'Het was
net als een
blind date'
fumposter Alegria een vlucht in tijd en bestemming
Cultuur&Kunst
Fotograaf Breitner maakte zichzelf onzichtbaar Circus Herman Renz naar Leiden
Kunstboulevard
VRIJDAG 21 FEBRUAR11997
941
Pieterskerklezi
over Verhulst
LEIDEN
Frits Scholten, consen n
beeldhouwkunst van het Bl(
museum in Amsterdam,
zondag 23 februari een lezii c
de Leidse Pieterskerk (1
uur). Titel van deze 21ste
terskerklezing is 'De beeld c
wer Rombout Verhulst enj.
grafmonument van Joha e
van Kerckhoven'. Verhuis s
een beroemde beeldhouwee
de zeventiende eeuw diee
grafmonument van Van 10]
hoven, in de Pieterskerk, I
gemaakt. Tevens wordt ges
ken over ander werken die
hulst in Leiden heeft gem
zoals het reliëf op De Waa
het beeldhouwwerk op de i
van het Heerenlogement. 2C
Pat Boone
verbannen om l
heavy-metalloo*
LOS ANGELES DPA
De Amerikaanse religieuzi nj
zender Trinity Broadca23
Network heeft de weke.,
gospel-uitzending van
Boone in de ijskast gezet oi in
de zanger bij de uitreiking Kc
de American Music AwariSp
januari was verschenen 1c
heavy-metalkleding. te
Volgens de Los Angeles 1 \i
van donderdag heeft Trinit
sloten de 62-jarige BooneDe
het scherm te verbannen 1
er een stroom van klachteiHe
binnengekomen over de
van de zanger, die in n ,n
tientallen jaren durende c<
re altijd het image van de
buurjongen heeft gehad. 0ru|
gala-avond verscheen hij ii 5
leren pak met ontblote boi [ei
een hondenhalsband om. j&
Boone, die aan het begii 19
zijn carrière vaak met zijn ur
jes op de hitparade stond, 'n
wijdert zich met zijn mi?-3
steeds meer van de :h'
gospels. Zijn optreden in h( y?
wraakte leren pak noemdn
een publiciteitsstunt voor t\c
album 'In a Metal Mooi ;i|e
More Mr. Nice Guy', da ert
„voorzichtige heavy-metali
bestaat.".
Breitner (1857-1923) wist zich
als fotograaf onzichtbaar te
maken. Niemand merkte hem
op als hij gewapend met came
ra de straat op trok. De kunste
naar was dan ook geen regis
seur die mensen liet poseren.
Het 19e eeuwse leven draaide
gewoon door, zo blijkt uit de
foto's van recent ontdekte glas
negatieven.
Een selectie van de vondst is
vanaf vandaag in het Gemeen
tearchief Amsterdam te zien op
de tentoonstelling G.H. Breit
ner, fotograaf en schilder van
het Amsterdamse stadsgezicht.
Dan is ook de digitale tentoon
stelling met tachtig foto's via
Internet oproepbaar. Het is
voor het eerst dat het archief
zich op het computernetwerk
begeeft.
Conservator Anneke van
Veen kreeg de vrije hand bij het
samenstellen van de tentoon
stelling. Ze koos de mooiste
exemplaren: de bekende stads
gezichten met de Amsterdamse
bruggen, maar ook de bouw
putten en de armoedige slop
pen en stegen.
De glasnegatieven lagen
waarschijnlijk sinds de jaren
veertig in het Gemeentearchief.
Pas in 1995 kwamen ze boven
water. Ontdekker Doriann
Kransberg van het archief is
honderden keren langs de
plank gelopen. Pas toen ze op
zoek was naar iets anders
maakte ze de oude doosjes
open.
Nog merkwaardiger is dat de
foto's van de negatieven vóór
de ontdekking door duizenden
handen zijn gegaan. Dat nie
mand ze herkende is bijna on
begrijpelijk, onderschrijft Van
Veen, maar Breitners fotocol
lectie is met raadsels omkleed.
„Met tussenpozen duikt er iets
op." Van Veen sluit niet uit dat
de komende tijd meer boven
water komt.
De tentoonstelling bevat niet
alleen foto's, maar ook aquarel
len en schilderijen. Soms
maakte Breitner een schilderij
op basis van zijn foto's. Hij
werkte ook andersom. Een al
geschilderd onderwerp interes
seerde hem dan zo dat hij het
later op foto vastlegde.
De tentoonstelling in het ar
chief duurt tot en met 27 april.
