'Spartelen niet lang vol te houden'
Redding Houtkampfestival toch nog mogelijk
Tachtig amateur-stemmen zingen
met wisselend succes a capello
Een adembenemend spel van licht en schaduw
Cultuur Kunst
demol Entertainment
kt zich terug uit
nsterdam-Zuidoost
CHEF JAN RIJSDAM. 071 -5356444
L
hael Jackson gelukkig met zoontje
j. De Amerikaanse popster Michael Jackson is „onvoor-
ar gelukkig" door de geboorte van zijn zoontje. Moeder en
ebben de kliniek inmiddels met onbekende bestemming
:n. Jackson vindt dat zijn kind niet net als hijzelf moet op-
n 'als een vis in een aquarium', maar een normaal privé-
moet kunnen leiden. Daarom blijft hij waarschijnlijk niet
herenigde Staten wonen. Schotland is volgens de zanger
ite plaats om zijn pasgeboren zoontje te laten opgroeien,
el Jackson er steeds voor gepleit heeft dat iedereen na de
rte van zijn kind de privacy van zijn gezin moet respecte-
iderhandelt hij wel over de prijs voor de eerste foto van de
ng. Daarbij zouden bedragen worden genoemd tot een
iljoen dollar. Inmiddels is ook bekend dat Jacksons goede
lin de filmster Elizabeth Taylor peetmoeder zal zijn van de
Jackson.
doctoraat leider Danstheater
)rk Jiri Kylian, artistiek directeur en choreograaf van het
lands Dans Theater, heeft een eredoctoraat gekregen van
liard School in New York. Kylian is de eerste Nederlander
je eer te beurt valt. In 1973 kwam Kylian als gastchore-
iaar het Nederlands Dans Theater. In april 1995 werd hij
sgenheid van zijn twintigjarig jubileum benoemd tot Offi-
de Orde van Oranje Nassau.
eummedaille echtpaar Sanders
ag* Als blijk van waardering voor hun bijdragen aan het
taar kunstbezit heeft staatssecretaris Nuis (Cultuur), met
•dkeuring van de Koningin, gisteren het echtpaar Sanders
ïseummedaille uitgereikt. De museummedaille is een ere-
ille voor verdiensten voor openbare verzamelingen van
schap en kunst en wordt alleen in uitzonderlijke gevallen
eikt. Koning Willem I heeft dit koninklijke blijk van erken-
,eid in 1817 ingesteld. Het echtpaar Sanders begon na de
begonnen aan de opbouw van hun collectie. In de jaren
tig begonnen ze ook delen van hun, inmiddels zeer om-
jke collecties af te staan aan diverse musea.
au
ol Entertainment neemt
ger deel aan de plannen
et uitgaanscentrum in
dam-Zuidoost, vlakbij de
lam ArenA. Dat heeft
den Ende gisteren be-
naakt. Endemol wilde
lusicaltheaters en twee
op de plek bouwen,
er voerde het bedrijf
995 gesprekken met de
te.
len Ende ziet af van de
omdat hij denkt dat
lied niet het stedelijke
krijgt dat nodig is om
enthousiast te maken
n avondje theater. Van
le heeft de gemeente ge-
om een alternatieve lo-
ior een theater in de
'li ad, „op een plek waar
is om uit te gaan."
eaters in Zuidoost zou-
capaciteit van respec-
duizend en tweedui-
jelen krijgen. De hotels
samen 250 kamers tel-
ir zou een ballroom ko-
LEIDERDORP JAAP VAN SANDIJK
De werkgroep Houtkampfesti
val in Leiderdorp wil het jaar
lijkse feest alsnog door laten
gaan. In een brief aan wethou
der C. Kerner (CDA/cultuur)
laat de werkgroep weten op
nieuw over het feest te willen
praten. Volgens K. Willems van
het projectbureau Leiden Cul
tuurstad is daarbij haast gebo
den. „Er komen deze zomer tij
dens Leiden Cultuurstad vijf
zogenaamde opstapweeken-
den, een culturele presentatie
van de regiogemeenten. Als
Leiderdorp daaraan niet mee
doet, valt mijn plan in duigen,
hi de hele regio liggen de
blauwdrukken klaar. Alleen Lei
derdorp loopt behoorlijk ach
ter. Er is daar veel te lang over
het geld gepraat."
