Kunst
rescendo nog springlevend
'Jazzy' Deelder
een week te laat
Catalogus over werk Frank Go vers
UirscHIfTfW
Rotterdam
eert
Jackie
Chan
Schilderij Wilhelmina zeldzaam stukje historie
oordwijkse muziekvereniging viert eeuwfeest
t begon allemaal op 24
jjjruari 1897, toen de jon-
Noordwijkers Gijs van
rijs, Klaas de Bes en Dirk
n Wouw hun schouders
^jjtten onder de officiële
richting van een plaatse-
'jCe harmoniekapel. „Doel
n r vereeniging is, bij hare
len op te wekken en te
itwikkelen de zin voor
kunsten, in zon-
rheid voor instrumentale
ïnjuziek", schreven zij in de
En verder;
idspirant-leden kunnen
een jongelieden zijn die
n 15-jarigen leeftijd heb-
d4n bereikt en behooren
den Protestantschen
^dsdient."
Ij0 ORDWUK
/ei RUKE DEN HOLLANDER
eerste doelstelling is, anno
ml97, nog altijd van toepassing
de Harmoniekapel Crescen-
,Maar dat er alleen mannen
n deuntje mogen meeblazen
natuurlijk al lang niet meer
aldus Cor Baljeu, voorzitter
n de eeuweling.
)e nog altijd springlevende
ïziekvereniging viert dit jaar
honderdjarig bestaan met
der meer enkele bijzondere
ncerten, een reünie, een ra-
j-optreden en een muziek-
)rescendo, de oudste mu-
kvereniging van Noordwijk,
eft volgens Baljeu door de ja-
heen te maken gehad met
nodige ups en downs. Finan
ce problemen, terugloop van
aantal leden, wegvallen van
majorettekorps en nog niet
lang geleden het verdwijnen
01 n de succesvolle slagwerk-
iep. Met doorzettingsvermo-
iri n en elan werden de proble-
echter toch steeds weer
1de de harmoniekapel bij de
richting 100 jaar geleden
all t
JAN RIJSDAM, 071 -5356444
slechts zo'n 25 muzikanten, nu
kan Crescendo bogen op een le
dental van ongeveer 80 enthou
siaste mannen en vrouwen.
„Honderd jaar geleden was het
volstrekt ondenkbaar dat vrou
wen bij de muziek gingen",
weet Baljeu, puttend uit be
waard gebleven notulen en
krantenknipsels. „Want ja, er
werd gerepeteerd in een café en
dat was voor vrouwen in die tijd
streng verboden gebied. Voor
getrouwde 'mannen gold overi
gens hetzelfde. Die mochten
volgens de normen van toen
ook niet worden blootgesteld
aan de verleidingen van de
kroeg."
Het protestantse tintje is vol
gens Baljeu nooit helemaal ver
dwenen. „In onze statuten staat
nog altijd dat de baten van
Crescendo naar de diaconie van
de protestantse kerk gaan,
mocht de vereniging ooit wor
den opgeheven. Wat in de loop
der jaren overigens ook heel wat
keren bijna is gebeurd", merkt
hij op.
In de moeilijke begintijd was
het Graaf van Limburg Stirum
die als beschermheer van de
harmonie nogal eens in de bui
del tastte om de muziekvereni
ging op de been te houden. Bal
jeu: „Wist de kapel de financiële
eindjes niet aan elkaar te kno
pen, dan werd wel een reden
bedacht om de graaf een seren
ade te brengen. Zo'n optreden
leverde al gauw 100 gulden op
en dat was in die jaren een be
drag waar weer lang op kon
worden geteerd.'"
Crisis
Vooral in de crisisjaren was het
voor veel leden een probleem
om de contributie van een dub
beltje op te brengen. „Met die
contributie werd dan ook varia
bel omgesprongen. Wie niets
had, hoefde niet te betalen, ter
wijl anderen die rijker waren
wat meer gaven", aldus de
voorzitter.