Het Nederlands Circus Herman Renz komt volgende maand naar
Leiden met een nieuw programma. Van 6 tot en met 9 maart heeft
het circus haar tenten opgeslagen op het terrein van de Groenoord-
hallen. Vorig jaar kwamen circusdirecteur Herman Renz en zijn
vrouw Diana om het leven door koolmonoxydevergiftiging. De
voorstelling begint dit jaar daarom met een openingsnummer dat
een hommage is aan Herman en Diana. Op het programma staat
verder een mix van acrobatiek, dressuur, jongleren en clowns. Ook
dieren ontbreken niet. Jason Peters brengt een unieke dressuur van
acht mannelijke leeuwen in de piste. De door Herman en Diana ge
dresseerde paarden en olifanten staan nu onder leiding van Gerry
Jalin, die zijn sporen heeft verdiend bij de beroemde circussen
Knie en Krone.
Kaarten voor Circus Renz zijn in de voorverkoop verkrijgbaar bij
het VW en bij de kantoren van het Leidsch Dagblad aan de Roose-
veltstraat 82. Bij de circuskassa begint de kaartverkoop op de dagen
van de voorstelling om 11.00 uur.
Eeuwenlang was er een wereld
van verschil tussen de stad en
het platteland. Het was duidelijk
welke verschijnselen en activitei
ten typisch bij de stad hoorden
en welke niet. In de jaren twintig
en dertig van deze eeuw begon
een kentering. De woon-, werk
en recreatiefuncties werden ge
scheiden en
ruimtelijk
verspreid. De
explosieve
groei van de
(auto)mobili-
teit stimu
leerde een
ruimtelijke
inrichting,
waarbij stad
en land
steeds meer
op elkaar
gingen lijken.
Verschil
lendefuncties
verhuisden
uit de stad
naar buiten.
Dat kon,
zoals bij
nieuw inge
richte terrei
nen voor
heid, een for
se vooruit
gang zijn.
Grote garage
bedrijven
concentreerden zich in autobou
levards buiten de stad. Dat werd
niet als problematisch gezien.
Anders was dat met de meubel
boulevards. De gemeente Leiden
heeft zich in het begin van de ja
ren tachtig krachtig verzet tegen
de komst van de meubelboule
vard in Leiderdorp. Leiden vond
dat een meubelboulevard langs
de snelweg de centrumfunctie
van de stad nodeloos uitholde en
het gebruik van de auto te veel
stimuleerde.
Hoewel de provincie Zuid-
Holland predikte dat zij tegen
dergelijke boulevards was, gaf zij
toch toestemming. Ook toen was
het provinciaal beleid een beleid
van geen daden maar woorden.
Van de provincie hoeven we
geen verzet te verwachten tegen
de plannen om bij Shell-stations
vestigingen van Albert Heijn te
openen.
Langs de snelweg kun je straks
alles kopen, behalve kunst.
Kunst koop je bij galeries in de
stad. In de galeriefolder van het
Centrum Beeldende Kunst (CBK)
kunnen we zien dat Leiden
thans 16 erkende galeries heeft
die in of heel dicht bij de bin
nenstad zijn gevestigd. In de
laatste galeriefolder ontbreekt
nu de naam Bleijenberg. Vorige
maand vertrok de (grote) galerie
Bleijenberg van de Breesi
tegenover het Stadhuis) i
To uw laan 1 op het industri
rein van Leiderdorp. Tot en
dit weekeinde is daar de
ningsexpositie De Verhuizir
zien.
Ik zou best willen melden
een galerie temidden van a
bedriji
op eei
dustrit
rein
mislul
is
doemt
de Li
binnei
stad
functü
verlies
van
ries h
te vre
De we
lijkhei
anden
Het
blijfsÉ
maat
de nie
zeer
zierig.
nieuw
catie
negen
positieruimten, waardoor
verscheidenheid aan werken
Leidse. Nederlandse en bui
landse kunstenaars getoond
worden.
De concurrentiepositie
Bleijenberg is sinds het b
van dit jaar versterkt, doo
de 'kunstkoopregeling' vai
Mondriaan Stichting voor t
kopen bij Bleijenberg van ki
is geworden (De regeling dii
mogelijk maakt kunstaanh
renteloos af te betalen, geldt
bij Stelling Gallery in de Ki
straat). Het is te riskant or
van uit te gaan dat niet
galeries uit de stad vertrekke'
er nooit een kunstboule
langs de snelweg zal komen
belangstelling voor kunst m
toe; er komen steeds meer i
sen die wat geld aan kunst
nen besteden.