Het Houtkampfestival zou
dit jaar onderdeel vormen van
de regionale manifestatie Lei
den Cultuurstad. Nadat de wet
houder liet weten dat de plan
nen voor het festival te duur
waren, dreigde de werkgroep
het bijltje erbij neer te gooien.
„Naast de afwijzing van het ge
vraagde budget bestond ook
geen waardering meer voor het
programma", stelt de werk
groep bitter in de brief aan de
gemeente. De organisatie re
kende aanvankelijk op een be
drag van tenminste 24.000 gul
den. Maar daarvan bleek uit
eindelijk maar 12.000 gulden
beschikbaar. Te weinig om op
korte termijn een aangepast
programma samen te stellen,
vindt de werkgroep.
Wethouder Kerner is het daar
echter niet mee eens. „Men
wist eind november hoe hoog
het budget was. Vervolgens
diende rfien een plan in van
30.000 gulden. Dan kun je wel
raden dat wij er niet het ver
schil bijleggen." Willems denkt
dat Leiderdorp te weinig geld
voor het festival heeft uitge
trokken om de subsidies van
andere culturele activiteiten
niet in gevaar te brengen.
„Zoeterwoude, Oegstgeest,
Alkemade en Voorschoten heb
ben voor Leiden Cultuurstad
wel extra geld uitgetrokken."
Dat is tegeq, het zere been
van wethouder Kerner. „We
hebben juist besloten het geld
uit het overschot van voor
gaande jaren te halen. Zodat
het niet ten koste van andere
culturele activiteiten gaat", rea
geert zij hoogst verontwaar-
digd.
Willems wil er alles aan doen
om de affaire tot een goed eind
te brengen. „Wij willen praten
met de werkgroep. De wethou
der moet maar even aan de zij
lijn wachten." Ook Kerner
vindt dat de Leiderdorpse
werkgroep zo snel mogelijk
met Leiden Cultuurstad om de
tafel moet. Het Leiderdorpse
opstapweekend staat gepland
voor 21 en 22 juni.
Nieuwe directeur Leidse bibliotheek:
men. Met de plannen was een
investering van meer dan 100
miljoen gulden gemoeid.
Van der Ende gaf enkele jaren
geleden al te kennen dat hij de
voorkeur gaf aan een locatie in
de binnenstad. De plannen van
de gemeente om van Zuidoost
een aantrekkelijk uitgaansge
bied te maken, deden de produ
cent van gedachten veranderen.
Dat is nu, na anderhalf jaar
onderhandelen, weer veran
derd. Volgens een woordvoer
der van EndemoJ is er nog te
veel onduidelijkheid over de
ontwikkelingen in het gebied.
Ruim een jaar geleden was be
kend dat Pathé er een megabio
scoop zou openen en Mojo een
poptempel.
De gemeente Amsterdam be
treurt de beslissing van Ende
mol. B&W dringen er bij Van
den Ende op aan om het besluit
te heroverwegen. Maar de ge
meente is ook bereid tot overleg
met Van den Ende over een an
dere plek voor een musicalthea
ter. Pathé en Mojo zijn even
eens teleurgesteld.
De subsidie blijft dalen en
de kosten stijgen. De Leid
se openbare bibliotheek
heeft net een ingrijpende
reorganisatie achter de rug,
maar maakt zich op voor
een reeks nieuwe ingrepen.
Om een bezuiniging van
twee ton op te vangen,
'leenrecht' af te dragen en
een 36-urige werkweek in
te voeren. Hans Veen (42),
sinds 1 februari directeur,
laat zich er niet door ont
moedigen. ,,Als je somber
begint zit je op deze plek
verkeerd. Ik zie ook schitte
rende nieuwe mogelijkhe
den voor de bibliotheek."