Tijdens de Tweede Wereld
oorlog was optreden onmoge
lijk. Wel bleven de leden zo
goed en kwaad als het ging re
peteren op zolders en in schu
ren. Direct na afloop van de
oorlog kon de vereniging de
muzikale draad dan ook weer
De ongehuwde, protes
tantse 'jongelieden' van
Crescendo anno 1897. foto
crescendo
oppakken. Al werd de viering
van het 50-jarig bestaan in
1947. door een lege kas, slechts
een sobere aangelegenheid.
Toen de vereniging 85 jaar
bestond pakte de harmonie uit
door midden in het zomersei
zoen een feesttent neer te zet
ten in Noordwijk aan Zee, waar
Noordwijkers en vakantiegan
gers een week lang konden ge
nieten van muziek van boeren-
blaaskapellen en dansorkesten
en optredens van de plaatselijke
mondharmonikavereniging. Én-
tree werd er niet geheven.
„Zoiets zou nu niet meer
kunnen", aldus Baljeu. „Toen
mocht de tent nog gratis wor
den neergezet, maar tegen
woordig vraagt de gemeente
daar veel geld voor".
Feestprogramma Crescendo
Ter gelegenheid van de viering
van het 100-jarig bestaan pakt
Crescendo uit met een uitge
breid feestprogramma. Dat
begint al met een spectaculair
concert op 15 februari in de
Northgohal aan de Duinwete
ring, samen met het orkest
voor verstandelijk gehandi
capte mensen, de Josti Band
uit Zwammerdam. Kaarten
voor dit optreden kosten 20
gulden en zijn verkrijgbaar via
deVW.
Voor leden en oud-leden is
.er een reünie op zaterdag 22
februari, aanvang 13.00 uur in
Dorpshuis De Rank; aanslui
tend een feestelijke receptie
van 17.00 tot 19.00 uur. Tij
dens de reünie wordt voorts
het boek Deze gewone men
sen ten doop gehouden, over
de geschiedenis van de mu
ziekvereniging.
De jubileumuitvoering is op
12 april. Op 22 november or
ganiseert de vereniging een
muziekbeursfestival in con
grescentrum Leeuwenhorst.
Deelnemers kunnen zich mel
den bij de Crescendoleden Ad
Baljeu, telefoon 071-3647489
of Marja van Schooten, tele
foon 071-3620784.
Amsterdam Van zijn zesde cd 'De Waarheid' zijn binnen een paar weken bijna 400.000 exemplaren ver
kocht. Het komende half jaar treedt hij zo'n vijftig keer op in 'Live On Tour: De Waarheid'. En voor die
concerten is geen enkel kaartje meer te krijgen voor zover de voorverkoop ervan al is begonnen. Marco
Borsato, de Alkmaarder die nu in Stompetoren woont, heeft Nederland in zijn greep. En het land is in de
ban van hem. Voor of tegen, maar doorgaans vóór.
Gisteravond, na enkele try-outs, begon die spraakmakende tournee in Amsterdam. In Paradiso, Neder
lands rocktempel voor alternatieve klanken bij uitstek. „Dat ik hier mag staan. Hier, waar alle groten der
aarde zijn geweest", verzuchtte de zingende volksheld. Alternatief of niet, Paradiso werd in twee uur tijd
een kolkende massa. Kinderen van negen tot zestigers en alles daartussenin zongen de longen uit hun lijf
en klapten hun handen stuk op de zang van Borsato en de klanken van zijn omvangrijke band. foto gpd
DEN HAAG ANP
Het Haags Gemeentemuseum
brengt binnen twee jaar een ca
talogus uit met het werk van
Franlk Govers. Het boek had ei
genlijk bij de tentoonstelling
drie jaar geleden moeten ver
schijnen, maar daar was geen
tijd voor. De Amsterdamse
couturier overleed twee weken
geleden op 64-jarige leeftijd aan
een vorm van lymfeklierkanker.
