jVlaggenstrijd tussen
Georgia en New York
Britten prijzen zich uit markt door euro-geaarzel
Dorpspolitiek kenmerkt
Haagse benadering 'Brussel'
Buitenland
Overbevolking begint Indonesië op te breken
vantiHIfi
In de rij voor melk
-ERDAG 15 FEBRUAR11997
Moslims voor hun gesloten winkels in Rengasdengklok, veertig kilometer ten oosten van de Indonesische hoofdstad
Jakarta. foto epa
Veel Dajaks, die oorspronkelijk een
natuurgodsdienst aanhangen, heb
ben zich bekeerd tot het christen
dom. De immigranten zijn vooral
moslims. Dat geeft de onlusten een
religieus tintje.
Godsdienst speelt zeker een rol
bij rellen op Java in de afgelopen
maanden. Moslims staken kerken
in brand, in een enkel geval met de
gelovigen er nog in. „Die rellen op
zich zijn niet nieuw", aldus Sche-
fold. „Wel is het zo dat onder de
christenen steeds meer Indone
siërs van Chinese afkomst zijn.
Vooral jonge Chinezen bekeren
zich tot het katholicisme, dat zij als
moderner en mondialer zien dan
het boeddhisme.
Waar economische motieven in
Kalimantan op de voorgrond lijken
te staan (de strijd om land), spelen
zij op Java meer op de achter
grond. Chinezen vormen de rijke
bovenlaag in Indonesië. De arme
moslimmeerderheid, die 85 pro
cent van de bevolking uitmaakt,
verwijt hen dat zij het meeste kapi
taal bezitten. Die economische on
vrede komt van tijd tot tijd tot uit
barsting.
De regering treedt nauwelijks op
tegen de moslims. Schefold: „Niet
dat de overheid pro-islamitisch is,
maar zij houdt rekening met de ge
voelens van fanatieke moslims en
wil geen munitie aandragen." Ze
ker niet nu er voor mei parle
mentsverkiezingen zijn uitgeschre
ven. In dat verband stelde de rege
ring begin deze maand een sa
menscholingsverbod in. Ook kon
digde zij vorige week een schenk -
verbod af voor dranken met meer
dan vijf procent alcohol.
Analisten vrezen dat juist derge
lijke beperkende maatregelen tot
meer geweldsuitbarstingen zullen
leiden. „Bij afwezigheid van ande
re kanalen voor de bevolking om
haar frustraties te uiten", zo zegt
een Indonesische socioloog in de
International Herald Tribune, „zal
ze geweld gebruiken."
Juli: Politieke rellen in Jakarta
bij ontruiming van kantoor
Democratische Partij Indone
sië (PDI): zeker vijf doden en
tientallen gewonden.
Oktober: Rellen na proces te
gen jonge moslim in Situbon-
do op Oost-Java. Moslims ste
ken 25 kerken en een Chinese
tempel in brand: vijf christe
nen verbranden levend.
December: Etnische onlusten
tussen moslims en Chinezen
in Tasikmalaya op West-Java,
na vermeende mishandeling
van islamitische leraren door
politie: vier doden.
Januari: Rassenonlusten tus
sen moslim-immigranten en
Dajaks in Sanggau op West-
Kalimantan (Borneo), leger
onderdrukt Dajak-opstand:
300 tot 500 doden, 25.000
vluchtelingen.
-
is
ington hans de bruun
spondent
dag is voor sommigen niet meer dan
ap stof, voor anderen iets waarvoor zij
d zijn hun leven te geven. In Amerika
zich vorige week een incident voor
I vare het gegaan tussen twee landen,
J jn minst een diplomatieke crisis zou
en veroorzaakt. Het ging slechts tussen
staten, Georgia en New York, en de ge-
n bleven beperkt.
t besluit van de gouverneur van New
de Republikein Pataki, om de vlag van
f: gia te verwijderen uit de vlaggengalerij
!e t staatscapitool in de hoofdstad Alba-
or erd door veel inwoners van Georgia als
<e ware belediging opgevat. Een beledi-
r(j die alleen maar ongedaan kon worden
iakt door de Newyorkse vlag uit het ca-
lin AÜanta te verbannen.
iderachtig? Voor miljoenen Amerika-
niet. De vlag van Georgia is hen een
n in het oog omdat een kwart ervan
at uit het oude vaandel van de zuide-
7; onfederatie. Voor zwart Amerika is die
het symbool van onderdrukking, van
F idiscriminatie. Voor de blanke inwo-
van de zuidelijke staten echter een on-
II iel van hun historie, een herinnering
un erfgoed.