LEIDEN ERNA STRAATSMA
Leuk is het natuurlijk niet om
vlak na de sluiting van twee fili
alen wederom de opdracht te
krijgen flink in eigen vlees te
snijden. Het bestuur van de
openbare bibliotheek zag zich
vorige maand genoodzaakt we
derom in te stemmen met een
korting op de gemeentelijke
subsidie. Dit jaar moet de boe-
kenuideen het doen met een
bijdrage van bijna 5,7 miljoen
gulden. Volgend jaar gaat de
subsidie andermaal omlaag,
naar een bedrag van 5,5 miljoen
gulden.
De stijgende kosten waarmee
de bibliotheek wordt gecon
fronteerd behelzen onder meer
het 'leenrecht'. Sinds 1 januari
1996 zijn leeszalen verplicht een
vergoeding te betalen aan au
teurs van uitgeleende boeken.
Een kostenpost die in Leiden
rechtsreeks wordt doorbere
kend aan de leners: de tarieven
moeten omhoog. Datzelfde
leenrecht wordt volgend jaar
verdubbeld en gaat in 1998 nog
eens omhoog. De invoering van
Hans Veen: „Ik word nou niet overmand door zorgen over de financiën."
een 36-urige werkweek, medio
1997, brengt mogelijk ook extra
kosten met zich mee.
„Ik word nou niet overmand
door zorgen over de financiën,"
zegt Veen, woonachtig in Ba-
rendrecht en tot voor kort werk
zaam bij Pro Biblio, een facili
taire dienst voor het biblio
theekwezen. „Vrijwel alle open
bare bibliotheken in Nederland
hebben dezelfde problemen.
Gemeenten hebben het finan
cieel moeilijk en bezuinigen op
de budgetten van bibliotheken.
We moeten er nog uit komen
waar we dat bedrag vandaan
halen."
Bezuinigingen noodzaakten
het bibliotheekbestuur vorig
jaar tot sluiting van twee filia
len. Iets dat Veen niet zelf mee
maakte, maar werd uitgevoerd
door de twee adjuncten die tij
delijk directeur Henk Sannes
vervingen. Sannes vertrok na
een langdurig ziekteverlof.
Veen: „Hoewel de sluiting van
filialen treurig was, is het leden
verlies beperkt gebleven tot 4,7
procent, terwijl het bestuur des
tijds uitging van een verlies van
vijf procent. We hebben de re
organisatie nog niet geëva
lueerd, maar er zijn geen dra
matische ontwikkelingen uit
FOTO DICK HOGEWONING
voortgekomen."
Al vindt Veen wel dat het ein
de van de bezuinigingsrondes
in zicht moet komen. „Voor de
langere termijn maak ik me wel
zorgen. Al maar spartelen om
boven te blijven is op de lange
duur niet vol te houden. Ik ben
dus ook heel benieuwd wat de
politiek bij de nieuwe gemeen
teraadsverkiezingen voor stand
punt inneemt over dit punt. Ik
denk dat de politiek zich moet
realiseren dat een bibliotheek
niet kan functioneren zonder
een forse subsidie, die 80 tot 85
procent van de kosten dekt."
De mogelijkheden om andere
inkomstenbronnen aan te bo
ren zijn volgens Veen beperkt.
Mocht dit lukken dan wil de di
recteur het geld steken in een
interieurwijziging. „Ik ben zelf
de afgelopen jaren intensief be
trokken geweest bij de bouw en
herinrichting van bibliotheken.
Natuurlijk valt je als je hier aan
de slag gaat een aantal dingen
aan het interieur op. Ik heb nog
geen lay-out in gedachten,
maar de opstelling zou wat mo
derner kunnen."