Het museum heeft sinds 1975
met enige regelmaat stukken
van Govers aangekocht. De col
lectie omvat 25 topwerken, al
dus conservator Ietse Mey van
de kostuumafdeling. „Dat geeft
een goed beeld van zijn per
soonlijke stijl." Eén van zijn
topontwerpen, een avondjurk
uit 1988 getiteld Gauguinachti-
ge wildernis, is tot en met 16 fe
bruari te zien in de dependance
van het museum, het Paleis
Lange Voorhout. Daar hield
Govers voor het laatst in 1994
een modeshow.
Voor de overzichtstentoon
stelling „Frank Govers, haute
couture 1975-1995" die in dat
zelfde jaar werd gehouden, put
te het museum vrijwel geheel
uit de eigen collectie. Aanvan
kelijk wilden de conservatoren
gelijktijdig een catalogus publi
ceren, maar dat zou betekenen
dat de tentoonstelling op een
later tijdstip open zou gaan.
Govers, die toen al ziek was,
wilde zolang niet wachten. Het
museum heeft hem niet meer
kunnen vertellen dat de catalo
gus er binnenkort komt. Mey
had het in december willen ver
tellen, toen Govers in het muse
um een prijs zou uitreiken,
maar de modekoning zegde die
afspraak af. Hij was al te ziek.
Govers droeg het museum
een warm hart toe. „Het enige
museum in Nederland dat met
zoveel liefde een kledingcollec
tie in stand en actueel houdt",
schreef hij in een boekje voor
aspirantsponsors. Zijn positieve
geluid heeft geldschieters mo
gelijk over de streep getrokken.
De nieuwe kostuumafdeling
gaat in 1998 open. Het museum
is tot die tijd gesloten in ver
band met een grootscheepse
opknapbeurt. In de vernieuwde
zalen zal uiteraard werk van
Govers permanent te zien zijn.
VLIEGWERK
óelewij en
an Roosmalen
,e aar Biënnale
an Venetië
ISTERDAM7ROTTERDAM ANP
conservatoren Leontine
lelewij (Amsterdam) en Arno
n Roosmalen (Rotterdam)
rzorgen dit jaar de Neder-
ïdse bijdrage aan de Biënnale
n Venetië. Het is voor het
rst dat een duo de Nederland
inzending voor deze interna-
inale kunstmanifestatie opzet
inricht.
Coelewij en Van Roosmalen
n door de verantwoordelijke
ondriaan Stichting uitgekozen
hun 'affiniteit met de nieu-
ontwikkelingen in de Neder-
ndse beeldende kunst'. Coele-
(32) en Van Roosmalen (37)
irkten eerder samen tijdens
KunstRai van 1995. Coelewij
..werkzaam voor het Stedelijk
useum in Amsterdam, Van
losmalen doet projecten voor
.e lijmans van Beuningen.
De beide tentoonstellingsma
rs zullen binnen enkele we-
n een plan van aanpak aan de
ondriaan Stichting voorleg
en. Dan zullen ze ook een aan-
in Venetië te presenteren
.pjstenaars voorstellen. De
eiënnale gaat op 15 juni van
Jackie Chan, de ster van de
Hongkong-cinema die gister
avond het International Film
festival Rotterdam opende, is
benoemd tot 'buitengewoon
burger' van de stad Rotterdam.
Burgemeester Peper ontving de
vroegere stuntman van Bruce
Lee op het stadhuis en overhan
digde hem een oorkonde. Het
'buitengewoon burgerschap'
mag niet worden verward met
het ereburgerschap. Rotterdam
heeft maar één ereburger gehad
en dat was Winston Churchill.
Buitenwoon Rotterdammer
Chan, die inmiddels in ruim
veertig films speelde en vorig
jaar internationaal doorbrak
met Rumble in the Bronx, is in
Rotterdam te zien in de film
First Strike.
De opening van het festival
werd bijgewoond door ongeveer
.1300 genodigden. Het hele festi
val omvat 210 speelfilms en lan
ge documentaires en 140 korte
films en videoproducties.