was overigens niet voor het eerst dat
idelijke vlag het moest ontgelden. Al in
nber stelde de Republikeinse gouver-
ki Beasley van South Carolina voor om
idelijke vlag die op de koepel van het
iol in Columbia wappert, weg te ha-
j leasley kreeg bijval van zwarte inwo-
maar werd verketterd door menige
'b e. Het regende zelfs bedreigingen aan
dres.
lc andere Amerikaanse staten doen po-
n om omstreden symbolen die gene-
I lang zijn meegegaan weg te poetsen,
arlement van de staat Virginia besloot
gs het officiële volkslied Carry me
to old Virginia te schrappen, vanwege
le verwijzingen erin naar het racisti-
rerleden van de staat. Het bevat woor-
Is darkies en old massa die kwetsend
f)r zwarten.
soortgelijk voorstel in Florida, waar
ikfclkslied Old Folks at Home (beter be-
17 als Swanee River) nostalgische verwij
zingen naar het leven op de plantages bevat
die in spottend zwart accent moeten wor
den gezongen, haalde het net niet. In Mary
land verbood het parlement om de zuidelij
ke vlag af te beelden op nummerborden die
leden van de Zonen van de Confederatie,
een historische vereniging, op hun auto's
voerden.
„Het gaat niet om racisme", zegt C. Sulli
van van de Southern Heritage Association,
„maar om het herdenken van de moed en
de dapperheid van de soldaten van de Con
federatie op het strijdtoneel". Honderddui
zenden zuidelijken hebben in hun uiteinde
lijk verloren strijd het leven gelaten.
Sommige fans van de vlag stellen zelfs dat
de critici 'culturele genocide' plegen. Maar
de vraag is: om wiens erfgoed gaat het? „Als
zij praten over zuidelijk erfgoed en zuidelij
ke cultuur, dan bedoelen zij feitelijk blank
erfgoed en blanke cultuur", aldus W. Ferris,
professor aan de Universiteit van Mississip
pi, met Georgia en South Carolina de enige
staten die de zuidelijke vlag nog officieel
voeren. Hij noemt het 'een strijd voor tradi
tionalisme en conservatisme in de zuidelij
ke cultuur'.
Tegenstanders wijzen er ook op dat bij
voorbeeld South Carolina de vlag pas in
1962 als staatsvlag adopteerde, uit protest
tegen de federale wetten die een gelijke be
handeling van zwart en blank oplegde. Dat
was een pure provocatie en volgens zwarte
leiders is het tijd daaraan een einde te ma
ken. Maar gouverneur Beasley's voorstel
haalde het niet. De Democratische meer
derheid in de Senaat nam het aan, de Repu
blikeinse in het Huis van Gedelegeerden
veegde het van tafel.
Tijdens het debat in het staatsparlement
bleek enkele weken geleden dat de racisti
sche sentimenten nog welig tieren. De Re
publikeinse afgevaardigde Altman noemde
het zwarte verzet tegen de vlag 'patholo
gisch' en hij riep de zwarte inwoners van
South Carolina op 'te stoppen met symbo
len te bestrijden, en in plaats daarvan 'een
baan te zoeken, en op te houden met elkaar
overhoop te schieten en illegale baby's te
verwekken'. Altman bewees daarmee onge
wild de juistheid van de argumenten van
zijn critici, dat voor velen in het zuiden de
burgeroorlog kennelijk nog steeds geen ver
leden tijd is.
Arrestaties na
ongeregeldheden
West-Kalimantan
jakarta ap
De Indonesische politie heeft 68
mensen opgepakt die ervan
worden verdacht betrokken te
zijn geweest bij ongeregeldhe
den in de provincie West-Kali
mantan. De rellen hebben sinds
vorige maand aan zeker dertig
mensen het leven gekost. Dat
heeft een woordvoerder van het
leger in West-Kalimantan'giste
ren gezegd.
De reeks incidenten werd in
gezet toen een menigte van
zo'n vijfduizend Dajaks, de oor
spronkelijke bewoners van het
gebied, meer dan duizend hui
zen en winkels van Madurezen
in de provinciehoofdstad Pon-
tianak aanvielen en in brand
staken. Het geweld sloeg over
naar andere plaatsen, hetgeen
Maleisië ertoe zette zijn grens
met de provincie tijdelijk te
sluiten.
De avondklok die in Pontia-
nak werd ingesteld is inmiddels
opgeheven, maar de politie is
nog altijd op zoek naar verdach
ten. Dat meldt de in Jakarta ver
schijnende krant Merdeka. Op
andere plaatsen in West-Kali-
mantan geldt nog wel een nach
telijk uitgaansverbod.