Sinds twee jaar organiseei
CBK in september een kunst
te langs Leidse ateliers en
ries met een ondersteun
tentoonstelling in de Waag^
deze samenwerking een pet
nent karakter krijgt en u
verdiept, ontstaat haast va
een binnenstedelijk en ty\
Leidse 'kunstboulevard'.
sluitend daarop is met de fit
de bus ook nog Galerie Ble u
berg in Leiderdorp te bezoek
Franse rechter Narren, vagebonds, aristocraten, dwazen en engelen in extravagant circus
weigert verbod 9 a 1 0 9 1 I I l
Op reis naar paradijselijke oorden
De Leidse Hortus Botanicus, Noordwijk-binnen, de Bol
lenstreek en Delft; deze vier plekken staan centraal op de
tentoonstelling 'Reis naar een paradijs' die deze week in
het Centrum Beeldende Kunst (CBK) in Leiden wordt ge
opend. Kunstenaar Adriaan Nette nodigde vier mensen
uit Leiden en omgeving uit hem mee te nemen naar een
plek die heel bijzonder voor hen is. De vier fungeerden
als gids, Nette maakte foto's en aantekeningen. Zijn ten
toonstelling in het CBK is een soort reisverslag naar vier
paradijselijke oorden.
LEIDEN .SANDRA SMAUENBURG
Uit het abonneebestand van de
kunstuitleen werd de eerste gids
gekozen, die vervolgens een
tweede persoon uitnodigde, et
cetera. Napratend met het vier
tal, rond een tafel in het CBK,
vertelt Adriaan Nette: „Het was
voor iedereen even spannend.
Voor de medewerkers van het
CBK omdat zij niet wisten wat
voor tentoonstelling zij konden
verwachten, en voor de gidsen
omdat zij met een vreemde
kunstenaar op stap moesten.
Het was haast als een blind date
waar spreek je af en hoe her
ken je elkaar? Er waren geen
voorwaarden wat betreft tijdstip
of tijdsduur. De enige restrictie
was dat de plekken binnen de
grenzen van Zuid-Holland
moesten liggen."
Het zijn vooral de verhalen
van de gidsen die het project zo
bijzonder maken, want aan de
foto's alleen kun je de gebeurte
nissen niet aflezen. Nette: „Op
vallend veel reizen gingen naar
een plek uit de jeugd van de
deelnemers. Het was alsof ik
achterop de bagagedrager zat
en meegenomen werd op een
tocht door hun léven. Als kun
stenaar stapte ik midden in een
verhaal waarvan ik het begin
noch einde kende, want ik wist
niets af van de achtergrond van
mijn gids."
Marina Hertman, die als eer
ste door het CBK werd bena-
'Alegria', een show vol dynamiek.
clowns, een sterke man, een
vuurvreter, trapeze-artiesten,
acrobaten en musici. Enerzijds
roept de voorstelling nostalgi
sche gevoelens op, anderzijds
wordt duidelijk dat dit circus
een circus is van deze tijd. Een
cast van Russen, Mongolen,
Oekraïners, Canadezen, Belgen,
Italianen, Libanezen en Chine
zen, ontdekt door de scouts van
de oprichters van Cirque du
Soleil die jaar in jaar uit de we
reld rondreizen op zoek naar
nieuw talent.
En de grote ontdekkingen in
'Alegria' is de Rus Yuri Maiorov,
de Vliegende Man, voormalig
acrobaat bij het Moskous Staat
scircus. Als een Griekse god
hangt de atleet aan doeken in
het middelpunt van het circus
en zweeft, vliegt als een vogel
door de tent. Adembenemend.
Feitelijk is elke act een mees
terstuk, de toeschouwer komt
ogen te kort, omdat er naast het
optreden in de piste nog veel
meer gebeurt. Maar... alles wat
er gebeurt, behoort tot de show.
Een show die de grappige kan
ten van het leven laat zien. Al
blijft het - na 'Saltimbanco' ook
met 'Alegria' - moeilijk om on
der woorden te brengen wat de
energie, de passie, ja, de magie
FOTO GPD
van Cirque du Soleil precies in
houdt: dit circus, dat geen cir
cus is, moet je met eigen ogen
zien.
Kaarten voor de periode van 6
maart t/m 20 april zijn dage
lijks van 9.00 tot 21.00 uur en
zaterdag van 9.00 tot 18.00 uur
te bestellen via de Alegria-tic-
ketlijn: tel. 020-6862109. Prij
zen vanaf 19 gulden voor kin
deren tot 12 jaar en vanaf 29
gulden voor volwassenen.