Moderner betekent onder
meer dat de presentatie van
boeken, cd's en andere media
wat 'agressiever' wordt. „Jonge
ren zijn tegenwoordig gewend
aan snelle beelden, gewend om
te zappen. We hebben er geen
ruimte voor, maar de boeken
zouden wat dat betreft het beste
met de kaft naar voren in onze
rekken liggen. De media moe
ten aantrekkelijker en agressie
ver gepresenteerd worden
In de toekomst wil Veen de
aandacht vooral richten op de
nieuwe media, zoals Internet en
cd-roms. „De functie van een
bibliotheek is veranderd. De
taak bestaat niet alleen meer uit
het aanbieden van boeken. De
bibliotheek van de toekomst
moet een venster op de wereld
zijn. Met een informatie-aan
bod via geautomatiseerde net
werken, met cd-roms en Inter
net. Op den duur moet je je af
vragen hoe je mensen thuis
kunt bedienen. Wat dat betreft
heeft dè bibliotheek schitteren
de mogelijkheden in het ver
schiet liggen. Misschien dat die
informatievoorziening op den
duur wel belangrijker wordt dan
het uitlenen van media."
BEELDENDE KUNST
RECENSIE Sandra Smallenburg
Tentoonstelling 'De eenzame stem van de mens'. Te zien: t/m 2 maart,
wo. t/m zo. 12-17 uur, Blonk-garage, Nieuwstraat 33-41Leiden
Zou je film als een vorm van beeldende kunst kunnen
beschouwen? Deze vraag vormt al jaren een discussie
punt tussen kunstenaars, regisseurs en critici en kwam
ook tijdens het Rotterdamse Filmfestival weer uitge
breid aan bod. Op tentoonstellingen op het gebied van
de hedendaagse kunst is er een tendens dat steeds
meer beeldend kunstenaars het medium film gebrui
ken. Maar ook speelfilms worden steeds vaker in een
museale context vertoond in plaats van in bioscopen of
filmhuizen. Neem nu het werk van de Russische regis
seur Alexander Sokurov. In oktober vorig jaar wijdde de
LAKgalerie een hele filmdag aan zijn oeuvre, op dit mo
ment is een film van zijn hand te zien op de tentoon
stelling 'Face a l'Histoire' in Centre Pompidou te Parijs
en ook Museum Boijmans Van Beuningen zal in april
een van zijn films vertonen. Toch gaat het hier om
speelfilms en documentaires die voor het bioscooppu
bliek bedoeld waren. Op dit moment is in het kader van
Leiden Cultuurstad 1997 in de Blonk-garage de ten
toonstelling 'De eenzame stem van de mens' te zien.
De film Steen (1992) van Sokurov wordt hier samen met
schilderijen van de Hongaar Lzló Fehér en beelden van
de Leidenaar Pieter Geraedts gepresenteerd. Bij het
zien van Steen wordt het onmiddellijk duidelijk waarom
er voor deze speelfilm gekozen is: de beelden laten zich
bekijken als schilderijen.
Er is een verhaallijn - de dode Tsjechov bezoekt zijn
tot museum gemaakte buitenverblijf in Jalta en voert
daar gesprekken met de jonge nachtwaker - maar deze
is totaal ondergeschikt aan de esthetiek van de beelden.
Het verhaal ontwikkelt zich uiterst traag en alleen de
zeer gemotiveerde toeschouwer zal de film tot het ein
de uitzitten. Er wordt nauwelijks gesproken in de zwart
wit film en de scènes duren minutenlang zonder dat
erin gesneden wordt. Het beste is de film te omschrij
ven als een adembenemend spel van licht en schadu
wen, waarbij ook de muziek van Tsjaikovski, Mozart en
Mahler een duidelijke functie heeft. Steen is een prach
tig voorbeeld van een 'Gesamtkunstwerk', waarbij film,
beeldende kunst en muziek vloeiend in elkaar over
gaan. De monochrome, grijs-witte schilderijen van Fe
hér sluiten naadloos aan bij de film van Sokurov. Ook
de Hongaar speelt met licht en schaduw en zijn werk
straalt dezelfde mysterieuze, dromerige sfeer uit als de
Russische film. De nietigheid van de mens ten opzichte
van de overweldigende natuur lijkt ook hier het belang
rijkste thema te zijn.
De Duchamp-achtige ready-mades van de Leidse
kunstenaar Pieter Geraedts doen hierbij vergeleken op
eens heel banaal aan. Hij exposeert plastic teilen en
emmers op de kale betonnen vloer van de voormalige
garage, waarbij hij de binnenvorm van de objecten met
klei benadrukt. Het werk is heel conceptueel en theore
tisch van aard en past niet in de verder zo poëtische
sfeer van de tentoonstelling.
