In Peking
brandt de
strijd los
Feiten &Meningen
Vanaf nu is het
Vergeten spiraaltje kan arts miljoenen gaan kosten
Bolkestein tegen Kok
Op wie kan een belastingbetaler vertrouwen?
MAANDAG 24 FEBRUARI 1997
O P
Vraag: hoe moet de WD de grootste partij worden bij de Kamerver
kiezingen van 1998? Antwoord: dat wordt knap lasting, want WD-
leider Bolkestein zit met een paar lelijke nadelen.
Eén: Er is geen PvdA'er meer die het kabinet-Kok té liberaal
noemt.
In de eerste jaren van het paarse kabinet zijn alle liberale wensen
uit het regeerakkoord uitgevoerd. De sociale zekerheid werd aange
pakt, de winkeltijden werden verruimd, het financieringstekort
werd teruggebracht. Sociaal-democraten morden begin vorig jaar
nog hardop, maar dat geluid is inmiddels geheel verstomd. De
PvdA is begonnen met het incasseren. Door jarenlange bezuinigin
gen is er nu weer wat ruimte om leuke sociale dingen te doen.
Paars ontwikkelt zich van blauw naar rood.
Twee: het succes van paars straalt af op Wim, niet op Frits.
Als er één man profiteert van de economische beyvieroking van
Nederland in het buitenland dan is dat wel premier Kok. Nu Ne
derland voorzitter is van de EU, gaat alle internationale aandacht
naar hem uit. Bolkestein mag dan voorzitter zijn van de liberale in
ternationale, hij doet er op het wereldtoneel van regeringsleiders
niet toe. De WD-fractievoorzitter luncht informeel met Major,
maar Kok is de staatsman die Clinton en Jeltsin ontvangt. En als het
op stemmen aankomt, zullen vele kiezers het gevoel hebben dat
het sinds Kok allemaal weer wat beter is geworden.
Drie: Bolkestein kan niet te ver afwijken van zijn eigenzinnige
imago.
De WD is de beste vriend van het paarse kabinet, zo verzekert
Frits Bolkestein nu al jaren. Maar diezelfde WD heeft zijn politiek
leider buiten het kabinet ge
laten en zich vanaf het eerste
moment een kritische hou
ding aangemeten. Frits Bol
kestein heeft het kabinet ja
renlang bestookt met eigen
zinnige meningen die soms
een hoog studeerkamerge
halte hadden, of gewoon los
se flodders waren. Bolkestein
moet ervoor zorgen zijn au
reool van eigenzinnigheid te
behouden - want anders is
hij niet geloofwaardig - maar
tegelijkertijd proberen iets
van de successen van het ka
binet op eigen rekening te
schrijven.
Waarmee we aankomen
bij de uitbreiding van de
NAVO met enkele Oost-Eu-
ropese landen, waartegen
Bolkestein zich twee weken
geleden heeft uitgesproken.
Dat was een nogal verras
sende stap van de WD'er.
De NAVO heeft onder aanvoering van de VS al min of meer beslo
ten dat Polen, Tsjechië en Hongarije de kans tot toetreding moeten
krijgen. De gesprekken binnen de NAVO gaan vooral over de mo
gelijkheden om Rusland - dat daar tegen is - tegelijkertijd te vriend
te houden.
Frits Bolkestein keerde zich tegen de opvatting van de eigen
WD-minister Voorhoeve van defensie om de NAVO uit te breiden
in de richting van het oosten. Er zijn mensen die geloven dat Bolke
stein dat alleen doet omdat hij het niet kan nalaten zijn eigen visie
op de (wereld)politiek of Europa onder de aandacht te brengen.
Die uitleg bevredigt niet.
Bolkestein profileert zich niet voor niets met dit thema. Bijstek
ling van het Nederlandse standpunt kan zijn doel niet zijn. Dat
heeft geen kans van slagen. Bovendien zijn het de VS die bepalen
welke kant het opgaat met de NAVO.
Maar wat bereikt hij er dan wel mee? Heel wat. Bolkestein be
paalt de discussie weer even en rijd bovendien premier Kok op in
ternationaal niveau wat in de wielen, waardoor het voor Kok wat
moeilijker wordt te gloriëren. Hij laat nog eens zien dat de WD
zich durft te keren tegen het kabinetsbeleid, zelfs als daarvoor een
eigen minister wordt beschadigd. Maar hij doet het wel met een
thema dat hem geen stemmen zal kosten. Hij schept ruimte tussen
het kabinet en zichzelf om zich het komende jaar te kunnen profi
leren. Hij laat zien waar de werkelijke macht ligt in de WD: niet bij
de liberalen die in het kabinet zitten, maar bij de fractievoorzitter.
