X: 'Beroepskrachten bittere noodzaak'
Tranter's poppen
ijken echt bezield
kommotie over 'pornorock' van Britse Rockbitch
'rogramma Lustrum X
VU boos over expositie foto's doden op snijtafel
UirScHIfTfRS
Tatjana:
zit haar
haar naar?
Toneelconcert Sassenheim
in historisch decor Teylingen
Topjaar voor Britse
muziekindustrie
INDERDAG 20 FEBRUAR11997
I JAN RIJSDAM. 071 -5356444
rijdag 28/02
,00 uur Marc Scheepmaker -, cabaret
,30 uur The Paprika Planes - muziek
aterdag 01/03
,30 uur Kindermiddag
.30 uur Zeemanskoor Rumor in Casa
'.15 uur Viswijvenkoor
1.00 uur Sees Snikkers/Thomas Gerkrath (Leidse dichters)
0.30 uur John de Hey/Dominique van Vliet - cabaret
„45 uur Sandji BIna Afrikaanse percussie
1.30 uur schildersperformance
!.30 uur Tierra Caliente - muziek
O.OO uur X-werelddbco
oorts: doorlopende tentoonstelling van 11 Leidse kunstenaars.
Ingekrompen Cultureel Centrum haalt eerste lustrum
RECENSIE SUSANNE LAMMERS
irstelling: Salomé door Stuffed Puppet
atre. Gezien: 19/2, LAKtheater, Lei
den. Nog te zien: 20/2, aldaar
is raadzaam vóór de voor-
Uing het verhaal van Salomé,
voorbeeld bij de evangelist
ircus, nog even na te slaan.
Knt Neville Tranter speelt er-
e. En met zijn levensgrote
jpen. Samen vertellen ze het
haal van Salomé, die als be-
ing van haar hitsige stiefva-
I het hoofd van Johannes de
per op een zilveren schaal
gt-
Tranter gaat uit van het to-
van Oscar Wilde, die
I decadentie van het gegeven
ïadrukte, maar hij gebruikt
stof als een bij, die de bloe-
'nnectar omzet in honing,
i^iar dan wel honing van het
llucinerende soort. Hij landt
II telkens op het oude verhaal,
I dat je even vaste grond onder
- roeten voelt, maar dan vliegt
weer verder naar het volgen-
tableau, dat niet noodzake-
direct met het verhaal in
band staat. Tranter kookt
i li vreemd mengsel van bur-
en tragedie, dat versluiert
ook fascineert,
let duurt even tot je besloten
)t of hij het nou serieus
int of niet, of ironische dis-
ie nu de overhand heeft of
betrokkenheid. Zijn Salomé
reist door de tijd, van het Nieu
we Testament naar een heden
daags praatprogramma, ze is
een onschuldig meisje en een
perverse nimfijn tegelijk.
Als tegenwicht voor al die de
cadentie riep Tranter een me
dehoofdrolspeler in het leven.
Een Amsterdamse patjepeeër
die namens de reclassering zijn
diensten komt verlenen en met
maffe terzijdes en idiote verha
len het zware verhaal door
breekt.
Tranters Salomé is niet echt
een mooi popje. Ze is wel verlei
delijk, maar tegelijk huivering
wekkend. Wat het nog akeliger
maakt, is dat ze leeft. Haar ui
terlijk vertoont karakter en ze
beweegt en praat als vanzelf. De
man die haar vast heeft, heeft
de miraculeuze ëigenschap te
kunnen verdwijnen. Tranter
kan van de ene op de andere se
conde aanwezigheid suggere
ren, als personage meespelen
en onmiddellijk weer verdwij
nen. Zijn stembeheersing is fe
nomenaal, maar wat hij met
zijn lijf doet, is niet te geloven.