Met 'De eenzame stem van de mens' heeft de organi
sator, de Stichting Européer, laten zien dat film inder
daad als beeldende kunst kan worden beschouwd en
dat de verschillende disciplines elkaar kunnen aanvul
len en versterken. De bijzondere tentoonstelling heeft
ervoor gezorgd dat ik met veel verwachting uitkijk naar
de komende projecten van deze veelbelovende jonge
stichting.
Concert in Pieterskerk Leiden
MUZIEK
RECENSIE LI DY VAN DER SPEK
'Toonkunstkoor Leiden en Omstreken'
met Gabrieli, Leo, Purcell, Pachelbel en
Stanford. Dirigent' Hans v.d Toorn
m.m.v. Koperkwartet' Adriaan Jaeggi, Cor
Brinkers, Gerard Koning en Bart van Zut-
phen, orgel, Aart Bergwerff, cello, Armen
van der Linden, contrabas, Walter van
Egeraat Gehoord op 14/2 in de Pieters
kerk, Leiden.
Je moet durven, om met 80
amateur-stemmen een groot
deel van je programma a capel-
la te zingen! Hans van der
Toorn heeft deze stap gewaagd;
met wisselend succes. Een pro
fessioneel dirigent als Van der
Toorn, weet door en door wat
zingen vraagt. Hij is niet alleen
een uitstekend vakman, hij be
zit ook een prachtige, heldere
liedstem, die in kleine vocale
ensembles floreert. Hij kan zich
dus op twee fronten verplaatsen
in de materie.
Over twee fronten gesproken,
om de dubbelkorigheid van de
verschillende programma-on
derdelen te accentueren is het
koor voor deze avond over twee
podia gesplitst.
In Gabrielis Jubilate lopen de
stemmen overigens over de vol
le breedte van hoog naar laag.
De lange melodielijnen flitsen
van links naar rechts en verster
ken zo het overnemen van de
verschillende motieven. Zonder
begeleiding komt deze golfbe
weging zeer tot z'n recht.
Leonardo Leos Miserere
wordt ondersteund door een
continuo; orgel, cello en contra
bas. Dat geeft voor de luisteraar
een stevige structuur aan het
geheel, maar kennelijk werkt
dat niet zo voor het koor. Het
gaat niet goed. Alle inzetten zijn
zwak, er komt geen spanning
in, de onderdelen hangen als los
zand aan elkaar, hoe overtui
gend ook de voorzanger de ik-
-persoon in beeld brengt.
'Miserere' lijkt een ontijdige ge
boorte. Zo niet Pachelbel. Psalm
100 is een welgeschapen, vol
dragen Ode aan de Heer, die
voor Zijn aanschijn bejubeld
wordt.
Hier juist perfecte inzetten,
een heldere .articulatie en een
uitnemende frasering. Hier is
het elkaar toezingen optimaal.
The Funeral Sentences for
Queen Mary van Purcell bestaat
uit een drieluik die door trom
pet-melodieën aan elkaar ge
klonken wordt. Twee trombo
nes en twee trompetten blazen
een plechtige omfloerste melo
die van achter uit de kerkruim
te. Chromatisch opgaande lij
nen 'O Lord most merciful Sa
viour' benadrukken in een na
galm de bede om redding voor
de ziel van de gestorvene. Die
nagalm werkt nog nadrultkelij-
ker in Stanfords motetten. Hier
heeft Van der Toorn weer op
vallend goed op de frasering ge
let. Elke strofe krijgt de tijd om
als een zon-doorschenen wolk
op te lossen. Mooi.