Vanaf nu is het Frits Bolkestein tegen Wim Kok.
Kiezer wil Kok
De overgrote meerderheid van
de bevolking ziet in Kok een
geschiktere premier dan Bol
kestein, zo blijkt uit een en
quête in opdracht van de actu
aliteitenrubriek Netwerk. Van
de 750 ondervraagden ziet 75
procent Kok als de meest ge
schikte premier, terwijl slechts
11 procent kiest voor de WD-
leider.
Zelfs in de WD is Kok popu
lairder: 46 procent wil Kok, 30
procent ziet Bolkestein meer
zitten. Van alle ondervraagden
vindt 53 procent Kok de eer
lijkste van de twee, terwijl
slechts 20 procent zegt dat
Bolkestein eerlijker overkomt.
alle informatie die van een overheids
instantie komt mag vertrouwen. Men
moet bij het juiste loket zijn. Voor be- 'H
lastingzaken dus het loket van de be-
lastingdienst.
Maar ook dan is het nog oppassen ge- |EC
blazen. Zo geeft de belastingtelefoon
alleen algemene informatie waarop {-
men niet mag vertrouwen. Hetzelfde g
kan worden gezegd van de toelichtin- id;
gen op het aangiftebiljet. Deze zijn rtc|
namelijk meestal zo algemeen gesteld
dat men daar niet zonder meer een h
beroep op kan doen. Hof Den Haag j
besliste dit recent nog in een proce- x
dure. j
De belastingbetaler blijft dus vaak nc
toch nog op zichzelf aangewezen. Bij [0,
allerlei instanties kan hij om voorlich- ij,
ting vragen, maar er echt op vertrou- g
wen kan hij niet. Wil hij echt duide- er
lijkheid, dan zal hij zich tot de belas- or
tinginspecteur zelf moeten wenden. |e
Aan hem zal hij dan een concrete toe-
zegging moeten vragen over hoe iets ija,
belastingtechnisch in elkaar steekt, nd
Daar kan de belastingbetaler dan wél <j
op vertrouwen. fci
Io>
Tot hoe ver zijn medici aansprakelijk voor fouten?
Soms zeer ver, zo blijkt uit een vrijdag door de
Hoge Raad gewezen arrest in een al tien jaar sle
pende zaak van een vrouw die door nalatigheid
van haar gynaecoloog zwanger was geraakt. De
arts is aansprakelijk voor de kosten van verzor
ging en opvoeding van het kind. Bovendien moet
hij het inkomen vergoeden dat de moeder derft
gedurende de tijd die zij voor het kind moet zor
gen.
Over de fout van de arts bestond geen menings
verschil. Hij had in 1986 bij een operatie een spi
raaltje verwijderd zonder een nieuw te plaatsen
en zonder de vrouw in te lichten. Haar daarop
volgende zwangerschap, op 1 mei 1987 resulte
rend in de geboorte van een baby, was dus het
gevolg van een medische beroepsfout. Met de
aangeboden schadevergoeding in 1988 kreeg
zij een voorschot van 10.000 gulden uitgekeerd
nam de vrouw geen genoegen.
De rechtbank en daarna het Gerechtshof in
Leeuwarden wezen haar eis tot betaling van de
kosten van opvoeding en verzorging van het kind,
loonderving en smartegeld af. In de wet staat na
melijk dat ouders de plicht hebben voor de op
voeding van hun kinderen te zorgen. Maar de
Hoge Raad heeft de vrouw nu in het gelijk ge
steld. De wettelijke zorgplicht van de ouders is
geen reden om de rekening niet ver
volgens aan de gynaecoloog te pre
senteren.
Om welk bedrag het uiteindelijk gaat,
zal nog door het Gerechtshof in Arn
hem moeten worden bekeken. De
vrouw heeft een kleine drie miljoen
gulden gevraagd. Daar zat ook een
bedrag in voor vergoeding van de im
materiële schade (smartegeld). Deze
eis is echter door de Hoge Raad afge
wezen, omdat de vrouw geen geeste
lijk letsel heeft opgelopen. Dat zou
bijvoorbeeld bij een postnatale de
pressie wel het geval zijn geweest.