Munir, een koopman uit Pon-
tianak, zei dat de situatie in
sommige delen van de provin
cie nog steeds gespannen is.
Langs wegen staan volgens hem
borden met opschriften als:
'Dajaks verwerpen Madurezen'
en 'Madurezen die in ons ge
bied komen, zullen worden ver
moord'.
De Madurezen, die in de ja
ren dertig naar West-Kaliman
tan begonnen te verhuizen, vor
men acht procent van de bevol
king van de provincie en de
Dajaks 25 procent. De Madure
zen zijn moslims, zoals negentig
procent van de Indonesische
bevolking, en de Dajaks christe
nen. Indonesië wordt sinds ok
tober geplaagd door geweldda
digheden tussen moslims en
christenen.
brussel aly knol
correspondent
„Wij zijn een soort sluis waar
door de hele puree van de be
sluitvorming gaat. Wij maken
die brij hanteerbaar. Want je
wilt ministers natuurlijk niet
lastigvallen met allerlei techni
sche details. Uiteindelijk is het
de (Europese) raad van minis
ters die de besluiten neemt. Wij
maken de besluiten hapklaar."
Zo omschrijft 'onze man' in
Brussel, Ben Bot, in het zojuist
verschenen boek Het Hof van
Brussel van journalist Arendo
Joustra het wekelijkse overleg
met zijn veertien collega's uit de
andere EU-lidstaten. Komen
deze ambassadeurs er niet uit,
dan wordt het probleem naar
de vergaderingen van de Eu
ropese ministers getild. En als
ook die het onderling oneens
blijven, is er uiteindelijk twee
keer per jaar de Eurotop van de
Europese leiders die de knoop
moet doorhakken.
In het boek vormen de passa
ges, gewijd aan het handjeklap
waar de Europese politiek vaak
op neer komt, uitermate smake
lijke lectuur. 'Sjacheren' blijkt
geen vies woord te zijn: help je
mij bij punt 12, dan help ik jou
bij punt 25.
Joustra beschrijft hoe een 's
morgens uit Den Haag aange-
reisd ambtenaar tijdens de tra
ditionele lange lunchpauzes
door de Brusselse binnenstad
slentert, mopperend dat er
kostbare tijd verloren gaat. Op
datzelfde moment zitten colle
ga's uit andere lidstaten, die de
lunchcultuur beter naar waarde
weten te schatten, met elkaar in
een restaurant aan tafel om de
één-tweetjes voor de middag
vergadering met elkaar door te
nemen. Het gevolg: de Neder
landse ambtenaar kan 's avonds
alleen nog maar teleurgesteld
op de trein naar huis stappen.
Het is (weer) niet gelukt.
Het is een beetje overtrokken
beeld, zeker omdat er in de
laatste jaren een duidelijke ver
andering is opgetreden in de
omgang van 'Den Haag' met
'Brussel'. Het paarse kabinet
lijkt zich meer dan de voor
gaande Nederlandse regeringen
bewust van wat er kan worden
bereikt met de Brusselse 'ruil
handel'. Daarbij helpt dat pre
mier Wim Kok zijn dossiers
kent. Hij wordt dan ook flink
geprezen.
Auteur Joustra werkte van
1994 tot half 1996 als corres
pondent van Elsevier in Brussel.
Inmiddels is hij adjunct-hoofd
redacteur van het blad gewor
den. Die voor Brusselse corres
pondenten bescheiden duur
van zijn verblijf in Europa's
hoofdstad speelt hem in zijn
boek een beetje parten.
Hij beperkt zich in enkele be
schrijvingen te veel tot wat hij
persoonlijk heeft meegemaakt,
waardoor bijvoorbeeld het inci
dent om het gedoogbeleid rond
softdrugs onbesproken blijft,
evenals het uiteindelijke com
promis dat over de Europese
politie-informatiedienst Euro
pol werd bereikt.
Veel hoofdstukken in het
boek zijn echter voor wie niet
dagelijks met de EU omgaat
zeer leerzaam. Onder meer als
Joustra uit de doeken doet hoe
de Tweede Kamer zich vaak in
een veel te iaat stadium over
Brusselse besluiten buigt, wan
neer er eigenlijk al niets meer
aan valt te sleutelen. Daarbij
wordt in de Tweede Kamer over
het hoofd gezien dat Brussel
een steeds grotere greep op de
nationale speelruimte krijgt.