Zijn poppen lijken werkelijk be
zield. Zijn Herodes is een beetje
zakkig, diens vrouw lijkt op een
ouwe kat met een hangbuik en
zijn Johannes de Doper is een
griezel met een veel te door
dringende blik. Om gebiolo
geerd naar te blijven kijken.
Alleen met betaalde krach
ten haalt Cultureel Cen
trum de X zijn tienjarig be
staan. Dat stellen vrijwilli
gers J. Witteman, S. Koele-
wijn en B. van der Voort
aan de vooravond van de
viering van het eerste lus
trum. Ze denken hierbij
aan banenpools. „Je kunt
van de vrijwilligers niet
verwachten dat ze zo'n
professionele club als de X
nog eens vijf jaar blijven
runnen als vrijwilligers."
Beroepskrachten, voegen
ze eraan toe, zijn bittere
noodzaak voor de continu
ïteit van de instelling.
LEIDEN WIM KOEVOET
Hoewel het de inititiefhemers
van de X nooit in de eerste
plaats om werkgelegenheid te
doen is geweest, stellen de drie,
heeft het culturele centrum er
'op natuurlijke wijze' wel een
functie op dit vlak bijgekregen.
Koelewijn noemt een lange rij
vrijwilligers op die door bij de X
opgedane ervaring konden
doorstromen naar betaalde ba
nen.
In X-kringen wordt 29 februa
ri 1992 beschouwd als de ge
boortedag van de instelling die
de Sleutelstad nu vijf jaar heeft
bestookt met wereldmuziek en
(kindertheater. Op die dag
werd in de voormalige seksbio-
scoop Rex aan de Haarlemmer
straat de eerste 'Rexpositie' ge
houden: een dag met dans,
zang, muziek, toneel, poëzie en
beeldende kunst.
„Het wilde, spontane en avontuurlijke is er wel een beetje af, ja."
De initiatiefnemers hadden vond de X in elk géval beter dan
voor hun project het leegstaan- die pornofilms", zegt Koelewijn.
de bioscoopgebouw gekraakt. Ook de buren, de winkeliers
Hoewel krakers zeker in Leiden van het 'kilometer lange lint van
niet tot de populairste groepe- koopplezier', dachten er zo
ringen worden gerekend, werd over, al gaven ze geen cent voor
de X al snel geaccepteerd. „Men de overlevingskansen van het
culturele centrum. Op de lange
duur, voorspelden ze, zou de ei
genaar van het pand met steun
van de rechter zijn bezit leeg
krijgen. Die voorspelling kwam
uit, zij het later dan de meesten
dachten.
FOTO HENK BOUWMAN
De X was al snel een begrip,
niet alleen in Leiden maar ook
bij liefhebbers van wereldmu
ziek uit 'echte' grote steden.
Met dc programmering vulde
de X 'een witte vlek' op in het
culturele aanbod.
Ondanks alle waardering
heeft de X nu pas duidelijkheid
over zijn huisvesting. Onlangs
werd duidelijk dat de Leidse
'cultuurnomaden' kunnen blij
ven waar ze zitten, in het Volks
huis. Daar kunnen de 40 vrijwil
ligers weer over een eigen ruim
te beschikken. Een bar en dus
ook een baromzet liggen in het
verschiet.
Wiiteman, Koelewijn en Van
der Voort zijn optimistisch over
de toekomst maar geven grif toe
dat de X veel van zijn specifieke
eigenschappen het verloren
door het eindeloze gesoebat
over subsidies en de huisves
ting. „Het wilde, het spontane
en het avontuurlijke is er wel
een beetje af, ja."
Brainstorms
Om dezelfde redenen zijn de af
gelopen periode veel vrijwilli
gers afgehaakt. De drie zien
mogelijkheden om een aantal
terug te winnen. „Al wordt het
nooit meer zo als toen. In het
Rextheater konden we doen en
laten wat we zelf wilden, voor
het gebruik van het Volkshuis is
afstemming met andere gebrui
kers noodzakelijk. Dat is heel
andere koek dan die ongeorga
niseerde brainstorms waar
dikwijls de meest fantastische
ideëen uit voortkwamen", mij
mert Witteman.