Wat de inkomensderving betreft: het
Hof in Leeuwarden betoogde dat het
een vrijwillige keuze van de vrouw was om na de
geboorte een aantal jaren met werken te stoppen.
Daarom zou de arts haar misgelopen salaris niet
hoeven te vergoeden. Maar volgens de Hoge Raad
kan haar eis redelijk zijn. Nu zij het kind eenmaal
had, wilde ze er ook zelf voor zorgen. Hoeveel
geld daarmee is gemoeid, moet het Hof in Arn
hem alsnog vaststellen.
Al eerder was bekend dat een dergelijke rechtsac
tie wegens een ongewenste geboorte ook in Ne
derland met succes kan worden ingesteld. Een
schoolvoorbeeld hiervan werd vorig
jaar in het juridische tijdschrift Ars
Aequi door de Rotterdamse hoogle
raar Hol behandeld. Het betrof de ge
boorte van een gehandicapt kind
waarvan de moeder tijdens de zwan
gerschap met rode hond besmet was.
De behandelende gynaecoloog wist
hiervan, maar verzuimde de vrouw in
te lichten over de mogelijke gevolgen
voor de gezondheid van de baby zo
dat zij geen abortus in overweging
nam. Wegens de nalatigheid van de
arts werd zo een gehandicapt kind
geboren. Dat maakte hem aansprake
lijk voor de extra kosten voor onder
wijs en medische zorg ten behoeve
van dat kind en voor de inkomstenderving van de
moeder die meer thuis moest blijven om het kind
te verzorgen.
Hol stelde echter tegelijk een andere vraag aan de
orde: zou ook namens het gehandicapte land zelf
schadevergoeding gevraagd kunnen worden van
de falende arts? Hol kwam tot de conclusie dat
hiervoor inderdaad een rechtsgrond aanwezig is.
De zorg van de arts, op grond van zijn contractu
ele relatie met de moeder, diende zich ook uit te
strekken tot de vrucht. Zijn nalatigheid brengt
dus tevens aansprakelijkheid met zich mee v
het gehandicapte kind. Maar, aldus Hol, de s
de die op het conto van de arts kan worden g
schreven, valt in zo'n geval niet vast te steller
hoe bepalen we de omvang van de schade va
ven ten opzichte van niet-leven?
Bij de rechtbank in Den Haag dient sinds 19£
een zaak die door de ouders van een meervo
gehandicapt meisje is aangespannen tegen h
Academisch Ziekenhuis Leiden (AZL). Daar z
men hebben verzuimd gehoor te geven aan
zoeken om een vruchtwaterpunctie. Wegens
uitblijven daarvan is in 1994 de meervoudig
handicapte Kelly geboren. Er bleek achteraf r
melijk sprake te zijn van een erfelijk overdraa
re afwijking waaraan door het ziekenhuis gee
aandacht was besteed.
Voordat in de zaak van Kelly een uitspraak ve
Hoge Raad voorhanden is, zullen nog enkele
ren verstrijken. Duidelijk is dat hier moeilijke
principiële en ethische kwesties op de achter
grond spelen. Kunnen ouders juridisch aansp
maken op gezonde kinderen? Kan een gehan
capt geborene de arts aansprakelijk stellen vc
het leven zelf en hoe valt het leed in geld uit t
drukken van iemand die stelt ten onrechte te
geboren? Op deze vragen moet het recht de k
mende tijd antwoorden proberen te vinden.
GUSSCHREUDERS
juridisch
medewerker
Begrijp ons goed: we hebben natuurlijk niets
tegen België Maar toch denken we bij VSB Bank dat
u echt niet naar onze Zuiderburen hoeft te vluchten
als u belastinggeld wilt besparen. Waar u dan wel naar
toe moet? Gewoon: naar het dichtstbijzijnde VSB
Bankkantoor. Voor een adviesgesprek met een van
U krijgt dan alle mogelijkheden waarmee u in de
toekomst duizenden guldens belastinggeld kunt
besparen, op een presenteerblaadje aangeboden. Zoals
bijvoorbeeld de VSB BeursprofijtKoopsom (let op:
de sluitingsdatum hiervoor is 21 maart 1997) die u
zelfs over 1996 nog een aanzienlijke aftrekpost kan
opleveren Maar we vertellen u ook graag meer over
de andere speciaal door ons ontwikkelde fiscaal-
vriendelijke producten die bovendien garant staan
voor een hoog rendement, zoals BeursprofijtSparen,
CombinatieSparen en GroeiVermogen.