„Niet Straatsburg en Brussel
kenmerken zich door dorpspoli
tiek", aldus Joustra, „maar Den
Haag. Het dringt nog steeds niet
tot het Binnenhof door dat der
tig procent van de nationale
wetgeving een gevolg is van
Brusselse besluitvorming. En
die stroom zwelt al meer en
meer." Vandaar ook de onderti
tel van het boek: Hoe Europa
Nederland overneemt.
Het boek is doorspekt met
anekdotes en fraaie, humoristi
sche uitspraken van direct be
trokkenen en is zeer vlot en hel
der geschreven. Er is geen spoor
van droge 'Euro-spraak'. Boven
dien is het ook'nog eens een
handig naslagwerk geworden,
met een uitgebreide verklaren
de woordenlijst en een goed re
gister.
Arendo Joustra: Het Hof van
Brussel Uitgeverij Prometheus.
220 pagina's. Prijs 29,90 gul
den.
londen hans geleunsesluiting te kwalificeren, niet in 1999 in mei te houden parlementsverkie- ring van de.euro is dat een belangrij- I fyiBJHS
correspondent van start zal gaan. Clarke vertaalde de zineen. De Wirrall-zetel was in Con- ke reden voor investeerders en snern- I
correspondent
Het zit de Britse Conservatieven niet
mee. Vol trots kondigden zij deze
week de elfde achtereenvolgende re
corddaling van de werkloosheid aan.
Ruim 67.000 mensen in een maand
aan een baan helpen, is een wapenfeit
dat zij in de bittere verkiezingsstrijd
hard nodig hebben.
Maar de glans was er meteen af
door een dreigement van de Brits-Ne-
derldndse multinational Unilever, met
21.000 werknemers een van de groot
ste concerns in Groot-Brittannië. Vol
gens concernvoorzitter FitzGerald
gaat Unilever investeringsplannen in
Groot-Brittannië 'heroverwegen' als
het land buiten de Europese Monetai
re Unie (EMU) blijft. Die waarschu
wing kwam hard aan, mede doordat
de hoogste baas van Toyota een paar
weken geleden precies hetzelfde zei.
Natuurlijk werd van Conservatieve
kant meteen geprobeerd het effect
van FitzGeralds dreigement te ver
zachten. Volgens minister Clarke (fi
nanciën) is het vrijwel zeker dat de
euro wegens problemen van een
groot aantal landen om zich voor aan
sluiting te kwalificeren, niet in 1999
van start zal gaan. Clarke vertaalde de
opmerkingen van de Unilever-voor-
zitter als een pleidooi tegen ondoor
dachte stappen. „FitzGerald wil net
als ik alle opties openhouden en geen
overhaaste aansluiting bij een een
heidsmunt", zei hij voor BBC-radio.
Dat was een heel optimistisch naar
zich toetrekken van een tweede waar
schuwing van de Unilever-topman,
namelijk dat de EMU niet om politie
ke redenen moet worden nagestreefd,
maar om de gezamenlijke Europese
markt te versterken.
De aandrang om vanuit een positie
ve houding actief mee te werken aan
introductie van de euro werd uiter
aard zoveel mogelijk genegeerd door
Labour, dat over die euro slechts een
fractie minder aarzelend en afwach
tend is dan de Coriservatieven. Maar
dat verhinderde oppositiekopstukken
niet met grote dankbaarheid dit Uni-
lever-cadeautje aan hun verkiezings
campagne te accepteren.
Unilever is de grootste werkgever in
het kiesdistrict Wirral bij Liverpool,
waar eind deze maand een tussentijd
se verkiezing wordt gehouden, die als
graadmeter wordt beschouwd voor de
in mei te houden parlementsverkie
zingen. De Wirrall-zetel was in Con
servatieve handen, maar zal volgens
de opiniepeilingen door Labour wor
den ingepikt. Labour-voorman Cun
ningham beschuldigde het kabinet-
Major dan ook onmiddellijk van het
in de waagschaal stellen van 1.200 ba
nen.
De kritiek uit het bedrijfsleven gaat
echter niet alleen om de onzekerheid
over wat de intern verdeelde Conser
vatieven met de euro doen. Er is ook
grote zorg over een ander pronkstuk
van de Conservatieve verkiezingspro
paganda, het sterke pond. Sinds zo
mer vorig jaar is de Britse munt zo'n
25 procent in waarde gestegen. Dit tot
groot verdriet van exporteurs die de
prijs van hun product navenant om
hoog zien gaan.