Niet alleen het vrijwilligersle
ger maar ook het programma is
gekrompen. Voorheen was de X
goed voor zo'n dertien activiti-
teiten per maand, tegenwoordig
zijn de vrijwilligers blij als ze de
vijf halen. Met de 20 mille sub
sidie per jaar die de instelling
krijgt, is niet meer mogelijk.
AMSTERDAM ANP
De medische faculteit van de Vrije Universi
teit (VU) in Amsterdam is boos op kunste
nares Phil Bloom. Volgens de VU exposeert
ze tegen de afspraak in foto's van dode
mensen op de snijtafel. De universiteit wil
de foto's terug. Bloom meent dat het pu
bliek die best mag zien. De kunstenares
maakt in opdracht van de VU schilderijen
voor de nieuwe snijzaal die op 20 maart
wordt geopend. Ze maakte als geheugen
steun een aantal polaroids tijdens lessen
anatomie in het universiteitsziekenhuis.
Volgens woordvoerder G. ter Braak was af
gesproken dat Bloom de foto's alleen zou
gebruiken voor het maken van de schilde
rijen. Tien foto's hangen nu echter in de
Amsterdamse galerie Break Point. Het gaat
om afbeeldingen waarop onherkenbare do
den, deels bedekt met doeken, zijn te zien.
De VU neemt geen juridische stappen om
de foto's te verwijderen, maar is zeer ont
stemd over de expositie.
Bloom stelt dat de foto's, met overigens
een geringe afmeting van 6 bij 6 centimeter,
een grote schoonheid uitstralen. Bovendien
vindt ze dat ze als kunstenaar mag doen
wat ze belangrijk vindt.
NAAM:
Martijn Handels
LEEFTIJD:
17 jaar
BEROEP:
VWO Adelbert College
WOONPLAATS:
Voorschoten
GEZIEN:
Net voor de zomervakantie ging mijn voet
f uit de kom en daarna heb ik nog een knie-
blessure gehad. Nu is voor de tiveede keer
mijn knie een beetje kapot. Surfen en
snowboarden gaat nog wel, maar met 'ska
ten' kom ik nou helemaal niet meer mee.
Die andere gasten zijn nogal heel goed ge
worden. Vroeger gingen we weieens 'skaten' bij de
Tweede Kamer in Den Haag, of in de parkeergarage
van de Albert Heijn. De bewaker daar is wel een ge
schikt type. Je kunt er tenminste nog mee praten. Maar
die van de universiteitsbibliotheek is onwijs agressief.
In Amsterdam heb je 'Third Floor', zo'n terrein spe
ciaal voor skateboarders. Daar is wel zoiets als een 'sce-
ne-tje'. Je moet wel even je bek opentrekken als je er
voor het eerst komt, maar als je er binnenloopt met
zo'n houding van 'Ik ben het!', dan hebben ze ook iets
van .'Donder op man!'. Een heleboel mensen die er niets
mee te maken hebben willen er een beetje bijhoren. Ik
'skate' niet meer, dus loop ik ook niet meer in skate-
merkkleding. Dat vind ik een beetje nep. Maar als de
skatespecicialzaak uitverkoop heeft gehad, loopt ieder
een op school gelijk in skatewear. Mensen die niet eens
een board hebben! Een heleboel daarvan kom je ook te
gen in de UB, die nieuwe tent naast Malle Babbe. Daar
komen veel mensen uit Wassenaar en eerstejaarsstu
denten, Maar ik ga meestal toch naar hiphopconcerten.