Wilt u voorlopig nog in Nederland blijven
wonen? Kom dan snel langs of bel voor meer infor
matie gratis met de adviseurs van VSB Bank: 06-0331,
24 uur per dag, 7 dagen per week.
VSB'BANK
VSB. Daar kom je verder mee.
ffortu
De Nederlandse belastingen zitten in
gewikkeld in elkaar. Toch behoort ie
dere Nederlander de wet te kennen.
Met andere woorden: men moet we
ten wanneer iets volgens de belasting
wet belastbaar is. Om uit te vogelen
hoe de belastingwet in elkaar zit, kan
men natuurlijk een belastingadviseur
inhuren. Maar gezien het prijskaartje
dat aan een dergelijke adviseur hangt,
is dit maar voor weinigen weggelegd.
De belastingbetaler zal er dus vaak op
eigen kracht moeten zien uit te ko
men. Nu staat hij ook weer niet hele
maal alleen. De belastingdienst doet
zijn best. Zo kan men de belastingte
lefoon bellen, bij de belastingdienst
staan allerlei ambtenaren met raad en
daad klaar en bij de belastingaangifte
zit altijd een handige toelichting.
Aangezien de wet voor veel belasting
betalers veel te ingewikkeld is, ver
trouwen ze vaak op alle informatie die
ze van de belastingambtenaren krij
gen of die in de toelichting op het
aangiftebiljet staat vermeld. Maar
mag men wel vertrouwen op de voor
lichting die de ambtenaren geven?
Onlangs kwam een dergelijk geval
voor de Hoge Raad: De heer X heeft
DENNIS WEBER
fiscaal
medewerker
een auto. Als men een
auto met een zogeheten
'grijs kenteken' heeft,
hoeft men meestal (let
op: niet altijd, de fiscale
eisen en de eisen voor
een grijs kenteken lopen
namelijk uiteen) minder
BPM en motorrijtuigen
belasting te betalen. Voor
de motorrijtuigenbelas
ting kun je aangifte doen
op het postkantoor. De
heer X had dit gedaan te
gen het lagere tarief. Een
medewerker van de PTT
had hem namelijk verteld
dat hij maar motorrijtuigenbelasting
tegen dit lagere tarief moest betalen,
omdat hij een grijs kenteken had.
X keek dan ook raar op toen opeens
een naheffing motorrijtuigenbelasting
op zijn mat lag. Het bleek dat hij te
gen een te laag tarief belasting had
betaald. De zaak werd tot op de bo
dem uitgezocht en inderdaad: het
bleek dat X motorrijtuigenbelasting
tegen het hogere tarief moest betalen.
De heer X was het hier helemaal niet
mee eens. Volgens de wet had de be
lastingdienst dan wel ge
lijk, maar hoe kon hij dit
nu weten?
Ten eerste hadden ze op
het postkantoor gezegd
dat het lagere tarief van
toepassing was en daar
naast leerde navraag bij de
Rijksdienst voor het Weg
verkeer dat ook de ambte
naren daar dachten datX
minder motorrijtuigenbe
lasting verschuldigd was.
Mocht X nu niet op deze
uitlatingen vertrouwen? X
kaartte de zaak zelfs aan
bij de Hoge Raad, maar
verloor de procedure uiteindelijk.
De Hoge Raad oordeelde namelijk dat
iemand die bij de PTT werkt niet be
voegd is om door wat hij heeft gezegd
(en dat in strijd met de wet is) de be
lastingdienst later voor altijd te bin
den. Ook de informatie van de Rijks
dienst voor het Wegverkeer kon X niet
helpen. Deze Rijksdienst heeft name
lijk niets met de motorrijtuigenbelas
ting te maken en op wat zij zegt mag
je dan ook niet vertrouwen. Uit dit ar
rest kan men dus leren dat men niet
BELASTING BELICHT
v
Prestigeslag om kritisch artikel over Deug
Slechts enkele dagen na de dood van partijvete
raan Deng Xiaoping, die vandaag in Peking is
gecremeerd, blijkt de machtsstrijd binnen de
Chinese communistische partij al in volle gang.
Het conservatieve kamp is bezig met een aan
val te lanceren op diens economische hervor
mingen, terwijl de door Deng als zijn opvolger
aangewezen Jiang Zemin probeert publicatie
van het kritisch geschrift te voorkomen.