De stijging van het pond wordt
voornamelijk veroorzaakt doordat de
Britse economie in het kielzog van
Amerika in een opwaartse cyclus zit,
waarbij de rest van Europa nog niet
aansluit. Daarbij komt dat de ren
testand kunstmatig hoog wordt ge
houden en de Duitse mark zwaar on
der druk staat. Met alle politieke on
zekerheid in Europa rond de invoe
ring van de.euro is dat een belangrij
ke reden voor investeerders en specu
lanten om naar de Britse munt te
vluchten. Een gevolg van het sterke
pond is echter dat Groot-Brittannië
voor buitenlandse ondernemingen
niet langer een lage-lonenparadijs is.
Jarenlang lag het Britse uurloon op de
helft van het Europese gemiddelde,
nu benadert het de lonen die in
Frankrijk en Duitsland worden be
taald.
Clarke weigert echter te bezwijken
in het al enige maanden durende ge
vecht met de centrale Bank of Eng
land. Die zou het liefst een discon
toverhoging van 6 naar minimaal 6,25
procent zien teneinde de binnenland
se bestedingen af te remmen door
kredieten duurder te maken. Dat zou
weliswaar de druk op de munt doen
toenemen, maar ook een prijsverho
gend effect hebben op de binnen
landse markt. Duurdere producten in
de winkels, hogere hypotheekrentes,
onvrede bij de consumenten, dat kan
een regering in verkiezingsnood zich
niet permitteren. Op langere termijn
echter, en dat is de waarschuwing van
het bedrijfsleven, dreigt Groot-Brit
tannië zich uit de markt te prijzen.
De Britse minister van financiën Clarke.
Gepensioneerden staan in Moskou in de rij bij een vrachtwagen vol melk. Onder de ouderen is paniek uitgebroken na berichten dat de overheid de uitkering wil schrappen
die na hun pensionering door blijven werken. Dat moeten ze wel, omdat het pensioen niet toereikend is. foto reuters viktor korotayev
utrecht-leiden erik van schaik
Indonesië raakt overbevolkt en
dat begint zijn tol te eisen. Uit de
dichte oerwouden van Borneo ko
men berichten dat er vorige
maand honderden, mogelijk zelfs
duizenden doden zijn geVallen bij
rellen tussen de Dajak-stam en
moslim-immigranten. Maar er is
meer aan de hand.
President Suharto riep een pasge
boren jongetje op Lombok onlangs
uit tot de tweehonderdmiljoenste
inwoner van Indonesië. Al die
Indonesiërs behoren tot zo'n drie
honderd etnische groeperingen en
wonen verspreid over 13.000 eilan
den. Dat zij tot één staat behoren,
is haast een wonder.
De Indonesische regering is er
sinds Soekarno veel aan gelegen
om de eenheid van het land te be
vorderen en de verschillende etni
sche groeperingen met elkaar te
vermengen. Daartoe voert zij
'transmigratieprogamma's' uit:
honderdduizenden inwoners op
overbevolkte eilanden als Java en
Bali worden overgeplaatst naar
Irian Jaya en Kalimantan (Borneo).
„Op Borneo pakt dat beleid ave
rechts uit", zegt prof. R. Schefold,
hoogleraar Zuid-Oost-Aziatische
Studies in Leiden. „De grote stam
men van de binnenlanden, zoals
de Dajaks, hebben altijd al proble
men gehad met de Maleisische
kustbevolking. Het gaat nu om hun
land. De regering claimt dat als 'le
ge grond' waar de migranten zich
mogen vestigen. Dat ziet de lokale
bevolking als een bedreiging."
Begin dit jaar stak een immi
grant van het Oost-Javaanse eiland
Madura twee Dajaks neer bij Sing-
kawang op West-Kalimantan. De
aanleiding zou ruzie om een meis
je zijn geweest. De Dajaks namen
bloedig wraak en vijfduizend Ma
durese immigranten sloegen op de
vlucht. De onlusten breidden zich
vervolgens uit en Jakarta stuurde
troepen. Bij gevechten in de afgele
gen stad Sanggau werden vorige
week 130 Dajaks door het leger ge
dood.
Het zijn niet alleen landrechten
die de recente onlusten uitlokken.
Uit honderden topmodellen als speciale aanbieding
bij Van Til: plintvrije banken van HF Style, voor een
luchtige optiek op het moderne design-interieur.
"Mistral" biedt perfect zitcomfort en heeft deels
donsgevulde kussens met afritsbare hoezen.
Zolang de voorraad strekt, bekleed met (3,5 mm dik!)
BULL-leder, bij Van Til 2,5- zits (180 cm) 3 zits
210 cm) van 9135 - Nu voor 5700.-
Leverbaar in diverse kleuren.
DESIGNCENTRUM