Als je pas 'skate' vind je punk leuk, ik hou meer van
hiphop. 'The Roots', 'Pharcyde', 'Grouphome', heb ik al
lemaal gezien. Een vriendje van me heeft thuis twee
draaitafels, een computer, een sampler en een synthesi
zer staan. Soms maken we dan een 'loop
je' en rappen we erover heen. Je kan daar
volgens mij gemakkelijk een plaatje van
maken. Hoeft niet eens duur te zijn.
Maar ik ben geen hardcore hiphopper
TEKST: PABLO CABENDA; FOTO HIELCO KUIPERS
Wat was er eerder, haar nieuwe
haar of haar nieuwe cd?
Heet haar haar naar de cd of de
cd naar haar haar?
Zit haar haar naar of zit haar
haar juist okay?
Klinkt haar cd dan naar of valt
het met dat nare ook wel mee?
Deze en eventueel ook andere
priemende vragen schieten je
onmiddellijk te binnen als je de
uitnodiging van Tatjana van de
mat raapt. Het is ditmaal ook
bijna het eerste waar je naar
kijkt - dat rattenkoppie. Waar
eens een klaterende beek van
prachtige blonde lokken ont
sproot, daar staan nu nog wat
weerbarstige plukken bijeen als
pollen hard gras op de hei. Hoe
lang duurt het in vredesnaam
wel niet eer dat weer is aange
groeid?
Maar bij nader inzien valt het
toch eigenlijk ook wel mee. Het
heeft wel wat, zo'n complete
metamorfose, zo'n heel nieuw
gezicht. Het accentueert de
kaaklijn. En ook de ogen, die
komen beter uit. Een stuk jon
ger, zou ik zo zeggen. Nee, hoe
langer je kijkt des te meer bevalt
die hele 'New Look' wel.
Slot Teylingen kun je zo'n 400
bezoekers kwijt, in het park
zouden nog meer mensen er
van kunnen genieten."
Het is de bedoeling dat het
geen eenmalige gebeurtenis
wordt. Volgens Adest-voorzitter
K. de Jong wordt er zelfs ge
dacht aan een verdere uitbouw
van het evenement, waaraan
niet alleen de twee betrokken
verenigingen zullen deelnemen,
maar ook andere Sassenheimse
culturele organisaties.
Het gemeentebestuur geeft
de beide verenigingen in over
weging in overleg met de On
dernemersvereniging Sassen
heim ook tijdens de 'Nacht van
Sassenheim' een gelijksoortig
optreden in het centrum op
touw te zetten.
SASSENHEIM MARGRIT TIBBOEL
„Inventief, creatief, kortom een
geweldig initiatief." Met deze
lovende woorden gaf D'66
woordvoerder C. Poels gister
avond een schot voor de boeg
om Adest Musica en Toneelver
eniging Pankras voor een to
neelconcert op de binnenplaats
van Slot Teylingen een subsidie
van duizend gulden te verstrek
ken. Ook de overige leden van
de commissie welzijn betuigden
hun bijval voor de plannen van
de twee Sassenheimse vereni
gingen voor medio juni.
CDA-woordvoerster H.Wil-
brink gaf in overweging dat een
dergelijke manifestatie ook heel
goed in het Park Rusthof gehou
den zou kunnen worden. „In
LONDEN RTR
Nu die nieuwe cd met dezelfde
naam nog. Helaas, er valt nog
weinig van te zeggen hoe dat
klinkt. Op 27 februari geeft ons
nationale biermeisje namelijk
pas volledige opening van za
ken. U bent niet uitgenodigd in
de Amsterdamse society-tent
Planet Hollywood? Jammer, wij
lekker wel.
den gisteren een verdere stij
gingvan 10 procent. Britse pop
sterren als Oasis, Blur, Radio-
head, Supergrass en Eternal ver
kopen over de hele wereld goed,
aldus deskundigen.
De zelfverzekerdheid van de
directeurs-met-staartje in de
muziekindustrie is op haar
plaats, want in hun branche
wordt meer omgezet dan in de
scheepsbouw of de productie
van elektronica-componenten.