De conservatieve ideologen be
togen in een artikel dat de weg
naar een kapitalistisch systeem
zal leiden tot privatisering van
de economie waardoor het
staatseigendom het onderspit
zal delven. Dat zal dan onver
mijdelijk het einde van het
marxisme betekenen en het ter
ziele gaan van de communisti
sche partij, zo luidt de kritiek
onder aanvoering van de pro
minente revolutionair Deng Li-
qun (81). Het voormalig hoofd
van de propaganda-afdeling
van de partij is al jaren een van
de felste criticasters van Deng
Xiaoping.
Het lijkt erop dat hij zijn kruis
tocht zal voortzetten tegen
Jiang, die met Dengs hervor
mingen wil doorgaan om te
voorkomen dat China ten prooi
valt aan chaos. De noodzakelij
ke volgende stap daarbij is een
grootscheepse sanering van de
verlieslijdende staatsindustrie-
en, waardoor miljoenen arbei
ders werkloos dreigen te wor
den.
Jiang Zemin (70) heeft vorige
maand toen de gezondheid van
Deng Xiaoping zienderogen
achteruit ging, verordonneerd
dat niemand 'verdeeldheid mag
zaaien'. Deng Liqun en de zij
nen zijn er echter in geslaagd
hun artikel te verspreidèn in de
hogere regionen van de partij.
De voorgenomen publicatie in
een wetenschappelijk politiek
tijdschrift is niet zo eenvoudig
te voorkomen omdat Deng Li
qun hoofd is van het instituut
dat de uitgave verzorgt. Toch
zou Jiang zijn getrouwen erop
uit hebben gestuurd daar een
stokje voor te steken. De con
servatieven vormen - zeker in
de ogen van de partijleider die
het voortaan zonder de steun
Een oude vrouw plengt tranen bij het huis waar Deng 92 jaar geleden geboren werd in de stad Paifang, gelegen in de belangrijkste vrije econo
sche zonè van Chijna Guangdong. Honderdduizenden mensen hebben daar de afgelopen dagen een laatste groet aan de Chinese leider gebr i
FOTO Rl i
partijleiderschap heet te zij i
De tweespalt in de samenle t
komt in een aantal Chinese
den tot uiting bij de rouw oE
de dood van Deng. In de cel]
traal gelegen industriestad
zhou werden tientallen rou
kransen gelegd op het pleii
het centrum.Alle kransen
ren van individuele burgen -
van particuliere ondernemi J
Er was er geen een bij van
staatsbedrijven of overheid
stellingen", zegt een Europ'
die vorige week de stad bezc
In de hoofdstad Peking hee1]
overheid ieder openbaar ro
beklag verboden. Arbeidenr
moeten Deng binnen de wi^
eenheid herdenken en mo;
niet naar het Plein van de 1
melse Vrede gaan. De overl
is kennelijk bevreesd voor
samenscholingen waaruit
makkelijk protestdemonsti K
kunnen ontstaan. Dit gebei
eerder na de dood van de li
rale voormalige partijleidei
Yaobang op 15 april 1989.1
demonstraties die daarop
den werden enkele weken
bloedig door het leger beëi
digd.
e
PEKING YVONNE VAN DER HEUDin
CORRESPONDENT v
van zijn beschermheer moet
zien te rooien - een gevaar voor
de stabiliteit in China omdat de
ontevreden arbeiders in de
staatsbedrijven hen uit wan
hoop massaal zouden kunnen
steunen.
Daartegenover staat het snel
groeiende particuliere bedrijfs
leven, waar nu al zo'n 100 mil
joen mensen werken en dat al
meer dan de helft van de indus
triële productie voor zijn reke
ning neemt. De particuliere on
dernemers hebben hun bestaan
te danken aan Deng Xiaoping,
die de socialistische plan-eco
nomie overboord zette en Chi
na de richting in stuurde naar
een door de markt bepaald eco-
In een eenvoudig
busje werd het stoffe
lijk overschot van
Deng vanmorgen
overgebracht naar de
Babaoshan-begraaf-
plaats. Langs de route
stonden veel mensen
om een glimp van de
stoet op te vangen.
FOTO AFP
GOH CHAIHIN
nomisch systeem. Zij zullen een
terugkeer naar de oude tijden
niet aanvaarden. In de partijtop
vinden zij steun bij liberale poli
tici, zoals vice-premier Zhu
Rongji die verantwoordelijk is
voor de economie, en parle
mentsvoorzitter Qiao Shi die in
de herfst een van de belangrijk
ste rivalen van Jiang voor het