Geld voor Leidse
museumprojecten
Het ministerie van Onderwijs,
Cultuur en Wetenschappen
geeft de gemeente Leiden een
subsidie van 670.000 gulden
voor de uitvoering van twee
museumprojecten. Deze zijn
bedoeld om basisschoolleerlin
gen vertrouwd te maken met
museumbezoek, en om de Leid
se musea gezamenlijk onder de
aandacht van een breed publiek
te brengen. De gemeente past
zelf 470.000 gulden bij, terwijl er
wordt gerekend op 50.000 gul
den sponsorgeld. De projecten
lopen vier jaar. Dankzij de sub
sidies is het mogelijk de komen
de vier jaar de leerlingen van
groep drie tot en met acht jaar
lijks een gratis bezoek te laten
brengen aan een museum.
Het Museumfestival beleeft in
1997 haar eerste aflevering. Het
festival wordt dit jaar een on
derdeel van Leiden Cultuurstad
en zal in het teken staan van de
film. In april gaat het Museum
festival van start.
ikte te-
iam in
andse
ms als
en ik' en
r Pulver
ipavers'.
e acteur,
ook regisseur. In 1958 verwierf hij de tv-
n het Prins Bernhardfonds voor zijn regie
iridice'.
debuut bij het Nederlands Volkstoneel
ij onder meer deel uitgemaakt van het
lams Toneel en Toneelgroep Theater en
ij in verscheidene vrije producties ge
il staat van dienst is het te verwachten
iLensink met hart en ziel verknocht is
theater. Toch heeft hij meer dan eens de
ak gedaan, dat hij liever de voorkeur aan
zaken geeft dan aan het toneel. „Het to-
lersmilieu heb ik altijd verschrikkelijk
en. Ik heb ook weinig collega's met wie
ik buiten het theater omga", zei hij eens.
In 1977 nam hij uiteindelijk het besluit om met
acteren te stoppen. Na het jaar daarvoor zijn
omvangrijke en kostbare collectie stoommachi
nes geveild te hebben, verkocht hij toen zijn
woning om samen met zijn vierde vrouw en
dochtertje in Italië een nieuw leven te beginnen.
Hij was toen 55 en dertig jaar aan het toneel
verbonden.
Daar hield hij
zich bezig met
liefhebberijen,
waar hij voor
dien nauwe
lijks tijd voor
had: schrijven,
schilderen en
tuinieren.
Voordat hij
zich in 1944 op
de Amsterdam
se toneelschool
inschreefheeft
Ton Lensink na
zijn hbs-oplei-
ding nog ge-
werkt bij een
-handelsonder
neming en on
der meer als
kunstredacteur
bij het dagblad
De Tijd. De
hoofdreden om
toneellessen te
gaan volgen,
was zijn ver
liefdheid op
een actrice.
Zijn hoop om
nog eens sa
men met haar
te mogen spe
len werd later
bewaarheid.
Hij leerde er zijn eerste vrouw Henny Orri ken
nen.
Zijn jeugd bracht hij in Nederlands-Indië door.
Hij is op 22 oktober 1922 in Batavia geboren. Hij
kwam uit een rooms gezin van zes kinderen.
Zijn vader was procuratiehouder. Op zijn tiende
repatrieerde de familie naar Nederland. Zijn va
der begon een radiozaak in Amsterdam.
De haat/liefde-verhouding voor het toneelvak
en voor Nederland heeft Ton Lensink niet kun
nen loslaten. Na zijn vertrek naar Italië heeft hij
nog enkele malen gastrollen gedaan, sommige
naar hij zei uit geldnood. Tenslotte is hij zich
weer in ons land gaan vestigen, in het Rosa
Spier Huis in Laren, waar hij is gestorven.
:ft tal van indrukwekkende rollen ge-
Toch komt Ti Ta Tovenaar spontaan als
gedachte op bij het vernemen van het
en van Ton Lensink (74) afgelopen don-
|in een ziekenhuis in Amsterdam. Deze
ia serie uit de jaren zeventig met hem in de
was zo
dat zijn
daarvoor
;aan ver-
nzal blij-
Dkzijn
ige.sono-
is iets
ig in de
ering
left.
'lijk is er
an dit.
reerze
H al die su-
vertol-
vanhem
heater en
elevisie:
ides Ro-
ijmen-
Ben', alle-
iWillem
t,in
sonate'
indberg
preekt
'moor-