De Britse cd-industrie is nu 7,5
miljard gulden waard en biedt
11.000 mensen werk.
Na de snelle groei in de afge
lopen tien jaar, is de muziekver
koop in de wereld gestabiliseerd
op ruim 75 miljard gulden per
jaar.
De Britse popmuziek ligt op
koers om van 1997 een record
jaar te maken. De wereld ligt
aan de voeten van het quintet
Spice Girls en andere poparties
ten, net als in de jaren zestig
met de Beatles.
De Spice Girls, vijf feestende
meiden die oud-premier Mar
garet Thatcher hun rolmodel
noemen, schoten met hun eer
ste single naar de top van de
Amerikaanse hitparade, iets wat
de Beaües nooit lukte. De Spice
Girls behaalden de topplaats
ook in 31 andere landen.
Voor het eerst werden in
Groot-Brittannië meer dan
tweehonderd miljoen platen
verkocht. Analysten voorspel-
AD VAN KAAM
concertgebouw
Concertgebouwplein 2-6. Telefoon 671 83 45
20 15uur
gr. zaal
Ie rang 172
Serie Meesterpianlsten 1996-1997
Alfred Brendel, piano. Schubert: Sonate in a. op 164, D537
Vier impromptu's, op. 142. D935 - Sonate in Bes. D960 i
.50. CJP/PAS-65152.50; 2e rang 162.50. CJP/PAS-65 f 47.50
et is een kunstmatige rel, bewust in scène ge-
Dat zegt Ruud Heinis van Music Trust over
commotie die is ontstaan over de show van de
ise rockgroep Rockbitch. Heinis boekt vanuit
'Belgische Vosselaer de optredens,van Rock-
ch. De show van de band is omstreden vanwe-
et expliciet seksuele karakter. In Almelo werd
een tweede concert van Rockbitch ver
en door burgemeester Van Roekei. Dat ge
beurde volgens Heinis nadat een journalist van
een regionale krant met een artikel over Rock
bitch uit het popblad Oor naar enkele politici was
gestapt met de vraag of dit wel kan. De groep had
toen al vier concerten in Nederland gegeven,
waaronder een in Almelo. Heinis: „Wat denk je
dat zo'n politicus dan zegt: ja leuk, dat doe ik ook
met mijn vrouw in de kelder? Daar kun je geen
ander antwoord op geven dan: nee, dit is ver
schrikkelijk. Zeker niet in de meer christelijke de
len van het land, zoals Almelo.
Als alles doorgaat speelt Rockbitch op 10 april
in Zalen Schaaf in Leeuwarden. De gemeente en
de organiserende stichting Het Podium bekijken
echter nog of de gekuiste versie van de show op
de planken kan worden gebracht. „In de gekuiste
versie is het interactieve deel, waarbij dus van het
publiek een intensieve betrokkenheid wordt ver
wacht, geschrapt", zegt Harry Muis van Het Podi
um. „Dat lijkt ons een kleine tegemoetkoming.
Als het op die manier door kan gaan zijn we al
een heel eind verder". De fracties van
SGP/GPV/RPF en het CDA in de Leeuwardense
gemeenteraad stelden maandagavond vragen
over de show, waarna burgemeester Apotheker
toezegde om de show te toetsen.
GPD/JACOB HAAGSMA
Serie Meesterpianlsten 1996-1997: jubileumconcert 10e seizoen
Martha Argerich a Nelson Freire: magistraal pianoduo
Werken van Brahms. Rachmaninov (Tweede suite). Liszt i
(Concerto pathettjLenej.Schubert (Rondo riA.D951)en Ravel (la \tofee)
het muziektheater
Amstel3 Telefoon 625 54 55. Agendalijn 551 81 00
vr7,;
ma 10 mrt.
20.15 uur
Gastprogrammoring H
Batsheva Dance Company met z/na
"-■"irin Geweld en wanhoop zijn hier or