NAAM:
Marijke Reijnders
LEEFTIJD:
38 jaar
BEROEP:
Theater/Televisieproducente,
organisator Leids Cabaretfesti
val
WOONPLAATS:
Kamerik
GEZIEN:
Leidse Schouwburg
Poeh, tot nu toe heb ik ongeveer 35 voorstellingen ge-
zien voor de selectie. Hier, heb ik ook nog een stapel
video's. Noem me maar gerost een grote fan, ja. Ik
laat ook heel veel mensen auditeren voor het caba-
retfestival. Laatst nog had ik een Vlaming aan de te
lefoon die zich vreselijk zorgen maakte of al die Ne
derlanders zijn conference wel zouden kunnen volgen. De goede
man vroeg me bij elk Vlaams woordje dat hij me influisterde of ik
het wel begreep. Mensen zijn soms ook zo bescheiden. Ik ga soms
wel eens naar amateurgezelschappen kijken, niet voor mijn werk
maar gewoon voor de lol. Dan komen ze na afloop naar je toe en
vragen ze: 'Maar vindt u het dan leuk wat wij doen?' En dan zeg
ik: ja, natuurlijk.'
Het is ook niet zo dat ik dan met extra kritische ogen kijk. Maar
meestal zijn het ook professionele cabaretgezelschappen die ik zie.
Bij amateurgezelschappen ga je onbewust toch vergelijken. Ik
merk dan wel dat mijn uitgaansleven onlosmakelijk verbonden is
met mijn werk. En als je nieuwe dingen ontdekt, ben je elke keer
weer een beetje trots. Eric van Muiswinkel, André Manuel. Ik zie
ze privé niet zoveel, maar over het algemeen komen ze allemaal
wel naar eikaars premières. Of dat nou in de schouwburg in Gro
ningen is, of de Kleine Komedie in Amsterdam. Vroeger ging ik
wel eens naar concerten. Paradiso en zo. Maar het is nu bijna zes
dagen per week theater. Laatst was ik nog in Nighttoum in Rot
terdam. Daar trad Theater Popular op. Het was er ijs- en ijskoud
en er waren allerlei kacheltjes geïmproviseerd. Toen
de voorstelling was afgelopen, ging de avond over in
een gewone dansavond en de keurige moeder en
oma van een van de acteurs stonden een beetje ver-
dwaald russen allerlei ruige types die gefouilleerd
werden. Komt dat omaatje dolenthousiast naar me
toe en zegt ten overstaan van al dat onguurs: 'Me
vrouw, vond u hem niet geweldig?'
TEKST: PABLO CABENDA, FOTO: HIELCO KUIPERS
Ie Griezelbus 3
«est verkocht
ml van Loon kreeg vandaag de
inz Kinderboekenprijs, een
Maquette. Zijn boek 'De Grie-
lbus 3' (voor tien tot en met
Hi raalf jaar) is het best verkochte
d,iek van 1996. Er gingen meer
31 in 26.000 exemplaren over de
leI onbank. In de rubriek zes tot
w i met negen jaar scoorden Ap-
e M. G. Schmidt en Fiep Wes-
H ndorp het hoogste met 'Ibbel-
d i'. 'Alleen in huis' van Sinclair
alnith werd het meest gekocht
en door de dertien- tot zes-
in-jarigen.
Niet in kroeg, maaar in schouwburg
trio. Met name na de pauze van
zijn programma had de jazzlief
hebber en amateurmuzikant
het zelf zo te zien prima naar
zijn zin tussen de professionals.
Dat gold evenwel veel minder
voor zijn publiek.
Gezien de lauwe reacties van de
halfvolle zaal had Deelder zich
beter kunnen beperken tot waar
hij echt goed in is - het op
meesterlijke wijze aaneenrijgen
van woorden en zinnen en die
uitbouwen tot fraaie gedichten
of humoristische vertellingen.
De muzikale intermezzo's daar
bij louter gebruikend als rust-
puntjes in het helse tempo
waarmee hij zijn toehoorders
nog immer weet te overdonde
ren en te verbazen. Feitelijk dus
zoals hij dat deed vóór en vlak
na de pauze. Daarvoor waren
de mensen namelijk echt geko
men.