Aanvangstijden: dinsdag t/m
vrijdag: 19.30 uur, zaterdag
15.30 en 19.30 uur en zondag
13.00 en 17.00 uur.
derd, heeft de kunstenaar mee
genomen op een autotocht
door de Bollenstreek. „Het bij
zondere was dat ik me door
hem veel meer bewust werd van
de plekken die ik liet zien en die
ik zo goed kende. De reis was
een soort totaalgebeuren, een
proces van zintuigelijke ervarin
gen. Je ziet dingen die je nooit
eerder zijn opgevallen en dan
als heel bijzonder ervaart. Je
ruikt geuren, voelt de aarde."
Adriaan Nette valt haar bij.
„De Bollenstreek is typisch zo'n
plek met een stereotype imago.
Maar als iemand een verleden
heeft met die plek, kan zij zo'n
streek op een heel andere ma
nier tot leven brengen. Ook de
reis naar een bekende plek als
de Hortus kreeg door de herin
neringen en ervaringen van de
gids een extra dimensie. Marie
ne Russell: „Ik ben als kind op
gegroeid op het eiland Mauri
tius. Sinds ik in Leiden woon, ga
ik regelmatig naar de Hortus
om de tropische sfeer te proe
ven. De geuren, de luchtvoch
tigheid, de waterlelies... alles
daar herinnert me aan mijn ge
boortegrond. De Hortus is mijn
paradijs in Leiden, de plek waar
ik naar toe ga als ik mij down
voel."
De Leidse 'Reis naar een pa
radijs' is de laatste van een pro
ject waar in totaal zes kunstuit
lenen in Zuid-Holland aan mee
werkten. Nette: „Er waren gid
sen die als een touroperator te
werk gingen en van tevoren een
reisschema hadden vastgesteld.
Anderen namen mij mee op een
zoektocht naar een plek van
vroeger. Zoals Harry van Nie.
Hij wilde in Delft op zoek naar
het huis van zijn grootmoeder.
Als klein jongetje ging hij, met
zijn ouders, altijd op zondag
middag bij haar op bezoek. De
ze reis moest en zou dan ook op
zondag plaatsvinden.
Met het project 'Reis naar een
paradijs' heeft Adriaan Nette
geprobeerd kunst middenin de
samenleving te plaatsen. „Kunst
heeft vaak een heel geïsoleerde,
bijna elitaire positie in de maat
schappij. Een museum bezoe
ken is haast een ritueel gewor
den, een soort eredienst waarbij
Een rechtbank in Parijs heeft
een door een groep priesters en
parochianen ingediend verzoek
om de poster van de nieuwe
Amerikaanse film 'The People
vs. Larry Flynt' te verbieden af
gewezen.
Op de poster staat hoofdrol
speler Woody Harrelson afge
beeld, die een lendedoek draagt
die is gemaakt van de Ameri
kaanse vlag en zijn armen ge
spreid houdt alsof hij is gekmi-
sigd. De afbeelding van Har
relson is geprojecteerd over het
kruis van een vrouw in bikini.
De poster is aangeplakt op dui
zenden reclamezuilen in Frank
rijk. De gemeente Versailles
heeft de posters reeds laten ver
wijderen. De voorzitter van de
Franse bisschoppenconferentie,
monseigneur Louis-Marie Bille,
noemde het onacceptabel om
de kruisiging van Christus te
vergelijken met „de beproeving
van een pornograaf."
In de VS is eventuele op
schudding voorkomen door
voor de poster een foto te ge
bruiken van Harrelson en zijn
tegenspeelster Courtney Love
die elkaar omhelzen.
Hersentumor
bij Liz Taylor
verwijderd
LOS ANGELES RTR
Neurochirurgen hebben gis
teren tijdens een vier uur du
rende operatie een goedaar
dige tumor verwijderd bij ac
trice Liz Taylor.
Een woordvoerder van het
Cedars-Sinai ziekenhuis in
Los Angeles zei dat de opera
tie succesvol verliep en Tay
lor rustig bijkwam. Artsen
ontdekten het gezwel deze
maand tijdens een routine-
onderzoek. Zij verwachten
dat Taylor zonder complica
ties zal herstellen.
Mariene Russell:
„Sinds ik in Leiden
woon, ga ik regel
matig naar de
Hortus om de tro
pische sfeer te
proeven. Alles
daar herinnert me
aan mijn geboor
tegrond. FOTO
DICKHOGEWONING
je alleen mag fluisteren in het
bijzijn van de schilderijen en
objecten. Kunst verdient een
meer dynamische positie. De
kunstenaar moet zich niet .op
sluiten in zijn ivoren torentje
van zijn atelier, maar de kunst
op straat zoeken, bijvoorbeeld
in Noordwijk-binnen of in de
Bollenstreek."
