor de bes
te regie ging naar Eric Heu-
mann voor 'Port Djena', terwijl
'De Rivier' van de Taiwanese fil
mer Tsai Ming-liang de speciale
juryprijs in de wacht sleepte.
Eerder haalde de 39-jarige Tsai
de Gouden Leeuw van Venetië
binnen met zijn film 'Leve de
Liefde'.
Milos Forman, heeft besloten
om de posters van zijn film, die
de ergernis hadden gewekt van
Franse katholieken, weg te ha
len om niet in een verdere juri
dische strijd verwikkeld te ra
ken. De advocaat van Columbia
Pictures, Magali Thome, zei dat
de posters worden weggehaald
om te voorkomen dat tegen
standers een slaatje slaan uit de
controverse. Een groep Franse
katholieke geestelijken en paro
chianen, die zijn verenigd in het
Algemene Verbond tegen Racis
me en voor de Franse Identiteit,
vonden de poster een aanval op
hun geloof. Op de poster is de
voor een Oscar genomineerde
acteur Woody Harrelson te zien
in een lendedoekje gekruisigd
op het kruis van een dame in
bikini.
Groningen» Alle commotie over
de omstreden reclame-affiche
voor Serrano's overzichtstentoon
stelling 'A history of Andres Ser-
rano/A history of sex' in het Gro
ninger Museum, heeft haar uit
werking niet gemist.
Op de eerste dag van de expo
sitie zijn al duizenden bezoekers
de kassa van het museum gepas
seerd. „Voor een expositie de ab
solute top", juicht voorlichter Jo-
see Selbach.
De overweldigende reacties
van de media op de tentoonstel
ling heeft irritatie gewekt bij di
recteur Rein van der Lugt van het
Groninger Museum. „De media
hebben een beeld neergezet als
zouden wij hier een peepshow
openen", sprak de museumdirec
teur, die overigens zelf verant
woordelijk is voor het uitkiezen
van de omstreden plasseks-foto
die als reclameposter voor de ex
positie moest dienen. Dat leidde
tot een kort geding om versprei
ding van de poster tegen te gaan,
de dreiging van justitie om van
wege het aanstootgevende ka
rakter op te treden en de nodige
publiciteit. Het Groninger Muse
um heeft in Groningen inmiddels
witte posters laten ophangen met
het opschrift: 'Oordeel zelf!'
Het Groninger Museum heeft de
afgelopen dagen talloze telefoi
tjes en brieven gekregen over d
foto-expositie van de controvel
siële Amerikaanse kunstenaar. -
„Er waren heel veel boze en en
tionele reacties, maar ook steu
betuigingen. Het gebruik van
seksualiteit is kennelijk nog
steeds omstreden, zelfs als het
voor de kunst gebruikt wordt",
aldus Van der Lugt. foto <f
l
KCO weigert spelen zeven procent Nederlandse werken
AMSTERDAM GPD
Het Koninklijk Concertgebouworkest (KCO)
heeft bij staatssecretaris Nuis van cultuur
officieel bezwaar aangetekend tegen de ver
plichting voortaan zeven procent werk van
Nederlandse componisten te spelen. „Wij
programmeren nu eenmaal niet in procen
ten. Het kan best zijn dat we in een volgend
seizoen op tien procent uitkomen maar we
gaan dat niet forceren," aldus zakelijk di
recteur Willem Wijnbergen.
Bij de presentatie van het seizoen 1997-
1998 maakte Wijnbergen bekend dat het
KCO dan 1,33 procent werken van Neder
landers zal spelen. Welke financiële sanctie
het ministerie op het ontduiken van de ver
plichting zal leggen is nog niet bekend. „We
wachten dat af maar hebben wel alvast een
begrotingspost 'artistieke bekeuringen' op
gevoerd. Omdat we er voor het indienen
van ons bezwaar eerst het Europese recht
op hebben nageslagen hebben we er alle
vertrouwen in dat deze ad hoe regelgeving
weer zal verdwijnen," aldus Wijnbergen.
Het KCO geeft het komende seizoen 123
concerten en moet een volgens Wijnbergen
'lichte prijsstijging' doorvoeren. Na een af
wezigheid van ruim tien jaar zal Sir Colin
Davis terugkeren voor het KCO en onder
meer een integrale uitvoering van Berlioz'
'La Damnation de Faust' dirigeren. Als de
butanten ontvangt het orkest de dirigenten
Dennis Russell Daries, Christian Thiele
mann, Yan Pascal Tortelier, Peter Eötvös en
Luis Antionio Garcia Navarro.
Chefdirigent Riccardo Chailly zal komend
seizoen de Mahler-traditie voortzetten met
zijn directie van de rijfde symfonie. Andere
zwaartepunten in het programma zijn
Strauss, Strawinsky, Bartok, Bruckner en de
Italiaanse muziek.
Renes nieuwe
chef-dirigent
Gelders Orkest
ARNHEM» ANP
Lawrence Renes wordt met
ingang van het seizoen 1998-
199 de nieuwe chef-dirigent
en artistiek adviseur van het
Gelders Orkest. Hij volgt Ro
berto Benzi op. Renes (1970)
geldt als een van de beste
aankomende jonge dirigen
ten. Hij studeerde riool aan
het Sweelinck Conservatori
um in Amsterdam en orkest
directie aan het Koninklijk
Conservatorium in Den
Haag.
RECENSIE UDY VAN DER SPEK
Concert: Emmy Verhey, viool en Carlos
Moerdijk, piano. Gehoord: 23/2, Stadsge
hoorzaal. Leiden.
De perfectie waarmee Emmy
Verhey en Carlos Moerdijk met
elkaar omgaan in de muziek,
kent zijn weerga niet. Er is spra
ke van extreme lichtvoetigheid,
een zeldzaam mooie samen
klank en een probleemloos ge
mak dat bovendien samengaat
met een totale afwezigheid van
bravour of pronkzucht. Verhey
en Moerman laten iedere com
ponist persoonlijk indringend
spreken. Hun instelling en voor
stelling van de muziek is één.
Zó gewichtsloos Beethoven
spelen (sonate nr. 8 in G) is op
deze Estonia om spierpijn van
te krijgen, zeker in zo'n pijlsnel
allegro-rivace, maar het was
licht en lucht, schitterend in sa
menspel met Verhey.
Arne Werkman (1960) mag
zich gelukkig prijzen. Hij hoor
de vanuit de zaal een toprioliste
als Emmy Verhey zijn eigen
werk spelen, 'Pièces pour vio
lin'. Dat kan gewoon niet mooi
er. Drie noten naar een dubbel
slag, daar bestaat het cantabile
zo ongeveer uit. Omhoog, om
laag, verbogen, de zangerige lijn
gaat maar door, en door.
hoogste noten blijven brilj'
-zuiver in de lucht hangen.
in het andante is die doorg
de lijn, maar nerveuzer, g-
ger, feller, in diepe overtui5
gespeeld.
Na de pauze een inhaken
Hongaarse, Spaanse en
meense dansen. De kleurer in
dit tweetal weet op te roe 0
zijn genuanceerd. Tussen
dansen in staat Verhey ir o-
rood-zwart tenue - cirke
glitter en kant, extreem
hakken - Spaans te wezel
Manuel de Fallas Suite,
concert dat je je over 20
nog heugt.