In dat deel van de show was
Deelder ouderwets op dreef.
Legde hij zijn ziel en zaligheid
in gedichten en korte verhalen
en deed dat op een manier
zoals alleen hij dat kan. 'Gezicht
op Stonehenge' en 'Nicht Annie
uit Zuid-Affiïca' waren juweel
tjes van taal, compositie en
boodschap. Toen hij in deel 2
dat pad verliet en zich vervol
gens stortte op zijn grote liefde,
de jazz, verslapte de aandacht
van het publiek prompt. Nee,
dan had hij een week terug in
de kroeg vast en zeker bedui
dend meer respons gekregen.
recensie ad van kaam
Jules Deelder zingt. Gezien 29/01,
schouwburg, Leiden.
Eigenlijk was hij op de dag en
het uur af een week te laat in
Leiden, toen de stad geheel in
het teken stond van de jazz. Ge
wis en zeker dat er tijdens de
traditionele kroegentocht een
café was geweest dat Jules Deel
der en zijn maatjes gastvrij on
derdak had willen verlenen, te
meer omdat zich onder die mu
zikanten twee ras-echte Leie
naars bevonden: gitarist Chris
Koenen en bassist Aad van Pij
len. Zodat zonder twijfel een
groot publiek lopend of per bor
relbus de weg naar het Deelder-
kwartet had gevonden. Al was
het alleen bij wijze van curiosi
teit. Want Jules Deelder zien
zingen en spelen; dat is warem
pel toch weer eens wat anders
dan de dichter/entertainer op
de hem onnavolgbare wijze zien
en vooral horen praten.
Nu, een week na dato dus,
meende de nachtburgemeester
van Rotterdam niet de voor
jazz-uitingen zo sfeervolle en
geijkte omgeving van de kroeg,
maar het daartoe veel minder
geschikte podium van de Leidse
schouwburg als platform te
moeten gebruiken voor wat vrij
blijvend geroffel op de drums.
Begeleid door zijn, van talent
overigens zeker niet gespeende,
'Een zeldzaam stukje vaderlandse geschiedenis'. Zo
wordt het in 1922 door koningin Wilhelmina vervaar
digde schilderijtje, dat deze week werd gestolen uit een
industriepand in Apeldoorn, in het kunsttijdschrift Art
and Value genoemd. In haar testament had Wilhelmina
immers bepaald dat haar schilderijen na haar dood ver
nietigd moesten worden omdat ze de kwaliteit niet
goed genoeg vond en zij alleen herinnerd wilde worden
om haar wijze van regeren.
Aan deze wens is niet helemaal tegemoet gekomen.
Het grootste deel van Wilhelmina's werk hangt echter
achter slot en grendel op Paleis Het Loo. Slechts twee
werken zijn daar voor het publiek te bezichtigen.
Zakenman Leo van Duijn uit Loenen was dan ook
heel trots dat hij op de door hem georganiseerde schil
derijententoonstelling de door Wilhelmina geschilder
de Noorse Berghut kon laten zien. Zijn trots is hem nu
waarschijnlijk noodlottig geworden. Van Duijn hield
het schilderij na het afbreken van de expositie nog eni
ge tijd in zijn bureaulade, maar haalde het eruit voor ie
dereen die maar enigszins geïnteresseerd was. Maan
dag ontdekte zijn vrouw dat het schilderij uit de la was
verdwenen.
Het schilderijtje heeft een afmeting van 20 bij 26 cen
timeter en is gesigneerd met een 'W'. De afgelopen ja
ren zijn er vaker schilderijen aan de handel aangebo
den die van de hand van Wilhelmina zouden zijn, maar
aan de echtheid daarvan werd vaak getwijfeld. In het
geval van de Noorse Berghut heeft het koninklijk huis
bevestigd dat het om een origineel werk gaat.
cristofori
Prinsengracht 583. Telefoon 626 84 95