De tentoonstelling 'Reis naar
een paradijs' is van 21 februari
t/m 23 maart te zien in het
Centrum Beeldende Kunst,
Hooglandse Kerkgracht 19-21
in Leiden. Open: wo. t/m za.
12-17 uur, do. 19-21 urn-, zo.
12-16 uur.
luidstechnieken. Samen met de „Het grote succes van 'Saltim-
excentrieke karakters, de mee- banco' heeft ons echt verrast en
slepende muziek (een mix van sterkt ons in de verwachtingen
kletzmer, tango, cabaret en die we van 'Alegria' hebben,
prachtige violen) en de sprook- 'Alegria' is een volkomen ande-
jesachtige kostuums, vormen zij re show dan 'Saltimbanco'. Een
de magische wereld van 'Ale- compleet nieuwe cast van ne-
gria' die bij jong en oud tot de gentig mensen in de leeftijd van
verbeelding spreekt. 5 tot 65 jaar, een totaal andere
opzet en een uit-
Bijna twee jaar geleden ging in
een grote witte tent op het Mu
seumplein in Amsterdam 'Sal
timbanco' in première, de eer
ste van inmiddels negen shows
die Cirque du Soleil op het pro
gramma heeft staan.
'Saltimbanco' werd
aangekondigd als 'nog
nooit vertoond', 'een
geweldig circus zon
der dieren'. De enige
dieren die er optreden
zijn mensen als dieren
verkleed: braaf en
mooi, fantasierijk en
grappig.
Weken achtereen
domineerde het circus
de hoofdstad. Net als
elders in de wereld
waren ook in Neder
land de reacties bui
tengewoon: elke dag
weer een uitverkochte
tent. Wekenlang extra
voorstellingen en dan
toch nog duizenden
teleurgestelden die
voor 'Saltimbanco'
geen kaartje konden
bemachtigen.
Zoals het er nu naar
uitziet zal het 'Ale
gria', dat op 6 maart
zijn Europese premiè
re beleeft in een tent
nabij het Olympisch
Stadion (54 artiesten
van verschillende dis
ciplines en nationali-
teiten in een 2,5 uur Excentrieke karakters en sprookjesachtige kostuums vor-
durende show), net zo
vergaan: vele keren
een uitverkocht huis
en naar verwachting menige ex
tra voorstelling en dat terwijl el
ke show al kan worden gezien
door 2500 mensen.
Cirque du Soleil laat zeker in
'Alegria' - dat staat voor vervoe
ring, opgetogenheid, vreugde,
extase - een van de oudste
kunstvormen, het circus, op
nieuw beleven in een eigentijd
se omgeving. Het Canadese cir
cus integreert de van oudsher
adembenemende acrobatiek
met hedendaagse licht- en ge-
men de magische wereld van 'Alegria'.
Het circus is dan ook uniek in
deze wereld: het is grensverleg
gend, sterk internationaal geori
ënteerd. Het is een mix van
straattheater en theatraal circus,
met oogverblindende kostuums
en make-up, een magische be
lichting, een show vol dyna
miek.
„We hebben nooit kunnen
bevroeden dat onze eerste Eu
ropese avontuur zo zou aan
slaan", zegt Guy Laliberté, pre
sident van Cirque du Soleil.
straling die geheel
afwijkt van onze
eerdere shows.
De bezoekers
worden al bij de
eerste act op het
verkeerde been
gezet: de beleving
van 'Alegria' is
met niets te ver
gelijken." 'Ale
gria' is eigenlijk
een tijdelijke
vlucht in tijd en
bestemming... De
New York Times
schreef: 'Saltim
banco' was strak
gestroomlijnd 'en
bijna bovenna
tuurlijk. 'Alegria'
is aardser en doet
barok aan met
kostuums ge
maakt van glitter
en franjes, met
trekjes van Fellini
en Hieronymus
Bosch'.
Overigens heeft
deze show wel al
le ingrediënten in
zich die Cirque
du Soleil wereld
beroemd hebben
gemaakt: grens
overschrijdende
acrobatiek, tot de verbeelding
sprekende muziek, gecompli
ceerde lichttechnieken en over
weldigende kostuums. Narren,
vagebonds, aristocraten,
dwazen, witte engelen en
clowns zijn slechts enkele tot de
verbeelding sprekende karak
ters die het publiek leiden naar
een spectaculaire wereld vol
fantasie. Drama, theater en
dans worden tot een totaalspek
takel samengesmeed.
Een circus met roodbeneusde
